장음표시 사용
111쪽
hrae verae in Disco Lunari, reddita ratione, quMoua militer immematur , Fie ipsa umbram immotam subeat ab oeeasu notiro in ortum. sve fingatur L .am immotam umbra aquasi progressa ab ortu tu suasam invadere. Nec desunt, qui non modb Solem imis motum concipiunt, sed etiam sine notabili errore , uasi immotum imaginantur punctum assumptum inuperficie Lunari propter tarditatem conversionis Caa- finianae circa proprium axem, quod reddit faciliorem Constructionem . Oculi in Luna collocati phaenomena tempore Eclipsium expendit Damid Gregori Lib. VI, Astronom. prop. s. Corollaria superioris doctrinae qui que per sese facile deducet: illud in primis: mulici plures Solis Eclipses in Luna visibiles, quam nos numeremus deliquia Lunaria. Ratio est quia si oculus degeret in superficie Lunae nobis obversa, esset illi satis sensibile, quando Sol occultatur solum partialiter
a Penumbra Terrestri, v. g. unum vel duos digitos. viceversa, in Terris id non est sensibile ; unde non computamus Lunae deliquia, nisi quando attingitur a. Fadio umbrae Uerae, vel ad summum a Penumbra n strae atmosphaerae.
112쪽
Concordia Mechanica , sime organicum triplicis Sphara subsidium pro Eclipsibus.
s. XUI. Usus Globi Geographici pro inritis ve Luminaris
ΙNter modos Luminarium Eelipses mechanich oeualis exhibendi ille explicari meretur, quo in Ge graphiso Globo repraesentari consueverunt; idcirco pro pleniori, & faciliori Solaris defectos intellige notia, ae praedictione sequentia praecepta subjiciam . g. moniam penumbra numquam eodem tempoi Telluris superficiem visa est Occupare ultra ps grais dus in amplitudine , praeparetur circulus ex charrhe rassior i, qui non extendatur ultra s9 gradus citculi maximi in Globo Geographico . Ejusdem chartacei circuli quantitas pro data Eclipsi determinabitur, si tot praecish gradus ejusdem Globi tegat, quot gradus Disci Terrestris, seu circuli illuminati Telluris
hemisphaerium repraesentantis inventa est occupate diameter penumbrae in Eclipsis constructione . r. Globus exponatur Soli, ut axis illuminationis Globi . si productus intelligatur, transeat per datum Solis locum . in Ecliptica futurum tempore Eclipss.' 3. CDm ex constructione, vel ex calculo innotescat quot minuta occupatura st diameter umbrae , vel lucis in data Eclipsi , auferatur in gyrum circa centrum circuli charia tacet tanta ejus quantitas , ut illam ad libitum approximando, vel removendo, radius Solis per ape tum foramen admissus illuminet in GK,ho' totidem iso a mi
113쪽
ro 3 se illux. Ee L. PARs IV , ORD. Doc T. minuta circuli maximi, quot inventa eit subtendere praedicta diameter. 4. Si in constructione via penum-hrae eadat in Discum, seu circulum repraesentantem
Tellurem, & jam nota sit Solis declinatio , ac tempus, clarius in Globo, quam in illo Typo de te iminari poterit nunctum dicamus Μ ubi Eclipsis ceneralis spectabitur in meridie. s. Poterit pariter verissus occasum determinari in Globo punctum vocemus A in quo Eel ipsis centralis incipit oriente So-
Ie , Convertento autem meridianos interceptos inter
punctum A, & Μ in tempus, ut uni horae dentur Is gradus, & unicuique minuto horario II minuta gradus, innotescet differentia temporis in horis ante me-xidianis. 6. Similiter procedendo versus ortum dete
minari poterit successiva illuminatione punctum Z, in quo centrum penumbrae desinit Tellurem attingere, adeoque Eclipsis tentralis videri desinet occidente S
Ie, convertendo pariter meridianos interpositos in ho- Tas Astronomicas , innotescet differentia temporis a puncto M in horis pomeridianis. I. Loca, quR Pe Curret Solis radius per circuIi chartaeei centrum sieintroductus, ut successi vh transeat per tria praedicta puncta juxta ordinem literarum, umbra enim pr greditur ab occala in ortum sunt ea quae videbunt Solis Eclipsim centralem: loca obtenebrata a Circulo chartaceo sunt ea, quae tempore Eclipsis erunt aliquandiu intra penumbram . g. Si velis quantitatem digitorum, pollet acu crassiore perforari id , quod rem
net ex circulo charta eo , vel per tres circuIos cor
gentricos , vel saltem secundum diametrum prope iam versus polos ita ut in motu remaneat perpendiacularis ad lineam A Μ κὶ quam describit centrum pen umbrae in rribus paribus intervallis. hinc inde ab apertura facta proph centrum, ut habeatur digitus teristi uet, sextus . & nonus. Ira si molici Globi circumis volutione sub eodem meridiano fixo omnes repraesenis
ante uno intuitu totam seriem 4olaris desectus, & v
114쪽
Iuv. III, Cap. VI, CoveoEDIA MacΗ. Iostriae eius phases, quas alia methodo venari est permo testum. Alii loco circuli adhibent parvam Sphaeram eujus diameter ad diametrum Globi Geographici fixut penumbrae diameter ad diametrum Disci Terrestris, ita ut umbra sphaerulae interpositae, atque in globum projectae , successiva, aptaque motione exhibeat motum umbrae Lunaris supra Terram: Nisi forth talis sit
defectus, ut mera umbra Lunae Terram non attingat,
unde in Eclipsibus annularibus frustra adhibetur haec
posterior methodus 3 vel extra Terram cadat ad latella versus alterum polum, qui dedictus est communis etiam priori methodo. Monendum hoc loco, quod licet per praedictam Meridianorum conversionem tria horas inveniatur quota hora sit numeranda in datis locis Tempore Eclipsis; tamen hac via non determinari praecish durationem generalem totius desectus Solaris. Ratio a priori est, quia tempus apparens mensuratur per meridianos, quos percurrit centrum Solis motu suo ab ortu in occasum , non per illos, quos attingit umbra, vel penumbra, cujus projectio praesertim in principio Eclipsis occidente Sole , & in fine oriente Sole est maximὸ obliqua. Eclipsis autem duratio totalis pendet a tempore , quo Luna subit,& relinquit Solem per excessum sui molsis in ortum , ut declaratum in Synopsi constructionum : quare vel
motus Solis apparens, vel motus Lunae proprius conversus in horas, & minuta dabit durationem totalem. Idem a posteriori evincunt obiervationes; aliquando enim eumdem desectum Iolare videre potuerunt Stinenses, & Europa universa cum regionibus interm
diis, qualis suit an. x is, die 3 Maji. Ergo cum Perivinum a nostro Meridiano Senensi distet γ horis, si
praecisa meridianorum differentia , quos umbra , veIPenumbra atringit, conversa in horas, daret durationem totalem Eclipss Solaris, haec durasset ultra septem horas. quod est absurdum. rum duratio totalis Salatis desectas, etiam in diversis locis nunquam perveniat
115쪽
. a Io SCIENT. Fen. PA IV, an. Do est. niat ad septem horas. Proinde in usu Globorim, fleGeographicarum Tabularum cavendum , ne is au plura, quam par est, aut praeter rationem extendatur ἔalioquin degeneraret in abusum .
Idem Globus Geographicus deservire potest ad
ostendenda omnia loca superficiei Terrestris, e quibus videri poterit Deli uium Luna, si meridianus Globi ita Circumvertatur , ut locus Lunae in Zodiaco debitus tempore Plenilunii Ecliptici constituatur in vertice,
sive in superiore horigontis polo in sphaera Armillari facilius cognosceretur per quod punctum meridi ni transeat ille gradus Zodiaci sic enim fiet manifestum plenilunium Eclipticum videndum ah omnibus . quibus contingit esse in toto illo hemisphaerio supra
nocturnum horizontem constituto. Atque hinc solvuntur quaesita pro quovis determinato loco, qui ei cum volvendo Globum reduci debet sub meridiano, ut hic congruat cum meridiano Loci . Si Plenilunium contingat in media nocte, non erit opus alia operatione : Si ante, vel post, meridianus loci remo. veri debet a meridiano Fixo, vel in ortum, vel in Oc. Casum, quantum requirit tempus datum plenilunii , convertendo tempus in gradsis, & minuta AEquatoris, iuxta dicta: quod iacilius obtinebitur , si note- eur hora in circulo horario transiens per locum deinterminatum, v. g. si plenilunium futurum sit duabus horis post mediam noctem , mobilis meridianus loci
retrahatur in orientem , ut congruat sub hora secunda post mediam noctem; sive, quod idem est , arcus AEquatoris, interceptus a meridiano fixo, unde incupienda est numeratio, sit 3o graduum. Hic status determinabit quodnam sit hemisphaerium nocturnum , cui erit visibile plenilunium Eclipticum. Pari ratione deis terminari poterunt loca , quae aspicient initium , &finem Eclipsis, constituendo globum similiter ad ortum , vel ad occasum, vel tantom removendo mobilem loci meridianum , pro quo initus est calculus initii ,
116쪽
Iuv. III , CAP. VI , Coueoan a MECN. 122rii, vel finis Eclipsis, quantum requirit tempus datum per Tabulam Conversionis temporis in partes AEquatoris ; qui enim erunt supra talem horizontem, videre poterunt vel initium, vel finem. Eclipsis, prout
alterutrum monstretur. In hac autem via, caeter quin expeditissima , non est expectanda ulterior accuratio, praesertim in minutis circa horizontem; nam ratione
refractionum aliquando visa est Eclipsis Lunae, quando centrum utriusque Luminaris apparebat supra finitorem .
S. XVII. subarae ARMILLARII tysus pro invenienda I
lis Declinatione , axium AEquatoris , ω Ecliptica Delia natione , atque Angulo Orώιta Lunaris cum circula Latitudinis .
Dbara quoque Armiliaris multum deservire potest Tironibus ad figendam imaginationem; & I.' circa . Solis Deelinationem eidem debitam tempore Ecliptici Novilunii, si datus locus verus Solis pro eo tempo-i re revolutione sphaerae reducatur sub meridiano, ubi solent notari gradus, vel si in illo desint, reducatur ad horizontem sphaerae rectae, in quo sint numerati; arcus enim , interceptus inter locum verum Solis , &AEquatorem in gradibus, & minutis versus alterutrum Polum, dabit non solum quantitatem quaesitae declinationis , vel etiam speciem vel Australem, vel B realem, prout Sol in alterutro hemisphaerio fuerit comstitutus. a.' 'tieam Inclinationem axium Eeliptica, 9 AEquatoris spectare candidatos iuvabit, si axis Eis clipticae ponatur in horizonte, & locus verus Solis in vertice, sive in Zenith; arcus enim horizontis inter Borealem Eclipticae polum, & Meridianum sphaerae i terceptus, ostendet quaesitam inclinationem. Si Sol haheat declinationem Borealem , Polus Mundi Boreus attolletur supra talem horiZontem, & infra illum deprimetur Polus Mundi Australis, ideoque horieton dis videt
117쪽
ω SctgM T. Ec L. PAR 1 IV, OEn. Doc T. videt hemisphaerium superius diurnum ab inferiori, s-ve nocturno. Vice versa, quando declinatio Solis est Australis. Ex tali sphaerae positione fiet pariter manifestum, an Boreus Eclipticae Polus sit in hemisphaerio Orientali : cum enim in sphaera Armillari axis AEquatoris sit fixus, & axis Eclipticae mobilis, angulus
inclinationis axium erit inter Septentrionem , & Oris tum , Sole tendente a Canero ad Capricornum : Si
ver5 Boreus Eclipticae polus inveniatur in hemisphaerio Occidentali, tunc angulus inclinationis axium erit inter Septentrionem, & occasum, Sole tendente a Capricorno ad Cancrum ' ; contrario modo loquuntur, qui considerant axem Eclipticae. veluti immobilem, axem AEquatoris ut mobilem. 3.' opticam Luis naris orbita inelinapionem eum eirenti latitarinis Obtinebunt similiter observando arcum interceptum imter Orbitam Lunae, & Eclipticam. Explicatur: Orbitam Luna dicimus curvam a centro Lunae descriptam in suo mense Periodico, quae lichi censeatur constanter inclinata ad Eclipticam Angulo s.', 1', II , cujus anguli vertex est in alterutro Nodorum circa quos fiant Syzygiae; tamen optich variatur, praesertim extra Syaygias . Latitudo Lunae est distantia ejus centri ab Ecliptica, versus alterum Zodiaci polum: concipiatur circulus maximus, transiens per centrum Sphaerae, per Polos Zodiaci, & centrum Lunae, vocatur Coeulus Laatitudinit , quia ejus arcus, interceptus inter Eclipticam ,& Orbitam Lunae, quam secat, metitur latitudinem
Lunae, sive ejus distantiam ab Ecliptica, & simul ostendit speciem latitudinis vel Borealem, vel Australem, prout vergat ille arcus ad alterutrum Zodiaci polum. Angulus, quem facit Orbita Lunae cum praedicto arcu circuli latitudinis dabit inclinationem Orbitae Lunaris cum circulo latitudinis. Quia ver5 axis Ecliis
Q Vide dict. I IX, Lege di : il- a Latitudinis maxime Bor ale , Ut inlis autem ρωnctum Septentriounis i Fig. 33, punctum E.
118쪽
Iuv. III, CAP. VI, CON eo EnrA Mgeu. 123 Fclipticae utrinque terminatur in Zodiaci polis, si Othita Lunae in Syzygiis inclinatur ad Eclipticam a gulo 1', I , 13' ferε , inclinabitur ad ejus axem, &ad planum perpendiculare gr. 84, 38', 43' circiter, ut hi numeri simul sumpti aequentur angulo recto. Aliquot minutorum eorrectio per subtractionem facienis da , ut salvetur optica variatio , traditur quidem tria Tabula XXVII De la Hire, sed sperari vix potest ex parvae sphaerae Armillaris contemplatione.
STIS pro Stellarum occultationibus , Triplicis Sphaerae utilitas, ω inoentis obiter indicata . Cur drantiis tribuenda . Graeci quid addiderint. Luare vitreae sphinra ab aliquibus Sanctis inruribus eonfracta.
Globus demum Myronomieus suum habet usum in Eclipsibus, sive Occultationibus Fixarum Stellarum, . dummodo sint in illo descriptae eo situ, quem habent in Coelo; planetae enim, praesertim Luna, etiam extra Syzygias non raro occultant Inerrantes. Si in hoc Gl ho notetur motus proprius Lunae, qualis nempe fiet per Zodiacum tempore vero, apparebit uno intuitu quas stellas, quando, & quandiu si occultatura. Eidem usui deservire possunt Tabulae Uranometricae, si
ve liveri, sive Par dies, sive Flamsedit , sive DoneLmayeri , addito motu conUeniente tempori elapso . Bayerus enim eas alligavit anno rooo , & fixae sinisgulis annis apparent progredi secundum seriem signorum 3I' juxta Cassinum Seniorem, & De la Hire. Otaso'. sa' juxta Doneimur; so', qo'' juxta Rieei
Iam; so', 3o''' juXta Maraidam, vel potius so', ra'',3 o V. Plura alia problemata per Globorum usum oris ganich invenies soluta passim apud Auctores non solum mechanicos, sed etiam apud severioris Geomeis triae , & Trigonometriae cultores. Confer Lotharium a Zumbaeb in Praxi Astronomi est
per usum Globi Coelestis, & Terrestris, edita Amstetis. P da mi
119쪽
νx4 se ENT. EeL. PARII v,ΟRD. Docrida mi a oo, qui, & Eclipses Solis, ac Lunae uberius monstrare dicitur in suo Planetolabio. Quod diximus de Luna, servata proportione de Optica conjunis
ctione aliorum Planetarum , vel etiam Cometarum cum aliqua eκ Fixis; ex quo observationum genere certius eruitur locus, & merisura motus eorumdem, quam alia quavis methodo; unde in Recentiorum , Tabulis Astronomicis notamur etiam transitus Com tarum iuxta Fixas, ut fieri possit comparatio annis subsequentibus cum aliis, qui redire censeantur. Generalis onerationum demonstratio fundatur in eci ,
qu ba unusquisque ex illis Globis sit non rudis iis mago eorum, quae videntur in Coelo , & Mundo: Quare si recth descripta sit imago , sive simulacrum , & suo loco constitutum , necesse est , ut proprio congruat exemplari. Propterea inspecta sphaeis rae urilitate, ac repraesentat One iure meritoque cum Cas δε-s i ι voeari potest parma mackua gravida mu-λ . Caulam re fi abale , Compeudium rerum, Speculum is Nιtu a. M muri velli sibi plaudant Graeci, dum tria plicis Globi inventionem suis adscribunt Anaximent,
Anaximandro , la Thaleti Ionicae Sectae Praeceptoriis has. quasi inψeni: lent, quod ab AEguptiis acceperant. Ejaςdem sehalae fuit Arasyagoras kμι Mileti Tyrannus, qui Cleomeni Spartanorum Regi quinque ante Christum Saeculis ottendit in aere. Tahu a Mundum tu ccognitum, nemne imperium Persicum , Ioniam. &Greciam . At multo ante Ionicam Thaletis schoIam
vixit Ebeutar. seu Mercurius Senior, AEgvpriis Tbor, cui Plisto in Rheirci Rirono x tribuit inventionem, in regione ad contemplandum Coelum aptissima , utpote a pluviis minimε perturbata Astronomia a
tem nequit intelligi sine aliqua figura, & adumbra
120쪽
Iuv. III , Car. VI, COHeoEDIA Maea. II stione; & Mercurius Iunior, idest Siphoas nonne fuit Seriba Sesostris, qui Orbem a se devictum in Tabuislas Geographicas redegit , easque in Cholchide rellis ctas inspexerunt postmodum Argonautae ante Bellum Trojanum p Atlas verb Rex Mauritaniae, Promethei AEgyptii frater, & Maternus Avus Mercurii Iunioris, nonne primus t=ὶ Dbara rationem mminibus moUνassa perbibeta ' Unde increbuit vulgi imaginatio , quod Mundum universum humeris sustentaret 8 Symbola certh illa quomodocumque exponantur antiquiora sunt Graeciae Sapientibus. Quid ergo p Nihil ne Graecis
concedendum 8 Imo vero non pauca. Primum variasin se nomina, ac symbola , ipsamque mythologiam ad tempora recentiora traduxisse, ut v. g. Aries Phrylli diceretur, qui ante erat Aries Ammonis, vel Sisgnum Meunditatis; quando enim Sol constellati nem illam percurrebat omnis natura in nostro hemiis sphaerio erat in partu, & lascivientes Arietes imitabatur . a.' Minores quosdam asterismos adjecisse, ut fertur Couon addidisse comam Berenices. 3.' Loca sis derum cum Eudoxo & Hipparebo accuratius adnotas-άe . A.' Descripsisse carmine cum Arato , Emped eis , aliisque. s.' Simplici traditioni addidisse plures demonstrationes ram in Theoria , quam in praxi . o. organa automata ad perfectiorem statum perduinxi me , ut ii motus in Armillari sphaera efficerentur. qui conspiciuntur in Coelo , quod praestiterunt prae teris Arebimedes, & Possidonius. .' Eadem instrumenta Romanis tradidisse, apud quos manavit usus, ut Romanorum Imperatores in suo Musio automaton vitreae sphaerae servarent, qualem Claudianus Μὶ deis
scribit. Qubd si M. Martyres vitream Coeli machinam in
iaὶ Vide Scholiasten Argonautie. Apollonii. t, Diodoras Sisurus Bibl. Lib. I l I .
Tom. 2, in responsione ad arguis menta obiecta.
dὶ Ciaudianus Epigramate Iupiter in parvo , cte. e Nodsi anno Coelesti ir Maii in S. Torpete. 3