Nummus æreus veterum christianorum commentario in duas partes distributo explicatus prodit nunc primum ex museo Victorio adiectis sacris aliquibus monimentis

71쪽

torum Gratiani, Gregorii Haloandri, & Fo taninii adsertis locis, & editiones Conciliorum , itemque Iacobum Greiserum I , S Robertum Bellarminium pro hoc symbolo adversus Theodorum Balsamonem , Bartholomaeum Caral Zam, ceterosque.

CAP. XLIII

τioxum exprime. mala, ac Signa, Chri lium utique Crucifixum , subobscure tamen Areano πιηυν io e primebant. Quod custoditum integerrime fuisse a primaevvis Christianis clarissimi doctrina Viri demonstrarunt, ct in hac Prima Parte Commentarii pro opportunitate adfirmatur, disserendo maxime de Imaginibus tartati Nimso Cruerigero insignitis , de Cruce , de Figura Agni, de , Saeris Dipticis, de Monogrammate Oe. & in Abtera , quam elucubravimus , ct mox sequetur, partem Numismatis posteriorem declarante it rum acturi sumus .

72쪽

NUMMUS AEREUS

VETERUΜ CHRISTIANORUM

COMMENTARIO

EXPLICATUS.

parte sacrum Baptisma in- νςi. sculptum est, quod a Joanne Christum suscepisse ad ripas Jordanis Divinis L,

teris docemur . Quapro pter umbilico tenus in

flumen descendisse , fave potius post: immersionem adscendere videtur Iesus Christus Dominus noster, cui Praecursor Baptista, Zona pellicea cinctus , amictuque adsimi-Ii defluente super nudo opertus , aquam eX cyatho , quem dextera manu gerit, supra cyput effundit, sinistra pedum pastorale tenens, sive baculum curvum , repandumque et Cambum eam vocat Ecclesiastico vocabulo Clampinius ci

73쪽

Mussivum opus Ravennatense explanans Saeculo v I. conditum. Ad verticem Salvatoris Columba pervolat, symbolum Spiritus Sancti, hac Epigraphe in ambitu adposita. REDEMTIO FILI Is HoΜINUM, S in ima Nummi parte IOR DA, nempe Jordanes. DE scriptioni Emblematis praeponere non nulla libet de voce Baptismatis , ut quae

dicenda sunt a notis principiis orta noscantur . B πτιτ ηλὸς graeca vox est , quae apud Latinos sonat Immersio . Inde ergo Baptisterium , Lamacrum , o Lamacrum , Baptisterium dicitur a Plinio juniore in Epistola ad Apollinarem io , in qua de Villa sua ad Apenninum Isita disserens et inde A ο μον, inquit , balinei laxum , o hilare excipit cella frigidaria , in qua Baptisterium amplum, atque opacum , & similiter in altera Epistola ad Gallum a) , ubi agit de Villa sua Laurentina . Error igitur apud illos irrepsit , qui Baptisterium totam aedificii domum existimant 3 , licet in cella Bapti Ierium exstaret.

Optime vero convenit Sacramento nomen, quo niam per Baptismm , seu Lavacrum sordes peccatorum mundantur , S in novum hominem

em sa , cuius in conιrariis parietibus C A P. II

abunde casta Lia

74쪽

Ex PL CATUS PAR s II. symysterio Religionis creatura renascitur . Ceterade etymo , ac interpretatione vocis omittam,

etenim de hac re Sacri, Profanique Scriptores abunde disserunt.

ERgo sermonem ad Historiam illustrandam

convertens , Jesus Christus aquis Jordanis immersus cernitur, ut per Immersionem baptizatum fuisse intelligamus . Neque per ablutiOnem, sive effusionem aqua: quam Adsperginem dixit 1 Τertullianus tinctum etiam fuisse dicendum est , etsi Joannes patera , sive carchesio

converso caput ejusdem, corpusque, aquam per fundendo abstergere videatur: quibus modis lotiones sunt, ac fieri consuevisse norunt , qui scripta Veterum de Balneis, sive Τhermis perlustrarunt. Sed Sacra prosanis explicare si non dedeceat, hic certe nullatenus necesse est. Igitur mysterium in imagine deprehendo. Sane Jesus per Immersionem tantum baptizatus suit.

AT vero Sacramentum per Immersionem mechanice Pictura , sive Sculptura exprimere , obscuram omnino rem soret spectantibus proponere, adeo quidem , ut vix ij qui scierint, Baptisma repraesentari intelligerent . Itaque ab Expositione' Μaximi Ecclesiae Doctoris Hier H et . nymi

C A P. IIIJesus Christus

per Immersionem in Jordane Bapti. Eatus suit .

CAP. IU

75쪽

nymi si in Isaiam, quae , ni fallor , Iucem

magnam exemplis adseret, quae allaturus sum hunc morem ita pingendi Baptisma , quod Christus suscepit ortum habuisse putarem . Habet enim Evangelium , quod Hebraeo sermone conser plum legunt Nararet , ut idem inquit, descendet super eum omnis Fons Spiritus Sancti . Haud ali- ter Fons vivus cic. dicitur Spiritus Sanctus in Hymno , quo utitur Ecclesia Romana . Hanc Scripturarum allegoriam Veteres hoc pacto expressisse dixerim . Etenim Baptisma Fons est Spiritus Sancti, nempe quo Dona Sancti Spiritus in nos effunduntur, descenduntque beneficio Aquarum Baptismalium: ac proinde idem Sanctissimus Doctor in Dialogo adversus Luci serianos ait: Ipse

Dominus noHer Fess ChriHus . . . Statim ut caput

extulit de fluento , Spiritum Sanctum accepit , S pro sequitur, non quod umquam Ane Spiritu Sancto fuerit , quippe qui de Spiritu Sancto in carne natus e I, sed ut illud nobis mon Iraretur merum esse Baptisma , quo Spiritus Sanctus admeniat . Is vero est plen, ludo Gratiae , quam Fontem Sancti Spiritus Scriptura dixit . Quare cyathum aqua plenum desum per fundendum adposuerunt prope Columbam , non ideo, ut per Infusionem etiam Baptizatum fuisse censeremus , sed Fontem Sancti Spiritus , ita accommodatissime designari exist antes, Ssacile a mente comprehendi. Neque

76쪽

NEque novum videri debet per Symbola Christi fideles , ac Signa saepius explanasse, diffieiliores Historias, id enim passim apud P

tres, ct in Veteribus Μonimentis occurrit, quae Viri omni liberali doctrina , atque eruditione imbuti, ac literariae facultatis artibus clari exposuerunt , ct nos pro modulo nostro , ubi opus fuerit , ea magis magisque illustrare nitimur. Ectypon antiqui operis anaglyphi exstat in m..hο Victorio, in quo Virgo Maria exprimitur e pansis manibus, quomodo Christiani olim Deum orabant I , velo autem circa fr*ntem, ad humeros , di brachia protenso, decore ornata.

Ex antiqua Gemma.

huius magnitudinis.

Spectatur ante ipsam Pure Vesus cum Nimbo

Crucigero, utrumque vero in Urna quadam sublimiore effinxit vetus anaglyptes , unde aquae diiuue-si J veterIs Gemmae ad ChristIanum TertullIan. In ApoIog.&e, Cap.XXX. Usum exstalpt. Bre v. Explan. pag.6. S.Ambrosium.Lib.vII,Epist.LIII.&e. Vide Prudentium.In Hymn. Epiphan. C A P. VMos Veterum Christianotu In dieandi per Siqua res sublimes . N

77쪽

C A P. VIAntiqua Christianorum monimen. ta recensentur squae expressum in Nummo Mysteri-uin exhibent.

diffluere videntur , tamquam e Fonte magno, S hoc est Lemma, quod utrimque legitur: MP ΘY. Scilicet Mater Dei r ΗΠΗΓΗ , idest Fons. Ita apti sime Gratiarum Fontem indicantes Pesem, ad quem in nostris necessitatibus per Μariam recurrendum est. Suo quoque modo Fons ruptorum , Puteus Aquarum Viventium, quae fluunt impetu de Libano oc. dicitur Virgo Maria in Canticis Canticorum I). Christus autem apud Prudentium

Virum Consularis Ordinis χ) . Ipse Fons, o claustula

omnium tuae sunt, fuerunt , suaeque po I futura sunt oc. Porro Oraculum spiritu prophetico ab Isaia prolatum 3 : Haurietis Aquas in gaudio de Fontilus Salvatoris, dilucide , aptissimeque explicatur in

hac Gemma , quae , ut ego quidem arbitror , summae raritatis, atque elegantiae titulum sibimerito vindicat.

P Rosecto huic Nummo similem Picturam refert Aringilius ex Carmeterio Pontiani q), quae Hieronymo, seu coaeva est , seu vetustior, ct similem pariter Historiam ex Sarcophago marmoreo signis anaglyphis ex scalpto s), quςm Gualdus

78쪽

Gualdus Eques Sancti Stephani in Porticu Li- CΑΡ. VIberianae Basilicae collocandum curavit. Ibi vero minus apte Sculptor se gessit et non enim Spiritus Sanctus adparet in specie Columbae . Attamen ea forte ratione Columbam omisit , qua descendentem aquam typum Fontis Spiritus Sancti satis demonstraret. Sic aliquando in hujuscemodi Nummis argenteis Christi Baptismata exprimebant Proceres Reipublicae Florentinae , consuetudine eodem argumento minime improbanda . Alteram Picturam proseri Ciampinius cr) eX pervetusta Ade Sancti Joannis in Fonte, quae RNeone Episcopo , in Civitate Ravennae insta rata , atque Ornata fuit Saeculo v. nempe Anno CCCCLI. ibique Spiritus Sanctus sub Columbae specie advolare cernitur . At JordaneSinter aquas adsurgit figura hominis , iis decoratus insigni is , quae Fluminibus a Paganis tribuebantur, ita inscripto nomine 1ORDANN: Aliquid autem Sacroprofanum in Ecclesia adhuc, insan-

79쪽

6 NUMMUS AE R E U sinsante interdum usurpatum , non ego primus

indigito . Eadem symbola conspiciuntur in eadem praeclara Urbe in Apside Sacrae Adis Sanctae Μariae in Cosmedin, quae opere Μusivo insignita suit circa Annum D LIII. ubi Jordanes humana specie pariter, sed Cancri cornibus distinguitur , arundine, atque amphora, quem nonnulli in re antiquaria prorsus hospites, a cornuta fronte, Μoysen esse perperam putarunt . Ita vero figura hominis , ct aquae Oceanum, Nylum , Tyberim , aliaque Flumina persaepe Graeci, Romanique artifices expresserunt, ut Danubium in Columna Trajani Imperatoris ca) , quem insignis colchographus P trus Sancti Bartolus diligenter delineavit , atque aeri insculpsit, ac saepe numero occurrit inter Admiranda Romanarum Antiquitatum Ve

stigia publicis typis edita , ct in Nummis praesertim Antonini , Hadriani, & Τr ani , aliorumque . Sed alias in antiquo Vitro 3 ) Jorda

nes aquae solummodo figura , ae inscriptione , designatur , ut in Nummo, quem exhibemus,

si demas Historiam , ct Romae pariter in Ecclesia Sanctae Praxedis , in quibus locis Baptisma per elaygma tantum indicatur . JOrda

80쪽

nem autem pro symbolo Sacramenti a Patribus usurpari , testimonio indigere minime puto . Videndi sunt prae ceteris Adamantius Origenes Homilia 1 v. in Iesu Nave r), ct Sanctus Gregorius Nyssenus in Oratione de Christi Baptismate , atque alia adversus distrahentes , Sprorogantes ad futuri, incertique temporis eventum humanae vitae , perceptionem virtutis tam

sancti , ct saluberrimi Sacramenti . Verum, ut illuc oratio redeat , unde non importune discesserat, semper in monimentis recensitis Christi Baptisma per Immersionem , & Effusionem Aquar, penitiori nota, ut dicebam, exprimitur-Praetereo heic Codices antiquos , in quibus e dem fere typo Christi Baptisma pingitur , tum quia multi sunt, tum etiam, quia eaedem pict

rae , nullam majorem utilitatem Sacrae Antiquitatis cultoribus adferrent. ΡD L CAP. VIINObari tamen nullo modo potest: Baptisma 'li' diptisma

per Infusionem non modo Pudaeis, sed o Chr, ita: pem se M. iiii vis priorisus Eccles seculis fuisse peatius iηati R- py 'ditum a), ct Sacramentum , quod nunc admin,

Hratur Aquae fisso one , ut inquit Sandinus 3) ,

nec usurpatum mulgo , nec comprobatum fuisse ante Saeculum xxv. Quin immo ex Actibus Apostolo- I rum