Marci Aurelij Severini Synopseos chirurgiæ libri sex

81쪽

74 De Hulneribus.

prehendi fibula vel situra non cutem tantum, sed aliquid etiam ex carne ubi suberit haec, oportebit, . quo Valentius horreat, neque cutem abrumpat. Coactae in unum vulneris orae, naturae beneficio coalescunt, & saepe ristinam unitatem recipiunt, si partis aesae substantia salubris conservetur :hoc autem fiet , eam mediocriter exiccando, admotis linamentis , pulvisculis, emplastris , linimentis , alia quando venae sectione, Vel purgatione, non neglecta convenienti victus ratione: sumpta semper indicatione

ab vulneriS magnitudine, totius corporis & etiam partis affectae, natura, temperamento , & similibus. Linamentum proprie Graeci nominant) est penicillus quidam ex linteo ciscerptus, & implicitus, qui

vulneri imponitur .Fit autem ex intortis, derasis, evulsis vel excerptis linteis, ex illychinio, ex stupa bene mundata,& pexa,ex xilino cotonem vocant)eX spongia bene expressa, ex junci crassioris,

82쪽

De Vulneribus. 7 ςsioris, & sambuci medullis, ex sungorum pedeolis , ex pilis leporinis, ex lanugine salicis & cotoli eorum, ex gentianae, & similium radicibus. Veteres medici variis nominibus hoc auxilii genus appellarunt, Vel propter materiam , vel propter formam. sic

tortis , derasis, excerptis, vel evulsisIinteis fierent, Vocarunt: νquod ex ellychniis consermaretur, ψ. vi , quod in longitudinem fastigiatum sit, σφηνισκον, quod cunei figuram imitetur. Formari etiam saepe solent, in vermiculorum, & in floccorum sermam, pro partium, & vulnerum figura.

Linamentis saepe siccis, frequentius aliquo linimento imbutis, utimur, Vel ad detergendum, vel ad exiccandum, vel ad sanguinis fluxum sistendum, vel ad vulneris oras hiantes retinendas, vel ad ipsum vulnus ampliandum, in Vulneribus cavis, angustis, profundis, humidis , sexdidis, contusis,

83쪽

7 , De Vulneribiu. VenenatiS, ab eXterno aere corruptis, in ulcera degenerantibus, denique in vulneribus, cum tumore aliquo praeter naturam, vel ossium laesione, vel sanguinis eruptione, conjunctis. Juvant etiam ad affectae partis nat ram salubrem conservandam pulvinu-Ii , a similitudine pulvinorem qui tomento,iana vel pluma in sarciuntur, &in sella ut mollior fiat sessio imponuntur in ita dicti, vulgo plumaceoli appellantur. Fiunt autem ex nylino, lana, stupis canabis diligenter pexis, raro ex spongia, frequentissime ex pannis duplicatis, ad minimum, vel unus,Vel duo, vel tres, vel etiam plures, nunc sicci, nunc liquore aliquo imbuti, ut Vino, posca, .oleo, ovi albedine, c rato liquido, vel alio si mili

Horum usiis est, coactas in unum vulneris oras fulcire, & leviter com-

primere, partis vulneratae calorem nativum fovere, partemque a fasciarum molesta presura tueri.

Neque Venaesectio negligenda Z erit

84쪽

De Mulneribus. 77 erit ad salubrem partis statum retinendum , si vel sanguis non sussicienter ex vulnere fluxerit , Vel a vulneris aut doloris magnitudine, ab inflammatione, convulsio2e, vigiliis, delirio, urgentibus,periculum immineat, ut in vulneribus articulorum, tendi-

num , nervorum & partium carne vacuarum , idque si aetas, & virium robur permiserint. Neque etiam convenienti purgatione uti alienum erit, ubi praesertim totum corpus cacochymicum fuerit. Imo sine cacochymia purgare oportebit, si vulnus in capite fuerit, vel in Ventre, Vel in articulis, vel usque adeo magnum, Ut sutura egeat: vel si ex eo corruptionis periculum immuneat, ut doc. Hippocrat. lib. de ulceri S. Victus etiam ratio ad tuendum salubrem partis affectae statum consert; sit igitur aer cubiculi quo VulneratuSopposite, & indolenterJacet, temperatus: aletur nisi vires aliter suadeant

D 3 exiguo

85쪽

8 De Vulneribus. exiguo cibo, boni succi, & facilis

coctionis, modice refrigerante, si inflammationis aut febris metus sit, quibus ante septimum diem raro tutus aeger, ante quod icmpus Vinum omnino detrahendum est, nisi ex sanguinis profluvio intermoriatur, tunc ante ullam curationem Vino reficiendus, quod alioquin inimicissimum vulneri est. Sit ejus coena frugalis. Quiescat. Venerem, & omnes animi vehementiores motus Vitet.

Accidunt saepe vulneratis Symptomata, quae tam ipsis, quam medicis negotium faciunt, & quae quum veluti

causae rationem habeant curationis ratione quodammodo immutant, omnemque sere medici sollicitudinem ad se neglecto aliquando vulnere conve tunt: ea autem sunt intemperies, im- flammatio, dolor, febris, conmisio,

paralysis, sy ncope, delirium & similia de quibus & si non ad chirurgiam pertineant pauca tamen,quoniam ab eorum natura curatio vulneris immutatur dicemus. Omnis

86쪽

De Mulneribus. 79

Omnis intemperies vulneratis fu-

perveniens , sive simplex fierit, sive composita, sive fluente materia, sive absque ejusdem affluxu suo contrario est profliganda. Itaq; adversus intemperiem calidam, simplicem sine materae affluxu si partem vulneratam obsederit quam ex rubore, & calore deprendemus, pugnabimus ros. plantag. unguento albo , & simulibus. Si vero Frigida fuerit in parte intemperies, quae ex lividitate, & frigore dignoscetur admovebis vianum, ung. fuscum basilicon, & similia. Eadem ratione adverius Humiditatem, & Siccitatem suis contrariis erit pugnandum. Quod si intemperies humorem coinmitem habuerit, pro ipsius humoris

natura tumor praeter naturam qui Vulneris curationem impediet , tractetur , & maxime inflammatio , quae quinto die quanta futura est se . ostendit: adversus quam nunc Vena sectione, nunc purgatione, nunc re

87쪽

8o De Mulneribus.' pellentibus, nunc digerentibus, alias

aliis remediorum generibus utemur. Similiter & adversus alios praeter naturam tumores suis convenientibus

remediis de quibus superius dictum

est pugnandum erit. Dolor, qui etiam in temperatis, &puris corporibus fluxionem excitat, di vires dejicit, in primis mitigandus est,& si fieri potest, omnino sedandus, sotu partis laesae, parato, vel ex solo oleo, vel ex rosaceo, modice calidis, admisto ovi vitello, vel ubi veli mentior fuerit caliditas) albumine.

Quod si dolor intolerabilis fuerit, oleuni papaverinum, Vel per se, vel

misto opii aut alterius narcotici momento, utile erit, modo caute id fiat. Febris quae vulneratis supervenit terrere non debet, si in magno vulnere dum inflammatio est perm net : at illa quae vel levi vulneri supe . Venit, Vel ultra tempus inflρmmationis durat, vel delirium movet pe nitiosa est. Ideo oppugnanda erit

88쪽

Vulneribus. 8 1 purgatione, venae sectione, frigidis alia mentis , & medicamentis: sumpto indicio a morbi magnitudine , aegri

viribus, temperamento, aetate, con-

, suetudine, anni parte, temporis constitutione, Vitae genere, & si milibus. Accidit etiam vulneratis non sine magno discrimine convulsio , quae nihil aliud est, quam Corporum ner Vosorum a quibus voluntarii motus . perficiuntur,involuntaria Versus principium revulsio. Hic laffectus aut pria marius est aut per consensium accidit., Quae primario fit convulsio, propter inanitionem aut repletionem generatur. Si inanitione, & siccitate fuerit qualis est ea quae largos sudores, immoderatas vomitiones, alui dejectiones, aut sanguinis profusiones, famem, curas, vigilias, immodicos labores, & motus multo* atque Velie- . . mentes , febres ardentes , & colli- . quantes sequi consuevit. , confirma

laque fuerit, insanabilis est. Incipientcm vero , quamvis sit

89쪽

81 De Vulneribus. periculosa, praesertim si febrem com . tem habuerit, sanare tentandum erit, partium convulsarum fotu, parato ex oleo aut hydroleo, calidis, balneo ex

oleo calente , aut ex decocto capiatum, vel extremitatum,agnorum, haedorum , Vitulorum, Vervecum, pinguium , radicis althaeae, foliorum mal-Vae, Viol. &, similium, adjecta tertia aut quarta parte olei, a balneo cervix, tota spina, scapulae, articulimusculorum capita,illinenda sunt oleo communi, violaceo, admygdal. dulcium, adipe gallinae, anatis. Et si febris affuerit refrigerantia supra dictis sunt immiscenda. Si vero a repletione facta suerit convulsio, ut quando tumores in ulceribus suborti repente evanuerint, aut quando in pravis vulneribus nullus. Omnino tumor apparuerit, vacuare oportebit, & a toto corpore, Venae-

sectione vel convenienti purgatione,& a partibus, praesertim a capite gargarismis, errhinis, apophlegmo-

90쪽

we Vulneribus. 8 3nis, clysteribus acribus qui propriet

o cerebro. revellunt f& similibus. Partes vero convulta, cervix, spina, articuli, axillae, inguina, fricanda, &illinenda sent oleo liliorum, costino, spicato, laurino, Vulpino, rutaceo, ae euphorbio, de ea storeo, oleo phi

losophorum, & similibus: superposi

ta lana succida. - A a

Iuvat etiam , & Balneum ex oleis calidis paratum, & vulgo distis stu .phae ex sussitu rerum exiccantium, &partes nervosas roborantium, cavendo a frigore. -Per Consensum fit conVulsio velli-

catis, Vel punctis, vel aliter laesis nervosis partibus, ii causia alias interna aut bile acri, aeruginosa , vel alio humore mordent , aut Venenato : alias eXterna Venenata , aut sine Veneno,

nervosas partes incidente, pungente, vel dontundente, cum summo dolore inflammante , morsu, & molestia. Quod si passo principium. attigerit , universialis est: particularis vero,