Francisci Massarii Veneti In nonum Plinii De naturali historia librum castigationes & annotationes. Quisquis de natura aquatilium ac remotiore piscium cognitione edoceri cupis, hunc Massarij commentarium eme & lege. ..

발행: 1537년

분량: 419페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

361쪽

ANNOTATIONE 333crementia: membria autem, quod mas in scemina inserat nullum omnino habetur. Ranae superueniunt prioribus pedibus alas sceminae mare apprehedente, posterioribus clunes. Loquitur hic de ranis palustri, bus no marinis, quae linguam sui goncris habent:pars cnim prima quae caeteris absoluta st,rjScoheret,ino do quo fere tota pisciu:intima uero absoluta ad gut tu applicatur,qua suam uocem solciat miltcre.& quidem genus illud ululatus, qua olo gine nominant, mares intra aqua reddu ut cicant ad coitu sceminas, maxillae inferioris labro dimisi pari libra cum aqua

modice recepta in fauces superiorccb intenta sagrat tantisper oculi modo lucernae,cum sinus buccaruisa xillis distetis interluceat, Coitum nimioectu magna ex parte agere uisivitur. Ictin ova parere non animal, etiam si Plinius partus carum minimas carncknigras, hoc est yrinos uocauerit.Sunt enim ranae inter qua

drupedes viperas ex Aristotele de historia libro se, cundo. Ait enim in quadrupedibus etiam ouiperis similis ratio est, nam ea quoq; admodu ex uti habet

liene:ut testudo, mus aquatilis, rubeta, lacerta, croco/dilus, rana.Et libro textio, Quadrupedu quoq; ouiperarum, inquit, haec cadem ratio uuluae si, ut testudinis,lacertar,ranae,& reliquorum generis ciusdem Ra/naria genus multiplex,ut referunt autorcs, de quibus alias dicemus,Sunt enim aliae uocales, aliae mutae,aliae

T , palustres

362쪽

palustres siue aquatiles, alis terrestres, quae in humore etiam degunt, ut rubetia sperae xvcnc nota lapidem in capite geretes quem ad dolorem iliu anulis gestatidcrana marina diuersum omnino genus ab his, uti supra retulimus: ut aberrare uideatur Marcellus, qui ranam marina ciusdem generis cum palustribus fecit, cum Dioscoridem exponedo dixit. Habent aliae ranae legitimo natura ordine in aqui suo,natales, nec mare tantu, scd profluete omnes, palustres aquas incolunt. Et mytulli,5 pectine spote naturae in harenosis proueniunt. Aristotcles aliter sentire uidetur tertio de ueneratio animaliu his uerbis: Natura testa

ti generis cosistit partim pote partim aliqua ab ipsis emissa facultate, quac supenumero ea quoq; ponti

na oriatur costitutionc sed cncratioc plantaru accepisse hoc loco congruit oriuntur cnim carum alia se/mine, aliae auulsione, nonnul 1 ctiam soboles, ut cepe: hoc igitur tertio modo mytili gignuntur, quippe qui minores si binde iuxta principium adnascuntur buc/cina, Npurpurae, 'quae fauare dicuntur, quasi a scin bnali natura humores quosdam mucosos mittunt.scimen uero nullum csse eorum putandum cst , cd quo diximus modo latis assimulantur quamobrcm lar/ga eorum copia prouenit cum primum constiterit albquid .haz cnim omnia uel sponte ut otiantur uenit: itaq; ratione tunc magis cum origo pra cesserit consistunt

363쪽

stunt aliquid enim excrementi singulis proficisci cre/dedum incrito est ab co principio, cui soboles quςq; adnascitur. Sed cum similem habeant facultatem ci/bus excrementuri cibi,fauantium substantia similem csse constitutioni prima consontancum est qua pro/pter excremeto hoc igni probabilc cst. Quae autem uel sobolem nullam procreant, uel no fauant,eorum omnium ortus spontinus est. Cum igitur dicat co/rum quae sobolem nullam procreant uel non lavant, ortum spontinu esse,Mytuli qui ex ipso Aristotele sobole generatur,xfauificare soliti sunt,ut quinto de historia scriptum est, non sponte prouenient. Qui auteessent mytuli,quiue cetinos, supcrius indicatum cst. Vt murices purpurae faliuario lentore. Saliuarici laniorem appellat mucosam illam congeriem flauagisnem dictam,qua purpurae,& murices siue buccinae costruunt.Vbi etiam comprehenditur Plinium murice pro Cercco,hoc est, buccino accepisse. Haec em duo oenera purpura sciliccis buccinum fauificare soliti sunt,ex Aristotcle quinto de historia. Sicut acescente humore culices. Intelligit culices uinarios, qui ex Aristotele quinto de historia e vermiculis, qui fcce uini acescente gignuntur originem trahunt nam culicuplura sunt genera.atri uinarri,ut diectum est.atri muliones uocati: qui ex ascaridis hoc est tipulis encrantur, quos etiam procul sentire Aristoteles tradit atri sunt

ficarii

364쪽

336 IN I PLINI OB.

ficarii culiccs,quos Aristotclcspsenas ionica uoce appellauit,etiam si lcgatur corrupte pseras quod Heramolaus Barbarus lit riS homo multis Scin perquirodis tactorum mometis diliges c accuratus animaduertit. Atq; etiam poeta cum plene dicut caluos doglabros intclligunt,ut est apud poetam Simonidem.qui quidem culicos pomis caprifici egrediuntur,icae putresccntibus corundem granis gignuntur: cuius indicium afferunt,quod postquam uolauerunt, grana ficu bus nulla ponitus insent cvolant magna ex parte peden aut penna relinquetes in pomo, ri orsus* casdem subeunt caprificus generantur hoc modo fit

primu uermiculus, mox rupta cuic volat culex, mu/tatain sedepctit ficus immaturas, quibus se insinuas facit ne decidant.quaobrcm agricola appendere ficis caprificus,&iuxta casdem caprincos scrore altalent. Gignuntur aute quia caprifici maturare atqrpcrficere nequeant, Vtcnim in caeteris putrciccntibus genusa:iquod animalis concrcscit, ita ctiam in his uiuifica quaedam natura.Sed cum alimento arcat, qua rat Uquod sibi conueniat, feruntur ad id avide quod similecst: omnibus nimici cognata dos derium natura ibiacit, quemadmodum, pcdiculi sanguinis ex quo putrefacto nas cuntur.cum autem morsu crcbro culi/ces ora cuuapcru crini,humo i cm absumunt sipi uacuum,&aditum liberum auris praebct, ex omnino poma

365쪽

33 soma spirantia essiciunt:euenit enim ut cum calore ibo conficiente spiritus quoq; aliquid interseratur,ut in his euenit, quae igne coquuntur, quo spiritu semoto una cum humore exactoo fructus permanet.Est uel alterum culicu genus apud Theophrastum de Pliniucentrine uocatu, quod ociose uiuit, queadmodu suci inter apes, quos ex altero genere sua poma ingressos aspexerit, protinus necat, id uero suis moritur o/perculis.Quin d politi culi es gignit, cum copiose frictificat,ac ulmi folliculis genus quodda bestiolarum innascitur culicum figura, quod Cnipes appellant, qui cum in ficis gignuntur sicarios illos culices deuorant. Huius remedium cancros statuunt alligandos in eos enim uertere sese culices inquiunt, sed ficis quidem auxilia istiusmodi comperta habentur. Culices acida petunt,ad dulcia non aduolant, ex Plinio libro decimo. Hortos quot riguos infestant,praecipue sit sunt arbuscular aliqua hi galbano accenso fugantur, ac lupino/rum crematorum gyic sumtu necantur.Hos generali nomine,& alios uermiculos paruos alatos culices appellant Graeci conopas uocant, unde conopeia uo citatum est tentorium ad arcendos culices coutextu,

quod supra lectum explicari cosecuit. His dictis dus supersunt quaestiones,prima quod Aristoteles de animalium historia libro quinto ait Culices muliones dicti ex tipulis generantur, qui uinarii uocatur exuer

miculis

366쪽

33 IN 'π IMI LIB. miculis originem trahunt: dc primo de generatione mnimalium dixit, Culices ex animalibus non generari.

Quid igitur contradicit ipse sibi Aristoteles, nonne: tipulis, uermiculi animalia nuncupantur Dicedum quod duplex est generatio, sivi generis,Mnon se generis xsic quando primo de generatione animalium inquit, Culice ncq c animalibus naicutur, sensus est, quod non generatur ex animalibus,quae sunt cognatigcneris . hoc cst culice ex culicibu non generantur: non enim coeunt culices: dc quinto de historia uult di, cere, quod culices nasciatur e vermiculis, quino sunt

sui generis,quod patet Naculiccs dicti muliones extipulis,quae non sunt sui generis nascuntur dotipulae fere in puteis, dc ubicunq; aqua sic colligit terrena lub/sidcnte concretione oriuntur fit ut principio se ipsa

putrescens colorem candicante trahat, mox nigrica/tem, postremo cructum: talis cum fuerit, minutissima

quaedam εἰ rubra pocle algula prodeunt quc ad te/pus haerentia suae origini mouentur, deinde absoluu/tur,ita iseruntur per aquam lipulae nuncupata . tum paucis post diebus erigunt se supc aqua durae, at Fimmobiles:mox diruto putaminc ulcx mcrgit,ac in sidct,donec uel sole, ac flatu moveatur, diluolet Co mune omnium uerinici est,in corum quae ex uermi bus proueniunt animalium, ut primordiu generatio/nis aut a sole, aut spiritu pra stctur, sed copiosius, accelerius

367쪽

celerius fiunt tipula in aquis, quarum sedimentum uariu atq; promiscuum sit, quale in agro Megarico ut Aristoteles tradit in operis solet misceri putrescit ocenim hoc facilus. kautumno quoq; uberius generantur:minus enim humoris ste tuc accidit Asilus quoq; ex culicibus palustribus,, latiusculis quibusdam be/stiolis, quae in fluuin supernatant enascitur: quamob/rem magna asilorum copia circa aquas, ubi id genus bestiolaru est Ex erucis quibusdam orpore pilose, nograndi primum Cicindet clunium fulgore nomine indito, fiunt non uolucres, quibus deinde mutatis pe/nigera animalia gignuntur. Quin etiam supers cacis die quibusdam eiusmodi alη generatur eruciS usundent ingressu parte enim innitentes priore contrahunt sese adducetes posteriorem arcuatimq; incedui: veru quaeq; orta sibi colorem a sua cruca trahunt. Plerat alia in medium afferro exempla posscm sed haee susticiant. Altera quaestio est,quod uidetur Plinius imbi ipsi contradicere per ea qua supra retuli ex senten/tia ipsius, scilicet Culices acida petere, ad dulcia no aduolare,quod accepti ab Aristotele quarto de historia: de libro undecimo Plinius ipse Culices sanguine po/tissimum humanu appetere tradidit. Sanguis autem ex Aristo et tertio de historia,& quarto de partibus animalium dulcis si ergo Culices dulcia appetunt. Dicendum quod Plinius quando dixit: Culices acida V a petunt

368쪽

pctunt, ad dulcia no aduolant,puta florcs mela hujiusmodi alia quae in se dulcedinis aliquid cotinciat: que admodu apes, quae ad dulces aduolant flores, quod clici potest ab Aristotcle eodem quarto de historia. Nec cruor ille quem culicos attrahunt dulcis si, quia sanguinis pars dulcis sena leuissima ac purissima tota ad corpus nutriendu assumpta interiuS est quae uero alienissima crudis sina ac putrida est, quonianc apta nutritio est, segregatur, atq; ad summa corporis euenit: quo fit, ut pustu bu extra corpta erumpant. quod igitur putridulalsum est,qm sal scdinis causa putrefactio est Gah brium secundo. quod autem falsum de putridum est, tempore procedente propter consul ptionem maiorem in humiditate factam cssicitura/marum, quo doc in sudore etiam uenit. Quae uero si licco tegmine operiuntur, ut ostrea,putrescete limo aut spuma circa nauigia diutius state defixosq; palos, xlignum maxime Aristotcles tertio de generatione animalium, omne aut, inquit, genus testatum sponte institui, hoc est sine coitu, apertum hinc st, quod na/uigiis putrescente iace spumosa adnascuntur, locis multis, ubi nihil tale aderat ante, post per inopia hu/moris faeto coeno ostreae prouenerunt, ut apud Rhodum insulam cum classis de fictilia proiceta sisentita mare temporc post coeno obducto testis ostreo in ius

reperiebantur. inguillae alterut se scopulis, cas

369쪽

gmenta uiuiscunt, nec alia st carta procreatio in Aristoteles aliter sciatire uidetur sexto de historia cum dicit. Anguillae nec per coitu procreantur, nec pariunt oua, nec uero capta unq; aliqua est, quae aut senacia genitale, aut oua haberct Meatus quoq; uel semini uel uubuae accomodatos nulla recisa ostedit, sed hoc unu in ter sanguine genus totu sine coitu sine ovo procreas: quod ita esse argumento constat, quod in nonnullis seculentis stagnis aqua omni exhausta, xlimo detracto anguilla denuo generantur, ubi aqua accesserit pluuia nam siccis temporibus gigni nequeunt etiam in lacu perenni, quippe quae imbres uiuant citan/tur: sed hoc genu,non coitu,non ovo creari apertum est Videntur tame nonnulli e habere facultatem bgnendi,quod in aliquibus lumbriculi fiant his generari anguillas creditur , quod error est sed certe ex his prodeunt,quae terriu intestina uocantur , quae sponte in luto, humescentew humo proueniunt. Iam alia absolui ex his uita sunt, aliae scalptis discerptis' intus apparuerunt , quod alibi etia dixit. Non igitur anguilia

ex sordibus corporum carum, sed intestinis terne ge/nerantur Piscium diuersa genera non coeunt prae

te squalinam,& ratam,ex quibus nascitur priori par te rata: similis,&nomen ex utroq; compositum apud Graetos trahitJIta tia Aristoteles tradit sexto de libstotia. Piscium, inquit, caeteroru diuersa genera coire

V ue uisum

370쪽

34 PLINII LIB.

uisum a nemine si Squatinam solam, ociatam hoe facere creditur,argumento piscis cuiusdam,qui nomec utroq; compositum trahit rhinobati, quasi squa=traiam appelles: est enim parte priore rata similis,posteriore quatina tanc exco utroq; prouenies gene re, quod, secundo de goncratione animaliu reserti Quarulam tempore anni gignuntur, o in humo/re dc in terra. Vctus lectio:quaedam tepore anni gi gnuntur,& in humore dc in terra. Hirudines tabrudinum, qua sanguisugas uocant, ad extrahendus anguinem usus est Piscium autem lupus ex Trischias bis anno parit 5c saxatiles omnes mulli ter, ut Chalcis, Cyprinus sexies. Aristotclcs quilo de historia.Pisces,inquit,plurimi etia cinci pariunt,ut j,quos fusaneos ex argumeto cognominant,quia fusim reti/bus capiantur,ut thunni, limariae, mugiles spuriae,co/liae, chromes, passeres, reliqua encris iusdem,evcepto lupo.huic enim soli ex eo genere partus bis an/no exercetur, sed posterior intirmior est Trichias

quoi,idest Sarda, dc saxatiles bis, cxccpto mullo.hic enim solusic parit, quod, sectu ipso staturaq; in/telligitur Ter nim aliquibus in locis partus apparet. De chalcide&cyprino Aristotcles eiusdem historiae libro sexto,Cyprini inquit quin lutcs aut sexies anno: partumq; siderum ratione potissimum faciunt. Chabcis ter, dc reliqui semel edunt oua, de quibus tia Dio/storides

SEARCH

MENU NAVIGATION