장음표시 사용
131쪽
dicuntur de contrariis c0njunctis vel copulatis adjunotis vel connexi propositionibus, regulisque quibus componendae sunt lin. Quae cuncta a logicis vulgala satis est indicare. Non magi reserenda videntur quae .XVIli,e.1,1 Scholarum more de argumentis reciprocis disputavit, quorum quaedam prava esse contendit de enthymematibus, quo verbo signisscat ratoriam argumenti L. I, e. v. -
formam abundantiorem et laetiorem quam quod hO XII. e. n.
die logici scriptores concipiunt, nec enumeraDdae captiones illae sive captiosae quaestione quarum USUS
in scholis illius temporis requens erat 2 plurimas ait ipse inanes esse et quasdam lepidas magis
argutiolas quam proba argumenta videri c0ncludi L. XVIII. e. i,12. altamen nos docet quo pacto aequale ejus sophismata resolvere conarentur, inter quae praecipue megarica memorat, et quomodo Calv. Tauru ea exerci Q. VII, e. xiii. tia n0n Spernaretur, quantum denique ludium et
cura illi sermonum generi quod controversia dicebant adhiberetur Testis ergo est Gellius non parvi momenti, si vi cognoscere u inclinaret eo vivo philosophia, et quam levibus saepe rebus dialectica studeret Iin Perpauca tamen ad promovendam animi culturam tradidit et plerumque si non verbis re tamen Ciceronem imitari salis habet quod apparet iis quae deamiomatibus vel pronuntiatis, de demonStratione et L. XVI, c. m
132쪽
lege qua emci debet, de inductione quam alio sensu
L. XVI, c. viii ac nos desinit.
Ea magis digna sunt quae notemus quae de duabus geometriae partibus dixit, scilicet de optice et Sonorum Scientia, cum recentioribus experimentis convenienti Utraque harum spatiis et intervallis L. VI, e x m. linearum et ratione numerorum constat s agi autem ludi quam disciplinae sunt quae ex libro Varro-L. III, e. ni de septenarii numeri vi et facultate sumpsit
quod pythag0reis placitis paulum differt ij.
L. XIX, c. 1, 15. Cum tDici contra veritatem in assensu animi ponere videtur qui voluntatis est et arbitrarius, ab
Academicis dissentiens et): idque quod spectatae experientiae est et usu probatum, hortatur ut ad dis-
. XV, e xxx. ciplinas litterarum non serius adeatur, ne res male cedat.
Quaestiones naturales, ut jam diximus, prout erat omnia discendi cupidus, attigit Gellius, leviter quidem et emere sed postquam mira quaedam e diversis Script0ribus sumpta retulit, ait ipsum taeduisse scripturae nihil ad ornandum juvandumque usum
L. IX, c. 1v. vitae pertinentis.
L0gicae nunc assignantur testimonii aestimatio et L. V c. xvm hiStoriae lege de iis pauca sunt apud Gellium, qui de historiae definitione ambigit, nec eam ab Annalibus salis plane discerni auctore iamen Sempronio Asellione usus, qua vere sit historia ignisscare
133쪽
- 103 his verbis videtur obis non modo ali Video L. V. c. xum, .
quod actum esset id pronuntiare, sed etiam quo consilio quaque ratione gesta essent demonstrare l); sadditque narrare bellum omissis consiliis quibus gestum est id fabulas pueris est narrare non historia L. V e. Vin s. scribere. Sensit vero quae sit historiae vis et utilitas, quas nos alacriores ad rem publicam defendendam et segniores ad rem perperam flaciendam emcere debet: sed longe abest ab elatis et magnificis dictis quae de ea re prosert Cicero 2 cujus quidem in hoc
loco non meminit. Quae de testibus singularia quaesivit ad ethicam si judicis ossicia reseremUS. I De Ethica se morali philosophiae parte. Ethioam rem desinit Gellius eam philoSophiae par L M, e. , . tem quae ad virtutum origines officiaque earum aut conmia aut contraria morborum vitiorumque fraudes animorumque labes ac pestilentias Spectat, et eam plurimi Iacit nec tantum in exploratione et medit tione inutili verborum aut placitorum, sed etiam in eorum ob8ervantia sitam esse censet ea mente vidimus ab illo laudatam Herodis Attici et Epicteti dissertationem I).
134쪽
Cum stoicis et Cicerone sin, cujus disciplina varios sontes habuit, consentiens, non aliud dicit esse vere L. XII, e. v I et Simpliciter bonum nisi honestum, quod quisque voluntate 2 et ratione decreti sui nisus assequi
quatuor virtutibus quas veteres philosophi admittebant praecipua et omnium capita, sortitudinem
veram esse ait quam maj0res dixerunt scientiam re-L. XIl e. v 13. rum tolerandarum et non tolerandarum additque a Stoic0rum contumacia abh0rren non eam esse quasscontra naturam, monstri vicem, nititur, ultraquctmodum ejus egreditur Epictetum mullis in l0cis ejusque Sententia pr0bat, utpote qui laborem ac continentiam laudaverit. Ad sortitudinem simul et prudentiam spectat quod L. I, c. xxvi, 3. de ira Sen Si quem morbum 5 vocat quo quidem verbo omnia delicta, ut Stoici, designat ideoque non tam poenae quam medicinae causa militibus ignavis venam solvi et sanguinem dimilli veteres romanos jussisse pinatur, quippe cum postea ob pleraque alia idem factitatum sit, quasi minus sani viderentur om-L. X e vin ne qui delinqueCent. Haec magi ad prudentiam quae
135쪽
de immodica lingua dixit. Tullii sententiam prope
referen malim equidem indisertam prudentiam quam stultam l0quacitatem l) a L. I, c. xv, De temperantia saepe egit Gellius : censoriae everitati exempla erga equite nimis pingue aut cavillatores quosdam lege a Romanis de sumptu SanctaS, rationem quam C. Gracchus e Sardinia rediens, de parsim0nia sua in conci0ne habuit, verba Socratis quae citavimus de vivendi ratione, convicia quibus Demosthenes et Hortensius profligati sunt, praecepta Τ. Varronis de educandis liberis quibus impuberibus nimi s0mno ciboque interdicit, pa8Sim mem0rat. An liquorum morum admirator nihil negligi qu0d ad eos pertinet et praecepta lepidis narratiunculis illustrat.
Iustitiae imaginem qualis a Chrysippo depicta fuit
cum descripsit ejus expromi Signissicali0uem quae omnes virtute judicum ossiciaque in se continet elatius quam 80let dicit op0rtere judicem et 8Se gra-Vem, Sanctum, SeVerum, incorruptum, inadulabilem contraque improb08 nocentesque immi Seric0rdem alque inexorabilem erectumque et arduum ac potentem, vi et majestate aequilati veritatisque terri
Peregrino duce et stoicis, justi honestique studio solum non p0enae cauSa peccatum vitandum censet 'in Legem , nonnullis in locis. Sed juriSconSulli L. X, p. xx
l Cic. De orat. III, 3b alii equidem iudisertam midentiam quam stultitiam loquacein u
136쪽
magis quam philosophi more delinit variasque ejus species distinguit. Frustra tamen apud eum sublimia verba requires quibus summam legem, in nasum insitam, depinxit Cicero l). Ex voluntate et ratione 2 mores et ossicia pendere
L. II, e. m. omne conSentiunt: at Gellius, sicut Cato in oratione pro Rhodiensibus habita, solam voluntatem quam non lacia sequuntur non puniendam Sse censere videtur quod ad jus civile tantum spectat, L. VI, e. m, . quippe cum dixerit poenitentiam sane voluntariis faciis gigni, ac saepius fleri ut malum consilium poe-L. IV. e. v. Dam Sui habeat et consultori pessimum flat, ac pec-L. XII, e. xi cala quidem tempore detegi δὶ
In hoc a stoicis dissentit quod inter animi mala L. I, e. xvii 6. gradu admittit 4 Vitia, ait, agiliis leviora L. XI d. xi. . Sunt inter mendacium dicere et mentiri distat bin ,Αddit alias disserentias e P. Nigidio excerptaS, quae omnes ad id contrahi possunt quod alterum voluntarium, alterum non voluntarium sit alterius conscii, alterius non conscii SimuS. Non omittit Gellius illam benevolentiam et carita-
137쪽
- 10 tem qua natura homines inter se conciliat, quam erga omnes homines promiscuam Vocat, Sed gram L. ill c. Vs.
matici more, improbe humanitatem diciam contendit, nec satis signissint quam penitus sit nobis insita nec quid essicere possit. it tamen beneflcentiam per Se ObServandam esse et auctoritate relus Ciceronis l),
nulla tacita ratione ad utilitates redundante Clemen ' XVII. c. V,
tiam tamen et mansuetudinem pro utilitate, relata L. VI, c. , 52. Catonis oratione, observandas censet, et credi ei qui imprudens aut aliqua vi compulsu peccavit veniam L. I, c. ViΠ, .eSSe petendam, quo sane intelligendum etiam Stobtinendam, delicatioreque sententia dissimilem pecuniae et gratiae debitionem esse pro certo habet. Illi sunt animi sensus moresque erga DiVerSam hominum societatem habendi, ε quod, ut ait Cicero, natura praescribit ut homo homini, quicumque Sit, ob eam ipsam causam quod is homo sit, conSullum velit 2). , uno ad ea quae de privatis cujuSque pro re et tempore ossiciis senserit Gellius transeundum. Ossiciorum ordinem ex moribus populi romani hunc constare dicit : primum juxta parentes locum tenere pupillos, secundum clientes, tertium hospites, postea cognatos amnesque massurium autem Sabinum ait antiquiorem locum hospiti quam clientioribui8Se L. I, p. xui, 2 Notandum est in eo ordine nussam de civium erga patriam ac patris erga liberos ossiciis mentionem
138쪽
fleri , de quibus iamen passim locutus est 1 minus vero philosophi, ut jam diximus, quam juriscon sulti more, ut quidem ex auctoribus, quo habet, satis apparet. Nihil de ipsa familiae constitutione apud Gellium
legitur Assentitur Ciceroni prudentem esse patrem' l. XII e. xii familias et cautum debere dicenti attamen ei exprobrat quod parum honesto responso hoc praeceptum dedecoraverit 2). De matresamilias et matrona gram-L. XV m e.v1,9. matice et Uridice di Sputat. Matrimonium, ut decet romanum, salutis perpetuae cauSa capessendum judicat, itaque recte secit etellus umidicus si non oratorie, qui exp0sili et perpensi molestiis incommodisque matrimonii persuasit tamen civitatem salvam
L. I, e. vi 26. SSe Sine matrimoniorum frequentia non posse d).L. IV c. v. Quod jus sponsaliorum ante civitatem universo Latio datam fuerit 0bservatum et quomodo pecunia mulctaretur qui sine usi causa promissum non Ie
cisset summatim et frigidius exponit. De jure quoque ossiciisque viri et mulieris pauca passim reser quae jam vulgata relinquimus 4ὶ Νο-
l Cic. De o I. I, P cf. Fenelo Ilis'est pas permis de Se conserve en ruinant a famille, ni d'agrandi Sa famille en perdant a patrie, ni de chorchorda gloire de a patrie en violant e droit de humanite Essa phiιos surci 9ouv. Ch. ΙΙ . 2 u Prudentis et cauti patrisfamilias esse, quod emere velit, empturum esse negare propter competitores emptionis ii Gell. l. XII, c. m. 3 cs. Cic. cum sit hoc natura commune animantium ut habeant lubidinem procreandi, prima societas in conjugio est... id autem est principium urbis et quasi seminarium reipublicae. . . quae propagatio et soboles origo est rerumpublicarum η De o I. I, 16). 4 cf. I an de loeden Ilerta, A. Geιιii quae ad jus pertinent, etc. Dj0jtjgsui MIOO le
139쪽
ta quo adm0dum Urbis ouditae anno prima rei uxoriae aetio fuerit, quo Sp. Carvilius Ruga Romae cie amicorum sententia divortimn cum umore fecit, quod stem is esset ij. Attamen ali habet ea indieare L. Vt L e. xxv nec judicium promit aut quaerit, ut quidam P08 leaseeerunt, qua de causa aut rati0ne ho0Jus constitu tum fuerit, et qua mente eam rem Carvilii aequales aeceperint 2). In ea enim parte narratorem et etiam fabulatorem agit Gellius et Xanthippe erga maritum li e XVI, Sogralem intemperies a Contra amorem quo Artemi Sia Mausolum prosecuta est eum quadam delectatione
De parentum erga liberos ossiciis nihil dicit : at
hoc solum de exheredandi jure ex ratione Q. Metelli Sumptum qui deorum immortalium poteStatem parentum p0 testati comparat liberos suos, S errare pergutit exheredantium Plura contra de liberorum VI e. r. ossiciis, quod romanum degebat, inveniuntur : SSeri in domesticis rebus silium vel magistratus digni late ornatum patri, privato etiam li0mini, cedere in publicis autem locis patris jura paululum interqui S L. . . Dicere debere alias quaestionem inter philosoph0s agitatam examinat an semper inque omnibus jussis patri parenuum sit, et tribus sententiis exp0sitis, mediam quamdam probat Sicut optimam et tutissimam e in quibusdam parendum, quibusdam non ObS
140쪽
quendum esse et eam conclusionem selectis exemplis
Quod ad propinquos spectat fabula cassitae narrata censet eorum Sicut et amicorum levem plerumque et L. il, e. ix, 17 inanem duciam et in nobis tantum ipsis nitendum His omnibus Gellius sui temporis philosophorum vestigia sequitur qui singula bene vivendi praecepta magis edebant quam ad unum doctrinae corpus redi-l,. xlII. e. iii 4. gebant. Quod Si lutorum erga pupillos officia quae 4 ,α '' parentum, ut supra dictum est, proxima sunt, non altius perspecta et exposita sunt, pro monumentiS recie ea habenda sunt quae de familiae dixit eman-L. XV,e.xxvii,3 sipatim quam sacrorum detestationem vocat, et satis
indicant, quod nostri aevi scriptores asseverant lin, geniis Iundamentum fuisse religionem, qua Sublata, si Tullio creditur, societas generis humani et una em-cellentissima virtus justitia tollitur 2ὶ Ut ille Tib. Coruncanium, P. Scipionem, P. Scaevolam, ponti-ssces maximos, non Zenonem, aut Cleanthem, aut Chrysippum sequitur δ), sic Gellius urisconsultorum auctoritate in primis nititur quae jamdudum accepta in diem crescebat 4ὶ Quod ad clientes et i XX, e. i. hospites pertinet, tantum eos dicit summa de a populo romano observatos semper suisse quod prorsus asSerere, romani civis magis quam historici dici po