장음표시 사용
211쪽
erassum gignunt, nigra namque haec sunt,4 consistentia crassa, ijs adhuc magis-ύ,άm, quod vocant, idest sapa: est autem id mustum plurimum coctum. Deinde iubium Ait vina, quae clara sunt, perlucida, coloreq; pallida, ac faua forte nimium dulcia inuenias. Praeterea nullusnalbum dulce comperies, quemadmodum nec flauti quod- uis admodum dulce est . ceterum eiusmodi omnia sanguinem consistentia gignunt mediocrem, quae Vero cras sa simul sunt, migra, dulcia, crasib sanguine venas reficiunt, paulo pos addit sim autem vina apud omnes gentes plurima, celebrantur tamen in primis Ariusium, Lesbium Falernum,& Temolites Quibus semper intentus media deliges, quod omnia sanguinem bonum, co- sistentia mediocrem generant Hispositis, in sine capitis
addit,sollam autem vinum ponticum in conuiuijs, aut nuptijs, aut sacrificijs, aut alijs celebritatibus adhibebant, quia multum implet, ct refert huic vino , mile aliud reperiri iuxta Vrbem quandam Pergamo vicinam , quod corpora bibentium ita evidenter nutrit, ut incoia iuuenes, qui in Palestra bonae habitudinis comparandae gratia te δε exercent , tantur huiusmodi viso in potu, non aliter
quam villa in cibo Ex dictis manis te colligitur
aliquod in genus inter potabilia adeo nutrire posse , tinter cominibilia . illa caro nutrit . De qua idem Ga lib. 3, aliment facultatib cap.a. Hascribs Ommurri itaque ciborum suum caro potentissime nutrit . Cuius
rei Athleta certissimum tibi praebeant indicium. Si enim paribus exercitationibus parem molem alterius cibi diem ynam comederint, postero die statim sentient se redditos imbecilliores. und si pluribus deinceps diebus id fecerint,non imbecilliores modo, verum etiam alimeti penu-
212쪽
ria macilentiores palam conspiciuntur. Idem etiam de Ico , quod dichnus, potes in Pueris, qui in Palaestra ses exercent experiri: in alijs, qui quamlibet actionem fortem, ac vehementem cuiusmodi est fodientiu obe ut. quidem minia utrire,patet ex eode Gal. lib. de bonitate, vitio fuccordi cap. . in principio , ubi haec habet Ergo quaecunq; in his aquosa sunt , ac substantia tenui, urinaq; cient , corpori alimentum suggerunt paucissimum crasses a vero,ut Thereum, Scybelites,Valde nutriunt distant tamen inuicem maioris,minoris' ratione, pro cras udi nis modo. Et ut insumma dicam excentis in locis Gal. a ffirmat, vinum nurire, sed magis, vel minus, proni et ini, vel crassiora, vel tenuiora sunt; praesertim vero hoc probare videtur com. a. in Aphor Hipp. dum interpretatur Aphori 1 S. qui haec continet Lorum,quae iniuersim,&iclociter nutriunt, cIoce quoque fiunt eXcretione: In Com.
huius Aphor dicit Gai Celerrime igitur is maxime niversim inurn alit, idque euincit his Mequentibus eterbis Indicium autem tibi sit id,quod simaptum est iam nutrire, in pulsibus quidem vehementia, ac magnitudo: in m Otibus autem voluntarijs robur nutritis adiectum. Ipsum , Vel O praecipue oportet explorare in illis, qui sunt disibluti, vel propter euacuationem aliquam sensibilem, vel propter laborem superfluum , vel propter inediam . in his siquidem omnibus casibus, quantum vinum nutriat, quilibet in semetipso pluries experientia comprobauerit; thuius rei caussin asser lib.3. de temperamentis, cap.a
eens Vinum ob multam , quam habet cum humano corpore similitudinem, celerrime omnium, tum nutrire, tum corroborare. Et licet Dina omnia hoc praestare possint magis, vel minus jecundum eorum tenuiorem, vel rassiore a
213쪽
b antiam, Dinum tamen dulce in ks, qui reseritione indigent,plarimum commendat lib. de bonitate . vitio uoco rum cap. 1 I. rvioteles idem cum Galeno en i se Oidetur quoad vini nutritionem jeLI. 27. Problematum probi J.et..i problemate enim quinto inter alias cauos , quas adducit ,
car minus sitim quam famem tolerare possimus,dicit id accidere, quia sitis rerum duarum libido et potionis inqua, cibi, fames unius cibi tantummodo est , problemate di. idem a mas, dicens, Qui sitit res duas desiderat, cibum,
atque refrigerationem Isthaec enim ambo potio exiliber, at qui esurit, alterius tantum appeten est. ex his patet ri totelem non simpliciter tantum ensisse inum nutrire sed, cibum. Hoc idem Hipp. voluisse videtur a. ecf. h. Aph.a I. ubi ait Famem thorexis bluit, des vini potio luit,vi Galenus in Com. huius Aphorismi istud et tam ho reXis, interpretatur, quid igitur clarius dici potes ad δε- monsrandum vinum nutrire i nec ob are debet, quod Ga in Com. huius Aphoris. dicat Hippocratem loqui de vehementi, ct indesinenti ciborum appetentia , quam quidem
medici caninam appetentiam vocant , non autem de natΩ-
rali appetentia, quae, vel ex longa inedia,vel alui pro unio, meisuxusanguinis , vel aliqua alia facta es euacuatione, quia vere, 9 naturalem appetentiam, et morbosam, vinum luere pote I naturalim quidem cibus e L. Norbosam is ero,ut medicamentum; ct equidem satiusfuisset GaD-nus hoc a firmate , secus enim iure quis contendere po et eum sibi ipsi non con tare , cum supracitatis locis toties ais mauerit vinum nutrire, praesertim vero Com. i. per Aphor. S. dixerit, quemlibet in se ipso pluries experientia comprobare potuisse, quantum Vinum nutriat , cum, vel propter euacuationem aliquam sensibilem, vel propior labo-
214쪽
laborem superfluum , vel propter inediam dissolutus suerit, uomodo igitur in dicti Aphorismi interpretatione
nobis in ruare audet appetentiam naturalem , quae ex
indigentia calidi, icci t, inobolui non posse I sed
caninam olummodo appetentiam , cum manifestum t antiquo tempore vina ob eorum veluntatem , ct crassitum tanti nutrimentibi e , t naturalem etiam famem facile oluerent . Conesudendum itaque Hipp. per id verba famem ilioreXis soluit, caninamfamem, ac naturalem complexu misi se . Porro vinum mem dare, ArisIoteles etiam set, cum dixerit, Ut perius retulimus, pro- p erea nos minus tim tolerare, quam famem, quia tiens cibum,& refrigerationem de derat , famelicus autem cibi tantum appetens ely,certum est itaque iriquod cibum, ,efrigerationem in potu praebere poteH,mhil aliud esse, quam imum vinum, de quo Aristotelem loqui veri militer credendum es, vinum enim valde ino um,licet potentia calidum, O ccum t,as Iu tamen refrigerat, vel item humectat, propterea hac ratione dici potes vinum, famem, Atim expi re.
De vera, de mendosa sit in bene valentibus. Cap. XVIII.
V O MI spe accidit, ut homines ad potum trabantur abi ivssa potus indigen- ex quo sit, ut magnum inde detrimen- tum capiat, quatenus cilicet intempestiuus potus ciborum coctionem subuertere facileta potent,propterea per retium esse duxi , demera ac men agere, ut quilibet verti potandi lepus
215쪽
cogno ferefacile valeat. Sciendum est itaque veram, O naturalem tim me appetitum moderatum materiae pot lenis ex tririli notione , quomodo autem flat huiusmodi moderatus appetitus , ac triHis enotis,commodissime nos docet Galenus . de locis assectis cap. 3. ubi haec habet, Ventriculi
cupiditas,qua cibum, potumq; appetit animale ollicium est,quo citra sensum nostrum nequaquam singitur,ct fra Qua de re rationi consentaneum videtilr, paulatim quidem ipsum incipere Et dum maior fit, in primis quidem serum sanguinis trahere eivcnis,uc nihil nobis sentientibus, quem cum totum attraxerit, videaturq; sanguis invenis, huiusmodi humiditate spoliatus , Xsiccata tum vasa humorem trahere ex hepate, deinde hoc ex intestinis, ventriculo cum vero eXsiccatae fuerint venae, quae in ore ventriculi sunt, tunc potum desiderare hominem, utpote quod dispositionem ipsam sentia : Ex his Galeni verbis facile patet , quomodo potulentae materiae naturalis appetitus oriatur,nempe ex in defectus humidae bHantiae, qui nos uncis, cum venae ex ipso ventriculo Deltitiemulgentes, gente taliquid trahunt, ex qua attractio es Gensus cius in ventriculo, qui nihil aliud es ex Gal. r. de Sy th causis cap. 7. quam ipsa tis, ita ut ad tim emcitandam quinques thomata successive quantur, pr mum euacuatio es , ecundum euacuatorum appetentia naturalis ertium ventris,ucius, quartum eius ensus, quintum appetentia eius naturalis o hinc cIum II ex eod. Gal. p. de D partium cap. o. ut ventriculo, praesertimi us superiori ori exactissimus en sta natura imperti lusiit,namirum, et/t Hatutum tempus cibum ci potum δε- mendi diserneret , dum enim supracitato loco Galenus loquitur desexta coniugatione neruorum , haec addit, ventri-
216쪽
culo sensum exaetissimum cibi, potus deficientis adesse oportebat. Quocirca horum etiam neruorum pars maXi ma apparet este in ipsum distributa, iotistimum in eius primam partem, quae circa os, quod vocant, est, deinceps autem, in alias eius partes omnes usque ad fundum. Cum itaque tis ita at, post certum temporis Interuallum homini implendi de derium moderatum oriatur ob pe' riamfrigidae, humi sub antiae,tunc potum modera- tefrigidum,naturalem scilicet homo appetit , qui nullam, Nam a serre potessatutum autem bibendi tompus,quan-ritas, qualitas potus ab istomet natura, dum recIe homo valet , indicatur, ut ex Galeni auctoritate iam sepius di
ximus . uare ne=no recIe valens in potus assa mptione errare poterit sei naturam ibam quatur, nec ob potus ua-tiitate=n ad inconinentiam trabetur, haec de vera o natu
ralisti dicta jussciant. Iam de mendo ti , quae σὸ
ni hominibus,accidere solet, agendum cruendi a itaque istis in hominibus, qui sanitate fruuntur .erii seu arsa ZIionis,vel calesentiae illorum locorum , per quae ab ore is et entriculum humor delabitur , praejertim faucium fit auum hult mori arescentia, siue incalescentia supradiectorum Drum leniter arescente inue incalesente ventriculi ore, quod multis ex causis contingere potes, nempe ex cibo,
ex calida potione,ex vehemcti notu, ex aere . II tuo, ex ira, ex timore, ex maerore,ex vigilia, ac denique ex omno H-
per calidum cibum, potum . Cibus sitim sapit , vel,υ copio lus, vel calidus, vel cra bus , vel lentus , vel denique,ut ocus, ct stipticus. Copibus cibus si causa sitis , quatenus Dentriculi calor i us au a laborat, ct agitatur, quare rorida oris entriculi hu=niditas e feruescit, eo magis quia cum copibus cibus nonfacile descendat, ct vicinus ori ven
217쪽
trietili maneat, uo vapore humiditatem accendit; uiis modi tissomno dari potes duplici de causa,tuin ob nata
ratis caloris Dinonem , cuius ratione non amplius laborat tum etiam, quia, ut dicit Galen. om. Aph.27 se I.I. ratione
somni descendit id, quod tim facit. Calidus cibus sitim afferre potes, quatenus humiditatem accendit, propterea Gal.cap. 39. lib. I. Alim. erebat si amum,ct ari mon, ut calida sitim facere,eadem ratione cibaria aromatibus condita, pi cessalit ex uicenna uno erbo dicam fato,amara, acria omnia sitim pariunt. Cibus crassus, lentus pari ratione, qua copiosus cibus ςim asser repo quatenus ilicet Detriculi calori us attenuation ac deterrisione laborat. ccus, etsipticus cibus,quatenis humiduatem in entriculo consumit,hominem tire facit Calida potio, vinum scilicet vetus liberaliter haustum os ventriculi calefaciendo sitim assert, ct propterea Gal. lib. de di olutione continua cap. I praecipiebat,ut, qui cibum accipiunt,cum
ipso fumant de vino,quod solum det tim,ct contenti nequa minimo pos ni, quiescant. Vehemens motus tum corporis, cu etiam linguae, ut vult uicen. tim excitat, vehemens corporis motus, quatenus naturale calorem in uniuerso corpore acuit,ex quos i , Ut etiam ventriculi os incalescat,et tis oriatur Linguae Tehemens motus,nimiaq; locutio, quatenus fauces exiccat, perficialem tim faciut inde Hipp. lib. 6 de morbis vulgaribus pro extinction, tis optimum me asserebatio claudere, non loqui frigidumspirare . Ab istiuo aere tis, quia non idpraestat, quod ob inspirationem requaritur, nempe aereae , ct igneae substantia refrigerationem δε potius Mus ardorem auget, unde iis; Ira lis L causa, quia i usii sanguis circa cor accenditur, O corde excalefacto ori etiam ventriculi caliditas co-N muni
218쪽
mumcatur,4 quo deinde in caeteras partes, ct praesertim in fauces derivatur. Timor, moeror, o vigilia,st modum excedant,corpus exsiccando tim pariunt Denique omnus δε- per calidum cibum potum flat, ex uicenna lib. I. fen. 3. tra I.a. cap. ao .essitis cauo , quod accidit, quia calidus vapor ventriculi os petit, ct caliditatem , dissocitatem y fert; idem a matriai com in lib. 6. Hipp. de morbis uulgaribus per text. a 3 Ex fui autem naturasomnus frigefaciendi,et humectandi vim habet, ut idem Avicenna loco pracitatofatetur, dum ait, somnum cum super cibos calidos non fici tim sedare. Idem teHatur Hipp. lib. de tibus Ubi inquit Cum enim corpus inuaserit somnus, sanguis frigefit, natura enim somno frigefaciendi vis est ,
ua ratione idem HippIib. I. de diaeta docuit conferre e te interdiu omni Ut breui non multo , ne corpus ab anni
tempore re ccetur uinimmo somnus eadem de causa δε- perscialem etiam sitim dat , ut Auctor es idem Hipp. 6. de morbis ulgaribus, ubi a mat , inter vigilandum superficiali siti, somnus medelam esse quod accidere dicit
GaI. in com corporis penitioribus madescentibus , Ut pote per somnum languine ad interiora agente. Ex quibus omnibus facile consat somnum per accidenssitis cauilam esse non autem perbe . His itaque de causes mendo sitis in fanis eri solet, quae ad morbo bilis disserentiam, per tialis dici potest, cum facile,vel ex oris ablutione, vel gargari ate, vel ex fu aliquorum refrigerantium in ore δε- tentorum,vel denique ex modico aquae potu, opus sit , ex ιingui facile possit, immo vero β potu ab inere,quandoq; huiusmodi ii medela es, ct praesertim , quia in robuHis corporibus etia cibus, ct potus inges neque quantitate,n
que qualitate peccent, vix sieri poteH , dum in venet riculo
219쪽
eoilcoquuntur, quin modica sitis excitetur , nam cum c -ctio ab in to calido perinde, atque elixatio at,quemadmodum in ilia calidus quidam halitus esertur, ita Min ventricuti contingit,dum ciborum o Iios Aled cum huiusmodi tis leuis admodum t, ct nudumfaciat laborem, ἁ potu penitus ab tinendum es, cum ex eo coctio impediri, ac retar dari maxime post, s vero eueniat , ut in ne coctionis quis tia , potus inutilis non erit, quia co cocti cibi diser butionem coadiuuat,ut vult GaI .Aphorifcomm. .
Quae potus quantitas in coena, S prandio unicuiq; conueniat, inninica sorbitione, vel pluribus exhaurienda sit. Cap. XIX.
I 'P. lib.3 de dista, cap. r. haec habet Dedina humana exacte quid conscribere, ut ad ciborum , ac po- tuum copiam, laborum commensu- rario , a Symmetria fiat, non est possibile multa enim sunt impedimenta Primum quidem hominum naturae diuersae existentes jam
siiccae ipsa ad se ipsas,4 ad alias collata magis, ac minus siccae sunt, tumidae similiter etiam aliae omnes Deinde aetates non jsdem indigentes insuper regionum
situs,& ventorum mutationes, ac temporum herationes,
anni constitutiones Est inter ipsos cibos multa dis ferentia , triticum enim a tritico differt,& vinum a vino , reliqua omnia, ex quibus victum facimus, diuersa existentia, impediunt, quo minus possibile sit exacte de diae,
220쪽
ta Lonscribere Isiud tamen ex eodem Hipp. lib. I. de dista Num. 2. Certum est, ciborum ac potuum mensuram duaboribus de mendam esse , nam homo edens, O bibens anus esse non pote i nisi laboret, o, licet contrarias inter se vires
habere videantur, Ibi,potus, ac labores, tamen interse misi conferunt adianitatem labores enim ea,quae insunt consumere lent cibi autem, is potus ea quae euacuata sunt implent concludit itaque Hipp.num. 3 huius libri , quod sinueniatur ciborum, ac potuum menseri, ac laborum ad una quanque naturam numerus ita, ut excessus,neque pra , neque infra modum flat, inuent, ne exas Ie fuerit homi-1tibus sanitas, sed hoc cere impos,bile exi imai, nisi medicus praesen it,9 optime norit, quantum aliquis laborauerit, quo cognito, cundum laborum numerum, cibum, potum addendo ianitatem custodirefacile posit ab entibus autem cibus,potus, ac Iabores exacte praescribere impossibit e dicit, tamen si ea, quae inferius asseram quis ani maduertit, facile cognoscet , quae potus quantitas sebi conueniat, ct quae ob t mn enim haec et vigaribus hominibus fuadere mihi proposui sed Vs, qui cognitionem exercitatam habent, quibus ea recensere, quae Galeno dicunturis de fanitate tuenda cap. I .insne,non inutile esse exsimo, ita enim concludit ibi GaI. OH multa monita ad janitatem tuendam e Omnibus vero, qui haec legent, communiter illud suasum velim, pnaesertim, qui tametsi medicinae artis sint ignari, cognitionem tamen habent CXercitatam, ne is veluti vulgus, ita ipsi quoq; pecoru ritu victus ratione v tatur: quin potius usu exploret,qui na ipsis cibus potusue sit nox ins, quae preterea, quantaq; dimoti,conueniat. Dicendum itaq; primo ex Hipp. potus quantitatem praeripue a laboribus desumendam se, nam cum potus ob rese-