장음표시 사용
91쪽
diores ii et accedant minim Sobtus: nullum tamen illis Iumen praeserri patitur Z Ait, se probare Paralitia . At multis praeterea notis necessariis illustrari hic libri de-
qui laudatur, quippiam desideretur Θ Verecunde quidem, sed vere tamen & ingenue sententiam suam dicere Interpres debet. Vid. Balduinum. lib. a. siui Iusiniani- ω sinem. VIII. Destricte Iu stiniantis prohibet, ne in exscribend is libris juris librarii utantur Sigiis. d. l. b.g., s. h t. SAgla vel Gisgia dicit , per Syncopen, quasi, Singula: intelligens singulas litcras, quibus integrae voces desi' gnantur, Ut, Senatus Populusque Romanus, designatur Si glis, S. P. ac T. Posteriores tamen librarii Imperatoris prohibitionem spreverunt: unde ex Sigiis sive dictionu mcompendiis multi errores in Pande is sunt nati. Laa. Ob o. ct in not. ad J.ult. s. de vulgo μυ8.2. Pande tie, ex libris bis mille, ex Aversuum, i gg. an linearum Duar. a. disp. anniv. 6. Cont. I. disp. δ.
tricies centenis millibus, intra triennium concinnatae, di- .vid tur in septem partes, i. a. g. I. ctra. Q. h. t. Prima pars GrςcQ vocabulose πρωrα Primordiaὰ nunctipatur.
ead. a. q. R. Quia praeparatoria & quasi prooemia iudiciorum continet. Secunda pars est de Judiciis.g. 3 Tertia de Rebus , f. ψ. Quarta pars dicitur umbilicus Pandectarum, g. s. quia totius Operis est pars media, eod β. in . Continet librum XX. 2 seqq. usque adiit. diui Te- sam. Dc. possunt. Quinta est de .Testamentis& legatis. . g, In his, i nquit J u it in ian us, nihil de caducis a nobis memoratum est; ne causa, qua in rebus nonprospere gestis, O et ripis temporibuου Eois aris increbuit calamitas, bello coale
92쪽
ne Vestri Iure enuclea'do, in.
flens eivili , no is maneas temporibus, quae favor caelestis, pacis vigore firmavit . Quam verum autem sit quodjactat, nihil in Pandectas relatum esse de jure caducorum, alibi ostendimus. Sexta pars incipit a tit. de Bonorum possessionibus. g. . Septima & ultima alit. de Verborum Obligationibus. g. 8. I. In Oratione ad Antecessores Justinianus legitimaestientiae Prosessoribus praescribit, quid quoquo tempore docere debeant Discipulis autem definit Auinquenniuum, quo dent operam audiendis Professoribusi perlegendis libris, conditorum juris. Primo annά m agistra voce eos audire jubet quatuor Institutionum libros , idque primis sex illius anni mensibus et sex vero postremis
primam Pandestarum partem, quatuor libris compreanenlam, tradi sancit. Secundo annD secundae Pandectarum partis de Iudiciis ) libros septem , i. e. quintum, seX- tum, septimum, octavum , nonum, decimum, undectismum Dig. libros doceri vult Hl, sit temporis vicissitudo id potius ex iget libros octo de RebuS: i. e. X1I. XI D. X I v. o. XV I. X V II. X v I II. X I X. Dig. libros : Illis de judiciis, in tertium annum rejectis. Eodem anno hos Digestor. libros enarrari pricipiij nempe XXI id. X X v I. XXVIII. XXX. Tertio anno, seu libros de Rebus, seu
de judiciis praelegi sors tulerit, adjungendi libri XX. XX r. XX I i. Digestorum. Auartό injungitur lactio librorum.
X XIV. XXV. XX v II. XXIX. XXXI. XXX I. XXXI III
X xx I V. XXXV. XXx v I. Digestorum.' uinib draiutimo anno libros quatuordecim Pandectarum reliquos, qui sexta& septima parte continentur, domi per se legent Studiosi, hisque addent Constit utionum Codicem. libris X i I. absolutum. Quibus etiam Novellae postea editae sunt conjungendae. Porro Primi anni auditores vo- Κ 3. cantur r
93쪽
cantur Iusinianei novi, cum antZ tam frivolo quam ru.diculo cognomine Dupondii appellarentur. Secundi anni auditores salutantun, Edictales. Tertii, rapinia missae. Quarti, Lyae, solutores qui juris nodos legumq- aenigmata solvant. Quinti, .Prolyta,praesolutores nuncupantur, Lysis 4njuris prudentia provemoreS. Turneb. I. A versarior.c. I p. Aliter Hotomannus exHeschia. illam tamen docendi discendique juris rationem & meth
dum a Justiniano praescriptam, illamque quinquennii definitionem quotusquisque est qui observet hodiet Via
Maeroug. m. Iuriser. Herm. ltest. . Certe si illa tempestate, qua mores 8c jura & ve 'ba civilia erant notiora , aut perceptu faciliora, Quinquennio Studium iuris circumscripsit Iustinianus, rogo, an non tempus aliquanto largius huic Studio tribuendumst hodie, quandoquidem veteris prudentiae fragmenta, μαπερ ασμα- , rudera & quasi tabulas tantum ex naufragio habemus 8 Spinis hol rere videntur omnia quaecumque de jure ab antiquis sunt prodita. Quare Monochius alicubi exclamat: Parcat Deus Iustiniano , qum sua nimia diligentia in Pandectarum ordinatione veterul Cto. libros suppressit,& centones ac rhapsodias jurisprude tum nobis tantum reliquit, unde nobistot cruces posuit. Vellicat eandem juris com sitionem Bugnonius au δε- eond liure des L abrogeses, his verbis': O que ce dirin Iustinian auolt lis un bon assesur, Tribonian) Dieugarde uos Itys d'unsemblabis r I uiant abregre te Dresu, it m re durant obscur O qu rubonum ibi Agessorem Tribonianum divinus ille Iustinianus habuit ' Dem haud strat, ut . huic sinulis no ris Regibus obtingat. μου in compeU-dium redactarus, tantopere illud obscuraῬit. Quin Scevi, bone Lothari, manes per me quiescant: sed rosae
94쪽
aut lilia sepulchrum tuum non ornent, qui tot tricas de spinas nobis sevistis Necjuriduntaxat Civili justinianes
danda est opera,verum etiam Feudali, nonico Publico. Quod universi juris Studium longioris fand est tra et us quam ut quinquennii meta concludatur. Non possum igitur non subscribere orationi doctissimi Merillii, quam de tempore in Studisjuris prorogando habitam in Academia Bituricensi, Observationum libris subjecit. Video qui septennium legitimo huic Studio impendivelint. Commentarii injus Civile editi tot tantique in eam, ut Gentianus Hervetus scribit in quada epistola ad Joh.
Moruillerium , cui libros octo βοαικών λίαδεων vovit, excrevere magnitudinem, ut si simul impoliti congererentur, Babylonicam illam turrim superarent altitudine
I Imris ignorantia est, cum id ignoratur,quod iure cau- tum est , jure, i. e. legibus, constitutionibus, Sctis. ω' Edictis praetorum, & Responsis Prudentum ..Veluti, si nescias, liberis petendam esse bonorum Possessionem intra annum Ly.h.t Si ignores, legatis exhausta vel onerata hereditate, quartam legis Falcidim detrahere liceret. p. c. ad L. Did. riuignorantia est, Quia id ignoratum, quod injucto consistita, veluti s ignores , mortem obiisse illum, qui sanguinis necessitudine tibi conjunctiis erat: si testamenti vitium, quod post divisionem bono-rum emersit, te fugerit anth, G. h. t. citi non adversatur haeum putarem. 3 6. D. fam. erciscund. Accurs. h. t. Ign-rantia juris communis non eMusat a poena delicti, I. I 2. -
95쪽
t. C. M leg. An ergo excusat ignorantia iuris monicipalis p Affirmat Joh. Petr. Ferrar. in Pract. tit. as. gI δ. n. s. Quam restrictionem neutiquam probo: tam enim gravis potest esse juris municipalis ignorantia, quam juris communis. Et hodie plerique juris municia palis peritiores sunt, quam juri communis, adeo ut mul-.tos quoque olitores de Statutis suae civitatis disserentes udias, cum juris Quiritium tam sint imperiti quam qui in terris incognitis degunt. Ego malim distinguere inter errorem juris municipalis probabilem & minus probabilem. Ille praestat excusatione hic non aeque. Quid enim si mercator, qui merces prohibitas invexisse dicitur, a publicanis conventus ita se defendat, Peregrinusi ram, Edictum autem in quodpeccasse arguor, novum incognitum, nec typis expressum' in ea causa est, ut indutigentiam promereatur. Istud etiam quaesitum est, An ignorantiajuris imputetur latae culpae 8 Resp. Si quis ignoret jura quotidiana, jura lippis totasoribusque nota, jura ad decus & honestatem publicam tuendam constituta, non levis sed lata culpa est , L cedere diem. 3 13. g.
n. l. a a 3. D. de V. S. I. II. f. notatur. D. de his qui not. rufam L a. C. de injω voc. d. se adulterium. o. g. I. ct a. D. ad L. Luc de adult. l. requia p. g.seMuru. D. h. t.junct. ιδ. g. prose=ibere. D. de Uis. adi. Zas. I sugu intellect.
a. Minoribus annis viginti quinque, itemque militubus jus ignorare permittitur, L I. l. a. l. II. h. t. l. s. pr. 9 g. L. D. h. t. jus, non naturale& gentium: hoc enim in omnes diffusum est. I. I. g. pen. 9ult. D. de justis. Obr. l. a. C. de injus vor. sed jus Civile ignorare potest mitinor, miles, mulier, d. Militibus, minoribus cmasculis: . 1 veI
96쪽
vel sceminis P juris ignoranda prodest, non tantum ut
ne damnum faciant, sed ut lucrentur δύ acquirant. Foeminis majoribus ignorantia regulariter non prodest in lucro captando: L ult. h. t. l. uris. o. C. Aut admitti. adsou. pus. nonnunquam tamen prodest, L quamvis. II. h. t. d. l. s. pr. L de die servus. a. D. I ui δε-
tisicor. Puta si legatum sibi adscripserit, ignara b Ct jussu matris testatricis, nec enim legato tepellitur; sed laoc ideo , quia ita nominatim expressum est SCto, Ldivus. II. g. sten. D. ad L. Corn. defas. alio item casu excqnstitutionibus, si ignara juris sui se ipsa detulerit, existimans se solidi incapacem esse: nec enim propter imperitiam solidi legati commodum amittit, i. a. g. ult. D. dejur. p. & malunt Principes hac in re mulieri favere quam arrario suo. Si incestum Jure Civili, per matrim
nium errore juris contractum cum avunculo, vel sororis sitiob commiserit mulier, excusatur. Is adulterium. 9δ. g. a. D. ad T. Dil. de adult. l. qui in provincia. F7. g. I. D. derit. nupt. Accurs. ind. I. ult. Cuj. in L auxilium. 37. D. de min. Morna c. in tuli. Etiam in rusticis Juris Civilis ignorantia tolerabilis est quibusdam ca-sbus, Lsquis A gravi. I. I. a P. D. de SC. Silan. HO-mer. ἄγοον ἔτο-- is Dδο- ουτε Θέμις ας. 3. ignorantia facti, utique alieni , excusabilis est l. a. α h. t. Facti proprii, non excusat, I. D. ad Sc. Vellei, nisi quis certet de damno vitando .sed etsi ancia a. in . v. de condict. iis leb. vel de facto admodum antiquo agatur, L D deacquir. pus. Co Ital. iud. l. 7. Wesen bec. Par. D. h.t. Funiard. I .consil. I. Errore facti gesta, retractantur non ranae suscitantur,si vel transact.vel sententia sint finita, 7.1 I. .h.t. Labi AccursMornac. Indebitum errore facti solutu condica potest : errorej uris, non aeque ι
97쪽
1 o. h. t. lndebitum, puta, ex re, quod nec naturali, nee civili jure debebatur, l. a F. f. d. l. sis. condicr. indeb. Aut quod civili quidem jure debebatur, Verum Propter eXceptionem perpetuam exigi non
poterat. d. l. asi . . Qui autem id quod naturaliter tantum debebat, perperam, errore facti solvit, stati tum repetere nequit. Naturalis obligatio impedit condictionem indebiti. I. 16. g. naturales. M. D. de ep. r. LI o D. deo. ct A. l. 13. Oeq. D. de cond. indeb. Quibus legibus etiam hae rationes adstipulantur. 1. Quod debitum compensatur, id solutum, repeti non potessi Atqui debitum naturale compensatur , l. d. D. de compens Ergo. II. Verus debitor, sententia iudicis abis solutus, perperam solutum non repetit, i. Iistianus. σο.D. de cond. ind. id autem eo fit, quia naturaliter manet Obligatus, ead. l. III. Pro quo debito recte intercedit fi- dejussor, id solutum non repetitur, I. 6. g. ult. cum l.
seq. d. t. de Mediust. Naturali autem obligationi recte
accedit fidejussor. g. i. In . eod. d. I 6. Diff. GL Bart. . Salis. ct caeteri Dd. communiter ind. l. io . h. t. his fere.argumentis. I. Pupillus qui id quod natura tantum debe-'bat, errore solvit, condicere potest, i. mur m. a P. d. t. de cond. indeb. II. Heres, integro legato vel fideicommisso errore facti soluto, condicit quartam legis Falcidiae, L error. p. c. de L. Falc. Naturaliter autem heres solida legata praestare obligatus erat. III. Legata telia' mento minus solemni relicta, eaque perperam soluta, repetuntur, larg. l. a de deicom. l. euommissumsia. D. de cond. lnd. l. 7. C. eod. Haec autem debentur naturaliter. IV. Quod mulier ex causa fidejussionis perperam & errore solvit, repetit. l. o. D. d. t. de cond. ind.
Id autem debuit naturaliter, vi conventionis. Refellendis νοῦ
98쪽
Se Precibus Imperatori osserendis, M. 83
dis his argumentis una defungemur responsione, nempe, Non esse omnium naturalium obligationum parem ubique rationem & conditionem: quod pluribus evoLVi sart. i. exc. ad Pand.p. 8
Se Precibus Imperatori clerendis, S de quibus rebus supplicare liceat, Pel non.
Precei sunt desideria Supplicantium, comprehensa libello, Principi dato : Rescripta sunt rein sponsa Principis ad preces. Creditor petere &impetrare potest a Principe, ut praescriptio moratoria, sive exceptio dilatoria permittatur, id est, remittatur, relaXetur. La. h. t. Exempli gratia: Pactus es cum debitore, cui mutuos dedisti Imperiales quinquaginta , ne intra quadriennium eos exigeres: ex quo pacto debi tori parta est exceptio dilatoria. Postulare tamen potes a Principe, ut eam eXceptionem tibi remittat, sive, ut clebitorem tuum statim pecuniam tibi solvere jubeat, Omissa illa exceptione, d. l. a. non enim magnum est damnum in modici temporis exempta mora, i s debi- r. at. D. dejudic. Peremptoria vero exceptio remitti nequit. Non potest creditor postulare a Principe, ne debitor utatur eXceptione peremptoria, d. l. a. t. si a te. 7. C. depact. int. empl. ct vend. in. Nulli hominum jussuum auserendum. l. a. D. de his . qui hunt sui vel a jur. Probandum adeo secundum Accursiti glossema, quod adsert ad d. La h. r. Curiac. a. ob fio. Gipla. h. Bronch. .msc. I. Non Possunt postulari quae sunt damnosa fisco, aut i incontraria, I. s. h. t.
99쪽
2. Universa rescripta , qua in aebitorum causti supipraestandis dilationibus promulgantur, non aliter valeant, ,
nisi radus o idonea super debiti solutione praebeatur, L .
h. t. Egeni debitores, di iserendae solutionis gratia petere possunt a Principe inducias anni , aut biennii, aut quinquennii: ne interirna credituribus interpellentur, , inquietentur Gall. Leitres de respit, litera resipirationis. Germ. ς hi sic modo satisdenti debitores, pecuniam cxactis induciis solutum iri d. L . l. ult. c. Sui bon. ced. poss. Quae tamen satisdatio Gallorum in
ribus non est recepta. Rebuff. prooem . constit. reg. l. s. n. a. B UgnJon. a. leg. abrogat. art. ιο . MOrhac. h.
Exigitur vero apud Sabatidos. Fab. C. Sab. h. t. de . σCaeterum quinquennales induciae impetratae debitori . tantum principaIi non etiam fidejussoribus ejus prosuist g. D. Inst. de replicat. Rebus. de sit. dilat. art. I glos . I. n. a. Tulden. h. seind. g. . Dissentiunt nonnulli per L ult. g. I. c de usur. rei jud. Quadrimestre tempus ju-i dicati faciendi non tantum reis condemnatis indulgetur, , verum etiam fideiussoribus 8c mandatoribu Si eorum.
Resp. Dispar est hujus temporis & illarum induciarum
ratio. Tempus quod reo juchcato 6c condemnato datur. causae magis quam personae praestatur, I tempus. a st . D. de rejud. CH. 26. ob a a cin sis. Induciae autem illae Qmn-iquennales personae magis dantur quam causae, d. g. ult.
s. de replicat. Nec qiiicquam est, qsiod inducias illas ad sidejustbres porrigere jubeat: non enim debitor perlatus fidi jussoris petistis frustrabitur beneficio, quippe quod uti caeterorum creditorum, ita etiam fidejussorum actionem dissert ac sufflaminat. Secus tamen in palaestra forensi bbservari dicitur. stilus Curiae Brabantiae be- sicium illud moratorium ad 1id ejussores extendit '
100쪽
De precibus imperatori sterendis, os
MUhοt. de stat. in c. c. p. ut de Sabaudiae Senatus. Fab. h. t. de . I . An autem cutium usurarum sistunt impetratς induciq8 Ita videtur: sent enim beneficia Principum plenissimo interpretanda l. s. D. de constit. Prisc. parumque profuturae essent induciae, curre ntibus interim usuris, L non sium. δ. g. a. D. de liber. leg. Nec in mora est is, a quo pecunia propter eXceptionem peti non potest l. lecta. o. insin. D. de reb. cred. Rebusf. d. glos I. 7 a. Boer. dec. apsi. n. so Moller. sme . 7. . h. t. desin. S. Quid si quis juraverit, se soluturum , an potest impetrare inducias8 Et hoc videtur. D ss. Rebuis. d. glog. r. n. aa. se a I. Iason in l. a.
3. Sententia praefecti praetorio condemnatus, supplicavit adversus eam sententiam: victus est denuo: An potest iterum supplicare Non potest. l. s. h. i. Supplicationi proxima est Revissio. Sicut ergo a sententiae praefecti praetorio fas non est secundo supplicare, d. l. s. ita nec Re visionis admittenda est Re visio. Quomodo magnus doctrinae forensis antistes Andr. Gallius argu
mentatur I. obf ult. o. 3. eamque argumentationem
confirmat ex libro tertio Ordinationis Supremi Germaniae judicii Spirensis, iit. g. Isti seu obcr.3 Quam Germanorum praxin etiam in Frisia recipiendam,tum multa fit adent, tum non modo primae Clastis Patroni, sed Amplissimi in illustri Basilicajudices sentiunt. f. Reseripta contra jus elicita , ab omnibusjudicibus reis futarip cipimus, ni orte ' aliquid, quod crimen supplicantibus indulgeat, h. t. Princeps speciali rescriptopoevae gratiam reo criminis facere, plenaqne securitate, lapplicem donare potest, h. l. l. I. D. de cons. princ. Dadbemis. II. D. depan. Llen. C. de calumn. f.sed O quod, L 3. prim