장음표시 사용
331쪽
ANNOTATIONE 3o3le est omittendum.quod enim hic Plinius rhombum Aristoteles uti retulimus, psitta nominat, qua Theodorus passerem couertit Athensus quoq; rhombum inquit Romani dicunt, quem Graeci psittam uocant. Nam pastinaca latrocinatur ex occulto, transeun te radi, quod telum est ei figens.argumenta solertiae huius , quod tardissimi piscium hi mugilem uelo/cissimum omnium habentes in uentre reperiunturJAristoteles eodem loco inquit:Pastinaca etiam scipsa occultat, sed non simili modo Argumentum sic uiue/re hos adduci potest, quos pius habentes in uentre mugilem capiuntur uolocissimu pistem, cum tardissimi ipsi sirit pastinacam quam Graeci trigona uocant, Nipsam inter plana chartilaginea radium dentatum dentibus retrouersis super caudam gerentem, descri/
cOLO PENDRAE terrestribus similes, quas centipedes uocant. hamo deuorato omnia interanea euomui, donec hamum
egerant, deinde reserbento colopeiadratam crrcstris quam marina, latine centipes siue centi/peda nuncupatur. De marina sic Aristoteles nono de historia incininit.Qui autem scolopeiadra appellatur, ubi hamum deuorarit, evomit fora sua interiora, donec hamu eiiciat, tum recipit intro, ac ualet eadem qua ania
332쪽
qua ante salubritate.appetitus his quoq; nidorulentorum ut terrestribus est. mordent no ore, sed laetitio, tius corporis, similiter utrius urtica uocatur.ideq; te statur Oppianus.quibus autoritatibus Plinium libes rauimus a falsa calumnia Marcelli, cu in suo Dioscoride accusantis, quod dixerit, Centipedes marinas de
uorato hamo omnia interanea euomere, donec humum egerat,deinde resorbere, cum Plutarchus non
interanea cuomere scripserit, sed seipsas nucrtere, Verum Plinius non a Plutarcho, sed ab Aristotele accepit,quamobrem taceat Marcellus,quia ductius Phynium Vermolaum semper est infans. De hac item scolopeiadra Aristoteles etiam libro eiusdem historie secundo meminit:Scolopeiadras, inquit, etiam maris incolas esse nouimus, spccie terrestribus similes, mognitudine paulo minores,colore rubetior S, numeropcdum copiosiores, ct crurum tenuitate graciliores.
nasci locis saxosis solento modo serpentum non magna altitudine gurgitum.Aelianus quoq; Marina,inquit,scolopedra terrestri qua insimillima, quam si humana caro attigerit, statim prurit, quasi urtica: hcrbae modo attentata idem dc urtica piscis facit. Est obsco/lopcndrion herba qua Dioscorides Aspicnon etia appellauit, in scolopedre animal similibus, multis ab radice una polypodii modo incisis, a terra sufflauis, hirsutis,superne coloris hcrbacci. gignitur in petris,Nparictibus
333쪽
parietibus siliceis copacis, neq; caulem,neq; sorem, neq; semen habens Rccetiores cryssere omneS pro scolopeiadri aliam omnino plantam capilli,quς prouenit tris lapathi, longioribus duntaxat adultiolibus , modo senis, modo sepicnis, interius cuior a uersis annexo cxiles ceu uermiculosi seres in o/pacis hortis innascitur,auster gustus,caule, Jore, se/mine deficitur. Sed phyllitis haresnon scolopcndrion uocatur a Dioscoride, quaereetiusvi magis proprie quam quae scolopeiadrion appellatur, lingua ceruina tithiis interpretaretur, ut heodorum omnino ta/xem, qui scolopedrion in Theophrasto linguam cta uinam improprie couerterit nam scolopedrion cum nullam cum cerui lingua similitudinem habcat,qucinadmodum de phyllit utiq; constat, scolopcndra panimal sit simile, latin6ue alio nomine careat, centipedariam uocari interpretandi ratio deposccbat,quei admodum thelidonion herbam rcete hirundin, riam conuertit.Lapsus forte Theodorus, quonia aut
rccentioribus,aut libris pictis fidem adhibuit,quibus plerat falsa reperi alux.Nodcsut qui doliemionion esse scolopcndrion assirment Theophrastus nono de historia plantarum licmionon Theodoro mulam interpretante a scolopeiadrio certe distinxit, quippe qui hemiolion tris scolopendrri appellati radice numerosa tenuici descripserit, mulasci hac herba pluri/
334쪽
mum delet tars, ut inde nomen, atq; ctia ad lienes ut Plinius uero radicem aspicia seu scolopedri saliter de/scripsiste vidcturniaquilonina vigesimoseptimo de naturali historia libro Aspicnon sunt qui hemionion
uocantioli s triciatalibus multiS, radice limosa, cauctinosa, sicut filicis candida, hirsitata nec caulem, nec so/rem, nec semen habet: nascitur in petris, parietibusq;
opacis humidis, laudatissima in Creta Dioscorides quoq; qui folia multa ab radice una habere tradidit, radicem simplicem singularem non numerosam bcet hirsutam intellexisse uidetur, ut fateri necesse sit, hemionion non modo oenus esse distinctum 1 colopeiadrio, ut ipse Theophrastus uoluit,verum etia ab aspleno.Hemionios nanq; ut nos uidimus herba stfoliis trientalibus ab radice multis, polypodin modo
incisis, a terra sufflauis,hirsutis, supcrne coloris herbacci, radice nigra, numerosa tenui, ut capillamenti spe/ciem reserat, quam modo illicrach rccetiores appel/lant . Nos harc ex autoritate Theophrasti dc uisu lo quimur. Aspicnon uero siue scolopeiadrion in omni bus sere cum hemioni praetcrquam in radice conuenit quae spleno non numerosi, tenuis atq; nigra, sedc Dioscoride una siue simplex est, x ut addidit Pli/nius limosa,caucrnosa, sicut filicis cadida, hirsuta: qu descriptio caucrnos a docandida, radici niorc numero
ac tenui ut capillamenta convcnire nullo modo potest
335쪽
test. Addimus etiam quod Dioscorides ipse myos ti/da radiccm una digiti crassitudinis multis capillamentis fibratam habentem in totuscolopcndrio compa/raucrit.qui uero aspicnon si ac scolopeiadrion de hemionion castae esse plantas uolunt, coguntur dicere, Pli/nium Dioscoridem radicem aspiciat seu hemioni j male descripsissici Et hemio nitis aliud est obdiuersium, ut puto, genus ab hemionio, siquidem folinstar seu
lunatis ex Dioscoride costat. nam hemionios siue he/mionosis Theophrasto, uti retulimus, lins scolo pendrio similibus ostenditur. Hermolaus uero, ubi in Plinio lib. uigcsimoquinto legcbatur: Inuenit αδ cu/cer eaden aetate Teucrion, quam quida hermenion uocant, spargentem iuncos tenueS, folia parua, aspe ris locis nascentem dcc cum eandem cum hemioniti esse contenderet, ita curua uel ari, male ut opinor e
mendauit . Plinius enim non hemionion ibi sed Teucrion herbam describit, quae ex Dioscoride uirgas habet multas trixagini similis, folio tenui ciceris amplitudine, quod iis quae a Plinio dicta sunt rectὲ respondet.Tcucrion nata P uirgas seu iuncos spargit,& folia paruacu sint trixagini similia, &ciccris amplitudine: qu me potius folia parua, ut scriptu erat, quam cur vasculari, ad legendia inclinat animuS, ubi nec hemionion scd hermion uel herminion antiqui cXemplaribus legitur. Miscet , cofunduntch aliqui teucrion cum a leno atq; hemionitide,quoniam adcin potestate
336쪽
sunt omncs enim licia sunt remedio no autem quia inter se descriptione conueniant ut facile coni jcipo test cicnim diuersia sunt nomina, diuers quoq; dc criptiones seorsu imp ueteres Grax dc singulis tradiderunt. utcunq; tamen se re S habeat, si in crrore isti sue, runt, Marcellus Dioscoridi,interpre maXime omni/um suis e uidetur , phyllitidem pro spleno seu stolo/pondrio describendo, ca quae transtulit non animad/uertcns: quod scolopcndrion siue aspicia54 Dioscoride folia haberct polypodr modo incise, de ut ait Plinius tricia talia, hoc si quatuor digitorum longitudi/nis,loeam quam ipsi pro scolopcndri accepcrat se lius lapathi ac pcciis unius logitudini nullatenus ines sis cli constarct: ut neq; ctiam probem, quod in Dioscoride legi debcbat, gignitur in ciris & parietibus si/liceis dc opacis, quod nolinio quot coitur, ipse interpretatus est, parietibus, 'pacis lapidibus fluminum confectis cita si sic deprauat in Graeco legatur, ac siciusmodi plantam in parictibus ex quadratis lapidi/bus co struetis Diostorides gigni noluis set, in quibus nos praecipue uidimus, ac in moenibus Troia xlade xae ueteris collegimus simili quoq; modo describerudo phyllitidem fecit. ubi enim interpretari debcbat in umbrosis hortis S nascitur, ut G rcci codices habent, Ipse, nascitur hortorum umbrosis locis, ut si phyllitis non nisi in hortis nassecretur: quod falsum cs cum in umbrosis
337쪽
umbrosis etiam m5tium,&circa sontium riuulos maiore e parte proueniat, ut uraicuit intueri licet. Fuit
enin hic Marcellus nimis periculosius interpres praenimia sua mutandi licentia. quo fit ut picrunq; nec mihi nec doctis fatisfaciat,quippe qui inuidia in Hermolaum flagrans, quod prior edidixipe ab eo dissentiat in transuersum raptus, ingenio infelicitate codio.Caeterum aspicnon ab atris scolope/drion,quod multos pedes liadeat scolopcdrς anima/lissimilitudine est appellatum, sed aspicnon uocatum
quod animalibus lienem absumat, hoc modo inuen tum testate Vitruvio circa Potercum flumen, quod est Crctae inter duas ciuitates Gnoso &Gortynam.
dextra enim xsinistra eius fluminis pastebantur pe/coxa, sed exij quae pascebant proxime Gnoson splenem habebant. quae autem ex altera parte proxime Gortynam,non habebant apparentem splenςm .un de etiam medici quaerentes de ea re, nucncrunt in inslocis herbam, quam pecora rodendo imminuerat lie/nes ita enim herbam colligendo curabat lienoses hoc medicamento: quam ob causam aspicnon dosplenionuocauere, non autem ut ridicule exposuit Marcellus,
qui d longitudine latitudine lisua fastiolaeis inplaystelli formam haberet. Hcmionios autem si multis in locis reperitur, nullibi tame copiosior quam in mo tibus Ascrimi quod nuc Catharum vocamus. At
338쪽
uialpes marinae simili in criculo gluttu amplius usq;
ad infirma incae, quae facile praerodanti Aristotcles nono de historia: Piscos, inquid, qui vulpe nuncupantur,cum sic d glutis se hamum scia scrint, sibi opitulantur, ut centipedes longius nanq; esse est crcntes hami lineam abrodunt capiuntur nim loci.nonnullis hamo multiplici, gurgit priualto dc fluctuoso, quod&Oppianus tradit. Sunt aute uulpc marina qua Grscis alopece uocantur, piste e galeorum genere inter chartilaginea canicus,similes, ova ad praecordia conjtinentes super mammay, quibuS ut descenderint lamabsolutis foetus innascitur Athenaeus inquit vulpem musicllum pisccm Rhodi optimum csse,i cane pi guem a Syracusanis uocari. Glanus qui glanis
uocatur,auersu Smordet hamos, nec devorat sed esca
spoliat. Vetus cetio clior st, non nim lanius, neq; glaucius, scd cautius, quis lanis uocatur,5 reli/qua.hoc est magis cautc. nam scolopendra de vulpes cum hamum deuorarint, haec scilico hamum retinendo, illa interiora cuomcndo, quamuis ingenium praese ferant , periculum tamen incurrunt ucrum cautius hs N prudentius agit qui lanis uocatur, quonia hunc piscem silurum quoq supcrius appellauerat, de cuius ingenio sic Aristotcles nono de historia tradit Clanis si minor sit natu, minus' usu Xercitatus, facile hamo capitur, sed si pcritus Iaamifraga st, morsu ciatis
339쪽
su durissimi rumpit hamu, x eici assidue custodit.
GRas Atur aries ut latro. De ariete belua marina diximus nonnihil supcrius, cum de clephantis
Q. V PD Eiec his sensem ineflic arbitror, qui nec animantium neq; fruticum, sed tertiam excitro matura habet,urticis dico dc spongi js. Plinius utrunq; genus, urticam scilicetoc spongiam, inter ophyta, hoc est quae nec animalici,cc fruiticum naturam sed tertiam ex utroq; sortiantur, collocauit Aristoteles quarto de partibus animaliu Quas inquit autem urticas appellant,non testa operiuntur, sed excluta omnino sunt.1 j quae in cncra divisimus ancipiti natura, hoc genus cst ambigcia dc plantae canimali ab sokii nima escam petere nonullas dosentire occurrentia possie, atq; etiam asperitate corporistit ad se tuendum, animalis est. Spongiam aut plan/tae natura similem fecit his uerbis: Vertibula aute pa/rum sua natura a plantis disserunt: sunt tamen spon/gius uiuaciora, quippe cum sponoiae uires habeat plantae natura enim continue ab inanimatis ad animalia transsit,percanu uuluant quidem, sed non sint animalia, ita ut parum admodum differre alterum ab altero
uideatur propter suam propinquitatem.Spongia igi/
340쪽
turi ut dictum cst cum adhaeredo tantu uiuere possit, absoluta autem nequeat uiuerc, similis plantis omnino csh Vrticae noci ui agantur. Aristotcles primo de historia Sunt item quae adhaerere soleant, de quoties libuit absolui, ut genus quoddam eius quam
urticam vocamus, quippe cum nonnullae ex in noctu ab lutar pascantur. dc libro quarto Vrtica etiam sui generis cernitur,quippe quae Cadhaereat saxis, O re nonnullorum inicei orum testa, dc interdum abiuncta uagctur. xlibro quinto: Genus, inquit, duplex riticae est. aliae nim sinuosis adhaeret, quinunquam ab saxis absoluuntur.aliae plana dolitora amat, quae suis abiuneta sedibus uagantur laeta uredinem mouet instar terrestris herbae quae ab urendo urtica dicitur, quod folia eius tacta acerrime urant, quod de Aelia/nus tradit Carnosiae frondis 16s natura, ut carne uescantur. Legendu id cluncarnosae frondesi natura ut carne ucstantur. scilicet quod ns sint carnosae frodes. tum X tactustis codicibus, tu tia ex sequentibus, uidelicet Cotrahit ergo sequam axime riges, at prae natante pisciculo frondem suam spargit, coplectura deuorat. Aristotcles etia quarto de historia. Nulla inquit urticae testa, scd corpus omnic parte carnem prae se fert.Scntit, manu admotam corripit, adli rescitcb perinde ac polypus sivis brachi is, ita ut caro intumescat, os mcdio in corpor continci ci de saxo