장음표시 사용
81쪽
ct comm re. veod. si quis vina emerit, exceperitque acida & niueida , quamvis hoc pactum emptoris causa, famim sit, tamen contra ipsum detorquetur , adeo ut quamvis ejus intersit, non possit in vina acida & mucidata venditore petere. Opp. l. die. I 3. C. dejudaei. Fas non
est judaeos die Sabbathi convenire sive lite pulsare. Quod in ipsos Iudaeos ibidem detorquetur, qui nec Christianos eodem die convenire possimio opp. LI.D.. od quisque jur. in ali. stat. Qui novum jus a magi- statu impetra vit ipse quoque adversario quandoque desiderante, cogitur eod. jure uti.. Respondent Accur
sius h. & Pacius I. antis. I 2.1 . Leges ct consitutiones futuris dant fimam nego- nis, non adfictam aeterita revocantur, nisi nominatim indepraeterito tempore, se adhucpendentibus negotiis cautum sic r. h. i. I. aa. D. eod. Finge: novam ordinandis testamentis formam ordinum sanctione praescriptam esse hodie: Ihaec sanctio testamentis deinceps ab hoc die condendis dictaret modum s ad ea quae anth secundum λ lemnitates usitatas sunt facta, nihil attineret. Cujac. in expU που 61. Leges futuris negotiis dant fomi mam h. l. O ci sim extra, de constitui. Ita nuperum Illustr. Ordinum edimim de publicandis in sinuandisque in Suprema Curia testamentis, quibus fideicomis missa proponuntiir relicta; hon retro vim suam eXerit, opinor, sed futuris fideicommissis dicit legem: alioquini multa quae anili rite& recte sunt ordinata, perturbari esset necesse. l. jubemus: ap in D. Cis Iesiamen . Addendae hic sunt exceptiones, quibus leges ad facta praeterita & pendentia negotia referuntur. I. Si nominatim ad ea Legem novam Legissator voluerit revocatam, c
82쪽
eod. L L. in . C. de cetntracI.jud. L a. b. p. c. dejurejur. I. ca pras. l. ι . C. de . instrum. Quo tamen ca- npertineret ad ea negotia, quae finita sunt trans, ctione vel sententia, quamvis susnensa peri appellatio
ca M. I F. Q de transact. Bald. in L illam. ι p. sis δε-nat. Mornac. Tulden. h II. Si lex ea improbet, quae jure naturae & sacra pagina sunt damnata. Globo in d. c. D. Dd. in c. cum tu. de Uur. Gail. a. obs p. n. s. III. Si nova constitutio declaret tantum de interpretetur ju antiquum: quia declaratio nihil addit novi. hereses Ialam. a I. g. r. D. ciuilesam fac. ptis Bald. Jota Fab. Morhac. I . Gail. d. c. p. in . I D Fene enim cognosiimus, Patres conscripti. quod cum vestiro consilio fuerit ordinatum . id ad beatitudinem Mostri ferii ct ad gloriam 3sram redundare. l. humanum. s. h. t.Princeps legem laturus in consilium adhibet Senatum,
ut quod ei placuerit, SCto firmetur, h. l. ubi Theodosius Augustus leges a se latas pod aliter vim habere V luit, 'uim si probarςntur sena is decreto, cui Sena res omneS acquievissent. Quo more Rqmanos olim Principes fecisse discimus ex Epistola Marci Imperatoris, quam Justinus Martyr subjicit in sine Apologia. secundae pro Chrisianis. Sic enim Impcrator: Tαυτα, ο - rtu Hἀλη δογριοι, κροωθῆνM βύλομαι : Haec a remict Faraudecreto confirmari volo. Consimile est illud Ludovic. XI. Galliarum Regis in lege, quam de ordine equestri tulit, ne scilicet Regi bellum indicere, aut quid alitudquod ad Reipublicae sim mani pertineat, sine equestris
83쪽
suis: nelegibus quae ad imibi. statum pertinerent,R-
cus esset, nisi opdimim consensu ferrentur , referente
Pol doroo Caeterum jura condituri Romani Principes, . Orationes in Senatu per Quaestores, qui ab eo munere Candidati Caesaris dicebantur' l. -- g: An. D. de of . . qua Gr. J recitabant L item veniunt. Vo. g. 6. tsi se rem. S.. b. depetit. hered. t.' r D. B Spon ac Spartianus in Hadriano: α asturam gessit, qua orationem Imperatoris agrestus pronuntians, ri H es. Illam tamen Thesdosii constitutionem de publicandis & probandis legibus in Senatu, non tam ncissituriis esse quam humanitatis& comitatis i Baldus annotavit. Boni nimirum Principes, quae obtenta volebant, modestiae cassia ad Senatum referre solebant.16. Leete ac ratissimae, qua conseringunt hominum vita .
intelligio omnibus debent, L p. h. t. Legibus Civilibus, probabili ratione politica subnixis, Oblistamur, non m do λἀ τη, ο γῆν, ἀHά - διά τῶν συνειδ σιν , non soluo propter iram, sed etiam propter conscientiam. n. XL .F. Ideoque etiam heres, qui non confecti, inventario adiit hereditatem, in foro Conscientiae optigatur insolidiim: recteque scripsit Viglius in g. extraneis. s. Insi, de hered. quai. O Hsser. n. s. nunquam dissentie ntium super- stitiosam religionem sibi placuisse, qui commentis stris . constientias illaqueant, & leges bene constitutas con-Vellunt. . Equidem proprie loquendo Politicae Princi-mm leges non obstringunt conscientiam; quae seli Deo su ic tur, cuique leges selus condit Deus, quique in e scientiae peccata, ac pravas cogitationes animadvertit selus. Ideoque quod proprium est imperium unius Dei; id tribuere Principibus ' non tantum stedissi
m adulationis, s s. ii ii haud dubie
84쪽
De Legibus sis Constitutionibli, in. 6 '
soret. Tamen, quia supereminentes Potestates sunt MMD GM, ordinatio Dei, eique resistere nefas, d. cap. XIII 'ad Rom. idcirco leges Superiorum hominis etiam conscientiam obligant: puta, βωμων, usque ad araΥ.
17. Si enim in praesenti leges tanBre soli Imporatori concessum est, ct leges interpretari solo dignum imperio 4se oportet. I. ult. g. I. h. t . Sicut leges condere, lolius est Principis, ita &eas interpretari. h. l. Praesides & judices, de jure dubitantes, consulunt Principem. Frustra, si juris se legis interpretatio non esset penes Principem, d. l. Unde jus. prodiit, interpretatio quoque procedat,
c. Inter. 3I . extra, desentent. excommunic. Sic Plinius ad
Trajanum: Rogo, ut beneficia rua interpretari ipse deveris. Et quod dictum, Solius esse Principis, leges condere , obstare videtur l. non ambigitur. p. D. h. quae legis condendae potestatem exim Senatui arrOδat. Resp. Stante Republica Senatus nunquam legis sancienda habuit Potestatem, sed jus istud penes Populum semper fuit: occupata Republica, Senatus jus fecit, non propria; sed precaria & a Principibus concesta auctoritate
d. l. s. Tac. I. anna . Plin. s. epist. ten. Liviuspasm. Ha-
licam. lib. 6. Parum autem prudenter Iuris Composito res caput illud de Senatu jus faciente Digestis inseruerunt, quandoquidem in Orientem imperio ejusque sede translata, mutataque penitus subJustiniano Reipublicarlacie , . Senatus ea juris constituendi potestas amplius non fuit; ut perspicuum sit ex d. l. ult. g. I. R. t. ubi Justinianus recte 8c vere ait, Solius esse Imperatoris, condere legem, scilicet generalem ,. quae Omnes teneat. Quod igitur Theophilus ait ad g. senatusconsultum s. Inst. dejur. nai. gent. O civ. Placuisse, Tu συγ η- ιμ-
85쪽
νιμοε ῖ , ut serus Senaim ferret leges, falsissimum est. Veteribus etiam prudentibus jus rimo σιας asseritur: Unde juris conditores passim usurpantur. d. l. ult. g. F. Laa. c. deprocuraesi furiosi. a C de nupti & Eutropius Lb. 3. Ulpianum juris conditorem vocat a Justinianus Sext. Caecilium l. r. C. de comm.serv. man. Nempe,jus condiderunt prudentes, non auctoritate Nomotheticasve legi loria, sed, ut non male ait Theophilus, seu τ ῶσιν f ἀκρισιν , per ingerrogationem & responsionem; consultantibus respondendo, permittentitas Caesaribus, d. l. ult. Ei porro quod dictum, Solius Principis esse, loges interpretari, d. l. iat. g. I. insin. b. t. adversari vudetur quod alibi traditum, optimam legum interpretem esse Consuetudinem, item JCtorum munus esse, inte pretari jura , L a. D. de O. jur. l. 37. D. h. i. g. r sons. r. IV. deI. N. G. ct Cis. Respondet Pacius r.
l h data sunt praecepta sive jussiones quae certis personis, veluti praesidibus aut Procuratoribus dantur a Principe: quibus lex prima h. t. vetat adhiberi fidem sine scripto. Mandatum Principis alleganti non creditur, nisi scripto probaverit. dI ἔ.h.t. Excipiuntur ea mandata, quibus aut certus da turjudex, aut judici additur collega, vel quae acta edi aut celeriter litem finiri jubenti: haec non reqVirunt scripturam. I. a. h. t. quam eae Basilicis restituit Cuja-,
86쪽
I .. Cta perpetuam habent auctoritatem & firmita- tem, adeo ut qui Rescriptum contra ea elicuerit supplex, triente bonorum mulctetur, & ambitus crimine damnatus notetur infamia, Lun. h. L. Quod ad vetera & ante recepta SCta,veluti Tertyllianum aut Vellesanum, proculdubio pertinet,. non ad nova SCta. nam, ut supra dictum, in Orientem Imperit' translata; sede,& utique imperante Just. non amplius ea fuit potestas Senatus Romani vel Constantinop. d. L uli. g. Caeterum Senatui Romano Concilium Imperii Germanicii itemque Gallicana & Anglicana
Partamenta, nec. non ordines Regni vel Provinciarum comparant Treuiterus via. I. Disp. I. th. G. Be- soldus ad rubr. D. de Senator. Tulde s ad h. t. Assinita rem ea inter se magnam & communionem habere, nemo
abnuat: paria ea esse& aequalia quis dixerit' i
XVII. De Veteri Iure enucleando, S de auctoritate Iuris prudentum, qui in Digesis referuntur.
L. Er vetus in hac rubrica significatur antiqua prudentia Iurisconsultorum: quam Iustinianus' - - enucleare est aggressus, I. I. h , cui titulus, De conceptione Digenorum. Quae constitutio his fere capitibus absolvitur. I. iiistinianus, edito priori Codice, Tribonianum caeteros',septem supra decem ergolabos
87쪽
ex vetera I Ctor. monumentis inL. Digestorsi libros eo
ι ferre necessaria M usu recepta, adeoq;j us vetus πNucleare, Purgare, certum, finitum atque incontroversum constis
uere jubet d. I. I. de juris architecti simpliciterappellantur Composimores iuris enucleati s Q m deliber. ρraeter. Vtinam vero tales fuissent, qualem Iucium Scaevolam fuisse accepimus , quem e-cleate M poliud dixisse, Cicero scrimi. Sed ineptum fortasse fuerit, tale quippiam abs Graeculis postulare, praesertim in RomanaJurisprudentia. Certe qui enucleatum jus sese nobis darejactant, dederunt nu-eseum valde dura nuce inclusum: vel hunc potius cum illa ita contusum Si commixtum, ut vix discerni Pollit, inquit Franc. Balduinus, lib. . de jure novi limo, p. I.
II. Triboniano ejusque Srmmystis Iustinianus dedit in
mandatis, ut in componendo jure superflua demerent, imperfecta restituerent sitis vetus interpolarent, Laa rationem novi juris, ad aevum, mores orum Iumniam, ad Palatium Constantinopolitanum accommossarent. ἀ. l. I. g. r. st Io. b. L . f. tanta I o. eoAE. ' Vntutam Ulpianus aliquis, quam Iustinianus ipse aoqui VIcl retur. Huic Imperatoris mandato obsecuti contarcinatores illi, complures.Digestorum legesinterpolarunt. Verum illud omnia interturbat, quod & nullam adJecerint notam , qua discernamus quid eorum sit, quidque a veteribus acceptum, & Justinianus mandarit prae'gi Veterum I torum nomina, perinde atque si nihil immut
tum esset. Hic equidem vereor, ne nasutus aliquiS e clamet Πηmano capiti tarvicem pictor equinam jκngeres veli t, oc:
Caput est Ulpiani aut Pauli: reliquum tamen corpus
88쪽
Triboniani aut Justiniani: aut ita multis commiXtum, ut cujus tandem sit, vix intelligatur. Accedit & illud incommodum, quod Tribonianus Iribonianum cum dia, co,ejus quoque Collegas intelligobhuic Sr superiori man- dato partim paruerit, partim non paruerit, lectoremque haec varietas tanto magis incertum relinquat. Si nihil immutasset, vel omnia quae Justinianus jusserat. immutasset , minus haereremus. Nunc laborandum nobis est, ut discernamus quid integrum, quid deminutum, quid vetus, quid novum & assutum sit. Et saepe in eadem lege, quod Ulpiani esse dicitur, cogimur notare,. Boc Vlpiani non est,sed Triboniani aut Iustiniani r III. Omnium 4 Ctorum. , ex quorum scriptis compilata sunt Digesta, una eademque in auctoritas, nec alter altero potior habetur d. l. I. g. h. t. abrogata I. un. C. Theod. deres'. prud. Justinianus omnia sua fecit, i. e. probavit, d.
tanta. Io. h. t. Omnia merito inquit, no rascimus, quia ex nobis eis impartitur auctoritas : nam qui subtiliter
factam emendat, laudabilior es eo qui primus inveniti I V. Multitudo Austorum non est: normajustitiae squitatis, cum possis uniui forsitan se deterioris benigni a ct mutitos
O majores an aliqua parte severare. d I. g. 6. Senec.cap. a. devit. beat, NihiImagis, inquit, praestandum, quamne pecorum ritu sequamur antecedentium gregem .pergentes, non qua eundum. sed qualitur e nec mihi dixeris , Haec pars major: nam ver ideo pejor esst: quia non tam bene cum rebus liti manis agitur, ut meliora pluribus Placeant: Argumentum pessimi, turba es. V. Omnes antinomias sive leges contrarias tolli se vere praecipit litistinianus, d. l. I . g. nulla δ. l. a. g. contrarium. I h. t. Prqclarum hoc mandatum S: inprimis necessarium erat
Sed dissicilima fuit ea cautio in tanta immensi operis
89쪽
mole, veterum prudentum dissensione tanta, tanta denique pugnantium opinionum varietate, quibus referti erant illi, ex quibus Digesta describebantur, libri. Ex talium tamen dissensionum commentariis vulo Justinianus describi consentientes Pandectas. . Quid Justia mano temere persuasum fuerit, nihil moror: Quid habeat res ipsa, considero. Non ignarum mihi, multas esse rationes conciliandarum Almμιῶ, neque ullas negligere velim,sed flentia & negantia non pugnare,quis tam impudens est ut dicat ' quis tam fatuus, ut credat Ho- minis contra pudentis & ingenui est, ubi antinomia o curret, cujus nulla sit probabilis conciliatio, α ι -- esse, ut est, verecundE confiteri: stulti & prope insani. . nihil proficiendo torquere se velle, ut illa quae est, esse non videatur. VI. Codicis Pandectarum compila. toribus injunctum fuit, ut Similia tollerent, tautologias vitarent, d. l.'I. g. p. h. t. Nec huic praecepto obtemperatum est: : quod exemplis quam plurimis docent Pra . t us lib. I. med jurisprud. Pancimius lib. I. Thesaur. v
riar. Dct e. δ. Simus autem hac vice uno atque altero emplo contenti. . L. extat. I 3. D. . uod meri cavs r
petitur in Ilen. D. ad L. Iul. devipris. L. s. giuior. D. ad L, Muil. sepetitur in I. item quaeritur. I 3. . item Iu-lianus. .D. locat. . L. diem functo. D: de et asse Gint. sed addes I9. g. ult. D. Locat. L. Lucius. I. g. I. D. dei leg. s. in L ' Aurelim. 2 3. g. ult. Di deliber. leg. L.side vi is . D. de ud. .in L s. g. I. D. ad L. Iul. de vi priv. L. D. de Pin. in L . D de M. instrum. L. si quis in conscribendo C. de episee. secl. in lipen. depact. L. s. g. Audex. s. de O. ct A. in I. ult. D. de var. ct extraord. eo . VII. . Quinquaginta libris juris enucleati Pandectarum nomen est inditum, d. l. I. s. aa. h '. t. co quod omnes legum i
90쪽
diisputationes & decisiones contineant, i. a. g. omnia Diatur. L. Hic metuo, ne morosior quispiam magnificam illam Nomenclationem sugillet ipsis. verbis Plinii in praefatione operis de naturali historia:: GVusae , Pamde , mrawa- , , λειμων. InscriptioneS i propter quas vadimonium deseri possit. At quum intra eris, dii δε- aeque . quam nihil in medio invenies. Veruntame judi-
cio Petri Fabri, optimo jure sortita sunt illud illustre Pandectam nomen, & si quod aliud splendidius reperiri
potest. id παγα κάτα illa eximia merentur, lib. a. Mesb. I. Quod autem commentarios in Pandectas scria hi Justinianus vetat d. g, tr. studiis Civilibus parum conituit. Certe tanto estjuris civilis Studio rum etiam miserior conditio, quod veteres Prudentum libri nunc interciderint, & aenigmata sine interprete 'relicta esse videantur et aut vero si qui fuerint interpretes, Davi potius fuerint quam Oedipi. Sed bene tamen habet: Quic quid hoc & superiori seculo opis & subsidii conserre ho mines eruditi atque ingeniosi potuerunt, liberalito comtulerunt. An hoc Justinianus non patitur ' Sane conqueritur, Edictum perpetum multis Interp. commentariis suisse olim conturbatum d proptereaque Vetat suas Pandectas commentariorum accellionibus onerari. B
no an malo iure vetustos illius Edicti interpretes accuset,s de Paulo& Ulpiano loquitur, non est dissicile ju- ludicare, Ego ut Edictum illud talium interpretum la-iore feliciter illustratum fuisse puto: sic prosecto agninsto, Pandectas infelicium commentariorum ten riS, quas barbara tempora offuderunt, fuisse permixtas. Quid igiturρ An nunc moleste feret tenebras depelli, & tanquam maculas detergiξCumque tam multos alioquin in suis libris locos reliquerit obscuros, & Prota coaeos , te