Opuscula et carmina latina;

131쪽

his suae incunabulita nil prius neque antiquius habuerunt,iquam ut sinitimas nationes , ellis internecinis attritas sibi subiicerent et devictarum gentium regionibus in Provincias redactis, limites imperii magis magisque amplificarent ).

Hinc statim a primordiis civitatis orta est magna illa et civilium turbarum feracissima pauperum ei locupletium civium inaequalitas, quippe quibus praeter communem atriam vix quicquam commune fuisse ex intestinis illis discordiis, quas Livius et Dionysius sus enarrarunt, abunde Patet. Atque in hac maxima opum, iudiorum et Ordinum apud

Romanos inaequalitate liquid apparet, sapientissimos illius populi legum latores prudenter ibi temperasse ab illa,

qua Lycurgus in suos graSSatus est, SeVeritate, ne exigere potuisse a parentibus, ut pueros in tenera aetate a Se Segre

garent nullaque generis indolisve ratione labita, magistris publice constitutis concrederent. Enimvero in eorum locum quae legibus administrabantur apud Spartanos, apud Romanos sanctissima illa civitatis disciplina successit,

cum ublica, tum domestica, qua rem Romanam tanquam fundamento firmissimo nixam et sustentatam in iantam paulatim succrevisse magnitudinem, inter Omnes constat. At

que huic disciplinae Romanis maxime fructuosae locus 6 apud illos relictus fuisset plane nullus, nisi Parentes dome

singens praelectas inspiciendi adhuc mihi acta osset copia. Sed qui

nostra aetate Spartanoruin educationem Xemplar SSe Ohaerunt, quod intueri phoant et exprimere parentes nostrates, nae illi parum intellexerunt, quantum discrepet et abhorrent nostrarum civitatium constitutio et fornia ab illa Lacedaemoniorum. Vide, si tanti est, quae de Spartanorum educatione, angustis tantum civitatis illius finibus accommodata, a nostratibus pro institutis prorsus abhorrente, acute Observavit esewitzGedanhen, orschlfige undos sin sche, Ol. . . IV. p. 44 seqq. Hoc apparet, eiusmodi educationem non cadere nisi in summam civium aequalitatem, quae vix hodie in ulla civitate reperitur, nisi forte huc trahas Gallorum omnia cum maxime permiscentium temeritatem, quibus Spartanorum etiam in educandis liberis instituta valde arridere colligas o libro, qui nuperrime prodiit Abrege des eludes de P honime ait en faueu de P homni rmer. Dediemur Reprcsentans de la Nation par e Clere.

Paris 1790. U' Extat locus praeclarus in Excerptis olybianis VI, 48. T. II. p. 71.

Ernest ubi pulchre declarat historicorum πολιτικωτατος, quid intersit inter instituta pusillae civitatis, qualis Spartanorum fuit, et illius reipublicae, quae caput e fore orbis terrarum mature sibi persuaserat. Quod acutissimi scriptoris iudicium pulchre illustravit Voge in libro vernaculo sermone conscripto Liographieen rosse uni berithmter Munne, des

132쪽

110 DE LOCO PLUTARCHIstica institutione pueros ad virtutem et humanitatem insor- mare, tenerisque illorum animis sensus illos Vere Romanos Pudoris, frugalitatis, ietatis instillare potuissent. Quod ut eo dilucidius appareat, age, solemni lia ex interioribus literis aliquid depromendi occasione oblata iuvat luculentum aliquod exemplum educationis Romanae et summae in liberis a tenera aetate formandis ingendisque diligentiae e

Plutarcho nostro etitum roferre in medium, et ObserVationibus cum philologicis tum iis, quae proprie ad rem nostram, id est, scholasticam, facere videantur, illustrare. Pulcherrimus in vita Catonis Censorii, quem maiorem aΡΡellare Obtinuit, extat locus, quo sapientissimi illius viri studium et diligentiam in educando instituendoque filio ostiam scite et graviter descripsit. Habemus ibi imaginem privatae illius disciplinae, qua res Romanorum stetit floruit

que cum Primis, non adumbratam, sed vivis coloribus expressam et depictam ), dignam illam rosecto, quam non

tirones modo, sed omnes omnino, quibus educatio liber rum hodieque curae cordique est, curiOS Contemplentur,

animumque ut Virgilianus ille Aeneas, ascant ictura. Tirones quidem cum mature adsuefaciendi sint, ut non tam tum capita historiae Romanae, hoc est, principis Orbis te rarum populi, animis insigant et quasi insculpant memoriae 7 sed causas etiam, quibus res Romana a tam parvis initiis ad tantum maiestatis escendit fastigium, ex ipsis Veterum ο- numentis perspectas habeant ) tirones igitur accurata

Scilicet hae sunt illecebra et quasi veneficia, quibus lectores irvitis suis trahit et delinit lutarchus summus in delineandis istiusmodimaginibus artifex, quem si ni ira suavitate haec referentem audias, ipsi tute cum priscis istis felicioris aevi heroibus versari, cum illis sermonet caedere, Convivari r ticari, peregrinari tibi videaris. Recludit ubiqui interiora vitae domesticae penetralia, vel, ut Lucretius ait, postsceida

ΛΙulti recentioribus temporibus biographi hoc imitari conati sunt, sed hi quoque valet vetus verbum illud πολλοὶ θυρσοφόροι, παυροι δέ iΒάκχοι. Plutarchi in his artificium pulchre enucleavit elegans harum oenerum spectator Ilairius in libro utilissimo Lectures on Rhetori ambelles lettres, Vol. III. p. 71. Basil. Non est igitur, quod hanc ipsano causam fides historica lutarchi labefactetur et in dubium vocetur quod nuperrime fecit Vir Doctus, in libello alias satis frugifer die Ge- schichte de Nomer, urina klarunithre classischen Schri isteller, Lips1787. T. I. p. 100. Sed sufficiant haec, ne quis dicat me extra olea: vagari. Non potui tamen non haec adspergere in Plutarchi mei gratiam. Atque huc in primis pertinet totum caput de disciplina Romano-

133쪽

huius loci perlustratione sacile cognoscent, quibus et quain solidis fundamentis superstructa fuerit magnitudo populi Romani. Sed habebunt etiam arentes, et qui Parentum

personam in educandis erudiendisque liberis sustitient, unde intelligant, non novam istam esse sapientiam et quasi de coelo delaPSam, quam nostra Patrumque memoria assim prodiderunt variisque verborum lenociniis expoliverunt Ba-

sedowii, Trappii Campii, SalZmanni, aliique, non illi

quidem Iaude sua privandi, sed asseclarum, Vel Simiarum,

si mavis, iactantia et turpitudine in invidiam apud corda tos viros adducti ). Videbunt, quorum haec tenere et

antiqua novis comparare interest, severissimum illum se 8nem Catonem noluisse verberibus et contumeliosis Oenis saeviri in uero ingenuos videbunt Catonem, at quantum in republica virum, curam suscepisse filioli a rimis incunabulis, et, in quo Summa ope a Parentibus elaborandum esse clamitant nostra aetate, ne quid vitii tenera aetarum cum publica, tum privata. Quis non legit, imo didicit praeclaram et vere auream commentationem Ernesti de privata Romanorum discia plina in opusc. hilolog. p. 32 seqq. Novimus magistros, in hac palaestra probe exercitatos, qui quotiescunque discipulis antiquitates Romanas statis horis explicarent, hanc quoque dissertationem una cum aliis id genus libellis v. c. einersit eschichte de Iersalis de Sitte d. R. integram illis praelegerent et enarrarent, uberiorem inde ad auditores suos fructum redundaturum esse rati, quam si bonas horas dictatorum plaustris perderent e itisco, Rosin aliisque eius notae antiquariis anxie conductis et constipatis. yΡoterit aliquando, deservescente paulatim illo aestu abrogandi vetera et res novas moliendi in rebus scholasticis, quo adhuc multos absorberi maxime dolenduin est, libellus scribi lectu iucundissimus et ad cognoscendum seculi saporem utilissimus, in quo historia horum motuum et turbarum in educatione et re scholastica breviter et concinne exponatur. Atque hic liber, quem legere mirum in modum gestio, inde proficiscatur oportet, ut primum Ostendat ex historia literaria priorum seculorum, non nunc demum e cerebris eorum, qui educatorum Vel paedagogorum nomine sese onditant, sapientissima illa educationis et rei scholasticae emendandae propullulasse consilia, sed eadem iam dudum prolata, atque explosa etiam

esse avorum maiorumque memoria. Sic, ut unum, quod statim succur

rit, exemplum asseram, olfgangum Ratichium, qui sub seculi superioris initium praeclara multa de nova literarum discendarum via minatus, magno argent emunXit principes Germaniae vide post Morhos in O-lγhist T. I. p. 451. Schoeppertinum im Schulmagazin T. U. pag. 422. seqq. , fuerunt, qui eum BaSedomi ingeniose compararent. Exspectari posset talis, qualem mente concepimus, libellus a Venerabili Mnio, a ruthino, qui olim iam prolusione, qua exempias quibusdam demonstratur

mulia iure scholastica emendanda pro novi venditari, quae nova non sunt

Bariath. 1778. promulside quadam ostendit, quam lauta ab eo in tali coena instrui et appalari possint sercula.

134쪽

iula e contagione servorum traheret cavisse diligentissime; videbunt denique, quod a nonnullis hodie nimis fere urgetur et cum detrimento quodam pudori inculcatur, Caionem etiam consultum ivisse Pudori filii, et ne qua spurcitie

oculi eius auresve contaminarentur, adVigilavisse Ossertissime. Sed ne ianuam aedibus maiorem facere et praefatione tempus eximere videamur, praestat audire iam ipsum Plutarchum Ponamus locum eius integrum, cum liber non omnibus, quibus prodesse Volumus pella nostra, sit ad manus, atque in eo explicando ita Versemur, ut Verbis et sententiis singulis recte ponderatis, in genere ObserVationes quasdam ab hoc scribendi instituto non alienas ad spergamus. Et cum haec prima sese obtulerit nobis occasio in novo quod capessi Vimus, Rectori munere Solemnes

scholae nostrae Panegyres prolusione aliqua indicendi facile me veniam impetraturum spero, quod hinc inde in deverticula quaedam a Via deflexerim, et quid de recentiorumetiana conatibus et consiliis ad educationem liberorum ei rem scholasticam ertinentibus sentiam, ingenue decla

Locus apud Phitarchum in vita Catonis maioris p. 3 T. E. 348. A. C. sic se habet:

' Socratica est sententia, in Xenophonteis libris, Oeconomico inprimis et Memorabilibus saepius obvia neniinem accedere debere ad rempublicam, nisi qui sit bonus paterfamilias, bonus maritus et quam lepida de Gorgia historiola allata, ita effert noster in γαμι κοῖς παραγγ

μελλοντι ριχόζεσθαι καὶ γοραν καὶ φίλους. Alia dabit Lipsius in praecepi. olit II, 3. p. Φ8. Otandum vero, maius huic sententiae accedere pondus ex eo, quod a Catone profecta sit, qui teste linio in magnifico eius elogio VII, 27. s. 28. tres summas in homine res praestitisse existi

matus est, ut esset summus Orator, Summus imperator, Summu Senator.

Ceterum quam casta et pudica usus sit uxore Cato, miro argument ipse declaravit. Verba sunt Plutarchi in Cat. p. 346. D. αυτω, φη, λὶν γυναῖκα μηδέποτε πλὴν βροντῆς μεγάλης γενομενης περιπλακῆναι. καὶ

μετὰ παιδιῶν εἰπεῖν χυτον ως μακάριος ἐστι του ιδ βροντῶντος l

135쪽

καὶ Σωκρατους Ουδεν αλλο retur. Nec fuit, quod in So-

καῖον, εἰ μή τι δρηι οσιον, ως uenii insantem et fasciis in ιιχὶ παρεῖναι IῆrUναικὶ λουου Volventi Draesto esset. Ipsa soli 0 9εφος καὶ σπαργα enim lacte suo alebat puerit νου ' ' ). αυτη ro ετρεφεν tum admotis etiam ad ubera

Prosecto eiusmodi coniugibus nullo monitor opus orat, qui aurem illis vellicaret, et Chilonoum illud ne quid nimis, insusurraret, luod nostranetate morum et educationis rite instituendae magistri Roussaei, Campii aliique mira, si diis placet, sapientia prae copiis suis Coniugalibus inserere non dubitarunt. Vide, si tanti est, opus illud, quod titulo sane luam specios praefulget, ligem eine Nevision des chul uni Arzichungs-IVesens, Ol. I. p. 149-162. ' Hinc Socratem perpessicilini senem appellat Sonec in loco, quem ob similitudinem cum nostro adscribere non pigebit, Epist. 10 . . II.

P. 520. Accipite Socratem, perin)ssicium senem, invictum fame et paupertate, quam graviorem illi domestica onera faciebant sive uxorem eius pectes, moribus feram, lingua petulantem, sive liberos indoci Ies et L cri, quam patri, similiores.' Ceterum cui non decantata an

thippe, alterum illud Socratis nomonium, sed malignum et ex Alastorum genere Importunae mulieris vid in primis Init ad Diog. II, 36. patro cinium sus cspitieum annus in Actis philosoplii Cis Ol. I. sed oleum et opo ram in Aethiopo, quod aiunt, lavando perdidisse putandus est. Scilicet exspectat bona Xanthippe adhuc patronum talem, qualem spasiae et Iuliae nuper in libello, quom in sinu et culis serent haud dubie puellae

nostrates, sese praestitit Violandus. Socratis adversus uxorem οργησίαν nostra aetate retulit Roussapus, cui, ut Socrati lini Athonisenses, inimortales post mortem Gallia decrovit honores. Nam hunc quoque uxoris, belluae deterrimae, aequo animo tulisse iurgia et Opprobria, constans fama est; vide, si lubst, quae literis in Gallico itinere conscriptis memoriae hac de re consignavit Campius in libello menstruo ravn- schine iris ches Iotirna 1790. II. St. p. 165 seq. in hoc tamen dissimiles, quod Graecus ille liberos indociles placide emendaret, Lamproclem inprimis, qui iam erat grandiusculus, vid. Xenoph. πομν. II, 2. ubi LValcken. p. 2 3. et Hindonburg Addo se liberis Socratis notammonaster-husi in Addend. ad Lucian T. L p. XXXIII. et is chorum ad Plat Phaedon 3 p. 2 3. edit novis s. Gallus vero liberos statim a partu abiiceret et amandaret illuc, ubi exposititii pueri sumtibus publicis aluntur Findet Πhaus). Unum hoc addidisse iuvat, Mengium, qui initio huius oculi varia historia philosophicae capita dissertationibus illustravit, scripsisse etiam

disputationem, cui titulus Socrates nec offciosus maritus, nec laudandus pater amilias, Lips. 1716. sed ne novos ibi thesauros quaeras, lector, monendu es, esse Carbones, et fumum, ut solet, Vendidisse bonum Mon-gium, id Gurlit Abris de Geschichte de Philos p. 55. ' Cato, cum probe intelligeret rem plenam solliciti timoris esso te-

136쪽

114 DE LOCO PL UT ARCHI

καὶ τα των δουλων παιδαρια tricationis consortio benevo-

τω tα6 9 προσιεμενη κατε- lentiam illis instillaret in fi- σκευασεν υνοιαν εκ τῆς συν- lium herilem , Quum aliquid τροφίας προς το υἱον ). intelligere inciperet, ipse pa-

neram infantum aetatulam, cui a male sedulis vel socordibus nutriculis ingens asserri possit noxa, ipse non indignum persona sua iudicavit adesso fliolo lavando si fasciis quarum antiquitatos vide docte illustranten Salmasium ad Vopisci urelian C. 4. T. II p. 421 seqq. involvendo. Scilicet nondum illo tonapore Roussaeus triuniphum illum egerat celeberrimum de fasciis et incunabulis, fortiter ab illo oppugnatis vid. Emit imRevisionswerke, T. XII. p. 83. , quem anaglγpho etiam opor et inscriptionibus in monumento eius Ermenon illi excitato nobilitari, inter omnos constat. Henti vero parentes, qui hic luoque media via ingrediuntur, rati, involvendos quidem esse parvulos fasciis quibusdam, ne lux ontur distorqueanturve membra tenella, Sed non constringendos, et vinculorum nodis illigandos. Vide, si tanti est, qui recentiorum medicorum scripta accurate Xcusserunt, Experiontissimum laetium diss de brevioris et iii frmioris vitae causis infantilis aetatis Lips. 1782. p. b. et I H. Mulierum diss inaugur vitia quae Iam circa infantum educationem physicam

commissa. Erlang. l786. p. 7.' Non puduit Catonis, at quanti in republica viri, uxorem ipsam

mammas praebere filio, in quo haud dubie obsecundata est sapientissimis mariti monitis. Dignum putavit Plutarchus, quod commemoraret propterea, quod Romanas etiam intres passim insecorat haec labes, ut ad nutricos amandarent liberos, et quae verba sunt avorini in nobilissimo illo loco apud Gellium . A XII, I. insitivo degenerique liment lactis alieni corrumperent. utricem Virginiae, Virginis plebeiae, reperimus apud Liv.

III. 4 . istoriolam de Ciceronis nutrice abos apud Plutarchum in Cic. p. 86I C. Sed quis in his desiderat exenipla Cotorum tralatilia sunt et pervulgata, quae de latrum ossici in alendis proprio lacte insaniihiis

prisco iam aevo dicta, nostro ad nauSeam Usque repetita sunt. Accurate

hoc argumentum tractavit Frankius in System iner Dolis tundige medixini schen polizet, Vol. II. p. 309 se lq. nec contulisse pigebit Udenum in Alig. Rev. . . II. p. 79. seqq. Equidem Si mihi res esset cum delicatula, nutricationii taedium ' defugion te ob mollitiem, praelegerem illi locum illum salmarium e praestantissimo carmine telandi nostri, Oberon X. 45 48. rofecto enim hic otiam valet illud ἐστὶν ἐπωδα. καὶ φρενος θελκτηρια. '' Educabantur cum filiis herilibus vernulae, ut haberent, quibuscum luderont Q oblectaron insantiam suam. In his eligondis magnancautionem adhibobant parentes prudentiores; et sic praecipit Plutarchiae noster in libello pro captu temporum illorum non inficeto, sed merito ho- 12 die e scholis, quas ridiculo errore Occupaverat proscripto περ παιδωaαγωγης c. 6 p. 36. Heu S. et Quintil. I, . . , de pueris, iniser quos educabitur h. e. υντροφοις , idem dicendum.' Egregium sane materni amoris in filium documentum didisse perhibetur uxor Catonis, quod nescio an ulla hodie mater, nisi forte lactis exuberantis copia coegerit, etiamnunc editura sit. Coterum pueros eiusmodi μογάλακτας appoliar liceas voce ab Aristotρlo Polit. I l. p. 4. Conring petita. Veterum Iurisconsultorum Latinitas habet collactaneos. s. rutori Inscripti. p. DCLXI, 1. Quo pertinet etiam locus insignis Augustini in Consess. I. . . I 0. Vidi

ego et expertus sum puerum elantem nondum loquebatur, et intuebatur pallidus amaro adspectu collactaneum uum. V

137쪽

ἐnti δ' ηρξaτο συναναι, πα- ter literarum elementis illum ραλαι si)ν αυτος ἐδίδαξε γραμ imbuendum suscepit, licet ματα ), καί τοι χαριέντα servulum habere literatorem δουλον Mχε γραι ματιστ)ὴν satis politum, Chilonem no- ονομα Σίλωνα πολλους δι- mine, qui multos erudiebat δασκοντα παῖδας ) υκ ueros. olebat autem, quod' Intelligenda esse . l. per γραμματα, τα στοιzεια Vid. Sext. d- vers. Grammat. I, 2. p. 226. Fabriα), prina literarum elementa, facile apparet, et illustravit hanc Otio item post CaSaul, ad Sueton de Clar. Gramin. c. 4. et Salmasium ad 3pit. Pertin. c. I. T. I. p. 530. Ialcken aerius ad Ammonium p. 55. Seqq. Haec qui docerent, appellabantur literatores, γραμιιατισταί, probe distinguendi a Grammaticis , long maiorem doctrinarum ambitum complexis Sed trita liae sunt et viroruin doctorum curis iam dudum excussa. Consulat, cui otium est talia Xquirere,

diligentissime laoc expedientem rebsium in prolii sione de inibus Grammatici regundis in opusc. cad. et cliol. P. 191. Seqq. '' Xαριεις non intollexit Daci Prius, qui voltit T. III. p. 457. d. Amstet Od. fori honnet homine optime Germanus in torpres chirachius Vol. III. p. 430. , ob er gleicli inen sehr est hichten claven Chilo atte.' Xαρις politissimis Graecis, apud quos Omnia essent Omin, terSa, Venusia Ουδεν χαρίτων πανευθεν Theocrit. XVI, 108. in primis de eloquentia, doctrina et omnino humanitate dicebatur. Hinc a αρις locum habet in marmore illo antiquo, quod pothoos in Homeri resert Vide, qui pulchro de hac voce disserit, Cuperum ad poth. p. 96. Hinc ἄ-

ριτες in eloquentiae et poeseos laudibus saepe commemorantur, inprimis apud Pindarum v. c. olymp. XIV, 9. Id quod scite docuit Cl. Manso liber die Horen undisi auten Lips. 1787. p. 7 . seq. Atque hinc χαριεις etiam, ut monuit iam magnus Interpres ad Athen p. 4 frequentati arde doctissimo quoque et iterarum peritissimo. Sic οἱ χρομι ἐστεροι Saope apud Strabonem sunt peritiores in situ regionum dos critiendo v. c. II. p. 67. B. d. Almelov. Apud Lucian in eregrin. c. 39. T. III. p. 359. εἰ ἴδοιμί τινα χαρίεντα naal ab antiquioribus versum erat gratum ubi vido sis Fabr. et Reitz. cf. V. D. ad eundem de conscrib. hist. 16. T. II p. 24. et in Iove Trag. 48. p. 66. Eadem significatione saepe Occurrit apud Diodorum Siculum, ad quem conserondus omnino est esse-

ling. ad XI, 86. p. 470 I0. et apud Appianum vid Ind. in ed. Sch eigh.

s. v. ζαριεντες. Apparet igitur in hoc etiam Plutarchi nostri loco χαριεντα ὁ Ουλον esse servum literis probe aecultum et perpolitum.' ' Romanos locupletiores in familia sua aluisse servos Grammatistas, 13 copiose iam docuerunt, quorum de servis Romanorum extant Iibri seculiares, ignorius, opina, alii vid. Fabric Bibliograph antiqv. p. 76 I. ed. Sch). Laudasse hoc loco sufficiat fragmentum Orbili apud uoton.

de Cl. Grammat. . . p. 950. d. Oudend. , apud maiores, cum familia alicuius venalis produceretur, non temere quem iteratum in titulo, sed Iiteratorem inscribi solitiι essc quasi non perfectum hoc non Ceperunt interpretes. Resserendum ad grammatico τελειοτέραν, ut appsella Philop. 3. . et 462. d. Frs. sed imbutum ' Comparasse etiam iuvabit V. DD. ad epotis Atticum c. 13 3. ''D Notandus hic locus, quo declaratur conditio ludorvi literariο-rum apud Romanos. Habuerunt haud dubie ludos eiusmodi, in quibus

tenera liberorum aetas olementis imbueretur, aliarumque etiani rerum, quibus aetas puerilis ad humanitatem institui solet, si non periactas at in-

138쪽

116 IN LOCO PLUTARCHI

6θαι ' )ὐ μανθανοντα βρα scendo, auribus Vellicari, nec

choatas certe intelligentias acciperet. ormultis hoc auctorum locis de-ntonstrari potest. Adi, ut unum laudem, qui iam ad manum, lut in Cic. p. 861. D. Plura collecta reperies a Cl. Ieinde in commentatione: de pueritiae gentilis institutione ad religionem in Syntagin opusc. cliolast. Gott. 1788. p. 59 seq. Atqui eiusmodi διδασκαλεῖ seu ludi a portitantum suerunt a servis et libertinis hominibus ad prima literaruin elementa puerili aetati impertienda. Istiusmodi vero scholas vel bonarum literarum gymnasia, in quibus elegantium literarum doctores publicis stipendiis ornati doctrinas profitebantur, et adhuc profitentur nostra aetate, plane abhorruisse a vetere illa liberae civitatis disciplina et sub Imperatoribus demum, Vespasi3no, Adriano et initia cepisse, satis constat. Vespasianus salaria primum constituens doctoribus vel e Suetonio notus

D Athonaeo, quod doctoribus cum salario constitutis in Capitolio instituit Adrianus, vid. Reimar ad Dion Cass. LXXIII, 17. p. I 2 0. Si plura cupis, adi, qui de hac re praeclare disputavit, ege ischium, in commentatione de Originibus Ordinis eruditorum apud Romanos uber et Zu- stan de IViysens cha ten, nil liber die sinistehung de Gelehi tensiundes ei den omern in Collectione opusculorum Vernaculo sermone Scriptorum I letne christon, Flensb. 1786. p. 67-72. Mira loquacitate protrita multa et in vulgus nota es sutiit, qui nuper de eruditionis set doctrinarum nibi tu pud Romanos disputare instituit, tinnich, astor Hadmorsi ebiensis Verque uber die Grunzen de Auntur uti unter den

' Sappius noster loca assor e libris Catonis, quos Plutarchi aetate

nondum interceperat teinporum iniuria, . c. p. 338. D. p. 342. . Fuit enim Cato pro captu seculi sui Vere πολυγραφος. Otum ex epote et diserte affirmat noster . 35 I. D. συνετάττετο λογους τε παντοδαπους καὶ ἱστορίας, atque idcirco omnium bonarum artium magister appellatura linio XXV, 2. . . At quonam in libro ea, quae hic commemorantur, tradiderit, hodie vix coniectura assequi poterimus Laudantur a

Noui II. n. 573. Catonis praecepta ad lium, e quibus haec depromta 14 osse dicas. Sed cum lassim commemoretur aliud scriptum de Oratore adflium, in quo prinius Romanorum praecepta rhetorica tradidisse fertur Quint. III, 1. 19 ubi id Ges ner), recte unccius iam de adolescentia lingit. Lat. c. I. p. 186. praecepta ad filium et commentarios de or toro diversos eiusdem libri titulos esse, statuit. De fragmentis Catonis, quae passim Collecta reperiuntur, Vide quae post Fabricium aliosque eno multos monuit Harlesius in Prolegg. ad Introduci, in notit sit Rom. S. 1. p. 7 . Seqq.' ' Vellicatas esse a paedagogis puerorum auriculas, non est, quod multis demonstratum eamus. Semper hic mos obtinuit et adhuc obtinere dicitur in scholis quibusdam ob magistrorum saevam truculentiam et asperitatem male audi sentibus. Poterant hoc loco uti Interpretos Quintiliani VI, 1. I. ubi lepidam de Glycone inepto causidico, narrat historiam: ,, Glyconi puer, quem in ius productum sc ut vultu ob li iudicum misericordiam moveret), quid seret, interrogabat, eae paedagogo se vel licari re pondit. V Nec abhorret a vero, ludi magistros, si volt sent aliquid infigere enitus memoriae puerorum, pervellere solitos illud membrum, quod memoriae dicatum tangentes antestabantur Et imagines illae hominuim

139쪽

nurem alterius vellicantium cum inscriptione NHMONEY iii numis et gen nais, quas conamentorant Lips in Qua si Epist. IV, 26 p. 585 Muretus V. Oct. XII. . pag. 1087. T. II. Lani p. rvt. et Heyn ad Virg. T. I. P. 100. edit noviss aeque huc referri possunt at lite ad veteremnnteStandi niorem. Ceterum longe a pessimo hoc tetricorum magistellorum ni Ore distabat blanda auricularum apprehensio in osculis ingerendis, χυτρα n Graecis appellata, quam certatim illustrarunt ulin ad Oll. X.

100 P. I 27 . arton ad Theocrit V, 133. Ueyn ad Tibuli in Ob-

' Qui conditionem liberarum civitatum apud Veteres perspeXit, non

mirabitur, legum et institutorum patriorum scientia pueriles antino niatur imbutos esse, utpote quibus mature etiam ad ren'lublicam CCedendum et ius civit tractandum esset. Sed hac tuo lue in re Cernebatur Peculiaris Catonis industria. Nam cum in more positum esset, Ut dole- Scentuli se conferrent ad virum aliquom, iuris prudentiae laude florentem, quem perpetuo assectantes legum haberoni praeceptorem Sic, ut hoc exemplo utar Cicero contulit se ad Mucium capvolam nugurem, quo RXime εἰς sorhi ρίαν των νομων ωφελεῖτο lut in Cic. p. 862. .

Vide, qui totam rem docte, ut solet, illustravit Middletonum in vita Ci- Ceronis Britannico sermone consecta Histor of the Lis of Marcus Tulliit Cicero, Vol Ι. p. 2 6. d. Londin.), maluit ipse legum et cautionum formulas filio praeire, quam altor hanc provinciam committere. Nec hancroni igitur in filii institution do siderari passus est Cato, quam hodie fere omnibus in scholis non in magno civium detrimento negligi saepe graviterque conquesti sunt viri prudentes, quorum de re scholastica et educatione recte constituenda passim leguntur libelli. In ludis litora iis leges patrias diligenter tradendas esse et explicandas, monuit iam Rese-wigius in fructuosissimo libello de educatione civium liber die Ereti hun des si gers, p. 9 . et 161 quicum comparandus est Vos in Cam- Pen Fragment gelsi, p. 154 seqq. Nec defuerunt nostra aetate, qui 15 periculum eius rei facerent, libris etiam hoc consilio compositis. Sic leges in scholis Austriacorum enarrari cognovimus e continentariis menstruis Brunsvicensibus: ratinschive isches Iotirnal, 788. Ι. St. p. 236. Prodierunt libelli huic usu ita servientos vid. lig. Litt. . 1788. n. 7 . . et Aligem Deutsche Bibl. LXXIX. p. 405.), quos nuper admodum reCensuit auctor libelli liber die Erlerniing de Landes escire in deno Oths-schulen Lips. 1789. a quo librum eiusmodi, secundum quem legum notitia in scholis tradi queat, expectBre POSSUMUS.'' Non nescio γυμναστή de lanistis etiam, seu gladiatorum magiastris dici, ut apud Dionem Cass. LXXII, 19. p. 1219 ubi vid. Reimar. Sed h. l. tamen ni alui armorum doctorem, quam cum Xγlandro lani stam, Vertere. Xylandrum presso sequiter chirachius echi me ister. Melius actorius mattre ' exerciccs. Nimirum magistri illi tironum ei Romanae in campo Martio iuventutis priscis reipublicae temporibus nonsuerunt lanistae, quippe qui in ludis gladiatoriis tantum dictata darent; sed quod pulchre docuit iam Lips de Mil. Rom. V, 1 , p. 2 0. Centurio aliquis veteranus aut miles annis cicatricibusque obsitus Primus consul

140쪽

αυτος ἰδία χειρι καὶ si εγαλοις prodidit, ut domi haberet 1i-

Rutilius A. V. 648. nullius ante se expmplum sequutus, e ludo gladiatorio doctores militum arcessivit. Valer Max. II, 3, 2. Atque lilia exolo visso illum morem labente iam disciplina queritur Plinius in Paneg. c. XIII. postquam exercitationibus nostris non e teranorum aliquis, cui decu , muralis aut civica, sed Graeculus magιster adsιstit' ubi id Patarol. p. 27. d. SchwarZ. Veterani illi magistri proprio vocabulo appellabantur vel campidoctores, si milites in castris armaturae numeros docerent quod docte demonstravit te echius ad eget. I, 13. ed. Vesnt errorem resutans Salma si ad Lamprid. S. 53. T. I. p. 1012-i . vel armorum doctorcs, qui tractandorum armorum peritiam solis tironibus tradorent, de quibus digna est, quae consulatur, en r. Valesii nota ad Ammian XV, 3. p. 56. GrOnov. Ceterum complectitur Iutarchi nostri locus ad quem illustrandum apprime facit Sil. Ital. VIII, 53-60. Omnes fere armaturae numeros, quibus meditationes CanipeStre tironum Continebantur, te κοντιζειν, quo pertinet iaculorum, pilorum, sagittarum misSio, πλομαχεῖν. quo referenda sunt exercitia ad scuta viminea ad palum .palaria rudibus batuendi, caesim unctimque feriendi, et τευ ειν, quo spectat etiansalitio, id Sto ech ad eget. I, 18. P. bb., Andem νηχεσθαι, quo, ubnescit, post arniorum exercitia in Vicino Tiberi sudorem abluisso Roma. nos, id Ste Hech ad II, 3. p. 222. Adde, qui omnia illa exercitia cunrecentiorum inventis scite componit, Noesch Commenta uber die Commentarien de Caesars, nebs Leitragen cur rom. Tu lik. Halles 1783 p. 240. seq. Frustra vero, ut hoc addam, Catonem filium natando exercentem ad fulciendam, quam ipse alias expunxerat, leCtionem vulgatan in Suetonii Augusto c. 64. advocat ips de Mil. R. p. 2 3. Ibi nil notare rosingendum esse e serie rationis Vel lusco patet vid. Oudendorp. ' Frustra esset, si quis ex his verbis pancratiastarum artem, πυγιχην, pugilatum, iam tum Romanis cognitam suisse demonstrare conaretua16 Ars enim athletica pi palaestrae umbracula post Catonem demum a Graecis ad Romanos transiere. Primus athletas publico spectaculo exhibui Μ. Fulvius ludis votivis Liv. XXXIX, 22. a quo si dissentire vid0tur Valer Max. II. . . commode conciliari potest, ratione diligenter putata. lSed cum ipsa πυγμαχια merito ad prolusiones et simulacra, ut Virgiliana voce utar, belli reseratur ιιιμήμ ατα κροὶ γυμνασματα πολFμικωappellat lut Sympos II, 5. p. 523. . quem locum pulchre illustrata Μercurialis de Art. Gymnast. II, 9. p. 150. , simpliciter hoc Catonis ex eicitium intollisti velim de corroboratis moditatione campestri brachiis ictus hosti inserendos. At ius huc pertino dictum Cassii, qui milite singi redi decurrente, heus, commilito, inquit, pugno bene teris. Quint. 3. D. '' Ut hoc loco potuisset in rem suam abillonius, qui praeter ui

라틴어 텍스트