장음표시 사용
181쪽
multomberior appareret. Quo si ecimine exhibito facilipossent aequi rerum HIAmatores iudicaresi nobis in Gallia extitisset quidam T. Livius, nullam in hi laria Romana fortitudinis aut virtutis exemplum reperiri,cui non parallitum opponere .psimus. Nudus enim est quod iam inter omnes orbis populos quod ad ullarumloriam obscurandam dicitum nolim cui sepius aut diutius rerum pecundarum m a Luersarum micissitudines acciderint, in quo fortuna viri que potentiose vim apertius o Tendere voluisse videatur: ut aliis exemplum esset eculum, quores aduersasfortiter constanter ecundas moderate oe placate ferre docerentur. in res quum meo iudicio ita sit nullorum animos in admirationem rapuit,quidsit cur Gallici nominis celebritas milli annos oe eo amplius ante floruerit, quam extaret quiriquam, cuius quidem exi limatiosis paulo illustrior, qui manum' veri admoueret, ut tot egregi acinora m caseus memorabiles historiae mandaret. Sed maiores nimirum nostri regni conditores hoc erant ingenio fortasse ita expediebat ut ad agendum quam adfribendum alacriores essent. Iam tum accid
nimi uniuerse regnorum mutationes, regionum euersiones iterarum oe artiuigno
ratio grassabatur, quae tanqua epultae multa cula iacuerunt qua ui se causam arbitror, cur huius regnioriginem,progresumoe amplificationem nemo hi toria exposiverat.Sed quaedam tamen varus locis orsa reperiuntur eo dictionis stulo
cultu qui tum vigent,quem misericordia potius mi mihi quidem videtur quam risu pro si qui decet. reetat,quoad istis licuit te rerum 2ae aetatis memoriaprorsus. ' interierit materiem cribendi iis praebuerunt qui postea Olo limatiori maiori
ornatu celebrare vellent. Verum ex quo artium liberalium 'lendor rediit, quae nostri Chri Bani miserti mi S biber ab stimi principis benignitate veterem
modum dignitatem recuperarunt .video tamen quo magis in diesprouehuntur 9 florent,eo pauciores inueniri historiographos,qui in tanta maximarum rerum amphtudine animum ad cribendum appellant,vtpraestantissimorum virorum nomen siriptisseis illustrent et celebrent. Itaque νuum nostra aetas ab istis immerito accusetur,quasi argumentum ribendi desit nihi contra eius falsi S forte iniquamistraric queri uet,in qua nullam artem aut scientiam adeo contemni θ video, mi hanc unam,quaepro sua utilitate Spraestantia inter omnes maxime excoh d bebat. que profecto res humanae meliore loco fuerunt, quam quum res laude melmituperatione dignae veru scriptis ad posteritatis memoriam transmittebantur Quemadmodum enim laus virtutum nutrix homines uerali ingenio inflammatae stimula ita nihil est quod tenues crabiectos animos magis avitiis deterreat quam malorum infausta memoria quorum exempla, qua vespequamur vefugiamus, in historia ob oculos ponuntur. Ex ea ergo haec omnia capiuntur commoda,primum ut quisiuisueprinceps iae primatus hoc apud e cogitat,quicquidsiurectestu perperam gerat,id om tanquam in theatro in omnium conspectu verae historiae lectione cognitum iri, operam daturus sit quo laudabilem Fuipotius memoriam quam ab ianandam relinquat.
H AN C ob ea im Cesar Ca uti sicet plurimis in rebus merito damne tur,hoc tamen nomine laudatur, quod Labieni m Casiij historias, iussu Senatus qui nonnullis gratificari Liudebat, qui sua in illis vera probra animaduerterant)in ignem coniectas, denuo in lucem esserri voluerit, quod publicitus interesse di
182쪽
ceret omnium acta , quaecunque tandem int, laudanda an vituperanda cribi ciri νι. Praeterea contingat quemadmodum non raro Uuuenit) ut cuipiam virtutis σφ ῶν praemium debitum non persoluatur ue mortis interuentu uefacultate mel non data melnimia occupationum mole impedita,princeps ipsi aut quisuccedit, de optimo hoc offcio ex historia comon a ius, ubi locus vel tempuspostulauerit,rebmunerari illa ominus erga eu ipsum t erga ipsiusposteros ac nepotes poterit. Qua obrem inter aulica Imperatorum Graecorum ministeria nonpostremum erat Commentariensis munus,cuius erascribere eorum resgestas, deinde apud Imperatorem recitare, qui domi velbelbfecistent quae reip. mirutati aut decori essent i haecprincipi nota ferent, tum ut ea,quum commodum esset ,praemio a Feret , tum ut alias illorum opera in neutiyspublicis uteretur. Id quandiuset, uti nostri Regis memorias litatum tala nemo caput Ofortunas periculo in principis causa obi Dere dubι- tabit : propterea quod nihil loci Dpererit huic timori, qui natura hominum mentes solet occupare, quoque multis te deterriti sunt, nesipericulis sepenumero adeundis mortem oppetere contingat, liberosa si relinqui videant qui ortunis imicorumstudio m principis non ingratipraesidio careant. ccedit quὀd eorum qui fortiter opes cir vitam pro reip.meiprincipis alute oe imperio profuderint, posteris, ubi ma torum res praeclare gestas commendari intelligent, hocpne ulla dubitatione calcar ad imitandam illorum virtutem addet. Contra siquis in illustri claro genere vesepenumerosit vespraua educatione vel improborum consuetudine a malorum virtute de teneraret, qui postea nascentur, quum inter tot decora an hoc probrum inci dent , hanc maculam virtute m rerumge Tarum gloria eluere pro viriti conabum t r. Quas ad res 'liciterperagendas historia dux est delissima. B eanotitiam omnis disclunae tum ciuilis tum militaris accipimus: mea
ima, le es, instituta,artes, virtutes habemus,rationes item quibus noua regna con
stituta eruatasunt, mitia σ peccata quibus aba labefacitata uni meueja.
Hac maristra Lucullus Imperator Romanus antea rei militaris imperatus, exiguo
tempore praefantissimus omnium si aetatis ducum euasit.Hac oneas orationibus uasionibus, quas ab exemplis quae asserentpetist, tam inritas regiones oe pro uincias Prrrho Fuo comparauit , ut illius opera maiora quam viribus copi Juiseri eriti. quod amici hostes confessisiunt. Haec denique eIE cuius nemo imperι- 'tus ad re Administrandum adhiberi, dab ea arceri tannuam inutilis de ei. Etenim si consilia de rebus gerendus capienda veteres belli dialores aduocatur,qui multarum rem ua aetate Uum habent, multo aequius E eos accedere qua praeter 2orum temporum compossunt etiam multorum retrosiculoru resfusceptas 2 perfectas commemorare, strategemata, artes veteratorias dolos quibus qκidque gestu sit. Et sane 't quod res αἱ dicam quid intersit aliud no video inter histonam recte criptam oe hominem prouectae aetatis, qui multa viderit, animaduerterit ta memoria teneat, quam quod alter e i historia loquens σ uiua ,sid mortalis altera e thistoria mortua oe muta ,sed quae tamen lecto instudio m diligentiam perpetuum Fusicitari subinde vocisique et fum recuperare postit. Quin illud addere non duH- abo, quemadmodumstnex quidam qui multa vidit ille quidem, sed pauca obsie uauit, pauciora etiam meminit, nulla re puerum antecedit. ita qui 'or rae gnat usin axim uae gentis C patriae, non tantumpuera loco habendus est,sed tanquam
183쪽
peregrinus domi existimari pote i. Haec dum apud me cogito, mirarisilit o ac
cusare tempori; conditionem, quod quae res maxima celeritate ope ii Crauxiliis inter omnes ferri postulat, in ea ni mima tarditatem O negligentia 'rodimus. Equiadem aliarum artisi quas excitari videmus ,progressum remorari minime velam: vertim otiν abunde e Z ut illa iuuentur Spromoueantur,propterea quod boni criptores eos nobis libros,instituta 6 praecepta reliquerunt, visi iudUmodo b diligentia serre velimus, in his possimus pro Pere. At in historia quo breuior est mortabsit ta, eopericulosior est mora.Quodsiab inqui res ut teporis norunt meminerunt, nihils rorsusfriptum relinqratur, posteri quatumcunq; bio valeant,quant unq-O openae S luboris adhibeant,nihil certi poterunt historiae mandare. Id iam usu nise ab aliquot proximis annis comperimus, de quib. plene S exacte iam loqui e dissicile est cuius rei causi e E eorundem ripioita mesocordiavel etiam temeritas. Et queruntur interim i Hys placet ibi innesi desse argument in quo ingeni, ne ia uos exerceat. At isti longemeliust sibi is nobis consiluissentsiomni labore abstinuior . qui hoc issent, quam quod historia nomine ignotam neficio quia fabulatab ineptarum vanah α' rumque narration farragine laserunt . qua Ahodie longe maior est copia quam
L. I historiar; fieri quodam Annali si libro legi quod vereor nequis me per omnia in i ... : Asse lycetur quendam Galliae Regem pomeridiano tepore, ta cerusifugiente me
pendis non nando insequitur, Compendio Laudansi venise: quod iter ducenta fere passusimi ψh init la lia patet. Nemo nescit principe illam Carola Aureliae ducem cuius obsim Plure mir β---ς' tute membria maxime laudatur postquampro regni Gastici salute viginti annos iu Anglia captiuus vixisset, tandem redi ci O domi extrema sine lute maximo in honore diem fusi obsto. Atqui viginti amplius alij atq; ali criptores ea maiestatis ria facilum S conuidium Lutetiae curi percusum fuisse cribat. Scottae rexpostremus
nonne in praelio quod cum Anglis commissum erit anno ur , interVt At Est legere me memini eum parta vidis ria triumphantem domum redis LP L VR se hui modi me lacia commemoraresupersedeo, quia prolixitatem refugio quae sine in vulgus non esseruntur nisi scitantia,temeritate Sincoritantia certorum qui historias 5 annales conseribunt, quipro comperto quod quilibet dis rit. Frmare audent, de renuntiantisside S intextritate parsi liciti aut quod nullo autore invulgus iactari audiunt bi ne mica quidem verisi est in tabulas refers. Quo fit ut qui in eiusmodifiripta incidunt, qui quidem rem cotta habere certo no runt,insiicis etiam oe antiqui riptoribu dederogent, ut quos eandem ribendi rationes' tosfuisse hicaturi idemq; hic accidat quod alia in re merito S imre optimo dixit cardinalis Bessario. Qui quum Romae tot anectos, quasi nota gemitum deos, in diuorum numersi referri con biceret, quorum vita mores1; parsiprobauerat,O apotheosim etiam minus probabat: Enimuero recreesisti,inquit, liri efficiunt ut quae de veterib. leguntur in us icione mihi veniat. Atq; υ uisti Chro- ni graphiet echronicori aphi quisere vel as lucubrationes titulis debitis infriberent . qui vero rerum gestarum vera habent notitia, ad si gentis gloriae laudistudere ut quo possent orationis genere, quae vel si id sit velat homini minime dubiae fidei acceperunt, literarum monumentis coplecti aggrederentur. Ita feret Ct doeta homines quiponenda illa oratorijs ornamentis A peret nolestia illa ergratii labore liberarentur, quo verum inter tot me laesa, b dicta inter pugii S
184쪽
tiae fari coguntur,quae ab iniis Chronicorum consircinato G.obtruduntur, qui quodsi quise: ex fama audiuisse praedicat,temere arripiunt.Quae n; ero dico quo nemini pute nisii quod sese Luiscribendum esse. mesenimptu dei habetur oculuto testi uni quam auritis decrici Ioannes ipsi Euangelista,ut em faciat, flevias nuntiarescribit: tamen nemo ius ubiq; rebus gerendis interese, neq; ut intersit, uumsimul munus exequi, ta qua ab alijsgeruntur videre pote 8. Sed tamen qui historia ribere instituitiis aliqua eorum quaesicribit partem,quoad eri potest,oculas commissam aut certo explorata habeat: in reliquis exacto 5 singuim iudicio τω tur,dum ab ist inquirit qui propiusvero referre queant,eas non asi Ulumsidet iaas hiatibus scitetur. Id de Thuc di descriptum legimus, qui qusi bello Atheniensium oe Lacaedaemoniorum intereset, ne=:postremu locum inter belli duces obtinere ut tamen quae in utrorunq; castrisfiebat certius cogno cere suissumptibus 'ut opes magnas possidebat, genus a Miltiade S Cimone Atheniesibus Araci Ioue prognati posteris ducens homines ingeniosis S Flertes tum Peloponnesios tum Atheniensis alebat,quod alteris tantum confidere nollet,nefas quiβ partes plus aeqγofoueret.POLF illius mortem ubi desit,inde Timagenes Milesius 6 xenopho Athenisssi lariaperpetuo ordine continuarunt,quae quissuelyectauerat velo Herat,a Limientes. Hora alter exsinatus patriae principibi erat alterpo i Cori mortem, in cuius expeditisne,quam aduersis statrem Perserum regemsi cepit, ordines duxerat, totius Graecorum exercitus imperator fuit, quos innumerabilibus periculis libera
D EN IUS E qui vetera historiographorum locum m conditionem diligenter perscrutari volet,qui resae aetatis literis prodiderunt, eorse,inquam, qui hiamrias ac nonfabulas m mendacia risisse exi Timantur,reperiet eos fere aut imperatores aut duritores S tribunos fui se aut certe illa ires quodam S eximiae notae viros, qui quae cora ipsinonvidi fient,ab alijs liquido distere poterant. Dares Phryaeo Di im Cretensis in bello Traiano infidei obtinent quam Dion is pleris ab illi enim S calamo σgladio manum admouerunt. Corinnus etia Phr x in ipse Ilio natus,quia i spraeli' interfuit, testispleni testimoni, habitus est: a quo Homerussae Iliados argumentumutruitus est. Marsas Pegeus regis Antigonistater,cu AElexandro ab ineunte aetate educatus, Onesicritus Abineta, Callisthenes Olynthius Aristotelis distipulus cir cosnguineus, Uiobulus Iudaeus, Diognetus De Monoechmus Sicyoni', qui Alexandri hi loria in cuius expeditione Speregrinatione mersatisiunt abj iam inde ab eius ortu, alij ex quo arma ferre vel regnare coepit, alij ab eo demum tempore quo exerciti; conscripsit, hi toria texere coeperunt. His Meshabetur in ip quae de Alexandro tradunt,necno alijs quin E eoscripsimi,OGurti Arriano Tiberi' serispoetae domestico &familiari, Arriano sistorico quisbAdriano consulatumgessit,Plutarcho deniqAqui Traiani aetate consiluripotestate
Iibrico praefuit,in omnesprouinciae magi iratus autoritate obtinens. Caeterom,qui
nec vise referunt,nec eorum qui viderunt hi lariasiquuntur,verba leuissimae dei habetur. Itas Palaephatus quum de Niobesama disrere incipitiis primis se eam mili se testatur. Asibi ut qua decensile res narrare poset,plurimas regiones se peria frasesicribit, quod nollet quae ab albs commemorat uissent, proveris habere. Luciora quum Dptiacasacrificia cum Hebraicis conferre vult, si cu utrisis ver-
185쪽
satum esse asyrmat. Agathyrsides Cnidius quum res salicas recensi non pauculiscisse illic diu militas e perhibet, hac nimirum ratione fide ua orationi quaerens. Haec fuit cause cur Philisto Syracusio in sui temporis historia credatur, quipraeciapuam regni Syracusimi administrationem habuit, ex qua quum a Dion o maiore
pulsessuisset ,posiea a minore restitutus ad regni societatem accitus est. Eratosthenem me facii nemo arguit in Fua a Ptolemaei fuergetis ad Ptolemaeum quintum historia nam illorum negotia a Ninisi auit.In caeteris non perindesides ei habetur. Hierondimus Rhodius quia Demetrii Poliorcetae rerum curamgessit, oenegotiis Boeoticispraefuit, veros annales de ipsius vita cir rebusgenis edidisseputatur H rodoti Halicarnasei di He inici Mitylenaei hi toriae eo facilius testimoni,pondus ciasiunt, quodsemima O prima autoritate apud Amyntam Macedonum regem
valerent, qua ratione multarum rerum m maximarum notitiam consequari unt.
Parem fidem meruit Simonides Magnesius,quiprosiumma ca Antiocho magno consuetudine bellorum quingessit, causis, consilia iis euenta pernosi re planepotuit, inprimis mero belli Galatici,in quo illum ipsi comitatus i. Decem libri quos Depo rubus m plagis maris Demosthenes e vidit,ab omnibus admittuntur, quod ea loca classispraeferitas Simperator Ptolemaei exercitus in AEDpto vidisset. Idem Damidi accidit in libris quos de peregrinatione σprodi se Apolloni, Thyanei cscripsit,
item Philostrato,qui Damidis teritimonia equitur. E N NIVS poeta vera potuit deM. Fului aduersus stoloso bruciotas expeditione narrare, cuius ipsi comessuerat. Idem praestitit L. Lucullas in ea via Eloria quam contra Marsos a L. Sulla reportatam vi t tifcripto testatus est Qui non muliopo F ipsi imperator regnum Ponti Romano imperio adiunxit. Valerium. Antiatem oe Polybium caeter historici tanquampraeeuntes siquuntur in Punicis bestis describe lis. Nam alter Scipionis Asticani primumpraeceptor deinde tota viata comes fuit .alter Fub Valerio Leuiuo conside in eo besso quo Hamonem Poenum abeosuperatum m Agrigentum vi captum narrauit,ordines duxit. Q bii Pictoris
annales eo veriorestutantur,quod ex nobili familia ortus autoritatem habebat,
Romae cum Q abio Labeone Praeturam geserat. Probant omnes quae velTheophanes Lesbius de rebus Pompeii cripsi vel Pomponius Atticus de conflatu Ciceronis quod illis omni si miliari me Funt,ut ab eis ipsis omnia exacte distere potuerint. Id de ino satis ex Ciceronis ad istum epi latis con iat: de altero ex nominis communione ad quam illius silium Pompeius ciuit, quem M. Pompeium dici voluit. Is est quempo Da Caesir Augu ius A praefecit. Cri 'us Salta lius Catilinae coniurationem vera hi toria potuit compleriti, qui eam Rom tectauit: ut Iugurthinum bestumscriberet,in Affricam nauigauit bis diu commoratus est. No dubitamus vera es quae de belli Gallico oe ciuilia Iulio Caesare Spost eum ab Hircio De Oppio traduntur na faciebant scribebant.Diodoro Siculo in gypti. ci fidem humus: misere scribit,d umma Iulij cs Augusti Caesarum conserem dine usus est uti Augusti familiares fuerunt Fenestella Romanus, Dionusius Halicarnaseus si Nicolaus Damasienus quoplus autoritatis habent issorum historiae. Artemidorusfide dignus existimatur, quum fit Galf in rabia victorias celebrat . cuius tota expeditione comessuit. radautoritate, existimatione eodem I
sipho in bellis Iudaicis cociliauit, Tacito in Germanicis, nisi quod alter miseriarum
186쪽
PRAEFATIO. N aerumnaru in patriae excidio particeps fuit, alter Galliae Belgicae quae ad inferi
rem Germaniam pertinet praefuit Qua denique ratione tantam nominis celebritatem consequutisunt Suetonius Tranquillas, Dion, Cassius, Gargibus Martialis, Callistus Bemarchius aulius Frontinus, Favorinus relatensis, Diovsius Mil sus, Ephorus Cumaein, filius Spartianus aufius Capitolinus, filius Lampridius, Imicatius Gallicanus, Trebellius Pollio, Flauius 'pificus,Herodianus,F ius, rebus VEL Ammianus Marcellinus Appianus Alexandrinus, Eunathius Dpiphaneus, Eusebius Caesariensis, alijs hui modi , nisi quod summumgratiae locum
apudprincipes obtinuerunt,ut maxima arcanotapartis confiijfuerint Dion Prmfleus tanta semiliaritate Traiani utebatur , ut eadem rhe simulis agro urbe veherentur.Quinetiam cum eo nondum ad Imperatoriae dignitati astigia uul' to in expeditione Germanica oe Getica fuit, quas etiam hi foriae mandauit. Dion alter m Suetonius expraecipuu fuerunt ecretis consilii, Favorinus rempub.ger
basub radriano Caesere , ub quo etiam Dionasius Milesius Orientis satrapasiuit.' Iulius Frontinus vir consiliris lexandri Caesarispraeceptor fuit cuius vita Gam ilius Martialis intimus familiaris confripsit. Sic Iulius Capitolisus Diocletiani necessarius erat, Ephorus Cumaeus Gallieni,Bemarchius Eusebius Constantini,' Eu iathius astase, Cassi ius Iuliani. Qui ipsi quoque Iubam de dignus iudicatur in i s quae de Gasti scripsit, quod illic ante oe post Imperatoriam dignitatem versatus est. Ucus Lampridius m caeteri quos Apra recensiumus oua qui s in
late omnes in imperatorum σprincipum de quibus scriferunt,ola non infimum
POST eos Procopii, gathiae ct Theodoti Gotthica historia fidem aec pit: qui rebus vel consulendis,mel Hipiendis oe perflendis interfuerunt. Eusebio,
cuius antea meminimus,facile fuit, ressibi non vises nequesua memoriage Fas in t terarum monumenta redigere.Quicquid enim abi commentariis complexi fuerant,
Constantinus Magnus illi a ferri m in manum tradi iussit. Talis tum m alijs retro siculis erat cura diligentia veras historias cribendi quarum reges ipsiσprincipes vel die labant vel descriptos commentarios τberrimos tradebant. caesar hoc consili uos commentarios risitsed tales edidit,ut nemo repertus sit quiviteriusprogredi conaretur. Itaquepraerepta ut ait Hirtiuo nonpraebιωfacultas scriptoribus visa est. Cicero quum L. Lucriumpatricium Romanum summa doctrina Sautoritate virum fui temporis historiam ordiri iret, commetarios sui consulatus ad eum misit, longa epistolasiummopere rogauit ut eos uae historiae instreret. grippina Germanici filia de patris vita oe rebusgestis commentarios confecit, quibus 'elices item σ aduersos ipsius familia successus comprehendit. Zenobia Pa frenora regina, quaeposimariti obitum imperium Romanum in Syria administrauit, ui temporis,m rerum Alexandri Orientisq; historiam in epitomen contraxit, ut alijs materiem praeberet quam uberius prosequerentur. Denique tempus me deficeret si omnes recensere coner qui hanc rationem tenuerunt, atq: adidaequissima m honestissima cause ad lud unt. Etenim principes excellentes miri caeteris omnibus ads-tietatem abundarepossuntihuius rei unius nimia cupiditate assici nonpossent, nempe et Uufelicem praeclaram memoriam relinquant.Nemo enim virtutisstudiosi elepore Ii,quin amae etiam faepoti ma cura tangatur. -- mihi quidem nihil midetur
187쪽
videtur esse quo qui qua suum erga principem os Pium σμmmam voluntatem melius testata relinquat,quamsi eius resfortiter er praeclaregestas criptis illusiret,issius Q nomen a temporis iniuria S caldinosae ignoratiae tenebris vindicet. Superiores istos imitatisiunt patrum nostrorum memoria Abeas Θlutus,post papa Piu
secundus,Iovianus Pontanus,Leonardus retinus Antonius Panormitanus,n stra deniq; aetate Comminaeus Argentonius egregium opera hoc in ar umento nauauit. Ante eum Ioannes Hosardus S EnguerranusMonstretetus Oscriptis mandauerant quae diligenter inquirendo reperirepotuerant: inquirendo, inquam,iligenter. Namsecundum eos qui visa narrant,proximi Funt ij quibus credatur, qui ci; iudicio Sprudentia abunde inuestigarunt S ssidicerunt. Sic Iuba Numidiae rex e smographiaeficientiam,quale inquirendo repererat,sicripto tradidit fictauudiusPtolemaeus AEgyptius partim vidit oesicripsit, partim certos per omnes orbis plagas nullos dimisit de dignos, qui vera certo asirmarent. Nec frustra fide dignos dico: hoe enim opus hic labor est. Strabo EratostΓenem reprehendit qui infimae conditionis hominibus et ussit testibus eandem ob causam Patrocles ab Hipparcho aemul tore δε- natur.Quintilianus in praeceptore Seneca id notat, quod quum multa citida cupiditate teneretur,opera nonnullorum utebatur,a quibus,quia negligentiores erant,d
ceptus Q. Atque hicfortasse metus doctos quodam homines deterruit nesicribemdam hi Aoria usiciperent, quod libenterfecissentsi quidem de rebus certis vera co- perire potuissent . idque iampridem valde dolebam, nemine illis hac in re auxilio esse.
Q A N in A M autem multi cum eosintiunt, qui olim rogatus, latum teres ei inter se ref=ondit inter eum qui historia cribit, eum qui res historia digna aci quantum interpraeconem oe athletam: ego tamen exemplis mirorum illustrium
adductus quos supra nominaui,qui qua digna qua scriberetur facerent cribendi tiam curam laboremque nonfastidierunt, pin adoleficentiam S primos pubertatis annos quum armis asuescere coepi qui mos in idi ordinarium nobilitatis Galgicae mu- . . nus, quibus etiam gradibus maiores me veriori seculissem bi ac di nitates summas compararunt: non putaui me remfacturum indignam oe alienam a generis nobilitate licet multos longe aliter sientire non sim nescius adistud literarumgenus
animum conuerterem, quod non modo tot clarissimi ranantissimi viri, quorum antea meminimus, Uurparunt,uerum etiam quod alij quam illustri loco nati nunquam attigisse comperiuntur, quedum L.OctaciliusPompeii missu cuius erat praeceptor id strittiis en primus est qui non nobili genere ortus historiam confirLpsit. Itaque ut aliqua tandem ratione eorum quae mea aetate acciderat memoriam relinquerem aepius animi causa in huiusmodi argumenta dialogos, epigrammata, ei gias, satyras, viliolas, diluas panegyricos pro varietate oe ratione cuiusque a gumenti meo arbitratu constris neq; unquam vel laborem defugi elitineris molestiam detrectaui, esumptibus peperci, ut ex variis locis ea conquirerem quae adiis de quo scribere cogitabamillustra Ampertinere videbantur. Eadem me cupidiatas, qua ardebam, ut dicta ,facta res Galliae oe Franciae in lucem aliquando aliorum populorum con 'ectum qui in hoc emere scriptorum diligentia no v rant, noue cum alioqui non conferendisi quidem riptoribus alundaremus prodire
viderem, iampridemperpulerat tarchiuisperscruta iis, euoluendis libris, chartis, epitaphise, collegiorum ι itutionibus oe alijs antiquitatum monumentis, riculufacerem,
188쪽
facerem n duarum Ularum gentium origo ex alto repeti G perpetua hi lariae co- entifrietano ira tempora deducip sit. ID quovis S a nemine tentatu ia ta me sepenumero des=erare meminerim, tandem tamen proferre decreu vivariorum hominum iudiciu ubea lectoribus corrigendum, probandum velimprobandum simul etiam excepta quaedam instar dictionar alphabetico ordine, omnium huius regni regionum, iuitatum, oppidorum, arcium noniis vallium, citiarum uminum, caeterorum locorum: ubi cur se quod ue appellatum sit ratio reddetur, praelia item,ho tiles occursus,obsidiones, caeteras memoratu digna narrabuntur,ubi quodq; contigisse reperietur. bu sera terea opus mderi, Maximi exemplo, defudiis oer dicitis memorabilibus. Denique Plutarchum imitatus,quorundam Regum,principum m ducum no iratium vitas gesta cum totidem Graecorum, Latinorum vel Barbarorum conferre decreui. Ad eas res Vipiendas quum rationibus quas recensii ad tu iussim,noparum mi hi profecise videborsi hoc meo labore aliorum ingenia excitara qui tantam rem l gemelius quam ego prae Liare queant. Iam vero quum in hac aulam iudio multa di-
cendi adductussim, oe Re potentissimo principi meo obseruandissimo visi tui non modo influorum grege esse,illustrems apudsi locum tenere vellet, sed etiam ad maxima maximi riastatus sui negotia tu domi tum apud exteros adhiberet: non lum eapsum vere narrare qua bellis ab eo tempore exortis acciderunt, qui magna extarte terra maris interfui: verum etiam facultas mih ubinde data eti causis bellorum, consilia cir euentus intel erepotuerim, id, tum an iris tum
ab ipsis etiam hiatibus. in si quum it ni, cfui, tum ab armis quies datur, nihil melius aut prae-nliantius esse in quo tempus oer otium collocem, quam ut hac in re aliquid doctis Grei ruditis hi Zoriographis commodi asseram, qui posime maiori dicii onis elegantia forabere in liment. Nonsium tamen nestius me longe minus calumniae obnoxiu tum uise reb. usceptis incumberem ac non tanti periculi opus aggredereriqua vivorum virtutes cir vitia ribenda susicipiam quorum alterum inimicitiam solum, alterum adulatoris ignomini imparit. Grum in his omnibus animum iudicem te flam habeo quae res me praecipue constitur, quodmenesmuluse quicquam nec dissimul si mihisim consitus. Quamobrem ut mihi licitorum iudicium meum, nolim subeundum es ideo,quod vitari nullo modo potestsic tam candidos mihi leElores contingere desidero, quam candidemscripsi e profiteor. Hoc ingenuesar
otime in hoc cribendigenere non tantum mssi tribuere tectamperfectum essem um Ibium arbitrari nec tantum mihi arrogare audeo,ut aliorum rerum quotidiana occupatione impeditus ea possim scribere,quae eruditorum homιnum iudicios, iis faciant: quam laudem vix consequuntur qui in hoc uno Iludent cir elaborant. Sed tamen id non dubito si arcime omni umma Depersiripturum,neq; ver tat gratia, ambitione,o o aut studio cuia quam ob raturum: merum socmeuesse perpetuofuturum consilium, ut docilis G peritis historiographis verum hi .noria cribendi materiemsuppeditemistit; quoad eiusfacerepotero, repraestentem quae reuera Liudiis domesticis occupati no e nequeunt.Qua in re si hoc obtineo vive delis ac verus tentis habear, aut alium ad melius aliquid prae iandum emcito,ibside mihistisadium esse ivti modo dixi putabo, tu i amplum laboris mei
189쪽
fuctum consequutus iidebori non aliter quam interstatuarios ulptores auinon tantum arte valent ut Liatuam modis omnibus abflutam reddere queant,idoneum tamen lapidem aut lignum deligere uderare oe dedolare item modulatam mebrorum magnitudinem designare norunt,quo laboreperitiores alios Spraestantiores artifices leuant,fatis habenisi archite iocios operis illos habere S eoru opera uti,n que honoris par testaudare volunt Quin S illudfortasse consequar, ut quemadmodumfabricandosubrisimus,exercitatione cribendist lum ipsim perstoliam σper sciam,vi totum opus ipsi tandem in praestantius dicendi genus re lambendo reformarem reuera enim hoc demum esset oleum S operam perdere, nisi exercitatione sidue distens plurima doctior euaderem. NUNC Gt instituti notari rationem reddam,horum commentariorum initium aprimis Regis principis mei adolestentiae annis ducetur. Eosquis volet cum hi tori, conferre quae nuper ieiunae adeo S exiles csripi unt, ut viginti aut tri
ginta annorum acta in eam molem non excrescant, qua unius anni res in hisce com
metariis habet, ubipotius tamen aliqua memoratu dignapraeteri, sevidebor,quam superuacaneum quicquam aut inutile attulisse indefacilestatuitoterit multa ab alijspraetermissafuisse dignissima quae vera Γ loriae mandari debeant.His ego commentariis,antequam narrationem ingrederer,breuiarium quoddam umma prae- 'eram,qua primam Gallorum m Francorum originem,nominis vetinatem ,g
neris propagationem describebam:foedera item quibus duo populiprimum colancti
demum in unum reipub. corpus coaluissent,ut si in veterem oe natura conueniente
libertatem asererent, qui antea Romano iugo inuiti subiiciebantur. Quam libertatem tum recuperata adhuc seruarunt,mporro Dei immortalis beneficio fempiternis temporibus ruaturi unt.Hoc tamen breuiariumpo Da,quia nonnullis a micorum a loco er si toria alienum videbatur,rsecui m penitus ustuli non quod profecto damnandum esse iudicarem ni orte eadem opera Thucydidem,Salta huTLiuium damnare placet.Ex quib.unusmi ad bellum Atheniensium S Lacedaemoniorum narrandum defenderet vitio sibifore non duxi; non duarum modo harum ciuitatia verum etia toriis Graeciae 5 nitimam insularum origine Sprogressium describeret. Alter priusquam ad Catilinae priuati ciuis Romani coniurationem
narrandam accedat,ab ipsa urbe condita exordiumfacit, artes.rationes exponit
quibus a minimis initiis adsummumse ilium peruenit,unde postea retrosublapsa labefactata est. Tertius quum populi Romani resu Eafripturin esset, ope pretiamfacturassibi visus est originem msuccedendi vices Latinorum atq; As
norum regum Roma progenitorum praeponeret.
NIHILO tamen minus aliorum iudiciosatisfacere malui,eos, magis quod in isto breuiario illa quae commemoraui maximo compendio perstringebam, ac,
tandis autorum nominibus abstinebam: qu ebat ut multis commenta mea Gabulas narrare viderer.Quodsi,ut huic malo mederer,singulis rebui te Eem citare v luissem, fasti nominum edendorum multitudo totam narrationem excessisset: ita
dum Syllam mirare Auderem in Charybdim inciderem. Quibus causis aciductus, simul it latius de his agerem, nominandis autoribus verisimilia redderem quae mi
hi mera esse videntur,ne etiam ubi ad rerum narrationem vetum eri seriem intem rumpere cogarit molestiamsi ire t prouincωrum,ciuitatum noniιum, uuioru
190쪽
item ministeriorum,dignitatum, Florum S magistratuum nomina comutata exponam quorum omnium occasio aut etiam opus siubinde occurret ne deniq; rde mi
hi usuueniat quod oletpigris O socordibus nautis, qui in ipsosaeuissimae tempe latis
periculosissimo tempore di cultatibus obruuntur,dum coguntur tumultuarie lacera vela consarcinare S confiere rudeles veteres astringere0nodare quod multo ante poterant , debebant praestare, dum quietisfacultas in portu aut 'u aliquo dabatur his inquam,causis adductus, ex iis quae a me varijs scriptorib. collecta esse praedixi,ea in unamindoadem hoc enim nomine tomossiue peculiares librorum numeros inscribereplacuit siparatim contuli. In qua octo libris collegi S coplexussum primum Gallorum S Francorum antiquitatem,horum ab excidio Troiano,illorum
a longioribus retroseculis, atq; id totum ad tempus illud quo duo illi populi in unum
conuenerunt, Scomunctasunt amborum nomina ubi etiam annorumseputatione ichronologia eruata eLε, 6 principum nomina qui inuicemsuccedentes dominatum illic obtinuerunt. Deinde diuisionem S descriptionem addidi Galliae tam Cisalpinae quam Transalpinae,&Franciae tam Cisrhenanae quam Transrhenanae insuper con
uenientiam nominum veterum cum recentioribus, quatum in re valde obscura per
jicere potui.Tertio loco mores, consuetudines S leges tam militares quam ciuiles collegi,nomina insuper ossciorum,ordinum,dignitatum S magistratuum, antiqua cum hodiernis conferens, quam potui proxime ita commodissime oequutus nimirum vocabulorum notationem S proprietatem. Haec ergo alijs iudicanda S corrigendasubq-