장음표시 사용
141쪽
pro varia ad lucem applicatione eam, quam Phi- losephi miramur, mutabilium colorum in volucrum pennis varietatem producunt, atque adeo nihil aliud illi colores sint, quam intra fibras plumarum vitreas de diaphanas varie refracta lux. Et ne experientiae re- suari videar , accipe Smicros pium , quo in minu- tioribus examinandis uti seles, α dictas pennas e - ctius lustra, inueniesque verum esse quod dixi. Vide- licet ingentem plumearum fibrarum in morem vi- treorum filorum translucentium ordine digestam c piam; atque haec genuina illa, quam tantopere phy- siologi mirantur , colorum intentionalium causa est .
Quod vero natura quasdam volucres nullo certo colo- ris vestitu ornarit , sed omnigena colorum varietato
imbuerit, id uiplurimum vi phantastica seu imagina- tiua ex obiectis varij coloris imbuta prouenit, de quo
cum tu alibi suae egeris , diutius immorari nolo. Theod. O quanta me voluptate assicis, dum tautunati mihi naturae arcanum aperis, adeo enim scite causam huiusmodi colorum indigitasti, ut eam d monitiasse videaris. Suffcit enim, quidquid me tantopere circa auium Genesim angebat, abunde a to mihi explicatum fuisse . Quare iam ad animulium, Genesim progrediamur, quae intra aquas natales sios habent.
Pennae lueem testingentes eolore, di sessiliunt. Experimm
Coloran-rietatis etiam im sinatio cauta es a potest.
142쪽
COSMI E L. Dixi tibi superius Theodidacto,
lucem illam radicalem, seu .mundi semella, omnibus mundi corporibus sese insinuare ; M in cael
stibus quidem corporibus purissimum , uti in se ipse est , in aere quoque miniis tenue quam in caelestibus ,
in aqua minus tenue quam in aere, in terra denique
minus tenue quam in aqua, id est sub crassiori forma existere. In singulis tamen elementis, ubique diffu-
sum, ubique praesens, ubique se cundum , ubi quo
admirandos essectus causans. Et quemadmodum ex aere & aqua semen utriusque ad volucrum constitu tionem , ita illud in aqua latens selum ad pisciunti generationem, in terra vero de aqua mixtum ad qua drupedum vegetabiliumque productionem concur- rit, aqua in omnium viventium, imb & mineralium Productione , ceu passivo quodam rerum omnium Iuniuersali principio confluente , cum sine hac nul- tum clementum essectu desiderato potiatur , nesignis, terra, aer, sine hac ullatenus consistere possint , omnium quippe fomentum , omnium reliquorum elementorum Datulus, cuius ope omnes mundi the sauri, una cum caeli elementorumque seminibus, i subterranea naturae gazophylacia ibidem digerenda , atque in omnem circumferentiam dissundenda, trans uenantur 3 ut proinde mirum non sit, tantam ει tam innumerabilem, quantam in nullo alio clemento vi demu a
143쪽
demus, siue diuersitatem specierum, siue multitudinem spectes , hoc vel unicum elementum excludere . Et cum infinita sere sint piscium genera , ea in inen ex nullo alio sente originem suam trahunt , nisi ex varia dc multiplici alteratione seminis uniuersalis, in aqueo elemento indiuiduati pro varia diuersarum elementi partium dispositione, quod semen uti infinitis serὸ combinationum legibus, in qua veluti in utero quodam,uti a calore centrali sui ipsius & a calore caelesti semini indiuidua quadam secietate perpetuo iuncto , alteratur, disponiturque, ita quoque id ipsum infinitas paene natatilium species, pro varia dicti naturae seminis diuisione atque indiuiduatione, producere necesse est. 2 beta. Hinc sequeretur, Deum in principio rerum pisces non ex aqua produxisti , sed aquam ex sui ipsius semine illo generasse, quod sacrae paginae incongruum videtur. Cusiniel. Opi- sex mundi sapientia in principio rerum pisces & on ne natatile diuinae suae vocis imperio produxisti, salua fide negare non possumus. Siquidem ad Diuinae vocis nutum, in momento innumerabiles piscium species ex seminis naturae in aqua latentis diuisioneis, inminutissimas portiunculas facta prodierunt, quarum unaquaeque ad speciem a conditore sapientissimo intentam constituendam, sub tali & tali combinationis temperamento concurrit, hae vero deinde per Drmaticam ficultatem piscibus inditam, sese in infinitum , in totam temporum successionem mest plicarunt atque hoc pacto pisces in primordio re
risee, exvnhuersali semine originem trahunt.
144쪽
a Deo conditi sunt: non tamen inde sequitur, aquam ex proprio sui ipsius semine pisces producere non posse, cum hoc ipsum experientiae repugnet ; atque in nouis piscinarum seu vivariorum sessis aperte patet , quae aqua aliunde introducta repletae , non ita multo post diuersis piscium generibus replentur, certe non aliunde , quam ex varia illa lucis radicalis , seu semianis naturae in subiectae materiae varie dispositae diuisione & distributione . quae si ridi: caloris caelestis soluaccedente, in animal aquatile sit, tali combinationis lege mox exsuscitatur, & simile sibi sub determinato magnitudinis limite producit in perpetuas generationes tanta multitudine & varietate , ut nemo siit qui ijs nomina imponat , nisi is solus a quo condita sunt, Deus benearis infeci. a . I eod. Non opus es ulterius progredi, cum ex praecedentibus illuminatus, mentem tuam abunde intellexerim , sunt enim tua Physicae principia adeo rationi congrua, adeo Veri- consena, ut qui ea viai animantium generi applima citdo. cata viderit, reliqua nullo negotio propria ingeniivi, quantumuis profundi scrutini j sint , attinge possit. Iam vero hoc selum mihi explices velim .,
unde belluarum marinarum immanitas; unde tanta aquatilium Arma figura mire transserinatorum varietas, ut proinde mare non meliori nomine , quai
Protei regnum, saepe saepius indigitarim. spectamus
in Oceano immensae magnitudinis Balaenas, mediocrium piscium ingentes exercitus , minimorum omnis numeri expertem multitudinem ut interii crusta
145쪽
Cap. V. De globo Terrae. II ' .
crustaceorum, testaceorumque atque exsanguium Uarijs speciebus disserentium uilinitam diuertitatem si- Ieam. Capere siquidem non possum , unde ex aqua simplici tanta rerum varietas rcsultare possit, pr. P tim in elemento tam instabili, & perpetua agitatione volubili, praeterrea acri salsugine imbuto , quibus tantum abes ut generatio concupito fine potiatur, ut potius huiusnodi elementi instabilitas, una cum cor ruptiui salis ubertate omnem generationis enectum impedire videatur. Cosmiel. ad varietatem attinet aquatilium , iam farra dixi , id totum ex varia primigeniae lucis in disterentibus materiis indiuiduatione contingere ; unde te falla persuasione induci nolim , aquam homogeneis partibus praeditam , ubique eiusdem semper rationis esse . Nequaquam . sicuti enim terrestre corpus ex maxima partium diuersissimarum commistione conflatum est , ita & et mentum aquarum , tum in se ipse caeterorum omnium elementorum mistionem continet, tum ex ipso sit re
sundo maris disserentis constitutionis, tum naturalibus insularum regionumque , quas perpetua alluviis- m P ne terir, proprietatibus imbutum, tum perpetua mi neralium spirituum e fundo maris exhalatorum mixtura, corpus aqueum summopere redditur heter geneum. Accedit hisce, varia marinae aquae vi selaris aestus concoctio, oc qua diuersissimae inferuntur materiae aqueae dispositiones ad rerum adeo vari rum productiones . Nam tametsi aqua maris limpiussissima videatur, sub illa tamen limpiditate sulphur ,
146쪽
mercurium , silem, naphtam, bitumen, innumeras
denique rerum species, sub insensibili tamen spiriti,
subtilis & tenuis vestimento coaceruari, sela ratio de experientia spagyrica docet. Vnde mirum non est, si caelesiisdeminis portio in tenacem de vi otim biti minosis spiritibus turgentem sese materiam insinu
A l. ' copiosissimum seniter pra ias ali
pticium. mentum, tum ob tenacitatem & viscositatem , quae
facili negotio in omnem dimensionem diducitur, in gentis magnitudinis pistes enasci; si vero dicti lumi
nis portio, in excrementitias lapidos e materiar quis quilias inciderit, crustacea testaceaque inde nasti necesse est, quae deinde eodem ex quo coaluerunt alimento vivunt. Hinc semper fundo haerent, id suctu in se & attractu quodam duritiantes, ex quo constant. vud rest Ex mercurialis vero abundantia liquoris, squammige gregis agmina nastuntur; quae omnia tibi ulterius examinanda α digerenda relinquo . Harum eniti rerum mutua conminatione secta, nullum tam prodigiosum in aquatilibus siue colorem siue formam& figuram, naturalesque proprietates spectes, esse- etiam reperies, cuius causim non statim ex indigitatis paulo ante principijs non sis alii gnaturus. Quod vero ultimo ob ciebas de silis destructiva virtute, fil-leris , tantum enim abest, ut sit siue filiivgo illa mari na generationem rerum impe iat, ut potius nihil sit quod eam tantopere promoueat, est cnim uti ex Ch micis nosti, sit, semen quoddam naturae, omnibus rebus inexistens, sine quo nulla res thecunda esse po-
147쪽
test , sed illud omnia foecundat & animat , utpotὸ inia
centro sto conclusim tenens totius naturae semen , dc si experientia rem comperire velis , plantam quam- Euer---
piam in silem arte tibi nota conuerte , quem silem si terrae purissimae instrueris, statim ille in eam plantam , e qua extractus fuerat repullulabit. Ollaeis uoque in silem conuersis, mox ubi arenae maris dictum silem commiseris, ingentem nouorum ostreorum sebolem cum tempore inde prodire reperies. Idem de omnibus aliis sentiendum . Absit itaque, ut quo nihil natura si ecundius produxit, tu sterile dicas. Q d vero inlibilitatem maris veluti generationibus minimὸ idoneam accuses, perperam agis; cum in mari ad rerum productionem non necessiria sit quies illa, quam reliqua extra aquam animalia iure suo vindicant ii siquidem innumerabilis illa ovorum multi-xudo, quam pistes mox ubi intra destinata vasi ad maturitarem prouenerint cfiundunt, non more volucrum
fotu excluduntur, i d arbitrio maris caelellisque calo- o,. ris prouidentiae in omnes maris semitas enuti committiantur, donec virtute caelestis lucis exclusi, tandem inure torum mare , tum in usum & sustentationem hominis , tum alias pistibus in nutrimentum impleant.
2 eod. Quae dixisti probὸ intellexi, perge modo id quod ultimo restabat, de insectorum reptiliumqui generi mihi declarare.
148쪽
tius in rem nostram sumpto hoc nomine triplex esse genus . Aliud enim sub se volatilia , aliud reptilia, aliud multipedia inseri continet, quae iterum in varias disserentesque species diuiduntur . Prius genus muscaa, cyniphes, bruchos , scarabaeos , locustis, papiliones, quorum nullus est numerus sub se con prehendit . secundum genus omnium serpentum, vermiumque genera. Tertium animalia tum quaternis tum multis pedibus instructa complectitur, uti sunt sorices, mures, lacertae, crocodili, & quidquid tandem ex putri partim, partim ex seminis proprij commixtione in infinitam pullulaginem multi plicatur. Multipedia, omnia aranearum , pediculo
rum, cimicum, erucarum, crustatorumque vermium
genera & species continent, quae quidem ex putredine mixtorum originem habent, vel ex vegetabilibus nascuntur, vel ex animalibus, vel ex putridis terrestris noteriae quisquilijs, quae in acre, aqua, terra confluxerunt, oriuntur: hoc autem pacto animantur. uiuomodo , Quoniam enim putredo nihil aliud est , quam indi . .. humoris confluxus, siue is sat in vegetabilibus, siue in animalibus, siue in quacunque elementorum,
mistura, quae uti pinguedine α calore pollet, ita lux primigenia siue semen mundi in ea materia indiuiduata calore suo lyterno derepente ob proximas , ad
149쪽
ad generationem dispositiones animal excludit, iuxta eam materiam , ὀ cuius putredine educitur. Ita quidem , ut non sit ullum vegetabile, nullum animal , elementum nullum, quod non, excepto igne, aliquod insectum producat. Est: & hoc notandum, nullan in mundo mixtum insectiam aliquod producere posse, nisi illud primo vitam habuerit, unde sita metallica & mineralia corpora, uti nullis putredinibus obnoxia sunt, ita nulla quoque insecta animalia generant . si qui vero vermes in poris lapidum subindo inueniantur, id non prouenit ex eo, quod ipsi inim
diate ex saxo vniti fuerint, sed quod in poros saxi
aliunde delatum sit semen, ex quo vermes profluxerunt , quae omnia cum tu fusius in operibus tuis osten
deris, hic longior esse nolo . Thebae Dic sodes hoc
unicum; quem ob finem natura tam differentes inses horum species, & cur tam innumerabilem copiat excluserit Z cum tamen pleraque homini & animalibus tantopere noxia sint, & pleraque exitiali quadam viarulentia imbuta sint. Cosmiel. Fines a natura altissimi sint. Cum enim elementa putridis corpusculis referta sint, fit ut insecta animalia aeris, aquae, dc terrae putredinem venenosam in ijs latentem in se veluti in vivas quasdam bursas attrahant colligantque, noputredinis contagione in vicinas elementi partes serpente totum paulatim cum extrema viventium pernicie inficiatur . Hisce siquidem insectis, de aer, &aqua & terra a suis noxiis qualitatibus, veluti ab infirmitatibus quibusdam purgantur, dc de cantur, at-α que
lenia non ducis insecta, nee illa pro.
150쪽
que ad meliorem statum reducuntur, quod &de vege tabilibus animalibusque dictum velim, hoc pacto in- sina quaedam insita vi & nescio quo magnetismo, quidquid vitiosum & inquinatum in aere ualet, ad
Rattrahunt, instari vero ex aquae prosapia exorta,idem in aqua, quod aerea in aere, & terrestria in terra operantur, unoquoque sui sibi elementi purgationem at tractu quodam magnetico vel jmpatico in bonum
naturae procurante t, haec vero insecta ubi munere suo probe functa suerint, sapienti naturae consilio,tandem in alimentum cedunt terrestrium, volatilium & nata. tilium vitae conseruandae necessarium. Vides itaque nihil in natura rerum sine optimo fine esse constitutum, nihil adeo opinione hominum malum & perniciosum, quod non in saluberrimum mundi medicamentum destinatum sit. Th.M. Abunde mihi satis sectum est adeo enim intellectum meum sapientiae tuae radi, illuminasti, ut ex his animum ad magna & ardua boni communis causa obeunda extollam . O miel. Satis est, paulo maiora canamus. Audisti m do totius exterioris telluris constitutionem , Pue isti ni sillor Elementorum mutuo quodam o io decertantium collusionem. Vidisti quomodo α qua n- rione ex ijs omnia componantur, α in hunc usque diem & a primordio rerum producta sint, quorum, quidem omnium lux illa primigenia in hunc usquo
diem per omnia mundi corpora diffasa, verum & vni uetiale mundi semen, & Entelechia natura rerum, qui unicam Dei est causa est. Hac enim materiae pro infinita