장음표시 사용
171쪽
pturam subiret , illam non e vestigio inflaurare, aut etiam te in media aquarum abyssis contra omnes fluctuum iniurias seruare non valeam THOd. O mi Cosmiel, condona obsecro pusillanimitati meae , neque enim talia et viij, quod in periculis constitutus in ullo de tua potentia dubitarem,aut tibi diffiderem, aut in concepta de te existimatione vacillarem: Ab. siu ; novi enim quantus sits dc quanta virtute polleas, utpote cuius imperio substent uniuersa . Sed moro humano ad tam exotica rerum spectra sermidino quadam inuadente cor meum conquestus in haec
verba imprudenter prorupi. cosmiel. Tuae mihi fragilitatis probe conscius condono perlubenter P sed
iam ad institutum nostrum reuertamur. Mirabaris stluas, prata , montes in mari reperiri ; &ego tua
miror simplicitatem in iiij. Putasne sib mari aliam
esse rerum conititutionem , quam in extrema tellu- per ue
ris superi te Minime . Si cnim diuina potentia Oceanus sublatis aquis exsiccaretur , nihil aliud vide. res nisi vastissimas regiones , concatenat altisIimo.
rum montium ordines, valles proflandistimas, fluuios ingentes , planities longe lateque in limnensu nu porrectas ; sylvas quoque se prata , sed alterius comstitutionis arbusculis, fruticibusque corallorum, mineraliumque est larescent ijs salis virtute enatis consita, qualia ex re & sua natura producere potest 1, nec sto. res destini nec stivstus ; quid cnim insulae aliud sunt, quam sabmarini montes vastissimi, quorum non nisi apices extra aquam caput situm extollu nt, α hoc pa-
172쪽
Profunditas maris cur tenebri sissima Lux subinar na qualis.
cto in insulas hominum habitationi aptas evadunt Vide taesbs hinc inde parietes ingenti intercapedibne distenses, prosundisIimorumque montium stri cturam . Theod. Video & admiror, nec unquam i animum meum inducere potuissem, ut tantam Ocea. ni profunditatem crederem, neque enim ullum sela. ris lucis vestigium in hac caliginis abyssis comperio, St si tu mi Cosmiel lumine tuo illud haud illustrares, prorsus mihi veluti in Cymmerijs quibusdam tenebris vagabundo pereundum foret. Et unde hoc Scias Theoclidacte radios selares aliquousque tantum. mare peruadere , sed in profundiorious hisce locis ob constipatarum partium intermediarum densitatem nulla tantae lucis emacia est, quae corpulentam op citatem penetrare aut superare queat. Theod. Vnde itaque in tanta caligine marinae sisbolis progenies i necessariarum rerum conquirendo commeatu vivat, i scire cupiam. Cosmiel. Magno huic incommodo na, Iturae benignitas affatim prouidit respice in subi stam nobis obuiamque planitiem, aspice saxorum. Irimas, fissurasque . Theod Quidnam hoc prodigij ὶ uinnumeros astrorum lucidissimorum exercitus ego Ivideo, ignem quoque cerno mobilem , Arsan fatuus raest sedan subterranei ignis expiratio λ sed & scopu- alorum rimas undique amplissimam lucem profundo 're obseruo. Dic rogo Cosmiel, quid tanta luctum multitudo sibi velit m. Luces istae nec ignis Elementaris, nec fatuus, nec subterraneus ullo modo censeri debet. Quomodo enim hi ignes ingentib
173쪽
bus aquarum acervis tumulati vivere valeant , ne
mo est qui capere possit. Theod. Quid ergo obsecro
rei est ρ Cosiniel. Luces quas vides sunt omnis Seneris conchilia ostreacea , crustacea, caeteraque fundo adhaerescentia de lumine indiga animalia, quae uti obnaturae suae imbecillitatem ad saxa & sundum maris natura religauit, ita quoque ne in necessarijs operationibus lucis desectu perirent diuina sapientia lucem illis natiuam una cum calore concreauit, cuius
veluti benigno fomento conseruarentur, & ad sun. dum maris, ceu lucernae quaedam, opificis Mentis in. dustria constitutae sunt, ut reliquis quoque piscibustum contra omnia illisionis pericula, tum ad neces Ia-rij alimenti conquisitionem prete lucerent . Neque ideo putes velim, ostreorum , exanguiu m , crustaceorumque genus oculis more aliorum animantium instructa este, haec enim in imperfectis huiusmodi, verius Ichtyophytis , paucis exceptis, non extant, sed luce illa concreata , tum ad alijs praelucendum, tum ad natiui caloris robur conseruandum gaudent . Quam vero ex montium parietibus lucem emicar conspicis sti fiant vermes vagina inclusi,quos dactylos vocant, in anguit hirum formam saxorum in rimis stabulantes; &Iucem pariter concreatam habent; immo dico tibi quid amplius, vix ullum piscium genus est, quod non huiusmodi luce sibi innata turgeat: adeoque ijs necessaria est , ut sine illa in caliginose aequoris gurgite vitam sustinere non possint, quemadmodum supra quoque cum Balaenam inspiceremus, . T 2 sufe
Quaen inani. mi in lueem intratam ha beant. Conehilia se alia hiilusin di anima tum genera oeulis
174쪽
suse ostendi. Tἶ bd. Sed quoium modo illa sese lui habetὶ comiel. Vidistin cicindetis 3 siue vermicu. los illos alatos, qui aestiui temporis noctibus instat scintillarum oculos itinerantium feriunt, & Lampse des vocantur . Theta. Vidi s e tapius. Cosita. Quemadmodum igitur illa innatam sibi lucem iaoperationes rite exequendas a natura adeptae sunt ita& marina animalia. Vidistin unquam quercus putridas, quantopere noctu radient λ de haud secus ac lu- cernae quaepiam in obscuris sylvarum recellibus ceu viarum indices cuncta illuminentὶ Comperistin viiqui scintillantes nonnullorum animalium, eorum Fra: - sertim quae nocturnis venationibus vitam susteritant ,
oculos λ Tt eoae Vidi &obseruaui id saepius in sellum
& noctuarum oculis . CVmiel. Si itaque terrestribus rebus ad usum necessarium huiusmodi lucem diuini sapientia inesse voluit, quanto magis marinis Z Sed nunc ad fundi marini incolas oculos animumque conuertamus . Vide Theodidacte & diligenter eximina inexplicabilem rerum varietatem naturae beneficio in liuiusnodi tractibus constitutam . Tb dii Tota haec, quam vi leo , planities fundi non mihi pratum, sed vivum quoddam peripetasma incredibili concharum margaritarumque varietate &spicndore , veluti lapidibus pretiosis contextum videtur. O quanta conchyliorum specie disserentium varietas: quam affabre in ijs natura lusit, quot colorum disse rentias imbuitl nta & quam exotica figura discrepantium sculptura expressiti Video nonnulla
175쪽
suti ea quoque describit Author historiae naturalis in
convexa , plana, concaua, quaedam in Lunae morem
falcata, aut in orbem circumacti , aliqua dimidio orbe caeti, in dorsum protuberantia , leuore quodam splendidissinio perpolita , alia veluti dentibus quibusdam interstincta , alia striarum multiplici ductu
miro artificio adumbrata ; non desunt quae muricatim intorta, margine in mucronem cuneatum foris ci- fuso , intus replicato, iam distinctione virgulata , crispa , modo in formam cancellorum , imbricunia, pecti numque undulata superficie exporrecta , alia in undarum nuctuantium morem expressa , & cancellatim reticulata , nunc obliqua, iam in rectum expansa , densata , porrecta, sinuata , dc ad buccinae morem repanda 1, & undenam tanta mi Cosmi et rerum diuersitas Z Cosmiel. Illa omnia quantumuis innumeris speciebus disierentia, ex invisibili illo & uniuersali naturae semine, quod Oceano potissimum dominatur, sormarum diuersitatem sertiuntur; siquidem ex aquae particula viscosiori & tenuiori caro conchiliorum, nascitur, ex parte vero crassiori & salis copia reserta conchae viventi ipsa domus conlii tuitur in lapideam molem indurata ; nam sal ex se & sua natura duram firmamque omnibus praebet consistentiam , plastica vero seminis vis illas pro combinatae materiae dispositione in innumeras efibrmat fguras; colorum vero varietas haRc suam ex diuersa sulphuris albi rubrique, quo mare resertum est, mixtura originem, trahit : vivuntque ex eodem, ex quo ortum duxe
176쪽
Cap. I. Iter Submarinum. I s s
caeterorum animalium . Hinc quam tu linguam dicis, lingua proprie non est, sed ibina quaedam ossea, acuta & dura , qua caeteras sibi vicinas concha , velu.ri cuneo quodam aperit, apertas exsugit , pisciculos quoque vicinos ea transfixos intra se trahit . Theod. Ergo os habent & stomachum. Cosmiel. Dixi tibi simile quid eas habere, meatus videlicet, intra quos nutrimentum attractum deponant , veluti in stomachum quendam a natura ipsis constitutum. Depositum vero calore nativo in propriam substantiam conuertunt , sunt enim quotquot hic contemplaris conchiliorum genera , nihil aliud, nisi carneae quaedam massae, animatae , quae tametsi indiscreto membrorum situ a natura disposita sint, acutissimo tamen Tactus sensu tollent, neque generant aliorum pi scium more, sed uniuersili naturae, S: peculiari marn semine, uti dixi, pro diuersitate dispositionis materiae generantur, & ex utroque sensibili & insensibili alimento Vivunt. Quae vero conchilia hisce seopulis nativa sede & immutabili adhaerere vides, illa Ichyopbyra verius, quam animalia persecta dicenda sunt, &Zoophytis adnumerantur, vitamque merent ex communis naturae semine, intra petrarum saxorumquosoramina digesto concoctoque , eiusdemque suetia vivunt. Huius quoque generis sunt spongiae marinae, similiaque imperfectae naturae, mediaeque inter plantas di animalia Ichtyophyta.
Conchilia earinea mata ecanimata.
177쪽
Exploratur maris fundus , ese communicatio m
rium cum Oceano. OSMIEL. Agedum Theodida te. Visis iam vegetantis sentientisque naturae proprietatibus, nihil porro rostat, nili ut te prius in ipsa subterr nei mundi vellibuta , qui Oceanimariumque sundus est, introducam. Ut ex his demum, veluti per ingentis immensiquo palati j portas & ostia ad interiora Geocosmi adyta penetrare possis . Theod. Totum tuae me submitto dis spositioni noui enim nihil mihi sinistri accidero posse, si tu naturae dominator, semper mihi Iraestosueris, potentique dexterae tuae auxilio me seruum tuae fidei commissum silci ueris. Cosmiel. Macto animo, inexhaustos tandem Oceani fiundos penetre. mus. Neod Ergo necdum filiadum attigimus Z quid ergo pratum illud, in quo tanto nos tempore detunuimus, suit, nisi hindus maris O misi. Falleris, pratum enim quod spectasti, intimus maris iundus non filii, sed suprema ingentis scopuli planities; quare pergamus . Theod. O mi Cosmi et quo me Euro
velociori motu ducis iam enim vero cum Iona Pr pheta clamare possum, Montium fundamenta cooperuerunt me , veltes terrae concluserunt me, obsecro te, ubinam
178쪽
Fundus malis Athlantie . Athlantico detineat.
inani locorum iam sumus, vel cuinam externae superficiei loco tractus hic , in quo me constitutum video, respondet Cosmiel. In maris Atthlantici sundo haeremus. Theod. Quo dicto ingens mox lumei L. ortum, an a Cosmiele immediate , an ab extrinseco quodam lumine ab ipse constitutum , nescio, illuxit: quo flandus maris mirum in modum illumi nabatur . O M. Iam contemplare Theodi dactera C., uultum in hisce inferioris mundi corporibus naturae Maiestatem, hoc loco nullum animal obcontinuam horren--ιdamque Vorticum voraginumque vehementiam, sine ultimo exiiij periculo commorari potest . IJeod. Quid sibi volunt hae submarinae in immensam longitudinem montium substructiones, quid ingens aquae sulgentis calor 5: aestus , quid immensae voragines, qui ous sundum ubique pertusum video. Cosmies. Hi quos vides asperos & tortuoses montium tractus, innumeris scopulis, planiciebus, vallibus sub marinis distenses, suos tructiones sunt ingentis cuiusdam insulae siue culturam spectes, siue rerum omnium ubertatem, olim omnium beatissimae , quae tamen successu temporis ex vehementibus terrae motibus coimcussis fornicibus , columniique montium, una cunia
hominibus lapsa submersaque, huius quam vides ruina: vestigia reliquit 1, terrae vero motus ex magno Vulcani cratere huic subiecto originem traxit, cuius quidem aperta signa sunt, caloris & aelius quem miraboris vehementia, cui in hunc usque diem insulae quas Terceras vocant, ex veteri ruina sit perstites, subie.
Terrae motu o Q. motu superstites.
179쪽
ctae, nullo non tempore ingentia detrimenta experim sunt , voragines vero quas vides, sitiit illi avi d istus, & canales, in caeca alicubi montium vis r aquam Oceani exonerantes, de quibus pollea tecum agam . Theod. Ecce nouos semper & nouos vortieraim. vortices oc voragines , ingentesque Lindi hiatus, quorum nonnullos maioris capacitatas , quam vel ipsos crateres Vesuuis aut Aetnae olim a me dimenses deprehendo. Et quonam aquas immens huius Oceani deponant Cosmiel. Ecce iam Americar insillis, atque adeo ipsi continenti vicini sumus. Nonnulli itaque dictorum canalium intra insularum circumi centium montes, quidam intra Americae vastissima montium receptacula, ad fluviorum lacuumque -- ginem constituendam per immensas subterraneas ansiactuosasque ambages derivantur. Theod. Sumimplures huicimodi hiatus, de canalium hisce simili orificia ὶ co Mel. Plura omnino sunt,& maiora per
canalibum totum hunc Oceatu tractum a natura disposita. Ni
h 'o Theodidam ex Geographica disciplina, vastis , ma fluminum maria, cuiusmodi in America sint
mutaria Flumen Amazonum, Maragnon, Flumen S. Ianu tij, Laurentij, aliaque innumera uniuersim Ameri-
Euzis xjMRua. quae quidem non aliam, iusi vicio monobis hoc vel occiduo vel Ortivo, Oceano aquarum per ημμ' occultos horum hiatuum caecosque voraginum m meso; in montium viscera deductarum originem sese itiuntur . Ad funum itaque ingentia constituendata, ingens agrarum transsusarum vis ne sista est.
180쪽
Sed quomodo mare cum salsum sit, nariuam suam salseclinem intra montes delatum ita subito de. ponit Z Cosmie . Nosse debes terrestrium partium
Naturam ita constitutam esse, ut mox ac aqua per eas
colatu quodam transierit, illa naturali attractu salem aquis insitum, in se attractium, in necessarium debitumque sibi alimeutum, sine quo nullis in terra generationes fieri possens , derivent. Et hoc pacto aquae marinae , salsedine sua exutae, exsuctaeque in dulcem saporem conuertuntur. Sed haec alibi copiose tibi ab Hydriele exposita sunt. Theod. Nodum omnem dissicultatis siluisti, toc ego experimentis conuristus in aqua marina per arenam, argillam, cretamquePcolata, verisiima quae dixisti comperi; praesertim si calida , uti in montibus per sibterraneos ignes fit, colata, diistis materias transeat . Sed o Cosmiel, quam ingentem portam hic apertam video , quam immensim intra montium fauces hiatum intueor.
Cosmiel. Ne mireris ; hie enim est magnus ille Lib.
terraneus meatus , quo Oceanua Attilanticus Australi Oceano, occulto quodam coniugio maritature qui nobis modo transeundus est, ut utriusque Oceani alta ditam nunquam visim constitutionein exactius
contempleris. Theod. O quanta & quam mirifica stru ra , quam horrendis rupibus omnia rigent,
quanta hiatuum orificia panduntur, quantum canalis modo coanctariar, modo in immensiim dilatatur ;
ri iure Subterraneum Pelagus dici possit; quam sor