JohannisJacobi WissenbachI Nassovii, ... In libros 4. priores Codicis Dn. Justiniani repetitæ prælectionis commentationes cathedrariæ

21쪽

c Lip. I. TIT. I.

Claritate 8c Gloria profitetur, CHRIsTUM esse unigenam Dei filium, inhumanatum utero Virginis Mariae, Deum & Hominem : Deum Patri ομούσιον non, οριοει σιον ut Arrius cavillabatur parem sub antia, &Pariter Hominem Ouοουσιον , consubstantialem nobis: certissimam Salutem, redemptionemque generis humani. Deitatem Spiritus Sancti etiam asserici serio damnans Haereticos, Arrium, Nestorium, Eutichem, Apollinarem, alios , Pneumatomachos, ut Macedonianos,

quorum perniciosum dogma adoptarunt hodie Socia mani, Profligati haeretici. a. Subscribit Justinianus quatuor his Conciliis, Nuceno, Constantinopolitano, Ephesino&Chalcedonens, i. p. g. . c. h. t. ct nov. IRI. c. I. Quibus fidem adhibet Imperator, non eo quod τοπις αι mereantur, sed quatenus cum Coelestibus oraculis, Sacratissimisque Religionis nostrae Tabulis consentiunt. Quantum erem sacrῖs tribuat Scripturis, quantumque alias omnes Trais ditiones Sacrarum literarum auctoritate destitutas aspemetur, declarat disertissime nou. I 6. c. I. g. I. Ubi de Iudaicis Traditionibus verba faciens, Eam, Inquit, quα Δευτερωσου, quasi secundaria Traditio ab ipsis dicitur, in universum interdicimus, utpote Sacris libris non comprehensam , neque desuper Iraditam a Prophetis , sed co-mentum ct inventionem constitutam virorum, ex friloquensium terra, ct diminum nihil. inse habentium. Excipit vero Bellarminus, Traditionum Papalium propugnatori lib. . de Verbo Dei c. I o. insin. Damnari eά G1

situtione Iudaicas fabulas, dcc. Sane ita est. Sed quam ob rem ' quia humanae illae sunt εξ υρεσως, inquit Pius Imperator, nec Sacris libris comprehensae'. Quae ratio cum in Pontificiis quoque Traditionibus inanitaste locum

22쪽

De Summa Trinitate, S Fide Catb. M. I

cum habeat, valere debet aequitas quae, in paribus causis paria jura desiderat. Quis enim ferat non hominis, sed bovis vocem illam eodem loco, Sed nihil hae ad nostris Traditiones, qua Christum ct Apostolos auctores habent, O Scripturis divinis sunt conson

Exclamet Melicerta, Perisc

Frontem de rebus. . .

Num Christo imputabis, Bella ine, Traditiones de

Sanctorum reliquiis adorandis P num de Peregrinati nibus ad Jacobum instituendis, aut Michaelem, aut . Clodium, aut Catharinam ξ num de Campanis baptizandis Z num de usu aquae lustralis 8 num de crucis id Iomania ' num de celebratione Missarum pro defunctis' num de ἰχθυοφαγia certis diebus ac temporibus usum panda ρ num de ipsa μαπιγώσει' num de voto perpetui coelibatust num de muribus& locustis anathemate se

alendis ξ Num de ejusmodi, Myriadibus Traditionum, quae Ecclesiam hodie tradunt exitio' 3. Exemplo Iustiniani docentur &' monentur Pii Principes, quique Principum vice funguntur, Ecclesiae Nutricii, ejus rei vel maxime satagant, ut vera Religione, rectoque Dei cultu, ex Verbo Dei, sola de uniciusdei norma , Populus imbuatur & erudiatur : utque Ecclesiae doctrina ad aliam Coelestium testimoniorum Regulam exploretur i, omnesque de Capitibus Fidei controversiae ea divinis illis Oraculis definiantur. Observavit hoc laudatissimus Imperator Constantinus, cujus in Concilio Niceno verba haec pronuntiata refert Theodoretus lib. I βίγοι κ - λι.

23쪽

ίνων ἐν λυ-: Evangelici se Apostolici libri , se veterum Prophetarum Praecepsa plane nos instruunt, divinissentiendum sit. Proinde hsili pομά discordia, verbis divinitus instratu sumamus quaestionum explicationes. o Vocem a Magno vere magnam ' o Prudentis piique Imperatoris necessariam in Ecclesia Sanctionem l Ad γquam tamen bellissima Bellarmini responsio est: consant mus magnus Ecclesiae Imperator, sed non magnuN E clem Doctor. At Nicenos omnes Patres Constantini tanquam communis cujusdam Episcopi divinitus com tituti sudicium comprobasse, Theodoretus, Eusebius, eterumque alii testantur, 'i& talibus instructos armis Arrianum dogma profligasse. Philippum contra II. Hispaniae Regem potissima inferioris Germaniae parte .eXutum esse, quod, inter ali , Concilii Tridentani Canones , απιαμ pro articulis Fidei populo Belgico obtrudere molitus fuerit, annalium Belgicorum condia

. L. interi claras δ. C. h. t. sive Johannis Papae N Justiniani Epistolis sunt hypobolimaeae S: spuriar:

quicquid disputerit Alciatus o. Parerg. a 3. Cujaciusa a. Ob a Raguestus; Mornacius h. & FachinaeuS. . controv. I. Expende Homines, Rem, Tempora, Scriptionem totam : a manu eadem esse liquido deprehendes, a qua supposititiae Pontificum Epistolae aliae' inter quas Pseudo Constantini donatio, quarum jam Patronos ipsos pudet. Vide Hotoman. in imo fulmine Sin. V. tu. crimen falsi . Antonitis Faber, Sabaudus, in Codice Fabriano ordinem & argumentum Codicis. Justinianei astfectavit, ad h. tu. obtenta Maledicentiae palma. sannis

24쪽

De Summa Trinitate, ου Fide Cath. in. 9

conviciisque obruit Novatores: ita appellans eos, qui e- jurata Ecclesiae Romanae Papalis superstitione ac idolo. latrui, incorruptum Dei cultum sunt amplexi. Ista tamen Novatorum nomenclatio Germani vatisjecur ea adlusiit tale, ut hoc carmine illuserit Fabro:

se μνatores edisso nomine dicis Nos, Faber : Ab nobis tu Veteratoreris.

XIV. Capita autem Religionis nost nec lecta nec intellecta, refutaturus ineptus ardelio, tyro, tyrannio,ea assinxit Nostris, de quibus ne somniarunt quidem Un- quam: quod Jacobus Lectius, IC. de Senator Geneventis, vivo S vidente Fabro planum fecit libro quem inscripsit: Adversus Codicis Fabriani τά τογωτα καιόλμPraescripsiones Theologicae. quibus, quod sciam , nec haber, nec ullus tribulium quicquam reposuit. Hic Ange .rona colitur: omnes muti sunt, omnes pisces. Hoc miror&indignor, Codicem illum Fabrianum, quo Pur oris ReligionisProfessoribus tam petulanter insultat Auctor,Genev , Cui pos tenebras Lux Evangelii illuxerat quamque idem Haeres s. hqreticorumque consit torum Arcem nominat) anno I 6 I9. recusum, Friderici Elect ris Palatini, Principis Orthodoxi Privilegio munitum, ea ule, ne quicquam in se orthodoxae Religioni christianae,

vel bonis morib- contrarium,sive innaefatione, e in temr seu alias quoquo modo contineat. Repetitu est hoc Privia

legium in editione anni 16 o. Cui Leitii Pr scriptiones Theologicas insertas esse oportuit. Stupore hunc dicam Librariorum, an ἀχροκοίοιν, equidem ambigo: Cauti res longe sunt haliciatis Pontificii homines, qui Cen rea librorum juratos Typicae praeponunt. Σ V. Cunctospopulos, quos Clementiae 1 serae regit -

25쪽

perium. sec. L r. C. h. t. Relativum, tauos, limitationis vim ibi habet ; non amplians subjectum antecedens, sed restringens, ut&ini. a.pr. C. deIurejur, propi .ca praes. Ne igitur ad Veteres fabulas & aegrorum somnia recum ramus, dicendo, Universos totius teriarum Orbispo pulos subesse imperio Romano& Haereticum esse qui id negare ausit. . Pudeat nos puerilium nugarum. Nec tamen pudet hodieque nonnullos Mann. de Imp. . Rom. n. II δ. ct seqq. Reiph. de regim Rom. amp. clag. . s. c. II patrocinium illis praestare, qui cavillantur, etiam nunc Imperatorem Romanum mundi Dominum esse, ratione acquirendi, quod Ossicio ejus incumbat,

totum orbem Romanis fascibus subjicere. Quasi vero quod desidia amissum est, per ambitionem sine scelere suppleri possit. Similis eorum stultitia est, qui dominium mundi, non poHesme, sed jure aestimandum sunt, ut non solum illas Provincias, quae actu parent, sed do quae se exemerunt, comprehendat. . Utrique dum larvas sectantur, eo ipso produnt, Romanis dissimi-- limos se esse, apud quos jus Imperii valebat, Inanix:

transmittebantur. teste Taciso Is .amaa . . t

I. cclesia Graecis concionem &' coetum significat, . του καλειν & εκκα 2 quod ab Hebraeo, - α δ hac unde Sc Koheleth, Ecclesiastes, qui ver- ba facit ad concionem. Hinc Calandi verbum aptio i

De Sacra sen8sis Ecclesia. , S de re bus

26쪽

De Sacrosanctis Ecclesia, S de M. I et

. de his qui ad Eccles conseq. per Ecclesias ferE intelligit

AEdes D Eo consecratas, in quibus Christiani conveniunt mysteriorum, vel, ut loquitur l. s. oelestium secretorum & orationum causa. Sunt Templa, quae de Dominica vocantur: unde natae putantur dictiones Germanicae, Grum, item, Thumherr. 2. Habeat unusquirique licentiam sanctismo, catholi- .co, venerabilique concitio decedens bonorum quod opta--rit, relinquere et oe nonsint cassa judicia ejus. Nihil enim es, quod magis hominibus debeatur, quam ut Supreisma voluntatis postquam jam aliud velle non possunto liber sit stilus, ct licitum, quod iterum non redit, judicium,l. I. h. t. Ecclesiis, aliisque coetibus religiosis hereditatem &. legata relinquere licet, d. L I. Sed huic licentiae variis Sanctionibus, statutis & legibus municipalibus occursum est, ne praediis, quae stipendiaria ante erant & tributaria, hac in Ecclesiae Patrimonium translatione, tributorum oneribus eXemptis nervi Reipublicae incidantur. Impetratis tamen codicillis ae amortis sement, morticinii, manus mortuae, Religiosii bona in mobilia acquirere positi iaci Gail. a. obf. 92. n. I. Tho-

3. Ecclesiis quaedam Privilegia sunt coincesta, quae non sunt concessa Civitatibus. Sic enim Ecclesiis im-mUnitas conceditur ab extraordinariis &: superindictitiis muneribus, i. s. h. t. quae non conceditur Civitatibus. Sic ii quis legatum relictum Eccletiae, inficioluncon vimis, damnatur in duplum, g. vi auteν s. vers

27쪽

procedit in legato relicto civitati. Qua occasione quaero, An Ecclesiae inter creditores Chirographarios, habeant Protopraxiam sive privilegium exigendi ante

alios Z Aff. nam & civitates habent, L pen. g. I. D. de reb. auci.jud. psi. Quibus Ecclesiae comparantur, L ut inter. 23. h. n. t. Ecclesias in contei tione creditorum Civitatibus succumbere, non est consentaneu . Nec enim minus publica interesse videtur, Ecclesiam ante alios suum consequi, quam Civitatem. Clim namque generis humani ad salutem plurimum intersiit, esse qui doctrinam salutarem annuncient, Uaj. sa. v. 7. M ach. a. v. . etiam subsidia, unde hi alantur , salva Ecclesiae esse debent. . Sed& non desunt argumenta, quibuS contra Ecclesiam pugnetur. Primo ubicunque Ecclesia non reperitur nominatim privilegio donara, ibi jure communi utitur. . Nuspiam autem id in libris nostris legimus, Ecclesiae Privilegium exactionis inter chirographarios datum, ne quidem sub h. t. quo Privilegia Ecclesiarum ex professo recensentur. Secundo, Privilegia sunt jura singularia, nec admittunt CX tensionem ad personas, L. quia vero ιδ. ct ljus singulare. Isi. D.de legibI. I. D.de con-χιδrmc. is quando. II. Cis inst. testam. Igitur Privilegium Civitati datum, ad Ecclesiam non est producendum. Postremo, non est verisimile, velle Ecclesiam

commodum cum aliorum creditorum incommodo conjunctum, c. ult. 7. quaest. Verum, Utcunque se res

habeat, vicit jam in foro sententia , favens Ecclesiae,

alusque venerabilibus locis, atque etiam Statutis non nullarum Civitatum exprestim probatur; Mev. adco Dei. Lubecc. lib. I. iit. r. art. I 2. Modestin. Pistoris 3. qu . Ia9. in addition. 4. Non omnes res Ecclesiae sunt extra commercium. Prae-

28쪽

De Sacrosanctis Ecclesiis, S de Sc. I ,

Praedia enim Ecclesiastica, Sc reliqua quae incensu &patrimonio Ecclesiae sunt, tametsi in privatos alienari

prohibeantur, non tamen omnino commercio sunt eX-

empta: nam & fruenda dari, &in solutum dari, & in emphyleusin concedi, vendi,permutari quibusdam casibus possunt. l. Iubemm . I μ. o Auth.seqq. h. n. t. Praediis annumerantur servi rustici, & coloni . l. I . quia pro parte ruris habentur, nec sine prediis legari possunt, L 1ia .pr. D. de leg. I. l. 7. C. de agric. ct censit. & longi temporis praescriptione acquiruntur, eXemplo praediorum, L s. D. de div. o temp. praescr. Annumerantur quoque annone civiles, panes civiles, d. l. δή. qui, quod Populo veteris & novae Romae ad pistrina e gradibus cujusque regionis urbis darentur, dicti sunt Panes gradites. tit. C. Theod. de annon. civ. Opane graditi. Prudentius adv. Symmachum: Et quem panis alit gradibus dispensus ab altis. Cujac. ad. obf. II. Oin l. I. C. de condit. inpublic. horr. lib. Io. Rag. in l. ult. C. de quadrienJrascr. MIOrnac. ind. l. I . Aliter Turne-

. Quae vero immediate ad cultum divinum consecrata sunt, ut aedes sacrae, Vestes, calices, vasa sacra, &caetera donaria, anathemata, eXtra commercium sunt& omnino alienari prohibita,exceptis tribus casibus,quibus rerum sacrarum mobilium alienatio est permissa, I. Pro redimendiis captivis, L antisin. a I . h. t. quoniam

non es ab urdum , inquit ibi justinianus , animas homi-'num quibuscumque vasis vel vestimentis praeferri, c.aurum. I a. q. a. Et ob hanc causam Socrates 7. hictor. eccles c. o. narrat, Acacium Amidenum, Episcopum, conflasse vasa omnia, aurea & argentea, hoc Clericis edicto

29쪽

γάρ εσθίεστ ου τε πί- , tam μὴ etπροσδεῆς ων : Deus noster neque discis elet, neque poculis, neque enim comedit, vel

bibit, quandoquidem nullius rei es indigus. Cui simile est illud Alexandri Imperatoris: In Sacris quid facit aurum' II. Alienationem harum rerum extorquet ά.θιο ψ λιμοὶ, atra fames. d. t sancimus. Nulla necellitas fami par est.

lor hominibus eis, ait Menander. Et Quentilianus, iiis est, in cadaverum pastis: Felix, ait, pestilentia , felix

praeliorum ares, denique omnis mors facilis. Fames s ra , vitalia haurit, praecordia carpit, animi tormentum, corpor tabes, peccandi magisera, dirissima necessitatum, deformissima malorum. Confir Samuel. XXIV. v. I s. si M. Threnor. Ierem. c. M. v. p. III. EX causa aeris alieni , quod Ecclesia debet, licita est alienatio, nou . Iao. c. Io. EXtra casus eXceptos alienatae, venditae, vel obligatae res sacrae vindicari possunt: nulla emptori vel creditori actione in Ecclasiam, relicta, pro recuperando pretio, vel eXigendo laenore, d. l. sancimin. a L. 6. Auae innovata sunt tempore tyrannidis, contra Eccle- πι, rescindi debent l. decernimus. Isi. h. t. An etiam

Civitas bello capta, dein libertati restituta, omnia sua pristina jura recuperet, ardua est quaestio. Exemplo res fiet clarior. Cum Thebas expugnasset Alexa der, invenit Chirographum, quo Thebanos centum talenta Thessalis mutu dedisse, continebatur. Hoc debitum Thessalis, quorum commilitio usus erat Ale-Xander, remisit& condonavit. Restituti postea a Caias andro Thebani, interpellant Thessalos, debitum re-Poscentes. Quaeritur, An pecuniam creditam Thessali Thebanis reddere sint obstricti ' Disceptatum super hac q*aestio ud Amphyctionas fuisse memorat Quin

30쪽

le est

aeris

Quintilianus r. Dist. ιο. Quid autem illi pronuntiave rint,non e Xprimit: haud obscure tamen prodit,pro The banis aequitatem militare ; eorumque disputationem Probabiliorem esse arbitratur Hotomannus illustr. quo'. s. Thessalis contra patrocinatur Hugo Grotius lib. I. dejur. bess. acpae. c. p. n. s. nec non Bachovius not. ad Aresta Paponta, lib. s. tit. 6. de captivis. Nos Thebanorum partes cum Hotomanno tueri conabimur. 7. Ecclesiae, aliaque pietati destinata loca, libera sunt & immunia a descriptione,sive onere lucrativorum si res Decurionis ad ea pervenerint ex causa lucrativa L 'a. h. t. Qtiod erat illud onus lucrativorum 8 Resp.- Si non. curialis heres Curiali extitisset, Curiae si ve ordini Decurionum debebatur quadrans: heres, qui est numero decurionum non emet, dodrantem hereditatis retinebat, cum onere siliquarum quatuor, quas Curiae quotannis in singulajugera inserebat, L . C. de impon Dcrat descrip . Sed haec recesserunt a Curia, ab aula, ut Justinianus loquitur in L . g. 6. c. de recepi. arbit

Ecclesiar,aliisque venerabilib. locis, itemq;

Civitatib. competentes, nonnisi centu annorum p scriptionetolluntur, eXcluduntur, Lut inter .a3. h.t. quae ad Orientales Ecclesias pertinet antiquata vero est & correcta per nov. II s.c. ἔ.ct nov. III .c. 6. introducta in Eccle-'sar. caeterorumq; locorum pietati & Deo consecratorumwactionibusquadragintrannorum pra scriptione. Imerius' d. v. Is r. Authenticam in ac no. subjecit huic L ut. inter diminum. sed de suo adjecit Hausulam: Gla Romana Ecclesά centum annorum sRatio velpraescriptione gau- dente. Etenim d. nov. a generali regula de quadragenaria Prassicriptione Ecclesiam Romanam non eXcipit. Equidem novi p. quae ad occidentales Ecclesias perti