장음표시 사용
51쪽
xo DE. ANTIQUITATIBUS. HORTAEryandenus in Periplo. Livius libro quincto capite
tricesimo tertio Adriam, quae mari Adriatico nomen dedit, Tuscorum Coloniam appellans, disertissimis verbis haec omnia confirmat ubi de Opibus & potentia Etruscorum loquutus, haec habet: ii in utrumque mare vergentes, incoluere urbibus duodenis terras: prius cis Apenninum ad inferum mare, postea trans Apenninum totidem quot capita originis erant, coloniis missis: quae trans P dum Omnia.loca, excepto Venetorum anguis, qui sinum circumcolunt maris, usque ad Alpes tenuere . unde CamilIus Peregrinus junior in Apparatu ad Antiquitates Capuanas pag. 6 I. merito arguit Cluverium, qui hanc Etruriam Circumpadanam , quae est secunda ex Livio, quamque no- mam Servius appellat, ipse unus veterem eu primam fuisse contenderit. Plinius libro tertio capite decimo sexto Adriam vidiam Tuscorum Vocat,
aitque eosdem Tuscos omnia flumina fossasque a Pado, uesio maris impetu per transversum DE Adrianorum paludes, quae septem maria appellantur, fecisse. Tusci ergo in hac secunda Etruria
trans Apenninum duodecim urbes, totidem Luc monum sedes condiderunt: ex quibus Bononiam ,
quam Tusci Felsinam vocitarunt,reliquis praesuisse, jure dubitari nequit. de hac enim Plinius ita scribit libro tertio capite decimo quinctor Colonia Το- nonia , Fel a vocitata quum princeps Etruriae
52쪽
LIB. I. CAP. . Ei esset: ubi Plinium de nota hac scu secunda Etruria, non de veteri illa intra Apenninuin & mare inserum jacente loquutum, in comperto est. hujus enim veteris erat princeps & caput non Fellina, sed Uetulonia teste Silio Italico in libro septimo: Moeoniaeque decus quondam Vetulonia gentis,
Sissenos baec prima dedit praecedere fasces,
Et junxit totidem tacito terrore secures: Haec altas eboris decoravit bonore curules,
Et princeps Tyrio vestem praetexuit auro. Virgilius quidem in decimo Aeneidos videtur
Mantuam suam caput Etruriae Circumpadanae constituisse illis carminibus: Mantua dives avissed non genus omnibus unum.
Gens illi triplex, populi sub gente quaterni: Ipsa caput populis: Tusco de sanguine Φires.
Hinc quoque quingentos inse Merentius armat. Sed haec more poetico in gratiam patriae suae cecinit Maro: quod agnovit etiam Servius ejusdem interpres, a Poeta novam & veterem Etruriam, misceri animadvertens, ut utriusque principatum patriae suae adsignet, quum alioquin Mantua ad haec auxilia in Mezentium pertinere non debeat. Quare nulIum dubium est , Bononiam caput fuisse Etruriae Circumpadanae, a duodecim Lucumonibus, qui totidem urbibus praeerant, imperio rectae . Harum prima Bononia, secunda Adria , tertia Mantua utique erat. reliquas enim novem alii requi-
53쪽
11 DE. ANTIQUITATlBUS . HORTAE requirent . Frustra est ergo Iohannes Baptista Agucchius Archiepiscopus Amasenus in epistola Italica de prisca origine, Se dominatu Bononiensis urbis, ubi duas Etrurias Circumpadanas, alteram Felsinae, alteram Mantuae subjectam comminiscitur. Tertia Etruria fuit in ea parte Italiae, quam postea Campaniam dixerunt, atque hujus princeps fuit Capua: in qua quidem Etruria iidem populi qutam duodecim urbes condidissent, quae cunctarum quasi caput esset, Capuam condiderunt, imquit Strabo libro quincto: illuc enim Etruscos quo
tempore trans Apenninum imperio excurrerunt,
suas Colonias misisse ostendit Camillus Peregrinus, judicio de eruditione haud quidem vulgari spectabilis, in Apparatu pag. Gqq. Quare, ut superiuSjam dicta iterum memoria repetamus, luculenter patet Hortam urbem in prima illa Sc ceterarum antiquis Iima Etruria sitam, diversam omnino suisse ab Ortona sive Hortona in Latio, secus ac Roscius commentus fuerat: quod quidem aliquando animadvertit Abrahamus Ortelius. quum enim in Synonymia geographica pag. I 66. Hortam, de qua loquimur, cum Ortona Livii Sc Dionysii eandem fecisset, postea in Thesauro geographico mendum correxit de unam ab alia distinxit. Constat quidem ejusdem Etruscae Hortae vetustatem literis commendasse Anastasium in Leone IV. ubi ait, eundem Pontificem in pristinum locum Sc statum reduxisse
54쪽
L I B. I. C A P. I. 23 muros N portas Hortanae Amerinae valde antiquarum civitatum : unde dc Flavius Blondus
libro primo Italiae illustratae pag. 3 Io. eam Civiatatem v)tustam appellavit. Et sane quanquar cetera argumenta deessent, id abunde testatum relinquerent prisci aevi monumenta & inscriptiones Hortanae: quas ex ipsis lapidibus diligentissime exceptas hic subnectere haud extra rem fore existimavi quod pleraeque hactenus editae non fuerint, quod gratiam me initurum sperem ab eruditis, qui tamen id acceptum ferent FERDINANDO NUΡTIO Archiepiscopo Nicaeno, viro non tam dignitate ipsa, quam meritis suis amplissimo , mihi vero multis& magnis nominibus semper memorando. is enim easdem inscriptiones , qua est erga me benignitate , mecum hul anissime communicavit, & illius nutu de auspiciis haec nostra quantulacunque lucubratio producta estis
55쪽
24 DE . ANTIQUITATIBUS . HORTAE
S YNOPSISI. Horta Colonia militaris ab Augusti deducta. Templum Martis Ultoris ab eodem erectum. Horta is Tribu uirina m Arniensi descripta. II. OBD-pianus plures in Italia Colonias militares deduxit: quando Augusti cognomentum adsumpserit. III. Grandem militarium Coloniarum numerus . N.Duum viratus magni habitus . U. Seviri Augustales non
magistratur, sed facerdotei fuerunt. A Tiberis insituri . A sodalibus Augustalibas disincti. Sex tantum . VI. Inter se ordinem servarunt. Pontificatur a Puinquennalitate diversuI.
NTEQIAM vero illud essicio , inscriptio Ortana reliquarum Omnium praestantis.ssima, veluti agmen ducens, praemittenda est et quam ex schedis Barberinis in Syntagmate inscriptionum capite quincto num. 3 o2. non ita dudum vulgavit Raphael Fabretius, vir de Romanis antiquitatibus supra omne praeconium bene- meritus, idemque mei amantissimus dum fata Deusque sinebant. Ex ea discimus, Ortam ab Augusto Coloniam fuisse deductam: cujus rei nulla apud auctores memoria reperitur: quod nempe
56쪽
L I B. I. C A P. II. a IAugusteae aetatis historiae latine scriptae intereiderint et quae caussa est cur nemo item historicorum, ceteras Colonias ab eodem Imperatore conditas memoret : quum tamen ex solis nummorum & lapidum inscriptionibus eruantur, ut de Parma, Perusia, &Verona sua docuit Henricus Norisius in Cenotaphiis , Pisanis dissertatione I. cap. II. Quam vero instruptionem Ortanam Fabretius protulit,hic iterum exhibeo. Fabretto enim viro diligentissimo fidere malo, quam Iacobo Sponio, qui, ut postea obse vavi, cum duabus aliis ab se exceptam e schedis Barberinis, Ortonae tribuit in Miscellaneis eruditae antiquitatis, ante Fabretti opus vulgatis pag. IT . i MAVORTI. ULTORI
NINNIUS. F. QUIM PAETUS T. VIR. COLON. ORTANAEA FG. ET . VT VI R. AUGUSTAL UINQUEN. II. S AC RUMHoc marmor plura nos docet. Ortae scilicet quae antiquitus sine adspiratione scribebatur) Martem trutulo ULTORIS cultum fuisse: cui Romae templum eodem titulo erexit Augustus, ut constat ex tabulis Ancyranis apud Gruterum pag. C κxII. cujuSque
AEDITUUS. T. FLAVIUS. AVGusti HBertus memoratur pag. cccxvII.8. Istud ted plum Augustus bEllo Prilippensipro ultione paterna susceptouam Ῥο-
verat, ut ait Suetonius in ejus vita capite undetricesimo , nimirum anno V.C. DccxII. secundum calculos D NO-
57쪽
16 DE. ANTIQIIITATIBUs. HORTAE Norisianos in Cenotaphiis laudatis dissertatione se
cunda capite v I H. Sc demum anno V.C. Dccxx IV.
illud exstrui jussit, ut in eodem recepta a Parthis Romana signa suspenderet, ex Dione libro quinquagesimo quarto:quod postea dicavit anno V.C.DccLII. ut ex Velle, docet idem Norisius. Nummos Augusti cum e iugie templi & epigraphe MARTIS. Vta
TORIS exhibet Carolus Patinus ad locum citatum Suetonii. Neque tamen pro eodem voto Augusti hoc marmor in urbe Ortana MAUORTI. ULTORI dicatum existimo. nam Collegium Augustale, cujus in illo fit mentio, institutum fuit a Tiberio anno quo obiit Augustus V.C. DccLxvi I. quod infra apparebit.
Patet insuper ex eodem marmore,Ortanam urbem in
Tribu QVIRINA fuisse descriptam: quae erat ex una & triginta rusticis , a Cure sibus Sabinorum populis sic dicta, ut ait Festus . nam Tribus in urbanas& rusticas di visis suisse palam est: ex quibus tulli caenobiliores habebantur. In urbanis ii, qui rura non habebant, censebantur, Se praeterea libertini omnes, secus ac in rusticis, in quibus tantum ingenui conmscribebantur: quamobrem urbanae Tribus sempesignobiliores rusticis habitae sunt, Be e rustiea inurbanam transferri, fuit ignominiae, ut notat Paullus Manutius in libro de Comitiis Romanorunia capite de Tribubus , M Carolus Sigonius de Antiquo jure civium Romanorum libro primo capite tertio. Attamen constat etiam ad Tribum Arniensem
58쪽
sem sive Arnensem) Ortam aliquando pertinuisse,
quemadmodum ex alio lapide Ortano instra capite nono apparebit: quae item erat ex rusticis, & forte antequam orta Colonia militaris jussu Augusti deduceretur: qua occasione ex Tribu Arniensi in Quirinam transire potuit. Hoc priusquam ostendo, observare lubet cum Petro de Marca in Marca Hispanica libro secundo capite quarto num.U. CO- Ionias fuisse opida propagata ex civitate Romana,
civibus paganis vel militibus ex S.C. vel Principis jussu deductis aut ad condendam novam urbem, aut ad supplendam antiquam . Isthaec opida teste Agellio libro decimo sexto capite decimo tertio, jura inflitutaque omnia populι Romani, non fui arbitrii, babent: quae tamen conditio quum sit magis obnoxia, minus libera, potior tamen in praestabilior existimatur propter amplitudinem
majestatemque populi Romani: esus sae Coloniae quasi emiei parvae, simulacraque esse videntur. Veruntamen idem 1 criptor celeberrimus
Petrus de Marca animadvertit discrimen aliquod fuisse inter Colonias, quum aliae uberiori, quaedam contractiori immunitate fruerentur, adstrictis vel ampliatis earundem privilegiis: quamobrem a veteribus traditum est alias fuisse immunes; quasdam juris Italici D nonnullas Latinorum, idest jure antiquo Latii utentes, donec Antoninus Caracalla omnes qui Imperio Romano suberant pro civibus
59쪽
18 DE. ANTIQUITATIBUS. HORTAE haberi jussit ea constitutione, quam laudat Ulpianus in Lege xvH. D. de flatu hominum et quamque nuper egregiO N. bonae frugis pleno Commentario explanavit vir de omni antiquitate meritissimus Ezechiel Spanhemius. Alia in hanc rem disserit Nicolaus Bergerius in praestantissimo opere deo
publicis & militaribus Imperii Romani Viis libro
quarto sectione octava , ubi colonos, partem nempe civium Romanorum, in urbes a S. P. Q in. & postea ab Imperatoribus ob unam alteramve ex quinque his caussis deductos observat. Primo ut provinciales S: subjectos in ossicio continerent. S cundo ut subitis hostium incursionibus veluti totidem arces S propugnacula Imperii Romani orponerentur . Tertio ut Romanus sanguis undique propagaretur. Quarto ut plebem inopem de Urbi imperanti gravem sic exhaurirent. Quinto denique , ut militibus emeritis praemia largirentur.
II. Jam vero scire juverit , Augustum postquam apud Actium victo Antonio jam totius Romani orbis imperium occupasset, plures in Italia Colonias cognomento Augustas instituisse, militibus , qui secum omnibus bellis interfuerant, agris eorum , qui Antonii rebus studuerant, divisis, quum Dyrrhachium, Philippos de alia opida is, priscis dominis in exsilium misiis, iisdem habitanda concessisset, ut ait Dio libro quinquagesimo primo pag. 663. editionis. Johannis Leunctavit.
60쪽
L I B. I. C A P. I L etyHoc non semel fecit Augustus longe post suum Consulatum quartum, annumque U. C. DCCXXIV. quo
Colonias alias duodeviginti, cognomento Iulias deduxit, quarum meminit Appianus de Bellis civilibus libro quarto pag. 3 so. editionis Henrici Stephani: nempe M. Licinio Crassis eu Cn.Lentulo Au
ii EM denique L. Caninio Gallo M Fabricio
Cosi.suffectis, anno V.C. DCCLII. ut prodit marmor Ancyranum pag.CCxxxI. ubi militum, quibus agri
adsignati suerunt, paullo plura quam ducenta millia fuisse testatur idem Augustus . Hoc vero deductoriS cognomentum, quod postea Coloniae sibi adsumpserunt, C. Iulius Caesar Octavianus in suo consulatu VII. dc M. Vipianti Agrippae III. anno
U. C. DCCxxvIII. a Senatu L. Munatii Planci se tentia obtinuerat,ex Dione libro quinquagesimo temtio , ac Censerino de Die natali capite vicesimo primo: scilicet anno quarto Actiaco, non autem, primo, ut putabat Josephus Scaliger in animadversionibus ad Chronicon Eusebii num. MCCxxvIII. Scin notis criticis ad spuriam elegiam Cornelii Galli, a nobis alibi quoque, nempe in historia literaria Aquilejensi, discustam. Atque haec eis insignium Chronologorum sententia, Dionysii Petavit de . Doctrina temporum libro decimo capite sexagesimo nono de sequenti, ac Iacobi Usserit in Annalibus