Opera : Tatiani et Hippolyti

51쪽

LEGATIO PRO CHRISTIANIS.

Diis oratoribus M. Aurelio Antonino, et L. Aurelio Com

modo Armoniacis, Sarmaticis, et luod in raeimum St,

philosoPhis. I. EsΤΕ orbis, maximi Reges, aliis alibi moribus uti lii et legibus nec quisquam lego aut judicii metu patria instituta, etiamsi ridicula suserint, diligero prohibetur. Sed Iliensis Hectoromicum dicit, et Helenam colit, Adrastiam

illam esse existimans : Lacedaemonius Ag memnonem JOvem et Philonoen Tyndari diam, Tenenaenodius oneratur Atheniensis Erechtheo Neptuno sacra facit ac Agraulo Athenion sos caeremonias et mysteria consecrantii Pandroso, quod quidum quod arcum peruerint, impietatis opinionem non offugerunt. Uno verbo in omnibus gentibus et populis sacra homines, quod ipsis placuerint, o mysteria Cohint. II gyptii autem et solos et crocodilos et serpentes et aspides o canos existimant duos. At quo his quidem omnibus et vos leges conceditis, nulliam quidem omnino Deum arbitrari, impium t nefarium, cos autem, quos quisque obierit, Color necessarium judicantes, ut numinis motu abstin antniale scio. Nostrum autem nomen ne quaeso, ut Vulgiis solui, ipso auditu ossondamini cur odio habolui Non oninili Omina dio digna, sed malos actum pin na et supplicio.

52쪽

48 AT II ENAGOR EQuapropter lenitatem vestram et mansuetudinem, et in omnes placabilitatem ac humanitatem admirantes, singuli quidem aequo jure vivunt civitates autem pro Sua quaequo dignitate aequabilem honorem sortiuntur, ac universus OrbiSprudentiae vestra benescio, summa pace perfruitur. Nos autem, qui Christiani dicimur, quia non etiam nobis pro videtis, sed nihil agentes mali, vel potius omnium, Ut progressu Orationis patebit, sanctissime et aequissime de Deo ac de imperio vestro sentientes exagitari, rapi et vexari sinitis, plerisque bellum nobis ob solum nomen inserentibus; nos, inquam, ipsi res nostra inlicem proferre ausi sumus

docebit autem vos ratio praeter fas ac praeter legem omnem et rationem haec nos pati), C VOS Obsecramus, ut et

do nobis aliquid cogitetis, quo tandem liquando a sycophantis mactari desinamus. Neque enim ad pecunias Spectat inimicorum injuria, neque ad mulctum ignominia, nec

ad aliud quidpium rei majoris illata damna haec enim contem nimias, quamvis Studio digna multis videantur; ut qui

non modo non repercutere, nec invadentibus et rapientibus diem dicere, sed istis, etiam si colaphum inflixerint, alteram capitis partem percutiendam praebere, his autem, si tunicam abstulerint, pallium superaddere didicerimus ,

sed corporibus ac Vitae nostrae, postquam pecunias projecerimus, insidiantur, criminum acervum in nos est undentes, quae nobis quidem nec cogitatione tenus, his autem qui haec ossutiunt, et illorum similibus inhaerent. II. Ac nos quidem magni minorisve criminis si quis arguere habeat, non deprecamur poenam, sed acerbissimam et saevissimam quamque nobis infligendam censemus. Sinauloni in sol nomine haeret accusatio hactenus enim quod de nobis dictitant, promiscuus est et temerarius hominum rumor, nec ullias mutes acti Christianus convictus est', ves

trum jam suerit, maximi et humanissim o littoratissimi

53쪽

Reges injuriani a nobis logo propulsare ut quemadmoduni in toto orbe et unumquonaque t Cixitates beneficia vestra complectuntur, ita ot nos gratiam vobis habeamus gloriantes, quod calumniis appeti desierimus. Neque enim vestrae a quitatis est, ut alii quidem, si in judicium do crimine ali- IMO OCCntur, non ante uti iantur quam convicti fuerint: in nobis autem plus nomen valeat, quam in judicio urgumenta non id inquiruntibus judicibus, utrum reus aliquid mali admiserit, sed nomini, tanquam Sceleri, notam inurentibus. Nullum autem nomen in se et sua ponte bonum aut malum censetur; sed propter Subjuctas illis bonas aut malas actionos, bona aut mala videntur. Sed haec clarius ipsi perspicitis, utpote in philosophia et cruditione omni or sali Propterea et qui apud vos judicantur, etiamsi maximis do criminibus in judicium vocati fuerint, confidunt tamen, cum suturum intelligunt, ut in eorum vitam inquiratis, ac neque nominibus, si nonia suerint, neque accusationum criminibus si salsa, moveamini, et da uinantem sentcntiam Hodem judicii ordine ac absolventum cxporiuntur. Quod igitur commvnucius est omnium, O quoque postulamus, ii nequaquam odio habeamur et puniamur, quia dicimur Christiani quid enim nobis hoc nomen ad nequitiam 1 terti' sed judicemur de quocumque quis vocaverit, ac Volcibsolvamur resutat crimine, vo convicta improbitato puniamur; non propter Om n nemo enim Christianus ina probus, nisi doctrinam hunc si inulate profitentur sed prop-ur crimen. Sic ut de philosophis judicium oriri videmus.

quorum uino ante judicium, Sci Culicae aut Plis Domin0, bonus aut mulus judici videtur, sed improbus di lii Ohensus punit in nullo in philosophia in rodundant crimino improbus enim ille os t. iii non legi limo philosophatur, scion lin extra noxiam ropid sis nutum calumniis dimittitur. Nolii, quoqui sorvului hiuc tiris ae litabiliti inquiratur in

54쪽

vilam reorum, Omen crimino omni exsolvatur. Necessarium autem mihi est doctrinam nostram defendere incipienti, vos, maximi Imperatores, orare, ut aequis animis audiatis, nec communi et a ratione alieno rumore abrepti praeoccupemini, sed vestrum doctrinae ac veritatis studium nostris quoque rebus concedatis. Cum enim vos nihil im prudentes peccabitis, tum nos etiam postquam ea exueri muS, quae temerarius multorum rumor assingit, bello appeti desinemuS. III. ria nobis astingunt crimina, atheismum, hyesteas coenas, Edipodeos concubitus. Quod si vera sunt, nulli parcite generi poenas Scelerum repetite radicitus nos cum uxoribus et pueris delete, si quis ferarum ritu vivit. Quanquam bellua generis sui belluas non tangunt, ac lege naturae et ad solum procreando sobolis tempus, non ad omnem licentiam miscentur, ac eos etiam a quibus sibi bene sit,ognoscunt. Si quis ergo etiam belluis immanior, quamnam ille talium scelerum poenam persolvens, Vel pro meriti puniri censebitur Sin autem haec verba sunt et inanes calumniae, quae inde oriuntur quod vitium virtuti adversetur naturali quadam lege, et contraria divina quadam lege inter se pugnent si nihil horum a nobis admitti vos testes estis, qui nomen nostrum deserti velatis vestrum jam uerit domoribus nostris, de doctrina, de nostr in os ac domum vestram et imperium studio et obsequi inquirere, ac nobis landem aliquando non amplius uris quam inimicis nostris

concedere. Vincemus enim eos; Ut qui nostram etiam pro veritate vitam libenter profundamus.

IV. Quod igitur spectat ad impietatis crimen, quod immerito nobis iungitur singulis enim criminationibus oc curram, ne ridiculiam sit eos qui haec dicunt non arguere), Diagoram quidem merito theum judicabantisthenienses, qui non solum Orphica Verba proferebat in medium, ac

55쪽

Eleusinia et Cabirorum mysteria Vulgabat, et de statua Herculsis secabat, ex quo rapas suas coqueret; sed etiam Deti in omnino non osse palam et aperte pronuntiabat. Νobis autem, qui Deum a materia disjungimus, et aliud qui dem maloriam, aliud vero Deum esse, ac plurimo utrumque intervallo distare demonstramus Deum enim increatum et aeternum esse, ac sola mente et ratione cognosci posse materiam autem creatam et corruptioni obnoxiam , i nno immerii atheorum nomen imponitur Nam si idem ac Diagoras sentiremus, cum tot ac tanta habeamus Dei colendi pignora, ratum ordinem, perpetuum COI Centum, magnitudinem, colorem, siguram, descriptionem mundi merito

in thoismi crimen, et in capitis judicium vocaremur. Sed quia doctrina nostra unum Deum agnoscit, qui ingenitus ipso quod enim est non sit, sed quod non est omnia per

Verbum suum fecit utrumque praeter rationem patimur, ut et male audiamus et VeXOmUP.

V. Ac poetae quidem et philosophi nequaquam a thoi visi sunt, cum de Deo quaererent Euripides de iis qui inscienter ex praejudicata vulgi opinione appellantur dii, dubius

et incertus Debebat alio Iupiter si est in polo Haud perculisse rebus adverSi probuna.

De eo autem, qui scientia percipitur quemadmodum idem

poeta decernens et asseverans :Videsne sublimem lituac, qui et immenSum aethera, Uinisque terras humidis circum tenet. Jovem aestimabis hunc, hunc deum decernito. Horum enim nec naturas, quibus nomina imponi solent, subesse, Quis namque Iupiter haud scio praeter sonum

nec nomina rebus subjoctis imponi videbat. Quorum ergo

56쪽

nulla subest natura, quid eis prosi ut nomines Illum auteni invisibilem ex operibus inquitens, a videbat quae 3ni

sesta sunt in aethere et terra. Cujus ergo exstant opera, Cujusque Spiritu reguntur, hunc Deum osse ei spiciebat cietiam Sophocle, qui dixit :

Unu Prosecto St, unus est tantum Deus

Coeli atque terrae conditor latissimae,

assentiente circa Dei naturam, quae divina opera implet pulchritudinc), utrumque et ubi Deum osse porteat, tunum esse oportere demonstrans.

VI. Philolaus autem tanquam in carcere, omnia a Deo comprehendi assemus, et unum esse, et Supra maloriam esse demonstrat Lysis vero et Opsimus Doum definiunt, alie quidem numerum non enarrabilem, alter autem id quo maximus numerus prOXimum ibi numerum Superat. Igitur si maximus numerus, ut Pythagoricis placet, denarius est, utpote quaternarius, ne numerales Omnes rationes et harmonicas in se continens, eumque nOVenarius proxime antecedit unitas est Deus, id os unus. Unitate enim maximus numerus eum superat qui proxime minor est ipso. Platonis etiam et Aristotelis sententiam exponam. Ne lamen quasi philosophorum placita accurate demonstrans, ita eorum dolo dicta persoquor. Scio enim quantum prudentia et imperii potentia omnes superatis, lant etiam accurata omnis eruditionis investigatione Omnibus praestare, sic in singulis doctrinae partibus versantes, ut ne ii quidem qui unam aliquam illius partem Vellunt, tantum asSequantur.

Sed quia demonstrari non potest sine appositione nominum Deum non a nobis solis in unitatem includi, converti in ad opiniones. Ait igitur Plato Creatorem et patrum hujus, universi invenire dissicile est inventum apud omnes elo , qui impossibile a unum ingeni lum et aeternum intelligens

57쪽

Doum. Quod si et alios gnoscit, ut soloni, lunam et stelliis ut croatos agnoscit Dii deorum, quorum ego opifex, et pater opertini, quae dissolvi non possunt me nolonii

, Quid iiiid autem vilicium cst solvi polost. Si igitur non alii us Plato unum opificem omnium intelligens ingenitum

Deum; neque nos athei, a quo omnia per Verbum creata sunt, et cujus spiritu continentur, eum agnoscentes et tenentes Deum Aristotclos et qui eum sequuntur unum BgnOS- centes, veluti compositum quoddam unimal, ex corpore et anima constantem inducunt Deum corpus illius assignan tes, et fixarum sphaeram, quae in Orbem moventur Danimam vero, rationem, quae corporis motui praeest, ipsum quidem

minime mobilem, sed essicientem ut illud moveatur Stoici, etsi secundum materiae mutationes, per quam Dei spirituiti dicunt permeare, Deum nominibus multiplicant, re vera unicum statuunt Deum. Nam si Deus ignis est artificiosus ad mundi onerationes via progrediens, a seminale Omnes

rationes, sociandum quas Omnia sat QVeniunt, in se complectens si ejus spiritus totum inundum pervadit unus est secundum illos Deus, qui Iupiter vocatur pro servida maleride parto Juno pro aere, et aliis nominibus designatur pro singulis muteri id quam permeat, partibu S. VII. Cum igitur unum osse Deum, ut plurimum vel inviti

sutoniatur omnes, ubi ad universorum principia venerunt: Cumque nos cum a quo hae' uni Versitas Ornata Si Dcum

esse confirmemus; quid causa est, cur istis impuno doleo dicere quod libuerit et scribore liceat, nobis nutum positu sit lux, qui quod ut intolligi in iis et recto Crodimus unum esse Duuin, id veritatis signis et rationibus domonstraro possumus Nam poeta et philosophi, ut rus alias, tu hunc quoqu0 conjiciondo attigere, ex qua dum divini citus cognati anu, ii si in quis pii inunt ' inpiit Si, ut ti)nta Pontis timuerunt rivo troit litelligeri possctit. Si l latituti ii iis sa

58쪽

cultatis minime inventum ost, ut rem investigatione assequerentur quippe cum de Deo non ab ipso Deo, sed a se quisque discendum sibi esse existimassent unde etiam alius aliter statuit et de Deo et de materia et de formis et de mundo. Nos autem eorum quod perspicimus et credimuS,

testes habemus Prophetas, qui divino Spiritu astati de Deo ac rebus divinis pronuntiarunt. Atque id quidem ipsi quoque confirmabitis, qui prudentia et pietate in verum numen Caeteros superatis, alienum esse a ratione, ut Dei Spiritui, qui Prophetarum ora tanquam instrumenta pulsavit, credere supersedentes, animum ad humanas opiniones adjungamus.

VIII. Unum igitur ab initio esse hujus universi creatorem Deum, ad hunc modum considerate ut nostram etiam cum de conjunctam ratiocinationem perspiciatis. Si duo essent ab initio vel plures dii vel in uno et eodem loco essent, Vel in suo quisque separatim. In uno quidem et eodem Sse non possent. Neque enim si dii sunt, similes esse possint; sed quia ingeniti, minime similes. Nam quae genita sunt, exemplaribus similia sunt cingenita vero dissimilia, cum ne ab alio orta, nec ad aliud expressa sint. Quod Si,

quemadmodum manus, Oculus, pes circa Unum COPPUS VCP

Santur, et dum partes complent unum ex se essiciunt, ita Deus unus est verum illud quidem est Socratem, quatenus genitus et corruptioni obnoxius est, compositum esse et di-Visum in partes Deus autem, cum ingenitus sit et perpessionis ac divisionis expers, non sane constat ex partibus. Si Vero seorsum quisque fuerint, cum mundi creator supra mundum sit et circa ea quae condidit et ornavit, alter aut reliqui ubi erunt priam si mundus, cum sit rotundus, CC lestibus sphaeris concluditur mundi autem condito meus Supra per Sua Versatur, ad eorum providentiam advigilans; quis erit alterius Dei aut caeterorum locus ineque enim in mundo est, cum sit alterius neque circa mundum,

59쪽

silpra hunc enim mundi conditor Deus. Si vero neque in Daundo ost, neque circa mundum totus enim ille circuitus ab opisco Occupatur , ubinam est y supra mundum et Deum in alio mundo aut circa alium P Sed si in alio est, vel circa

alium, non jam circa nos est; neque enim mundi dominatum tenet, nec potestas eius magna est, Cum in circum

scripto loco versetur. Quod si neque in alio mundo est omnia enim ab isto implentur , neque circa ali uin omnia enim ab isto tenentur), jam profecto nullus est, cum nihil sit in quo versetur. Aut quid faciet, si cum ab alio mundus teneatur, ipse supra conditorem mundi, nec tamen in mundo aut circa mundum versetur Sed estne aliud quidpiam in quo stare possit Verum quis erit iste locus, cum ab Opi sic quae sunt supra mundum impleantur Num etiam pro videt Nihil sano ab eo factum, nisi provideat. Quod si nec facit quidquam, nec providet, nec ullus est locus in quo versetur; unus est illo ab initio et solus mundi opifex Deus. IX. Si ejusmodi tantum rationibus niteremur, doctrina nostra nonnullis humana videretur; sed quia Prophetarum Vocibus argumenta nostra confirmantur non enim vobis, qui litteratissimi et doctissimi estis, ignota esse puto Moysis scripta ut Esulae, aut eremiae et aliorum Prophetarum, qui mente et animo extra se rupti, impellent Spiritu sancto,

quae ipsis inspirabantur, ea sunt loquuti utent illis Spiritu sancto volui si tibiam instet tibicen . Quid igitur illi . Domi-

nu Deus noster non comparabitur alius ad illum . intrursus D Ego sum Deus primus o novissimus, et praeter mo non est Deus. Si initis ante me non fuit Deus, et post mo non erit. Ego sum Deus et non est praeter o . sint de magnitudin ejus odium mihi thronus est, tori a Vero' cubolbim puduin meorum. Quam domum aedificabilisi inibi, ut quis locus requietis mear od vobis illiu -

60쪽

IV ut ipsos libros adeuntos eorum expendatis OraCula, Ut Consentanea de causa injuriam a nobis propulsetis. X. Salis igitur demonstratum a me est theos O non Usse, qui Unum ingenitum et aeternum tenemus Deum, in

visibilem et impassibilem, qui nec capi aut comprehendi

potest, qui sola mente et ratione cognoscitur, ac luce et pulchritudine, et spiritu ac potentia non enarrabili Circumdatus est, a quo denique omnia per ipsius orbum et creatao Ornnta sunt, et conservantur Agnoscimus enim et Dei

Filium. Nec quisquam ridiculum existimet suum Deo esse Filium. Neque enim, ut poetae fabulantur, qui nihilo me liores hominibus inducunt deos, ita de Deo et Patre aut de Filio sentimus Sod est Filius Boi Verbum Patris in idonet operatione ; ab eo enim et per eum saeta omnia, Cum Pater et Filius unum sint. Cum autem Pater sit in Filio, et Filius in Patre, unitate et virtute spiritus, mens et Verbum Patris est Filius Dei. Quod si vobis pro summa vestra intelligentia inquirere subeat, quid sibi velit Filius dicam bre viter primam esse Patris progeniem, non quod factus sit ab aeterno enim Deus habebat in se ipso Verbum, utpote ab aetern rationalis , sed quod prodierit ut omnium materialium rerum, quae instar informis naturae et inertis terrae, partibus crassioribus commixtis cum levioribus, jacebunt, idea et actus foret. Haec sanctus ipse Spiritus confirmat.

Potavius ex illis verbis, in dea et steratione, immerito accusat Atlaenagoram quod Verbum Cum Patre usquo ad mundi creationem confundat: nam dictas voces thenagoras ipse explicat, et Ostendit Dei Fili uti esse Verbum Patris incide et operatione, quia SeCundum ipsum et per ipsum Omnia creata sunt: adeoque declarat Verbum esse personam Patri aequa Iem, utpote quae omnes Patris ideas possideat, et aeque a Pater Omnipotens it. Ex illo verbo, prodierit, nullo modo inseri potest, quod Verbum tum productum fuerit Cum mundus creatus eSt; nam Athenagoras ideo omnia per Filium creata esse dicit, quia Pater et Filius unum sunt quia una in utroque est divinitas quae jam aut mundi Creationem rat. lino non illum Verbum produCtum esse, sed prodiisse, ut id a et effectio ore res