장음표시 사용
131쪽
LUt, Primus. Is litatem, te qua ille indistincte loquutus, non patefecerat quo
modo sumenda es et, millime recipiendam ostendit Indicaue. rat autem haec alio et i ii in loco, sed pauciolibus4 magis obscuris verbis, quae velim ut liceat ali ius etiam repetito principio pro viribus explicare,tum quia Aristotelis sunt, tum etia, quod ex eortina declaratione apertior futura sit Empedoclis opinio Verba ergo sunt ista Dis eri autem nihil neques quis
dicat quidem non feri haec inuicem, aequalia tamen vir ut esse . . s.fecundum enim hunc modiim hoc e est aequalitatem virtutis inesse magnitudinibus ipsorum, quemadmo Mns actae se inviacem existerent. Demonstrat ibi loci Aristoteles, idque tribus med ijs,cle inent esse inuicem proportionatu, alioquin excedentia corrumperent delicientia quod autem ultimo loco sumit argumentum in genere illorum est, quae a Dialecticis dicutura minori, ita autem construi potest. Si qui crediderunt cle menta esse in alterabilia,& non mutuo generabilia; quod dista rentias haberent inseparabiles, voluerunt,ainen eadem esse qualia, id est, aequalium virium, imbecilliorum, scilicet saluti prouidentes; ergo tanto magis a nobis dicendum, eadem csse proportionata, qui credimus ea suapte natura alterabilia, ne scilicet quae deficiunt ab excedentibus corrumpantur. Dices, Empedocles voluit esse aequalia secundum virtutem,& Aristo teles loquitur de pr0 portione molis. Ad haec ipse Aristoteles verbis praeallegatis respondet, argumenti etenim nuper a nobis propositi nihil paenitus in textu habemus: solutio ergo est haec. Idem est dicere non patiuntur inuicem quia sunt aequalia virtute,&dicere, sunt proportionata secundum molem , ne excedens corrumpat deficiens, causam autem identitatis explicas, ait: secundum enim hunc modum sec. id est, si stiunt virtute aequa
lia, necesse est ut sint proportionata magnitudinibus, non minus quam si vicissim agerent: Non adducit ille causam, sed saacile est elicere ex prius ab eo pronunciatis verbis, nimirum
quia a ratione alienum est dicere, ut in tantum excedens ina gnitudine non excedat etiam virtute Suessanus autem e Ale ine/m.;ιXandro notat, Empedoclem existimasse elementa non fieri vi vir
cissim secundum totum, licet fierent secundum partes. Sed ex '
132쪽
ii cs De Placitis Philosophorum,
verbis Aristotelis elicitur, cunniniuersic loquutum, mutuam quoque partium generationem negasse. At si non generantur, aut corrumpuntur vicissimi, sicque omnes eorum passiones iii- sunt eis inseparabiliter patet quod neque vicissim alterantur, neque possunt omnino inuicem quicquam agere, aut pati unde iure Aristoteles simplacuer alterationem a frant necesse s dicebat non enim ex calido frigidum, neque ex frigido cali-
Aliquo tamen modo,quem improprium admodum, cauerim,&lvi vicissim fiebant,indicatque eum Aristoteles obscuris illis verbis. Empedocti s quatuorprincipias uir es haec m-
perpermanere, nec fleri , ns pluralitate se paucitate coniuncta, ct disiuncta in unum, se ex o. horum cienim sensus, si noster non decipit nos animus talis est . haec semper manent crinionalterantur,aut corrumpuntur,nec sunt, idcit, nec generantur, nis pluralitate coniuncta in unum, idest, tunc autem corrum
puntur,ubi ex phnibus Copcra amicitia, rit unum es paucita,
disiun Ia exv o dest, tunc generantur,ubi ex uno disiuncta eorum paucitate fiunt. Et haec licet prius fuerit indicata ad maiorem rei intelligentiam, vel ad horum verborum obscuritatem detegenda ui, replicatse non priduit. At licet ita imperiarii tabilia , inuicemque separata natura quatuor haec clementa dic crct, ubi cis utebatur, id est, ubi rerum principia,& caulas assignabat, luasi duo essent, io quatuor,haec ipsa surpabat, idque ex Aristotele innotuit, cuius noad inodum aperta verba sunt ista non tamen eis ut quatuor titur, sed tamquam duo estent sola gnc quid niger sic Esum , opposta vero terr ab aer, se aqua tamquam una natura compre hendet autem quispiam id usum, X eius carminibus contemplans Pro quorum declaratione est ut v c prima acie non leuem difficulta talem proponamus,& resoluamus. Diximus quattuor eletiacia ta suisse vocata quatuor naturas quatuor materias, quia sngulis inerant propriae qualitates, quae erant illorum differen tiae ob idque etiam dictum est, res ipsis ex quatuor principijssieri,quomodo ergo nunc ait Aristoteles, duo fuisse principia, Maerem, terramque,d aquam unam habuisse naturam Θ Ad haec
133쪽
Liber Primus. III haec ita ex Bonamico respondendu arbitror Empedocles qua ituor elamenta constituit ed ignem a caeteris segregabat, quasi Vna forci natura,quippe ad caetera se haberet ut efficiens,&4llis veluti alimento uteretur, namque ipsum solum calidum statuit,reliqua autem frigida, calorisque maximam ericacitatem praedicabat. Horum etenim sensus, ni fallimur talis est Elementa trifil iam considerari possunt,uel relata ad mista, vel inter se, vel singula secundum propriam naturam. Si conferantur cum mi κtis, omnia sunt principia in istorum. Si singula secundum propriam naturam spei lant,quatuor sunt naturae. Si vero inuicem comparentur, quoniam ignis habet maximam ericacitatem propter calorem caeteri saltem si conferantur cum
illo iunt frigida, minus efficacitatis retinent, ille est veluti efficiens, haec vero quasi materies, dicendumque Empedoclem usum quatuor elementis ut duobus quia scilicet rerum causas in elementorum caliditatem referebat&frigiditatem. Sed rursus dubitabis,quia diximus ex Aristotele, quatuor haec elementa iuxta Empedoclis sententia mygessisse vicem materis,nunc autem dicebamus, ignem se habere ut ericiens. Ad haec ibidem
etiam Bonamicus Verum cum se ignis auiquid pateretur, alijs principi, obtemperans, quibus deduceretur admixtionem amicitia mirum contrahente, o dissipante discordia , materiae conditionis se ipsi quoquopacto expers non erat. Haec ergo Empedocles de elementis, illorumque natura, proprietatibus, seu different ijs sentiebat. Nunc autem illa consideranda quae idem philosophus de principijs mouentibus docuit. Qui ante illius tempora de causa effectrice loquuti sunt, unanimi consensu nicam esse putarunt, Empedocles ergo Omnium primu Vt Aristoteles nota l. p.p. s.1.bat iam diuisio, neque unum motus principium sed diuersa c. a. fecit,& inuicem contraria Causa autem fuit , ut ibidem habemus , quod cernebat res ipsas in duplici disterentia esse , bonas nimirum,uel malas. Dices non ne sunt etiam pulchrae&jurpes,ordinatae Minordinatae, Ilijsque horum similibus dissere ii iijs oppositsὸ Non est negandum jed has omnes differentias ad illas reducebat, turpia ergo&inordinata in serie malorum,&e pulchra
134쪽
pulchrad ordinata in genere bonorum,ut ibidem etiam trabemus,collocabat Malorum ergo causam prauam, bonorum autem bonam voluit,& quia amicitia etiam prima fronte videtur quid bonum discordia autem contra quid malum, amicitiam bonorum,litem autem malorum constituit causam,hincque ut puto Ipermotus Aristoteles. Si quis dicebat maueri, periclem Eatuisse duo principia rerum bona cilicet malum, non incongrue loquetur, bonorum nam eprincipium bonum malorum malum. Ergo dixerim etiam ego generationis causa amicitia,corruptionis autem discordia Verum quoniam ille ut ibidem habemus non ut scientificum decet, sed balbutiens haec pronuncia uit,accidit,ut idem Aristoteles eodem in loco dixerit, eum voluisse utrumque esse causam utriusque boni sci-lhcet mali, generationisque, corruptionis pri cipium, idque consideratis eius assertionibus ad sphaeri generationem ex elementis,&ad elementorum productionem ex sphan opertinentibus, apertissime demonstrauerit. Fiebant enim inquit)elementa e sphaero interuentu litis, lus diuidebat sphaerum inquatuor naturas, sed interiminoo eodem tempore igni si qui prius indistinctus per uniuersi sphaeri partes erat diffusus in unam colligebatur ab alijs omnibus elementis seiunctam massam,ergo is dum disgregabat sphaerum in quatuor partes, colligebat eas simul quae erant eiusdem naturae Amicitia vero, dum ad generandum sphaerum congregabat elementa,simul &eodem tempore eadem disgregabat, quia non erant in sphaeroseiuncta vicissim, singula seorsum, sed ubique omnium particulae in eo vicissimis istae Horum non dissimilia sunt, quae alibi dixit de motu naturali, praeter naturam, quod scilicet amicitia sit potius causa motus contra naturam, quam naturalis,discordia auic in contra:cum tamen oppositum vel prima si onte videatur dicendum. Sed haec breuitatis causa mittenda du-Ximus. Dicemus igitur, Empedoclem voluisse quidem amicitia esse causam bonorum,litem autem malorum, sed quoniam admodum indistincte loquutus est, iure ab Aristotele conclu
sum, quod iuxta eius opinionem utrumque est causa viriusque o
135쪽
Liber Primus. II sDocuerat etiam haec esse principia omnium motuum, ut dictu in est , sed interrogatus cur ignis supremum, terra vero infimum locum obtinuerit,&reliqua similiter medium Quoniam fortuni respondit hoc accidit,alias enim secus se res habuit, in posterumque se habebit,& haec ex eodem Aristotele eius ver g η ba in medium afferente nouimus sunt autem. 'Α ε'
Sic enim fuit multoties tunc requenter autem aliter, gandoque autem natum erignem sursumferri, Acther autem longis terram ingrediebatur radicibus, Simul autem o mundumssimiliter habere in lite nunc Ttprius in amicitia.
Dicendum ergo, ipsum uniuerse loquentem causas motuum statuisse litem lamicitiam, sed cum sibi non admodum con
staret, interrogatum de motu elementorum, uocis ab eis oc
cupatis, fortunam respondisse horum fuisse causam Idque ex eo demonstrasse,quod alijs vicibus secus se habuissent,& in posterum simili ter secus habitura sint. Haec ergo de his diceda erant, nunc de sphaero agendum. Constabat sphaerus vidi stum est equatuor elementis opera amicitiae in unum congregatis,&dixerim miXtis. Interea vero, quae ad horum perseetam intelligentiam faciunt, duo occurrunt, quae maxime Videntur animaduersione digna Primum , quod ubiranteruentu litis fiebant ex eo elementa ditita dicam generabatur mundus, non totus dissoluebatur, sed
penes quamdam in non admodum magnam sui partem reliquum enim remanebat incolume,&in sua quiete vicem geres ociosa materiae,id namque est sitio decipimur quod illis olim. lib. quoque citatis verbis innuit Plutarchus. Vnicum esse mundum ius. sed exiguam uniuersi partem, reliquum esse ociosam materiam. Sed utrum semper ex eadem eius parte,an modo ex hac alijs autem vicibus ex alijs facta fuerint elementa , latet me poenitus. Crederem tamen potius e differentibus partibus variis tentaporibus segregata fuisse, siue quia nimis onerosum videretur, ut maxima sphaeri pars esset semper ociosa, minima autem mutationi obnoxia siue etiam,quia non habemus causam propter
quam hanc potius, quam alias illius massae partes hisce mutationibus
136쪽
i ro De Placitis Philoseophorum,
tionibus subiectam statuamus. Alterum vero quod animaduertendam duXimus est, quod licet clamenta dum a sphaero erant segrcgata haberent proprias qualitates disterentias inseparabiliter sibi inhaerentes, attamen ubi in unum conu niebant ad generationem sphaeri amittebant omnes qualit tes, neque ignis ultra calidus erat, aut terra frigida, sed expertia omnium qualitatum in sphesio latitabant,qui similiter, ne que calidus erat, neque frigidus, neque alijs qualitatibus, aut differenti js praeditus. Hincque patet quid discriminis sit in te sphaerum, quae vulgo dicimus in ista, quoniam haec retinent in se elementa suis cum qualitatibus , ille autem experse asi est earum Alde in istorum qualitatibus insertus,nunc autem unde inferamus sphaerium fuisse earum expertem iuda cabimus. Sunt ergo verba Aristotelis apertissi ina e quibus talis conclusio elicitur. Ablatis ergo his di ferent, punt enim aufribiles genitae' nam itum ecto c. paulo inserius ibidem, horum similia Sunt enim ex quibus dicit Empedocles oksibiles adueniare, o reparari rursus , praesertim aduersantibus inuicem adhuc lite es amicitia. Si enim dicam lis&amicitia vicissim praeualent viribus,d dum lis dominatur, elementa retinent qualitates , necesse est ut eas amittant ubi amicitia gignit ex eis sphaerum, quod etiam apertius idem philosophus illis notauit. Ideoque es tunc elamenta intelliges, ex uno corpore, scilicet ni formi,&qualitatum experte .ge; terata sent, ubi scilicet lis praeualuit: non enim ignis, o terra se aqua exictentia adhuc, id est,dum enim sphaerus erat, non erant adhuc clementa,
idest, varijs qualitatibus praedita corpora, sed
unum erat omne, idest, sed ex his constabat unum corpus unius naturae, similares, omniumque illarum differen
137쪽
Liber Trimus.12 Iiuxta Empedoclis semionem de generatione edi corru
ptione est quo motus speciebus dicenda iideantur. Το XXIV.
Iximus quomodo opera litis disgregantis sph
rum fiebant ex eo elementa primum & deinceps coelum,& sydera ex elementis,&igne cx quibus videtur interendum, generationem esse segregationem,uel elisionem. Sed quoniam caetera mixta omnia fiebant conuenientibus in unum elementis operac cordiae, quomodo enim secus gigni potuissent, cum sint mixta videtur dicendum, concordiam esse causam generationis. Dicerem ergo Empedoclem, uniuersaliter,& indistinete loquutum fuisse, docuisse omnia fieri corrumpi opera litisin amicitiae Virum autem amicitia sit causa generationis potiusquam corruptionis,vel contra, iisque similiter, minime statuisse. S: piunt autem uniuersalem, indistinctam hanc illius conclusionem illius versus,quos apud Plutarchum a Xilandro latinos t. depia.
effectos legimus. c. 3O. Iam quod naturam mortales nomine dicunt, Hoc nihil est; neque enim mortem natura vel ortum, Numano praebet generi: nam mixtio tantum, Mixto rumque best qu.edam secretio rebus, Idque homines vulgo naturam escere seuerunt.
Q aprum similia, ut puto ex eodem Empedoclis loco deprompta haec sunt,quae apud Aristotelem lagimus quodnullius natura est, se solum mixtio , se fidus Ansorum. Sed apertius i . confirmant, quae diximus non obscura eiusdem philosophi ver ba uiduis autem litem esse amiciti- causas ponunt generationis ut ex quibus si duo circa illa animaduertantur)luce me ridiana clarius appareat veritas nostra positionis. Esto itaque primum,quod Aristotcles meminit generationis tantum, n5 i. P 'nsi corruptionis Alterum vero,quod nodixit amicitiam causam,
sed litem 4inicitiam simul causas generationis. Sed haec ex prius
138쪽
ir a Deo lacitis hilosophorum,
eris h. prius inimis vel eX parte aperta erant,quae autem nunc dicentui da videntur,neque ex parte adhuc fuerunt eXplicata.' ης π Mixtio proprie dicta, si cu Aristot esse velimus,nihil aliud
est,quam miscibilium alteratorum unio; accidit autem ut fiat, ubi quae apta sunt agere, pati, agunt, patiunturque vicissim quousq; ex eis fiat tertiuin, in quo illac uin sint, non videantur tamet ines eueid vero occidit,ubi possunt rurst: Ssegregata apparere qualia erant antequam in tertium illud conuenirent vi- ibid. . 8 dentur enim omnia ea,qu e miscent idicebat Aristi teles prius ex separatis conuenientia, opo sibilias arari rursrs, ac ma tem existit aliud gentium ex iast , potenti' vero ui utri que eorum,quae erant antequam miscerentur, deperdita. Erat autem alia quaedam species mixtionis, cuius apud euis de mentionem factam reperio immo quam Xernplo ab eodem cXpli- ibit catam inuenio,dum scilicet aiebat Sedes ut quaecumque siccus quamcunque tparticulam mistorum. Dicimus ergo isto mori, thordea lita esse frumentis, quando quodcumque scus qβ. cumqueponetur. Ex quibus eiici memor eorum quae dixi de in- alterabilitate elementorum quod clementa ubi conueniebat ad generanda mi ista, non vere miscebantur, sed impropria illamistionis specie, luam secundo loco proposuimus. i. f. Generatio autem nomen multiplex si proprie sun a tur,f-6α gnificat mutationem substantiar, quae ad disserentiam aliarunt
δ' ' initationum dicitur generatio simpliciter cuius delinitio est
a. degen Mutatio totius in totum, nullo sens bili remanente , ut subiecto
eodem, Tuia in definitionem idem Aristoteles geniturae, quae vertitur in sangui inem, aquae Xemplo patefecit, quae vertitur in aerem aqua enim tunc cmum est corrupta, Vc ea genitus est aer, ubintillum sensibile superest, id est, nihil remanet quod aeseserat naturam,spcuic nave, aut imagine aquae, sed totum illud subicctum qiiod vocavimus quam,quia habet speciem aeriς, vocamus acrem . Dubitabis deveritate huius expositionis,4 de generationis aeris ox aqua, quia mutata aqua in aere remane iit plina sensibilia, ut humidita '&c. Non latet cedepol, valde dubiuiin se an remaneant eadem accidentia in
genito, quae erant in subicino ex quo factum suit, sed quia examen
139쪽
Liber Primus. Ia inen huius quaestionis non est huic loco accomodatum, respondebi naus ad obiectionem cum eodem Aristotele, quod bino 1 , in me sensibilis non intelligimus qualitates ed substantias lingulares, communi scilicet usu loquendi probato, quia ut o
quoque consuevimus dicere nos tangere liguum,4 videre Socratem, cum tactus sit verbi gratia,frigiditatis,4 visus albedinis id Que nos non sine ratione ab eodem philosopho factum credrinus duplex enim cum sit generationis subiectum, proximum, remotum, illud sensibile. v aqua, hoc autem remotum
alentibus,quod nuncupamus materiam,est quasi dixisset:generatu es mutatio , idest compositi, in totam, idest, incon potitu , nusto sensebili remanente est, nulla specie , imagineue ilius rem uaen te,quod prius obijciebatur sciasui, ne scilicet
intelliganaus nullum prorsiis remanere subieetum, non remanet enim proximum sensibile,sed remanet insensibile,& remotum, unde etiam est ut alteratio separetur a generatione, quia in alteratione seruatur etiam subiectum proximia ut ibidem explicatum habemus, utque videre est in alteratione manus,quae cum frigida sit si igni appotiatur Mincalescat, remanet tamen eadem manus,quae erat priusquam calfieret. Licet
ergo sensus perse&primo sit ipsorum accidenti uin, secundario autetias prouidens substantiarum, remaneant accidentia in genito, quae erant incorrupto, dicimus generati cilem fieri 'nullo sensibili remanente eodem, nominescia sibilis subiectuin ipsum proximum intelligentes,&no quamcumque illius qua
Qigibus sic stantibus, inserendum est cum Aristotele, quod Empedocles nullam poterat assignare causam generationis naturalis. Dicam autem ego quod ex Empedoclis assertionibus a. degeu. elicitur,nullam paenitus esse 'cram generationem, nisi sorte sit, 'i' vel Vbi sphinus fit ex elementis,uel ubi elementa ducuntur κsphaero. Aliorum enim non esse veram generationem, quoniam elementa ex quibus fiunt, sunt paenitus incorruptibilia, immutabilia, nihilque aliud est eorum productio, quam et mentorum congregatio,apestum est, cum non sit generationihil sensibile illud subiectu in corrumpatur, ex quo genitum f.
140쪽
i et Placitis filo horum,ctum fuit unde iurei ut videtur Plutarchus Empedoclesidi
cebat concretiones se scretiones introducit, ortus es interitus meat ue enim qualitates alterando, neque coaceruatione ncrementa feri Sphini autem fuisse veram generationcm , de sorsan quispiam inserendum putabit quod clementa dum in unum conueniebant,amittebant suas qualitates, Milici In tias. Vtergo e aqua,verbi gratia,gignitur aer,ubi amittat uafrioiditatem, acquirit calorcin, ita videbitur gigni sphaerus ex clementis, ubi haec clictus suis qualitatibus in eum mutan tur,qui est expers omnium earum. Verumtamcn quia pharius
vocabatur ociosa materia, ubi elementa in unum conuenerant non erat mundus,aut motus patet, quod neque sphaeriis poterat inter genita connumerari. Sed elementavere generari inde arguitur,quod cx prsexistente sphaero stant,qui n-star materiae primae expers omnium differentiarum a Ieci
piebat,siebantque haec ab illo diuersa ipso non seruato,sed uet
olini dicebamus corrupto Verumtamen neque haec Vere generari poterant, si caetera illius pronunciata vera cranto siue
quia praeerant in eodem sphaero actu existent licet contusa,&absque qualitatibus cceius tennia segregatione ortum ducebant,& non alia mutatione circa ipsum facta ,sive quia ipsa credebantur primordia rerum,quae nunt mec alijs fieri poterant: siue demum, quia generatio iuxta communem plura principia statuentium opanionem ion constabat segregatione scil congregatione . Et ciliis soluitur dilis cultas , quam olim proposuimus,&insolutam, ut alibi tamen res obicia iam reliquimus. Verum non solum generationem, scd alterationcm negent oportet, qui cum Empedocle loqui voluerint. Alteratio
autem nomen multiplex,uci notat mutationcm penes qualit tem tantum,vel omne mutationes, illam tame cΣcepta quam
simplicem generationem vocavimus. Docuit ergo in primis Aristotcles Empedoclem neces trio veram alterationem de medio substui se, deinde dilatans sermonem suum, ostendit, iuxta cius positiones dicendum, nullam paenitus csse alte rationem, idest nullam pGaitus esse mutationem, seu penes qualia