장음표시 사용
461쪽
tiscis voluntas qui non tantum pulcerrimos sontes aperuit, quibus
urbem, prius aquae penuria laborantem, mullo et ornatiorem et salubriorem et commodiorem reddidit, sed alios longe pulcriores et utiliores sontes disciplinarum reclusit. Quid enim aliud sunt tot illa Neoptiytorum, Graecorum, Germanorum, Britannorum aliarumque gentium ac nationum collegia, quam totidem aperti et expositi niuibus religionis et bonarum artium sontes, ab inexhaust ponti liciae liberalitatis sonte manante. Quid scholae no 310 Strae, quae quotidie tot eruditissimorum hominum vocibus personant, quibu ipse maiora, quam quisque ante eum Pontifex, praemia latuit, quid aliud quam incredibilem ipsius erga bonas arte amorem voluntatemque declarant Quid tanta multitudo hominum, doctrina quam opibus instructiorum, quibus ipse subsidia vitae large prolixeque suppeditat ut non verius Bononia studiorum inter quam is civis, quo ipsa maXime gloriatur, studiorum pater vocari queat. t tu, Laurenti Blanchette, vir clarissimo, quando nos ipse in fide ac patrocinio tu esse voluit, quantum apud eum potes, quod te plurimum posse Scimus, tantula conserat paternam ipsius erga nos voluntatem magis magisque in dies confirmandam. Multa iam ipsius benignitate consecuti sumus; ι
ego quidem plura et maiora, iuua ut ea me unquam promeriturum esse considam sed alia quaedala sunt, nec iniqua nec inusitata, quae, ut alibi conceduntur, si hic quoque One ederentur, mirabiliter et pro sessorum et studiosoru in adolescentium animi ad omnia egregia aecenderentur. Ea tibi, cum voles, exposituri Sumus, et per te aliquid nos esse et tiros esse confidimus. Suscipe
cogitationem te dignam; para tibi immortalitatem apud omnes
litterarum maliles, et gratiam et gloriam perfice, ut eae arte S, quae in te tantum ornamentorum contulerunt, ipSae vicissim Ornamentorum aliquid tibi se debere lateantur.
M ScripSit, puto, quisquam. MATTHIAE. o Hic milii nescio quomodo oecuties allius, Ciceronem obsecrans in Verbi tu ad Ait epiSt. 15. A.3 suscipe curam et cogitationeιu illunissimanι
462쪽
M AD ILLUSTRISSIMOS REVERENDISSIMOS D
IPSO DIE PASCHAE CUM SUBROGANDI PONTIFICIS CAUSSA CONCLAVE INGRESSURI ESSENT.
In ignum vobis hoc temporc negotium impositum est, Patres
amplissimi, et tantopere ad salutem et traii quillitate in univei Sae Christianae reip. pertinens, ut laud sciam an ussum sit O-rum omni Um, quorum pro summa dignitate, quam in Ecclesia obtinetis, Vestra procuratio est, quod singulari quadam et Atraordinaria praepotentis Dei ope magis indigere videatur. Declarandum enim vobis ac decemiendum quodammodo est, qui Ecclesiae in terris sum in cum imperi praeesse ac praeSidere; qui Sin puppi Sedens clavum tenere et periculosissimae navigationi SCUPSum regere ac moderari quis pastores ipsos pascere debeat; cuiuS, ut Supra vulgarem hominum conditionem lati, re Spon Sapro Oraculis, nutu pro ratione, iussa pro legibus sutura Sint. Quanquam igitur ea sapientia estis, vix ut quicquam vobis subiici possit, quod non ipsi animo prius conceptu in meditatumque tenea-31 lis : non iniquo tamen antino serre debetis, vos ex veteri con Sue
ludine, quid in cligendo ontifice vobis sequendum sit, etiam ab infimis hominibus admoneri Nam et nemo ita sapiens St, quin
labeant sibi hunc superlativum pariter atque observandissimus, o tendisSimus Theologi quem tamen si vitare in hac alloquutione VoluisSet 'u'ret. OriRΝS Verendum ratis in odium ostensionenique Cardinalium incurreret. Illi enim proprie sunt reverenuissimi idemque illustrissimi de quo Superlati, oes Muret. Rr Leci. XV. 1. pag. R. 11. ubi Geuis et Varroni add. Nepol. in Pausan. 1. q. R. o DCL ager. Diatr de Vita et Script Muret pag. 575. R. AER. -i t i X Latinitalis ratione scribendum an nullum. Vide Helisinger mi Νepist. Timol. 1. et Ernestum ad Cic. ad Div. IX. . de Seneci. 14. Ne du-hii O, quin ita Scripserit Muretus. Certe sic est supra pnae. 187. uni f. R in. FR. in Aldina, ubi vulgares ditiones hahent an ull/ιs. Qui nunc Latine Serihunt, dici vix potest, quoties ad hunc copulum os senenni.
463쪽
audiendo sapientior sat et ea est Dei benignitas, ut saepe rudibus et imperitis ea dicenda suggerat, quae audita etiam sapientibus prosint. Dicturus igitur tanta de re, obtestor VOS Per eum, in cuius nomine φ huc convenistis, ut mihi Aigui temporis attentionem ne denegetis. tque ut hinc potis finium ordiar ut arduuiu ac dissicile piscopi Minus est, ita ardua quaedam in Episcopo et inventu disti cilia requiruntur. Oportet, ait Sanctus Paulus, Episcopum talem esse, ut in eo nullis pateat repreh=sioni locus. Quod si in aliis Episcopis requiritur, quanto magis in eo, qui, quanto Episcopi sacerdotibus, tanto ipse celeris Episcopis antecellit Quando autem quisquam reperietur dignus, qui in illia in honoris ac dignitatis gradum evehatur, si omnes, in quibus aliquid culpari poterit, repudientur Sed hoc non ita rigide ac praefracte' haccipiendum, etiam vetusti Patres monent.
ostra enim Omnium, ' qui vivimus, e x bono maloque perui ista natura est et aut Λngeli essemus, si nulla nos improbitatis macula contaminaret aut et Deo et hominibus intolerabiles, si nulla viliorum nostrorum sordes admista bonitas temperaret. Non igitur quaerendus , qui simpliciter omni virtutis genere X- cellat, nullo ne levissimo quidem vitio aspersus; quem ab omni nota ac reprehensione integritas vitae nullis unquam violata maculis Vindicet nunquam enim res ad Xilum perduceretur: sed quio praecipuis virtutibus inter aequales emineat, et vitiis ut non omnibus, at iis certe careat, quae in privatis honi inibus singulassa milius, in Principibus maxima plerumque imperia vertunt. pud Xenophontem ivl barbarus quidam adolescens, cum equum CXimiae bonitalis, quem habebat, libenter se alicui spectatae virtutis viro donaturum esse dixisset, idque apud Cyrum pro lassus esset Ego vero, ait Cyrus, ostendam tibi, quomodo, etiamsi clausis oculisse seris, aberrare a tali viro non possis simulque eum glebam humo sublatam in consertissimum agmen amicorum, quos assidue circum se habebat, iacere iussit; et, Quemcunque, inquit, in eis contigeris, illi eq/lum t/lum dono dato, neque vietus ullus Sit,
ne aberraveris: omnisi eadem est virtuS, eadem temperantia,
adem multis spectata documeniis fortitudo. Si de vobis, Patres Mamplissimi, idem dici posset, ui e vestro nobilissimo honoratissi-
' milie id certe erat praepositio alii id est enim quod legitur iusta
PId mi exir et pud Cicer ParadoX. Iouem. i. . quo isti vim litus mior Mut muturum mi/ tu in tuo nomiit a paruit. Sed sequutus uel Mureius aerorum Meripturum conΝui ludinem, pud quo quae Dei iussu se auctorii; se beneficio, cinti et Ruxilio, unoque Verbo, non sine divino uni in fiunt, in Dei nomi in
Qv I ad Timolli. III. . ad Tit. I. R. o Exstat hoc adceri, apud Cicer quoque III de Dis. 22. R. 88. Virulu- ue coniunXii Valer Max IX. T. ex tr. fissolutum is i linam militarem ima ractius et riuinius aristrino i ρ. . Quod sero usurpani vi ut ros harnarum si neque pluris faciendum istortis /s adiectivum, qua iuvis liabeant ineuici, quinum
464쪽
moque consessu nec aetate nee usu atque Xperientia rerum nee
auctoritate alius alio magis idoneus esset ad huius iamneris gravitatem sustinendam, non mi agna deliberatione opus soret, meque ullam in partem, qui ei ex vobis praeficeretur, admodum interesset Sin verius est ut in stellis alia aliam nil ore et claritate vincit, sic e vobis alium alio esse iis bonis et ornamentis, quae Pontifici conveniunt, instructiorem ac superiorum: et orandu Ssumniis precibus Deus, ut iudicia vestra dirigat, et vobis intendenda omni ludio mentis acies, ut X Omni uiuero e Siro eum
potissime, qui aptissimus et publice utilissimus futurus videtur, deligatis Ignoscite, quaeso, si quid paullo liberius dixero.
Non en in ea nunc res agitur, ut auribus serviendum sit; dioenda quae urgent, quae tempus, quae rei magnitudo postulat Omnis cogitatio cognationis, amicitiae, utilitatis privatae ab hac deliberalioue procul abesse debet me , si quis ita eligitur, et ipse, dum erigitur, corruat et alios secum in idem exitium praecipites trahat. Si navigaturi de gubernatore navis eligendo consultarent, memore periretur usque eo improvidus, ut eum, qui sibi aut amicissimus aut sanguine coniunctissimus, ac non cum potius, qui intelligentissimus, Xercitatis sinius esset, ei muneri praesici vellet; et d0siperet, si qui s. in communi naufragi οὐ quaesticulum aliquem suum sibi salvum ac proprium fore putaret Una navis, qua Omnes vehimur, Ecclesia est: quae quantis hoc tempore procellis ac tempestatibiis agitetur, ne in non videt. Et erit quis quani ita non imprudens modo, sed inlium anus et impius, qui in tantis periculis publicae saluti ac tranquillitati quidquam ante serendum putet Exulent a vestris omnium animis talia omnia, Patres amplissimi et aliis inanibus mircumcisis atque amputatis, ea tantum in laturo Pontifice, quae bono Pontifici necessaria sunt, requirantur. 3identur autem quinque praecipua osse, quae in eo spectari porteat L sanctilas morum, prudentia. doctrina, caritas, quae, ut
verissimo Vixit postolus, persectionis Vinculum est, et auctoritas De quibus singulis ubi, quam brevissime seri poterit, dixero, si non dicendi faciam. Primum igitur requiritur sanctitas moruni Nam quo ore audebit aliena vitia reprehendere , qui ipso ait propriis madent Quare si quum avarum, si ambitiosiim, si crudelem ac sanguinarium , si libidini ac voluptati mancipatum' )vixisse constaret: eius ne habenda quidem alio in his sacrosanctis comitiis esset avarus civitates exhauriret, mox a quotidie populi oncra imponeret, sacra ac profana omnia venalia haberet,
oiunem turpitudinum congerendae ac coacervandae pecuniae caussa
susciperet, mihi amplum aut ni agnificum agitaret animo, non de
465쪽
gloria Dei aut utilitate publica, sed de arcis et accis suis implendis perpetuo cogitaret Non est, Patres amplissi ini, monest i iis dena cingenii, iecuniam servire horninibus inperare. Duos impuros homines. Stratoclem et ironi Oelidem aiunt lituli ac tali Oilem reipub. nies Sini aurea in vocare solitos Non ostcredibile, AElien quam ex vobis ita animatum esse: d tantur procul absit a gubernaculis Ecclesiae, si litis Pontificatum messim sibi ac suis bre auream putat. ambitio su Omnia perturbaret, nihil usquam quietum esse pateretur, bellis Orbem terrarum coue uteret, dum suorum litulos, ditionem, dignitatem augeret, Sed is apostolicae dignitate in in quodlibet diserim uia adduceret Quid crudelem et recenti cui per cruore gauden leni, ultioni cupidum, ignoscendi nescium, cui pro virtute ira sit, pro consilio furor, pro ratione impetus, quomodo laudis si in illi ac lenissimo Patristi Omini responSurum osse censetis Quid si quis se voluptatibus vitri Elidii in e constringetidiim dedit earumque turpis Simo famulatun dixtis et irretitus in earum coeno, tanquam SVS, perpetuo volutatur, quid ab eo boni sperari aut quid mali potius non metui potest Libero, vobis audientibus, vitii. loquor usquam iuini
tutius est accusare vilia, quam cum ex eis qui audiunt ne in O Sl,
qui in quae dicuntur suspicari possit ad se pertinere Si quis igitur est quales plerosque omnes e vestro ampli Ssimi splendidi Ssimoque collegio esse compertuiti est; sed tamen fieri nulloni Odo potest, ut non et e vobis liqui excellant, , qui tota vita nullam sigil ilicationem avaritiae dederit, qui sive in magnis opibus natus sive e tenuibus ac modicis ad ampliores copiosioresque perductus, Omnem pecuniae ructum in Sublevandis egentibus positu niduxerit; qui aream suam nunquam turpiter asserentibus, honeste petentibus semper apertam habuerit; qui ad gloriam suam nihil, ad Dei gloriam omnia perpetuo retulerit; qui ex suga atque absit 315nentia voluptatum niaximam sibi voluptatem captaverit; qui veramoni in P magnitudinem in ignoscendis nou in ulciscendis iniuriis consistere iudicaverit: eius devium mures aptissimi sunt ad personam illius, qui et harunt et oninium virtutu in Aemplar persectis- Simulis suit, in terris sustineudam. Secundo loco dixi requiri prudentiam, quam vere Aristoteles ait esse propriam virtute in imperantiu in Eam aeterna illa veritas, Christus Dominus ac
Deu no Ster, cuni 'rum integritate ac sinceritate coniunxit, his verbis : Estote simplices , Sicut columbae, et prudentcs, Sicut Se
poni Sed videndum est, ut quid prudentia sit, recte intelligamus, neque ita cana accipiamus, ut vulgus solet. Vulgus enim cum prudelitem vocat, qui ni ulta Si inulare ac dis Simulare no-Vit multa mentiri; ius, quibuscum agit, commodi sui caussa sallere ac circumvenire; et quod sibi proposuit, multa Vias repe-
466쪽
rire quibus id quoquo modo adipiscatur. Illa vero prudentia non
est, sed calliditas, versutia, malitia aut Si prudentia est, carnis prudentia est, quam e perditurum minatur Deus; quam mortem esse aulus affirmat ' Vera prudentia est, et cognoscere quid petendum fugiendumque sit et quibus viis tum ipse e pervenire, tum alios eodem perducere commodissime possit nihilteinere atque inconsiderate agere, sed unaquaque in re, quid rerum, perSonarum, locorum, temporum varietas postulet, diiudicare. Miserum, qui alium allit, si se idcirco eo, quum sallit, prudentiorem putat. Fallit ipse se et induit multo perniciosiorem in laqueum, quam quo implicare alium parat. Quanto prudentior, qui neminem sallit Deo enim similior est, qui neque sallere neque alli potest. Dixi praeterea in Pontilice requiri caritatem: quam postolus et martyrio et de montes trans serenti anteponit; φ sine qua nihil Deo acceptum est Deus enim ipse caritas
est. Pontifex autem, cum communis pate et Sit et vocetur, hoc ipso nomine admoneri debet, paterna se caritate erga omne hOminum genus esse oportere. ddidi doctrinam et eruditionem: quam qui Pontifici necessariam non putant, magno in errore e santur. Iubetur aron in veteri lege geStare supra pectus suum doctrinam et veritatem iubetur nunquam in sanctuarium ingredi
sine sonitu quo significatur, voluntatem Dei ab eo debere 346 populi praedicari. Labia sacerdotis, ait Malachias, in custodiunt scientiam. Paulus ad Timotheum 'fi' Episcopum esse
oportere ait aptum ad alios docendos. Haec aiunt quidam, Pontifex etiam indoctus per alios obire poterit. Isto modo poterit etiam bonus lyricen esse, qui per alium canat et bonus medicus, qui aegrotos per alium curet. Sed satis sit. Breviter enim do auctoritate dicendum, quam ultim loco posui quaeque ex iis, de quibus ante dictum est, efflorescit . uctoritatem autem voco potentiam, apud principes et apud populos firma et diuturna virtutis et doctrinae opinione quaesita in Ea Pontilici hoc praecipue tempore necessaria est, propter ea gentes, quae a de et bedientia l- list, sancta Romanae EccleSiae desciverunt, quae revocari ad sanitatem vix poterunt, nisi eius, qui praeerit, auctoritato moveantur. Agite igitur, Patres amplissimi, proponit vobis ante
oculos communem nostrum Omnium parentem Ecclesiam, e vestro nutu pendentem, et quid a vobis Statuatur, Summa cum cura ac
sollicitudine exspectantem. Illa vos Christo geliuit, illa educavit, illa ad summo proximit in honoris gradum provexit nulla vobis
467쪽
maior cognatio quam cum Ecclesia omnes omnium caritates una illa comple Xa est quae nunc dilacerata, distracta, divulsa obsecrat vos, ut aliarum omnium rerum obliti, de sua tantum tranquillitate, qua Vestra quoque continetur, cogitetis. Deus omnium bonorum auctoream vobis omnibus mentem atque animum inspiret, ut non caecoc temerario et invitos etiam, ut interdum sit, a quid agatur ne- Seio S, rapiente paucorum motu, Sed certo nia luroque iudicio eiusmodi Pontificem concordibus suffragiis quam prinium deligatis, qui dispersa colligat, lapsa erigat, depravata corrigat, infirma corroboret, turbulenta componat, estici atque, ut neque ii Quincti admirabile ni illam sanctimoniam vitae et excelsitatem antini, aut Gregorii decimi tertii inexplebile propagandae religionis tudium , et effusam atque incredibilem et omnibus saeculis depraedicandam qn in omnes gentes caritatem a beneficentiam deside
IN FUNERE HIPPOLYTI CARDINALIS ES TENSIS siet
Zuod acerbissimum maximeque luctuosum spectaculum nobis omnibus obiici poterat, Patres amplissimi vosque ecteri viri ornatissimi, id summi ac praepotentis Dei voluntate et inevitabili humanae conditionis necessitate nobis hodie in hoc templo constitutum Videmus Iacentem enim cum intuemur, qui nos omne iacente erigere, Xanimem, qui Xanimatis aliquo casu nobis animum
addere solebat vita carentem, qui nobis aliisque quam plurimis vitae subsidia benignissime ac liberalissime sub ininistrabat. Merito igitur lacrymis omnium oculi madent merito undique omnia suspiriis, gemitibus lamentationibusque circumsonant merito non homines modo, sed ipsi huius aedis sacrae parietes omnia O roris ac tristitiae insignia ostentant. l Sed quoniam neque cono Decimus tertius, se imus et tretius It et serantur. Ionge lamen Νiiatius Si tertius decimus quartus decimus etc. Contra ter ius re aecim , uiartus et aecimus et . ni erit reiiciuntur. R. - Inmo praedicandam. Depra dicare, quo mino Repe luntlir inauditam Veteri luis verbum esΝe, Supr dictu in Si pag. 276. n. n. oo CL Lager. Diatr. do Uita ei Ner. Mures Pag. R. 55ι. q. R. τ Colorem duxisse videtur a Cie pro Marc. a. urietes medius*Iius. ut mihi inesntur, huius curiae tibi stratias a'σκ estiunt. RART. - Ducredo. Tales in principum funeribus etiamnunc videre licet parietes. an.
468쪽
questionibus nostris quidquam proficere iam possumus, et divinae providentiae decreta aequo an tua ferre debemus reputamus aliunde aliquam liuius aegritudinis ac miseriae levationemri et Hippo ui
Estensis , communis no Strum Omni ii in parentis ac patroni, virtutibus ac laudibus grata commemoratione renovandis, dolorem e X ipsius morte conceptum, si possumus, leniamus. Misera quidem haec ipsa et acerba consolatio est; quanto enim magis eius, quod amissum est, X cellentia perspicitur, tanto plus doloris ex illius amissione percipitur: sed neque animus ulla in cognitio novi conquiescere hoc tempore facilius p0test; et rerum ab eo praeclare gestarum recordatio hoc saltem nobis solatium adseret, quod magis nos confirmabit in ea spe, quam merito omnes concepimus, ut eum 24 non tam nobis ablatum, quam a te, Deus optime maxime, ad meliorem vitam vocatum esse credamus. Atque utinam doloris ia-gnitudo disertos ac copiosos saceret non dubitanter me, patrone optime a clementis Sitne, dignam plurimis ac maXimis tuis ergani beneficiis orationem habiturum esse proli terer. unc mihi misero omnia, praeter egregium celebrandi ac praedicandi tui studium, desunt aegritudine obstupefactus est animus oculi lacry- mando defessi vo ipsa pectore ac saucibus interclusis Xitum reperire vix potest; si quid in me ingenii fuerat, si quam modi eam dicendi acultatem exercitati attulerat, quae tibi maiora veris pro amore erga me tu Videbantur, ea moriente te, Omnia conciderunt. Connitar tamen quantum potero, et omnem dissicultatem pietate superare conabor. Sive enita aliquid effecero, gratus erga te, quoquo modo potui, suisse dicar sive etiam in medio cursu
defecero, hoc ipsum mihi gloriae ducam, quod de tuis laudibus
dicere cupientem Obruerit atque oppresserit dolor. Nunc quaeso obtestorque VOS, quicunque desiis, ut ad breve tempus intermittatis gemitus vestros, mihique e innumerabili copia eorum, quae de illo dici possunt, pauca libanti, abductos tantisper et avocatos ab atrocitate tanti vulneris antinos adhibeatis Primum igitur, si splendorem et claritatem generis ad O in mendationem pertinere volumus, quod ita fere natura comparatum St, ut qua in familia mulli praeclari virtuteque et rerum gustarum glitria insignes viri floruerunt, ex eadem qui sunt eorum vestigia cupide pers quantur: quae tota Italia gens Estensium Principum famili te vel illustrium virorum multitudine vel radii a maioribus imperii magnitudine et unliquitat anteponi potest Sed in hac parte non Ininiorabor: nain plura dicere ei in re tam nota supervacancum si, et i mpori angustiae prohibent, et illi suis ac propriis laudibus abundat, ei ornando aliena cocquirere, alienulti atque ab Surdum
469쪽
videtur. Quamlibet' obscura et abiecta familia natus suisset Hippolytus, eam ipse illustrare et ad summum dignitatis culmen
extollere potuisset. Illustrissima autem et splendidissima natus cum esset, ita Se gessit, ut non minus ipso lucis ac dignitatis maioribus suis attulisse quam ab eis accepisse videatur. Cum autem in eo iam tum puerulo mirili ea quaedam et ad omnem virtutem et praecipue ad prudentiam indoles emineret ita cum pater optimus assa sapientissim iis Princeps diligebat, ut nulla de re maioris momenti nisi ad lithii Illiolo deliberaret. Eo praesunt legatos ad Semissos audiebat o praesente legationes decernebat interesse eum volebat, quoties de bello, de pace aliisque maximi momenti negotiis consilia caperentur. In illa igitur sapientiae schola atque ossicina educatus, brevi tempore tantam sibi cognitione tu atque intelligentiam eorum, quae ad populos recte gubernandos perti noni
e Omparaxit, ut adhuc adolescens Xorcitatissimos senes consilii maturitate superaret. Itaque cum in Galliam conlirmata iam aetate prosectus esset, apud Franciscum regem, non solum nomine, sed omnibus regiis virtutibus omnium nostrae memoriae regum sa-cile primum, non tam propter gentis nobilitatem aut propter aethnitatelli, quam propter singularem quandam tractandarum rerum Scientiam, tantum auctoritatis consecutus est, ut in illo amplis Simo et opulentissimo regno secundum regem de Hippolyti potissi num flensis consilio et sententia omnia gererentur deque vero minus apud Henricum secundum valuit, qui ministro omne per universam Italiam suos, sive legatos Sive exercituum praesecto S,
Uno Verbo, cuiuscunque generis essent, X eiusdem nutu ac Volun
tale pendere, neque quidquam nisi e consulto, quod quidem alicuius momenti esset, administrare voluit. Illam vero nobilissimam totique Christianae reipublicae salutarem legationem, qua tu Gallia dissicillimis ae periculosissimis temporibus unctus est, quomodo aut silentio praetermittere aut de ea pro dignitate verba sacere potero Grassabatur per totam Galliam infinita quaedam tacinoroso orum hominum colluvies, qui capta Occasione, propter teneram Naroli regis aetatem, inpune sibi muta licere arbitrati, capi tale ac nefarias de religione opiniones publice in vulgus dis- Seminabant. Iamque res eo progressa erat, ut non inlimae tantum plebis animos suis illis venenis imbuissent, sed et ex ipsis Principibus non paucos eadem errorum foeditate contaminas Sent. EAponebantur propalam et omnium manibus terebantur Lutheri, Calvini et aliorum impiorum hominum scripta Hieronymi ero et Augustini et Gregorii et Ambrosii saluberrimae lucubra tiones ab omnibus propemodum et ollicinis et bibliotheciso labant; in ipsa aula a comitatu regi quotidie habebantur 350 haereticorum frequentissima concion A: omnia execrandis illorum cautionibus perstrepcbant: detestandis in Deum et in Di-
470쪽
vos illarum pestium vocibus Callioli eorum aures assidue verberabantur. In tam perturbato ac periculos rerum omnium Statu
Pius ii artus, Ponti se maXimus, divino, ut credibile est, instinctu, nihil satius esse iudicavit, quam ut Hippolytus Cardinalis errariensis primo quoque tempore legatus in Galliam miltcretur. Suscepit onus legationis Princeps maximo animo praedilus :neque deterritus est aut imbecillitate valetudinis aut longitudinuitineris aut anni tempore, erat enim ardentissima aestas, qua tempestate eliam qui firmissimi sunt, ne iiii Romam venire nequo
Roma exire tutum putant, aut periculis, quae sibi noctesque diesque u et aperta vi et ex insidiis ab haereticis imminere intelligebat. In ca legatione alios ex haereticis alictoritate deterruit,
alios, Osten Sa aliqua spe commodorum, eo, unde abierant, reduxit, multa dissimulavit, multa pertulit, multa palam et directo, multa latenter et artificiose nio litus est, quae ad illius regni salutem pertinebant: neque prius destitit, quam, pulsi e aula haereticis, revocatis autem iis, quorum et erga Deum et erga regem des constiterat, bellum denique apertum hae relicis indiceretur. Itaque ut in seminibus arborum caussa est ita omnium,
quae postea in Gallia pro . religione sortiter ac feliciter gesta sunt, illa legali caput ac principium fuit. Illud autem admirabile est, quod, cum alii gravissimi et prudentissimi homines toto, quod aiunt, caelo in illius negotii tractandi ratione ab eo dissentirent, ipse adversus aliorum innium sententiam suo unius consilio
usus, ipso rerum exitu docuit, multo se quam illos plura vidisse Inulloque prudentius cogitasse. Vellicabatur interea invidorum Sermonibus ac ruinusculis, qui iodo alieni iam illius ac lentitudinem reprehendebant, modo etiam quaedam ab eo, optimo animo et sapientissimo consilio facta, in cleriorem parte in interprela bantur. Quos ille despiciens et per proposito constanter in- Stans eorum maledicentiam' ipso rerum exitu ita refutavit, ut
verissime de O dici illa possint: do Unus homo nobis cunctando restituit rem
Non ponebat enim rumores ante salutem.
Ergo magisque magisque viri nunc gloria claret 'l'l in Sed in hac temporis angustia H l multa breviter attinge uda uul,
iii Longe usitatior huius uininis est limalis, tu hic utique utendussi