Godofredi Hermanni Opuscula

51쪽

βαῖα. P. Victorius eorrigebat ἐως τελου μερους, ut Spanhemius ad Aristoph. Ran. 942. refert, qui defensurus erat eam conlecturam. Ac videatur ei fortassis aliquid commendationis ab ipso accedere Aristophane, qui sic scribit illo loco: πρωτιστα ιι ἐν γαρ δοθ' ενα τι, ἐκαθισεν ἐγ--λυφας 3 Ἀχιλλέα τίνι η Noβην, τὰ προςωπον ουχὶ

δεικνυς νπροσχ)πια τῆς τραγωδίας, γρυζοντας ουδε τουτί.

In scholiis lamen ad hos versus scriptum est: ὀ Ἀχιλλευς δὲ καθημενος ἐστι καὶ ovκ ἀποκρινο/ιενος παρ' ' σχυλφἐν δράματι ἐπιγραφομενν Φρυξίν, η Ἀκτορος λυτροi Ἀλλως. εἰκῆς τον ἐν τοις Φρυsιν Ἀχιλλέα, ii τον ἐν-ρμιδοσιν, Oς μεχρι τριων ῆμερων ουειν φθέγγεται. Haec Postrema aut hominis sunt indocti, qui quae de Niobo legisset, ad Myrmidones transtulit, aut Cor Pinaliquot verborum omissione, ut eonfirmare videantur id, quod in Vita traditum est. Nam in Myrmidonum initio latis Iudebat Achilles, qui si iacuit, tum demum iacuit, quum oratores eum de auxilio Graecis ferendo sollicitabant. De Niobe minus diserte alii auctores reserunt. Seho

52쪽

schyli Phryges: neque enim recte Aeschyli nomen Pro Sophoclis nomine reponi volebat Menatus, quem Probabat Spanhemius ad Aristo . Ran. 950. Eustathius Ρ. IMO, M. και γαρ τοι παρα Αἰσχύλω καθηνταί που προςωπα σιωπωντα ἐφ' ἱκανον κατά σχῆμα ῆ πενθoveri θα ιασμου ῆ τινος ἐτεροιου παθους ' και εοικεν ῆτραγροδία εντευθεν λαβουσα, Penelopen Homeri dicit τα τοιαυτα σοφιζεσθαι. Idem P. I343, 62. de tabula, qua I imanthes Agamemnonem capite operto in immolatione Iphigeniae pinxerat: οπερ καὶ Αἰσχυλος μιμουμενος, τήν τε Νιόβην και αλλα προςωπα ομοίως ἐσχημά

di αλλως, διά το τῆς πιμήσεως ἀξιοχρεων. Iam mi ut ad tertiam usque tabulae partem taciturna sederit in tumulo liberorum Niobe, quid aliud inde colligemus,

quam in iis tantum rebus versatam esse illam tragoediam, quae post obitum Niobae Iiberorum evetiissent 8 Nam ne commemorem, non potuisse Nioben diis usque ad tertiam Pariem sabulae tacuisse, nisi statim a principio tacens in iroilueta esset, quis credat eam non saltem antequam interitum liberorum acciperet, aut ubi primum Coepisset nuncius de ea re exponere, aliquid esse loquutam 3 Immo set scriptorum quae attulimus testimonia, et res ipsa suadent, ut eam non nisi comperia iam caede Iiberorum moerentem tacentemque in scei a conspectam esse existimemus.

Nam ita demum silentii in tali quidem caussa aliqua vis dit ad implendos admiratione aut horrore animos spectato- Tum, si quem non obiicentem videmus, sed intelligimus adhuc iacuisse, permanereque in eo silentio. Quare tantum abest, ut correctione indigere videantur illa testim Ilia, quibus Niobo tertium iam diem tacens introducta Pe hibetur, , ut ad metum specialorum exspectationemque, quDrSum evasurus esset tantus moeror, nihil ab Aeschrioinveniri efficacius potuerit.

Thebisne an in Lydia agi rem voluerit Aeschrius, non est proditum a scriptoribus. Fons fabulae in india

53쪽

M DE AESCHYLI NIOB Eniit: sed quum Amphion, qui est Νiobae maritus dictus,

confusus esset cum fratre Zethi, traducta est Thetim quique huius fuerunt Amphionis liberi, matrem habuisse Nioben crediti sunt: quumque fama esset, Niobae filios in monte Sipylo, ut est apud Finginum, occisos eme, tran8- lata ea res est in montem Cithaeronem, et quod Amphio nidarum sepulcrum Thebis erat, Niobidarum esse existimatum est. Neque enim Euripidem ementitum esse illud apud Thebanos Niobidarum sepulcrum, ut ait scholiastes ad Phoen. I59. gravissimus auctor Pausanias docet IX.

16, δ. ω βαίοις ει ἐνταυθα καὶ τὰ πεποίηται

των Ἀμφίονος παίδων, χωρὶς μέν των αρσένων, ἰδιαει ταις παρθενοις. Et IT, I. ἀπεχει δἐ πουρὰ τῶν,σμφανος παίδων ἐμισυ σταδίου μάλιστα ἀπό τῶν τα- φων ' μενει δέ eti τέφρα καὶ ἐς τοδε δει ἀπο τῆς πυρῶς.Atqui Amphionem illum Pausanias Tantali generum eMeputabat, ut apparet ex lib. IX. 5, 4. id i siu b

Iam Aeschri eae sabulae mena quum aut Thebis, aut in Ddia, aut utrubique esse potuerit, illud, quod postremum Posui, omnium minime veri simile esse, vel ex eo

uigi potest, quod id diserte Sophocli tribui videmus:

ne ηcenae mutationem, tametsi etiam in Eumenidibus mutatur scena, choHque in lassiam transportandi incommoditatem asseram. Omninoque, si de Aristotelis testimonio 10 recte iudicavimus, non est credibile, scenam in Aeschylisabula mutatam esse. Neque vero Thebis eum rem agi Voluisse, ex eo videtur coniici posse, quod Tantalum introduxit. Quem . si finxissei Thebas venisse vel ad consolandam, vel ad abducendam filiam, secuset quod viade alienum est ab antiquioris tragoediae simplicitate, ut inveniret, quod . nulla fabularum veterunt. 1ide niteretur. Non enim, quod . sciam, Tantalum umquam Thebas venisse proditum est. Itaque hoc solum reliquum est, ut scenam fabulae in Lydia fuisse credamus. Idque non modo cum laude, quam ab Aristotele huic tabulae tribu- iam Putamus, bene congruit, sed Poetae quoque ingenio egregie accommodatum' est. Nam quo magis ille ad

54쪽

DISSERTATIO.

magna et sublimia serebatur, eo magis, quae remota, Peregrina, divina viderentur, consectari solebat. Chorus sabulae qualis suerit, non constat. Νam etsi, quemadmodum in Supplicibus v. 287. rex Pelasgus, Danaidibus conspeciis, de genere earum dubitat, et quum alios quibus similes videantur nominat, tum v. 289. hoc

dicit,

καὶ μῖλος αν θρέψειε τοιουτον φυτον, ita esiam in Niobe aliquis potuit In simili caussa dicere, i δετρος τοιαυτας παρθενους λοχευεται' tamen adeo incerta est huius versus scriptura, ut non multum ei hac in re tribuendum Putem. Asserunt eum, ut diphulongum etiam in media voce ante vocalem corripi ostendant, ΙΙephaestio p. 3. T. ed. Gaia. Priscianus I.

s. p. 562. I. ed. Melit. Eusinthius p. Is65, 38. Od. 07, 20. legiturque in capite subdititio, quod edd. vest.

Prisciani libro quinto adiiciunt, hoc modo scriptus, τοι αντας οἶστρος παρθενους λοχευεται. Et o Jστρος quidem et Hephaestio, isque etiam in cod. PHM. et multi libri Prisciani habent, sed Ἱστρος e quibusdam codd. Prisciani probarunt Amaldus in Spec. An. O. P. G. s. Dorvillius Vann. crit. Ρ. 504. s. Blomsieldius ad Aeschyli Prom. 5 3. Atque Amaldus quidem Amagoneq dici putat. Uerum etsi harum et sedea satis incertae sunt, et expeditiones late patuerunt, tamen non novi qui eas ad Istrum incoluisse II dixerit. Nam si Pindarus Ol. VIII. 47. 63. Apollinem dicit Xanthum, Amazones, et Istrum petiisse, cuius in loci explicatione mireris exilem interpretum diligentiam, Hyperboreos ille Istri nomine designat. Accedit quod

etiam verbum λοχευεται olde suspectum est, Pro quis quum in Prisciani ed. Ald. μαιευεται, et Praeter alia apud eumdem menda, apud Eustathi uin μνηστευεται logatur, vereor ego magnoPere ne vera scriptura sit, οιστρος τοιαί ας παρθένους ιι νηστευσαι 'Diuitiaso by Cooste

55쪽

46 DE AESCHYLI NIOBE

quae nemo non videt de amore dici Potuisse, quo λ ω. sissimas illas Niobae filias proci expetiverint: ut nihil ad

chorum hic versus pertineat. Quamquam conVenientissinium videtur, mulieribus Lydiis eas Partes tribulas esse. De personis sabulae, quarum in singulis actibus aliam introducere solitum esse Aeschylum docte ostendit Heerenius in bibl. vet. liti. et art. lasc. VIII. nihil comperium habemus, nisi praeier Nioben, Tantali insignes pamtes fuisse. Accedebat his sortasse Amphion, maritus Niobae, et dei cuiuspiam vox, de qua infra dicemus. Argumentum tragoediae, ut Videtur, in eo versabatur, ut, Ρostquam propinqui amicique consolari Niobam atque a tumulo abstrahere frustra conati essent, illa, quum rupto tandem silentio iniquitatem deorum incusasset, vocante deo

in Sipylum abiret, debitum satis solutura. Ex his quae

Paucae supersunt reliquiae, si id, quod et maxime sim-Ρlex, et mori ingenioque Aeschyli accommodatissimum videatur, spectamus, eo ducunt, ut chorum, qui, nisi fallimur, ex indigenis mulieribus constabat, incepisse sabulam putemus: qui quum graves deorum iras diramque sortem Niobae carmine esset Persequutus, infelicem feminam monebat, ut lugendi sinem saceret, neque, quum tertium iam diem in sepulcro liberorum sederet, moerore sibi ipsa interitum afferret. Sed in eamdem sententiam quum etiam alias fabulae Personas verba secisse credibilo

sit, non Ροssunt huiusmodi dicta certo in chori verbis haberi. Quisquis igitur ita commonuit Nioben, quum id se incassum facere intelligeret, tandem indignabundus his 32 eam verbis obiurgabat, quae servavit Hesychius v. ζειν ' μικαθῆσθαι τοις ωοις. Αἰσχυλος ἐν μοδε

Editum sed codeX εφιμενο ταφον. In secundo actu mirum foret ni aliquem introduxisset Poeta, cui nuncius, quae fuit necessaria pars tragoedia

56쪽

DISSERTATIO. Trum, interitum Νiobae filiorum enarraret. Ad huius narrationis exordium pertinebat fortasse gravissima illa et Ii bilissi,na sententia: θεος μεν αιτιαν φυει βροτοῖς, οταν κακῶσαι δῶμα παμπηδον Quam in Niobe positam suisse cognoscimus ex Platone de Rep. II. Ρ. 380. ex quo eam affert Eusebius Praep. Eu XIII. 3. p. 6 3. D. Habent eam etiam Plutarchus de avd. poeti p. IT. B. et in libro de communibus sententiis p. Ium. E. ac Stobaeus S. II. T. ubi margo Gesneri Pro μεν Praebet γαρ, quod non debebat tam infirma auctoritate admitti a Blomneldio ad Sept. c. Theb. 4. In illa nuncii narratione credibile est etiam numerum indicatum suisse Νiobae liberorum. De eo scholiastes Euri

pidis ad Plioen. I 62. ομοίως iri scribendum Pro Oμως καὶ Αἰσχυλος ἐν νοβη καὶ 'Αριστοφάνης δὲ ἐν δράματι οβης os ιοίως, αυτάς εἶναι λέγουσιν, ειναι δἐ ἐπτἀκαὶ τους ἄρρενας. Pro Aristophane videatur ille fortasse

Sophoclem nominasse: nam ille quoque XIV. commem raverat, teste Lactantio ad Sint. Theh. VI. I 23. Non puto tamen in auctoris nomine, sed in nomine scripti erratum' esse, reponique debere ἐν φαμασιν ῆ Λιοβφ. Sic enim inscriptam fuisse illam fabulam, probasiliter docuit Schweigh1userus ad Athen. XV. 699. F. quem Athenaei locum accurate consideranti non dissimile veri videbitur, comoediam istam, quae φαματα ῆ Κένταυρος nomen habuerat, etiam simpliciter Ἀραματα vocatam esse, refictae autem et iterum in scenam productae nomen se

eisse Poetam 2 αματα ῆ Mοβον' ex quo utramque ibi commemorans Athenaeus, Priorem Ἀραματα, Posterio-13 rem δευτερον Mogoν appellaverit. Quisquis autem fuerit ille, quem Niobum poeta lacetissimus dixit, ipsum nomen indicio est, Tantali nepotum mentionem in ca fabula esse

iniectam.

Eum, cui nuncius, quem credibile est domesticorum aliquem suisse, de interemptis Niobae liberis exponebat,

57쪽

aut Amphionem, Peregre revertentem, aut Tantalum suisse, reducem e deorum concilio, veri simile est. Alterius horum, licet de Amphione nihil memoriae proditum sit. in secundo actu, alterius in tertio Praecipuas partes suisse coniicias: item, quod alii frustra conati erant impetrare, ut vocem aliquam ederet Niobe, id aut patris auctoritatem effecisse, aut liberorum suorum mDrtem deplorantis Ia-menia Amidaionis. Sed hunc, testibus destituti, missum facimus. Tantalum vero ignarum acceptae cladis adventro ex eo colligimus, quod se in summa felicitate diffidere rebus humanis dicit. Quem unde, nisi ab Iovis convictu, venisse censebimus p Cui coniecturae aliquid praesidii accedere videtur o tenui vestigio, quod Spanhemius apud Fed. Morellum deprehendit. Nam quum apud Philo stratum de vita Apollonii lib. IV. c. 5. Ρ. I 3. Ed. Morella sive cap. 16. P. 154. ed. Olear. de Achille scriptum sit, ἀλλἀ σv,. ε pq, 'AaOλλιόν ιε, σοφοις γαρ προς σοφους ἐπιτλὶδεια, του τε τας Ου επιμεληθvτι. καὶ το ἄγαλ/ιατου Παλαμηδους αναλαβε, φαυλως ερήιμμενον, Mο- rellus in argumento capitis illius haec verba posuit: Se narius Iambicus eae Aeschyli Nioba, σοφοις ἐστι προς σοφους ἐπιτήδεια. Prudentibus Q ia inter se pleraque. Quae unde habeat, nescio. Nam argumen a illa, Praefixa versioni Alamanni Rinu cini, in ed. Ald. perhi-hentur ab Aldo Pio Alanutio sic composita et digesta esse. Auiui in illa editione quum huius quoque capitis argumenium caetera iisdem verbis, ut apud Morellum, scriptum sit, tamen illa quae attulimus Latina verba omissa sunt, sola autem Graeca posita inveniuntur, sed Plane, ut apud Philostratum scripta sunt, i. e. et asterisco et verbo ἐστὶ omisso. Itaque quum Aldus ignoret illam Niobae com- 4 memorationem, sic coniicio, quisquis luc senarium ex illia fabula petitum adnotavit, id scholiastae alicuius indicio fecisse. Nihil tamen huiu modi in codil. Paris. adnotatum esse, perhumaniter mihi significavit Fr. Osaimus, quem,

quoil eos codd. Contulisset, de ea ro interrogaveram.

Quod si recto coniicimus Morelli adnotatioticin ex ali pio scholio haustam csse, verba Philostrati, quae manis io

58쪽

scorrupta sunt, ita emendari oportebiι, σοφοις γαρ προς σοφους ἐστὶ sol&m: quod ipsum expressit Rinuccinus his verbis: est enim sapientibus Diris erga sapientes visiu-tas quaedam. Ea si Aeschyli verba sunt, non praebent senarium, sed putanda erunt ex trochaeis chori, aliusve Personae advenientem Conspicientis a Iovis sapientissimi concilio Tantalum, sumpta esse, ubi sic habuerint: εἰς σοφοισι προς σοφους ἐστὶ α δεια 'Tantalus igitur, scenam ingressus, nesciens, ut vinor, filiam suam esse, quae obvoluto capite illic in tumulo sederet, ut sapientem virum decet, in summa felicitate sua fragilitatem rerum humanarum reputabat. De eo Strabo in sine libri XII. quum Niobae quaedam Verba commemoraS8et, ex quo tamen non colligam, apud Ae ses Ium illa antecessisse orationem Tantali, sic ait: καὶ δTανταλος λεγει ' σπείρω δ' ἄρουραν δωδεχ ημε ρων οδον, B ερ επυντ α χωρον, Ἀδραστείας εδος, Uδης μυκηθμοῖσι καὶ βρυχη- μασιν ερπουσι μηλων, πῶν δ' πέδον. Plutarchus autem in libro de exsilio p. 603. Α. nihil ad beatitatem conferre opes ostendens, ἀκουεις, inquit, τουTανταλου λεγοντος ἐν τραγωδμ' σπειρω δ' ἄρουραν δώδεχ' ημερων ὀδον, Βερέκυν θαχωρον. Eademque verba idem alio in libro P. zz8. B. assert. Corrupta qui sanare studuit, Casaubonus, Ud τsei βρεμουσι μηλων, tum πῶν δ' ορεχθεει πέδον coniecit. Illud ορεχθέει aegre ignoscimus Casaubono: TEschukkio, qui nostra aetate ista recopii, nulla est excusatio . Ua eLenarius ad Hippol. 44. cui codd. scripturae non erant

notae, sic lusit: Ἱδης ἐνὶ κνημοισι καὶ βρυχημασιν ὀρ- γωσι μηλων n δ' ὀρε i θε ἡ πεδον, abstinens a postre-I5

Quid vero da Walchero dicamus, qui in Appendice ad Gilogiam p. 83. etiam defendit illiud ab Homero scilicet acceptum ορεχθέειχ et quibus tandem argumentis 2

59쪽

DE AESCHYLI NIOB Ernis verbis. Heamius, Vcti τε μυκηθμοισι καὶ τυμ

ων. Neuter cogitavit, non esse hic locum particulae καί. Heastiuin in caeteris sequens Iacobsius in Diari siti. Η lens. a. 1822. fol. II. p. 56δ. ultima sic scribenda putabat: nἄν τ' Ορεχθεῖ γῆς πέδον. At non fert id trimeter tragicus. Ἀδης τε habent codd. Par. I. 5. Med. 3. . Esc. Μοsc. Verba ἔρπουσι μολων et δ' desunt in Aled. 3. qui habet ὀρεχθεῖ, quod in Esc. et Μοsc. ερέχθεον scriptum est. Quum omittere soleat Strabo, quae nihil ad rem faciant, non dubitandum videtur, quin Postrema verba ita debeant cum praecedentibus iuncta esse, ut abesse nequeant: ex quo consequitur, Udης, in quo librionines consentiunt, et πέδον cohaerere. Nec minus --πουσι consensu librorum sirinatum est. Quare sic scripstise Aeschylum Puis:

I Noe valdo placuit mihi haec correctio quum eam sacerem, at mox displicuit, quod et iusto maior mutatio facta est et dura est oratio. Quod Welcherus cum Toupio existimat, Ariastiam Prativae filium ad hunc Aeschyli Iocum respexisse versu, quem Athenaeus U. P. M. B. affert,

μυκαισι δ' τὸ λαῖνον πέδον, speciosius quam verius dictum puto, siquidem non apparet quomodo verbum illud ορεχθειν Aeschyli versibus aptari possit. Videor mihi nunc in illo ἐρέχθεον, quod libri qui praebent, melioris scripturae vestigia invenisse: θ' 'AδραστεIM DOG uri τε, ε κηθμοῖο καὶ μυχήμασιν - σα μήλων κἀν οσσειον πέδον. Diuitigod by Gorale

60쪽

Sedes illa Adrasteae urbs erat et mons et campus non longe a Cretico; V. Steph. BD. et Strabo p. 5 6. Pergit Plutar-elius, quum illa, quae Paullo ante attulimus, dixisset, ova ἀκουεις του Tακτάλου, ita: εἶτα μετ Oλθον λεγοντος,

εραζε πίπτει, καί με προς φωνεῖ τάδε ' γίνωσκε τἀνθρώπεια σέβειν ἄγαν. Hos Versus quum Stanteius, unde haberet, non indicasset, Bothiu eos ut ex Strabonis lib. XII. petitos adnotavit, cretio quod quae sequuntur apud Sianteium inde sumpta dici videret Iii similem errorem Monkius ad Eurip. Hippol. T a. inesidit, solo inspecto Ualchenario, ex cuius adnotauone ad WT 4. etiam κυρων, quae Valchenarii est coniectura, ut ab Aeschrio scriptum attulit. Stanteius ποτ' ἐμος scripsit,

male legi apud Plutarchum ποτ' ἀ/ιὀς dicens. At neque apud Plutarchum sic, sed ποθ' ἀμος legitur, et ποτ θιος gcribendo metro tantum, non eliam sensui consulitur ), Io quae Perinepta est ratio mendandi. Μihi scripsisse videtur Aeschrius: δυμος δε πιθανος, ουρανse κυρων ἄνω, εραζε πίπτει, καί με προς φωνεῖ τάδε. γίγνωσκε τάνθρωπεια ivit σέβειν ἄγαν. Animus, inquit, fiduciae Plenus, quum alte ad caelum

λόφους.

) yeprehendit haee Walcheras in Appendico illa p. 87. de-

seiadens ποτ' ἐμος, coniungique volens verba hoc modo, θυμὸς δε ἐμος, Ουρ-st ποτὲ κυρῶν ἄνω. Sensum liaec quidem praebent, sed Praegressis, quae praegressa esse scimus, si τοτε, non ποτὲ dicendum fuisse dicam, aliis facilius quam illi persuadeam. Pra terea quum antiquam scripturam appellat nox 'αμός, in qua non nisi unam Iitteram mutaverit, prae cupiditate non animadvertitae saIsa referre. Quod ego conieci, πιθανός, non defendam: potest enim etiam simissicius quid inveniri, ut θυμος δε προσθεν ουρανω κυρῶν ἄνω: sed qui πιθανος novo significatu positum

queritur, videat quid faciat Agamemnonis versu 494.