Marci Aurelij Severini Synopseos chirurgiæ libri sex

51쪽

Quod si cedema non discutiatur, sed videatur ad suppurationem se convertere, & in abscessum transire Velle, ut id quod partes calidiores occupat aliquando facere solet, tum Suppurantia illi admovenda erUnt,& vomica si sua sponte pus non egrediatur ut superius dictum est, aperienda. Deinde ulcus detergetur,& Cicatrice obducetur.

At si in schirrhosam dispositionem

dema convertatur, ut scirrhus tra

ctabitur , de quo paulo post dicemus.

Toto autem curationis tempore attenuante victus ratione erit utendum , & partes principes, atque eae maxime quae coctionibus subseseviunt, erunt roborandae. At Oedema, quate ius symptoma est, nullam seorsim p priam curationem requirit. Nam satis erit, si modo curatio urgebit, ipsum tumorem perfricare alias oxyrhodino, alias oleo cum sale, aut etiam o rhodino sal habente.

52쪽

Praeter Naturam. 6

De Flamoso Tumore. Docendi ratio postulat, ut aliquod

jam de inflammatione dicamus, quum cognatione quadam cedema, &inflatio inter se contineantur. Nam ex frigidis, & pituitosis humoribus cede mata fiunt, & ex iisdem maxima ex parte dum in eos ingenitus calor imbecillior agit, vaporosiis spiritus ipsius inflationis materia excitatur. Adde quod ut cedema sine caliditate est, ita spiritus interclusio flagrantem affectionem efficit. Nascitur igitur Inflatio ex vaporose spiritu in caritatibus vel sensui expositis, vel ratione contemplabilibus collecto. Unde duo flatuosorum tumorum genera constituere videatur Galenus. Alterum quo flatus inspacio sensibili ut in ventriculi, intestinorum,peritonei capacitatibus, sub cute, pertinio,vel aliis membranis contin

rux , & hujusmodi proprie inflatio di

citur:

53쪽

De Tumoribtucitur: ab cedemate differens, quod ,& aliquando dolorem excitet , &pressa digitis vestigium non teneat, &sonitum veluti tympanum plerunque reddat:alterum genus quod veri Cedematis naturam proxime accedit est, . quo flatus iis quae ratione.cognoscuntur spaciis comprehenditur, ut quando per musculorum , aut aliarum partium substantiam deffeminatus fuerit. . Inflationis Curatio ex communi in

dicatione posita est in vacuatione fla

tus.

54쪽

Praeter Maturam. s tus. Cujus vacuandi rationem ex illat: triplici causarum varietate deprei hendimus. Languentem itaque calor rem nativum roborare, & vaporem crassum discutere, humoremque frigia, dum, viscidum, aut crassum, flatus, . materiamque frigidum attenuare, i ipsiumque continens corpus rarefacere

. conveniet.. Calor ventriculi primae coctionis ossicinae cujus errorem sequentes emendare non possunt roboratur aromaticis stomachicis, & electuariis ad hoc dicatis', ut Diacymino, Dia- calamento, Aromatico, Gariophilato, Aromat. rosarum Diagalanga,& similibus. Μedicamentorum autem quae flatus,& crassos humores discutiunt,& attenuant, corpusque rarefaciunt, materia commutatur secundum patientium partium differentiam.Ιn Veni triculo igitur vel intestinis vapor aut flatus contentus discutitur oleis ca-

lidis, & tenuium partium qualia sunt ea in quibus ruta aut simile quid,

55쪽

8 De Tumoribus Item semina calida carminativa vulgo dicta in cocta fuerint nunc admotis, nunc per clysterem injectis. Prodest , & cucurbitula sine in cisione bis terve medio ventri assixa, si in intestinis flatus sterit. Quod si in artubus aut musculis, aut sub cute, &membranis quae ossa investiunt, inflatio fuerit sine dolore, satisfaciet spongia nova imbuta lixivio, alias per se, alias cum oleo; ad musculos vero inflatos si dolor affuerit in principio lana succida modice calida, sapa: vino

acerbo & oleo imbuta, admota confert. Increscente morbo additur &lixivium.

Ad cedematis etiam naturam propter suae materiae temperamentum aquosus tumor proxime accedit. Est autem aquosus tumor, serosi & alieni humoris in parte aliqua corporis praeter naturam collectio, cum ejus dom

partis

56쪽

Prater Naturam. 69 partis secundum quantitatem eaecessu.Hujus Caus e variae sunt, & ejus Species vas ta sortiuntur nomina, pro partium affectarum varietate. Nam si propter haematoseos labefactationem limentum quo singulae partes nutriri debent, in crudam, aquosam, &serosam quandam substantiam, con- Vertatur, & in peritonaei capacitate colligatur , Astites hydropis species siet. Si vero serosius ille hunior in scrotum quacumque ex causa descenderit, Hydrocelem essiciet. Vcrum si aquosus humor in capite stib calvaria,

aut pericranio, aut externa cute colli

gatur, sive id ex nutricum negligentia . ut aliquando accidit pueris quum primum in lucem eduntur, ) sive causa latente, sive ruptura vel VasO-rum apertione, fiat, proprie hydrocephalos appellatur. At si ierosus humor acris, & mordax, propter putreai- nem; vel ebullitionem,uci bilis misi ionem factus, in partem aliquam seceL serit, phlyctenas excitabit, quae etiam

57쪽

saepe, & attritu & ab igne, & aba qua servente eXcitantur. Dignoscuntur aquosi tumores, ex partis tensione, & ejusdem splendore. Item ex fluctuatione, quae sentitu si premant digitiS. ' Horum autem omniam chirurgica curatio aut sectione, aut punistione, sive perforatione qua parte humoris

& 6. de qua re amplius nunc disput re operis brevitas non patitur.

De Scirrho

cholici analogiam atque. naturam propter siccitatis, di frigiditatis exuperationem ) referente scirinus nas.citur. Esst autem scirrhus tumor dorus, doloris expers, cum sensu aut exiguo, aut prorsus nullo Hunc a tem ab humore melancholico , aut pituitoso, aut simul ab utroque ori- inem

58쪽

- P ter Naturam. Iginem habere ait Galenus. Atque aliquando a principio nullo tumore praeter naturam praecedente, cum humor ille glutinosus aut crassus, id est, ut alio loco exponit Galenus, pituitQ-sus , melanciataicus , aut ex utroque mistus, parvis particulae meatibus impactus fuerit. Alias vero sciri lius alios tumores, ut phlegmonas, erysipelateS, vel Cedemata consequitur, Corum materia tenuiori parte per halitum digesta, crassiore vero refrigerata , & veluti in lapideam duritiem conversa r uxsaepe malorum medicorum imperitia accidit.

. Scirrhi a principio exorti Cqusae sunt viscidorum , & cras rum humorum ad partem fluxio, Vel eorundem in ipsa parte collectio, idque, vel propter pravam victus rationem crassum, & viscidum humorem generantem, Vel propter hepatis aut lienis affectionem, vel propter hemoralis dum aut mensium suppressionem, adjuncta partis quae asscitur imbecillitate. . C 2 Mi

59쪽

s: De Tumoribus Scirrhi vero , ex coincidentia, praecipua causa est , nimia aliorum tu- lmorum praeter naturam frigeratio, aut intempestiva, & immodica eo- 'rum digestio. Consueverunt schirrhi aut in ex- ternis partibus, Ut in musculorum ca- lpitibus, & qui ab eis prodeunt ten- donibus consistere, aut internis , ut in liene, hepate, & renibus. l Scirrhus autem deprehendetur duritie , frigiditate, insenssibilitate, & aliquando calore.

Scirrhus summe induratus in senabilis est, at bic in quo adhuc sensus est , etiamsi sit obscurus incurabilis

non est, ne futilem curationem suscipit, cujus sanatio vacuatio ejus est,

quod in parte praeter naturam continetur. Vacuabitur autem commode

admotis malaetitis, id est,medicamen- tis secundo aut tertio ordine ex le- faciontibus, & primo ordine exiccan- itibus, habita semper majoris, &mi

60쪽

Praeter Naturam. 'S uecillioribus, alias vero valentioribus erit utendum. Blodice emolliunt adipes gallinarum, gallorum, medulla cervina, Vitulina , Valentior est adeps anserinus, taurinus , caprarum, hircinuia Valenter etiam remolliunt olea, sabinum, anethinum, & laurinum. Item radices cucumeris agrostis, & althaeae partim in aqua, partim oleo decoctae. Item malva agrestis , tam cruda quam coeta. In tendonibus vero, &ligamentis curantur scirrhi suiu tu lapidis pyritris aut molaris calentis in aceto extincti. Sed haec inutilia erunt , nisi & totum aegri corpus conveniente pharmaco repurgatum prius fuerit, & aeger ipse convenienti

Victus ratione utatur : caVenda ea

omnia quae succum crassum & viscidum gignunt , quorum catalogUm, vide apud Galenum lib. 3. locis off

De cancro non ulcerato.

Humoris etiam melancholici sobo-