장음표시 사용
381쪽
observandum. ist. D. de oss. pras ad verba. jus reddenti. n. it. in . Caeterum in causa sua nemo judicare vel jus dicere potest, h. l. un. L uθ. g. pen. C. ubi Senat. vel ιlariss l. quijurisdictioni. io: D. de juris d. l. Disanus. Q. D. de jud. l. pen. D. de rec. arb. I. extat. I . D. 2Quod met. caus η enim sui dc aflectus φιλαυτας vix sincerum patitur esse iudicium. Excipitur Princeps, 1 s. D. de his qua in testam. delent. I. ct hoc Tiberius. 4. 1. D. debered. insit. In l. I. Imp. Antoninus in causa ad fiscum suum pertinente judicavit: in l. i. Tiberius Caesar c gnovit de causa hereditatis servo suo Parthenio relictae, cui alius erat substitutus. Sed ex Aurea Bulla Caroli IV. controversiae Imperatori motae Elector Palatinus sedet judex. Adde Myns. s. ota ι. ct Gothor. h. Receptum porro est, ut quis in sua causa judicet, cum de jurisdictione ejus agitur: cum de competentia fori disceripiatur. Praetoris est, aestimare, an sua sit jurisdictio, textus express in I. si quis. s. l. a. g. σ. D. dejudic. I. a. g. . D. Si quis injus vac. non eir. Ergo & Dominus Dudi cognoscere potest, an sua sit jurisdictio inter Vasallos . de laudo antiquo litigantes. Glossa in c. un. de inusit. in
maris. Dct. Gail. t. obf. 3 . n. a. Itaque ex facto incidente consultus respondi d. st. Ianuar. superioris agini
in lite seudali, quae illustri D n. Chiliarcho Schwartaenis bergio intercedit in Aula Caesaris cum Illustr. Comite Schwartzenbergensi Iohanne Adolpho. Potest & m gistratus jurisdictionem suam violatam vindicare, Lunc pr. D. Si quis jus dic. non obtemp. Quia hic non tam causae sitae privatae judex esse videtur, quam laesae publicae dignitatis de jurisdictionis vindictam ac poenam exigere.
382쪽
Glossa in d. l. un. Si quis jm dic. Nart. in t absentem. g. D.
D. de parn. Gail. 1. obfys. Mornac. ad h. n. t. Sufind. l. s. n. s. Tuidem h. n. 17. Sunt Praeterea etiam casus alii,
quibus sine judicio ipsi quasi nobis jus dicimus: cum
nimirum aut serum est leges expectare, aut publica devotio id postulat. Ita desertorem militiae, transfugam, nocturnum populatorem agrorum, latronem, seu ob sessorem viarum impune occidimus,l. i. ct a. C. I uanae unicuique sic. sin. jud. se vind. vel publ. devot. L 3. g. ult. D. ad L. Corn. de car. l. s. C. de metat. 2 epidemet. Et quicunque aggressor vitam nostram appetit, eum impune occidere licet, si modo aliter periculum effugere non possumus, i. - . scientiam. s. g. cum aliter. D. de L. A nil. l. s. D. do . se jur. l. s. g. eum igitur. D. de vi ct vi arm. l. t. C. eod. Ad haec, deprehensum adulterum retinere horas diurnas nocturnasque continuas XX. licet, testandae ejus rei gratia, l. 21. D. ad L. Iul. de adulter. Licet prehendere debitorem fugientem, eique nummos eXtorquere L io. g. si debitorem. ιβ. D. Eua in fraud. creditor. Possumus recidere quod adi. versarius in nostro fecit, clim jus faciendi non haberet. l. quemadmodum. ap. g. i. D. ad L. Aquil. l. sed si interiae . D. deserv. urb. prad. l. ult. F. si adjanuam. D. αυρή- I cI.
383쪽
habeant vel non. IN litigatore exigitur, ut legitimam personam standi in judicio habeat. Pupilli & minores annis XXV.
nec agere nec conveniri possunt absque tutoribus de curatoribus. Sententia in pupillum vel adolescentem, absente tutore vel curatore lata, nulla est, nec opus est restitutione in integrum l. t. oe a. h. t. l. ρ. c. Si adυ. remjud. quas de causis pupillorum minorumque propriis loqui manifestissimum est. nam causam alienam minor annis XXV. major XVII. procuratoris titulo agere in judicio potest, I. i. g. initium. s. D. de potat. Njusa. s. Ins. I ib. ex cauis manum. non lic. quo de ali-hi opportuniore loco dictum : Pupillis & minoribus comparant Interpretes Rempublicam, quae nec absque Syndico agit, nec absque defensore convenitur, l. I. Oa. C. de jur. Reip. ubi Cujac. l. ι. C. de obf. ei. qui vis. ast. Dd. obt. EXcipitur causa momentaneae possessionis, in qua pupillus sine tutore, minor sine curatore agere non prohibetur l. s. h. t. tibi Giphan. Don. 17. com. q. vers. In patribus.De moribus hodiernis Groen . h. Non exci- Pimus etiam causas matrimoniorum, quasi in his minores XXV. annis absque curatoribus suis postulare pos. sint. Iure Pontificio quidem minores in his causis legi. timam habent personam standi in judicio, e. annum. cruiglos dejud. in θ. Marant. pari. . dejud. dist. ιβ. n. r. Verum haec eXceptio neque juri civili, neque rectae Z g ratiO-
384쪽
rationi est consentanea, meritoque eam rejecerunt Frisii, teste Sanctio lib. r. decis tu. def. a. Studiosi minores annis XXV. tempore commorationis Academicae agere vel conveniri possunt, curatorum auctoritate non adhibita. Omnes enim Studiosi in causis agendis a Rectore magnis & Senatu Academicocitati, ex praescripto Legis Academ. Fundamentalis XLVII. se sistere jubentur, nulla necessitate imposita percontandi,sint ne adhuc in patria potestate, an sub curatoribus constituti. Et certe perquam foret absurdum, nec in ulla Academia est receptum, Si lis agonda sit cum Studioso minore, peregrino, habente Curatores, ex locis remorissimis, ultra Sauromatas & glacialem Oceanum, evocare ejus Curatores, qui litem suscipiant: quod cum magno litis desumptuum dispendio foret conjunmim. Quid quod suprema hujus Provinciae Curia sepius tutata est sententias adversus Studiosos minores a Senatu Academico latas, nulla Curatorum habita Iatione.
Vt nemo inlatus agere Pel accusare cogatur. A Gς ς vel accusare invitus nemo cogitur, h. l. un.
cies, quibus actor cogere potest eum quo cum agit, ut is agat cum alio sua actione. Exempli gratia. lege Rho- 'ia de jactu cautum est, ut si navis levandae gratia jactus mercium factus sit, id damnum contributione
385쪽
Vt nemo lavitus agere vel accusare cogatur. 36 3
omnium, quorum intersuit, sarciatur. l. r. l. a. I. I. I. D. ad L. Rhod. dejaII. Pro obtinenda hac contributione,
domini mercium jactarum conductis in nave locis)
ex conducto agent adversus nautam vel magistrum navis, ut is vel cum caeteris vectoribus eX locato experiatur, vel merces caeterorum retineat, d l. a. pr. Cujac. Paratis. h. ct s. obf. a. Sed moribus is cujus merces jactae sunt, etiam in rem actionem adversus reliquos habet. Weiisen tract. van Avarie. g. ende beest siste en eoopman. Quos mores juri Romano praeferre non dubitat Vir celeberrimus Dis'. de L. Rhodia. Quid enim inquit, opus isto circuitu ' Alia caeteroquim similium exceptarum specierum eXempla legere est tinalbulianus a I. g. pen. D. deact. empl. cum inplures. oo. g. messem. s. D. locat. l. ic legatum. 7s. ν. ult. D. de seg. l. Tutores etiam & Curatores nomine pupillorum & adultorum utilitate eorum & necessitate exigente actionibus experiri tenentur. tutelae alioquin actioni vel utili negotiorum gestorum judicio obnoXii l. cum quaedam. 26. vers. satis enim imminet C. de admin. ct perac. tui. Postremo secundum communem Doctorum Scholam Mpraxin hodiernam, qui alium diffamat, aut actione aliqua obnoxium sibi dicit, is eam actionem invitus instituere cogitur. Dd. in a l. deamari. C. de ingen. Manum covarr. I. resol. I s. u. I. a. or s. Gail. I. obf. s. n I. Oseq. Myns s. obf. 7S. Quae actionis, eadem &defensionis est ratio. Sicut nemo invitus agere cogitur: ita nemo invitus rem defendere compellitur, L invitud. Is 6. pr. D. de E. I. ubi dicium.
386쪽
SI plures quaestiones in unum incidant judicium,
ita ordinatur judicium, ut una quaestio prius dis.ceptetur quam altera, Veluti Criminalis priusquam Civilis. Nempe aut utraque movetur ab actore, &ejus electioni permittitur, utram prius velit exequi: aut controversia civili mota , infertur quaestio criminalis ab adversario: & hoc vel per modum excipiendi, & utra. que causa simul deciditur, L pen. h. t. ubi Accur Giph. in I. incerti. s. C. de interdict. p. a s. aut per modum accusandi, & civilis interim silere debet, criminali praelata, I. ult. h. t. l. per minorem. sy. D. dejudie. nisi Civilis sit praeJudicialis L praesens. S. C. ad i. Fab. de Plagiar. l. quoniam. 26. C.-I. Iul. de adult.b Cujac. .ro. Obs as. Matth. AgyicI. decis aas. Sicharae in d. l. ult. h. t. quam frequentiorem sententiam esse testatur Salicetus in d. ult. Sed contra, de Posses ione prius quam de violentiae crimine disceptandum ait Severus L 1. C. de appellation. Prius, inquit, de posse mone pronuntiare se ita crimen violentiae excutere praeses Provinciae debuit. Particula, ita ibi Ponitur pro, deinde, posea. non enim similitudinis aut comparationis vim ea vox semper habet, sed saepe rei perendae successionem & temporis ordinem significat, idemque valet quod Graecorum, Indi, deinde.*pupillumao . D. de excus. Iul. l. filium. 6 o. l. isiud. 77. D. de acquir. hered. l. Publius. 91. pr. D. de C. D. I. facta. σου. ssub conditione. D. ad Sc. Trebeli. Cic. pro Cluent. Aliquot dies
ingrotasse, O ita essse mortuum. Severo adstipulatur Constantinus
387쪽
stantinus in t 7. c. ad i. Iul. de visubc cuius initium parto aliter refertur in l. s. C. N. ad L. Iul. de vi. A. Graecis autem Basilis. lib. sio. tit. Ir. sic exprimitur: Civilia ter de possessione agat, & impleta solennitate crimen violentiae opponat qui sit omissa interpellatione possidenti vim intulerit, ante omnia violentiae causa discutiatur. De vi ergo prius civiliter quam criminaliter est experiundum: praeterquam eo casu quo dejectus ipse, neglectis juris remediis, 'possidenti vim intulerit. Fatendum omnino, ex rescriptis Impp. Severi&Constantini,
de possessione fundi vel aedium vi aliquo dejecto, prius de Possessione cognoscendum quam de vi criminaliter ex legejulia.Atqui his Constitutionibus contrarium rescripsit Hadrianus, id est D. Pius, qui adoptionis jure Hadriani appellationem sortitus est l. Ade vi. 3 D. de judic. juncta cum l. s. g. ι. T .ad L. Iuc de vi Publ. Si de vi, inquit, Obsessione quaerasur, pris cognoscendum de vi qua. de posse ione. .Resp. Severi & Constantini Rescriptis, utpote posterioribus magis standum est.
Cf. s. obfιs. Forner. a. rer. quotid. ao. Longe aliter reis
spondent Accursus in d. L 37. Don. ind. l. s. c. de imierd. Busius ind. l. 37. Bachovius not. ad neuti. vocr. Dibl. XII. th. XIII. lit. A. nempe, has st. l. I . l. s. non pertinere ad ordinem caulae criminalis & civilis,
sed ad ordinem causae possessionis & proprietatis : hoc sensu, De causa possessionis prius cognoscendum quam de proprietate. Si de vi, i. e. inquiunt, Si de interdicto
inde vi, quo de possessione recuperanda agitur, quaeratur:
possessione, id est, sunt, de ρxoprietate, eo quod possesso .ispe significet rem p sesem. Quam responsionem
388쪽
recte improbat Cujacius d. Le. Vera quidem est illa doctrina, De possessione prius esse disceptandum, quam
de proprietate, i. ordinarii. ι 3. C. de R. V. L 3. c. de inter . Sed perperam eam sententiam a fingunt d. l. 9 . se l. s. De quaestione status prius etiam est cognoscendum quam de hereditate l. i. ct t. t. C. de ord. cogu. I. I. C. l. r. h. n. t. quae de causa status cognoscendi potestatem prima fronte praelidi negare videtur: quo de ad iit. Dig. dejudic. me scribere memini. TIT. IX.
INter substantiales judicii partes recth numeratur litis
contesatio. Baldo in c. i. desit. coni. dicta, lapis judicii angularis. neque enim judicium esse potest, vis intendat actor, contradicat reus. In uditium res deducitur, non per simplicem postulationum sive conventionem c quae Graecis μονοu ι άι m dicituro neque per actionis editionem, sed per litis contesationem, L uπ. h. t. Actor reum in jus vocaturus, libellum actionis eidem offerre debet, auth. osseratur. C. h. t. noυ. II. c. saVocato XX. dies justi sunt, intra quos deliberet, utrum cedendum sit, an contendendum, ead. auth. ineratur. sy. Reus postquam ad judicem ventum fuerit, qui causam disceptaturus est, interrogatur, transierint ne dies XX. ad deliberandum indulti: inspicitur &responsionis libellus, ut ex subscriptione idem pareat: si paruerit, litis sit conte statio d. auth. osseratur. d. nom
389쪽
33e I. g.siscepto. Actor autem cavere debet, se intra duos menses a tempore libelli porrecti vel litem contestaturum, vel omne damnum, quod exinde reus senserit, in duplum praestiturum 3 cautione tamen summam aureorum XXXVI. non excedente auth. libellum. c. h.
t. nov. ys. ct r. Moribus hodiernis qui adversarium in jus vocare vult, libellum supplicem offerre judici debet, quo petat sibi decerni processiam Sc citationem.
Et hoc jure utimur, ut vocanti sive citanti liceat, quem velit diem dicere, modo distantiae loci & caeterarum
circumstantiarum habeatur latio Imb. d. c. a. ct ι . Gi 4
delin. lib. . e. s. Quid sit litis contesatis, & unde dicta, paucis docet Festus Pompejus, vir antiquitatis periistissimus lib. s. Contesari litem dicuntur duo aut plures a ersarii, quod Ordinato judicio utraque pars diceres et, zeses estote. Quae res mirum in modum favet eorum partibus, qui negant, litis contestationem fieri per confessionem: quia nullis tunc opus est testibus, vel eorum testimonio qui apud Matthaeum Evangelistam ea . XXVI: clamabant: Auid adhuc egemus testibiu 2 Nam& si verum hujus vocabuli elymum tradit Pompejus, contestatio tantum fieri dicitur, cum propter partium controversiam opus est testibus. Ex quo & Contestar
est, testes ciere, vocare, nominare. Tullius in actioneVI. In Verrem: Syracusis flens ac deos hominesque con sesans clamare coepit. Et in orat pro L. Flacco: cum ego i Flacce, caelum noctemque contestans, flens sentem obto. Fabar. unde & perspicuum, Festi definitionem anti . quo
390쪽
antiquo magis quam novojuri convenire. Novo enim jure non exigitur, ut praesentibns testibus litigatores dicant. Testes sole. Don. a . com. I. Est autem novo jure litis contestatio nihil aliud quam narratio actoris Sccontradictio rei, facta apud judicem . qui causam negotii audire coepit. d. l. un. h. t. l. t . g.patroni. r. C. de judic. L a. pr. ct g.sna. reus. C. dejureyur. Propi. ca praesianae Olim in jure fere apud praetorem duntaxat fiebat: hodie non solum apud praetorem sed & apud judicempedaneum sit litis contestatio, arg. d. Lun. l. a. ct s. c. de pedan. jud. jure Romano viva voce: usu δc moribus etiam libello fieri solita. Q ut omissa, vitiatur proce sus. Simulatque, inquam,judici actor exposuerit intentionem, reus contradixerit. sive simplici inficiatione. sive exceptionis peremptoriae objectione, litem videri contestatam communis Schola docet. Excipiunt Inter-Pretes eum , qui dum intentioni actoris contradicit, expresib protestatur, se id non facere animo litem contestandi. Apo in Summ. C. h. t. Irarmis tit. 13. obf. s. Inf. s. obL st. Quam exceptionem hactenus veram Putamus, Si non factum protestationi contrarium sit, c. l. in bello. I a. g. facti. D. de capi. seposil. rev. Gail. 3. obfrs. μνά. 3. obf. 7 φ. Bus in L ubi carptum so . D. de
Iudici Illud plane rejicimus, quod Canon istis placetinia d. c. I. elit. eont. sec. a. eod. objecta a reo peremptoria exceptione, non aliter litis contestationem fieri, quam si eo amplius aut intentionem actoris neget, aut ,
adjiciat, facere se id animo litem contestandi. AccursSichard. h. Nec tamen inficias imus, Si exceptio peremptoria in continenti probari possit, non opus esse