Marci Aurelij Severini Synopseos chirurgiæ libri sex

91쪽

8 De Vulneribus. si partes affectae tantum illaeso cerebro

contrahantur.

In his omnibus per consensum convulsionibus, ante omnia dolor anodunis sedandus. ; Si materia mordax, acris, & vellicans, convulsionem α- citaverit per loca conferentia va

Venenum si quod innustum suerit , cucurbitulis, corniculis, suctu ,

vel admoto medicamento.attrahente, aut alexipharmaco, Ut theriaca, attrahendum, vel etiam cauterio, Vel

medicamento quod escharam facit, cor & cerebrum roboranda, caput, cervix, spina, axillae, inguina, oleo liliorum , aut chamaelino illinenda ,& si caetera irrita fuerint nervus aut

musculus laesus pel: πgnsversum secandus est. Ex symptomatum numero quae vulneratis accidunt, est Paralbsis, quae proprie res blutio est alterutrius lateris, aut unius tantum particulae corpo

ris , quae accidit spiritu animali in

92쪽

De Hulneribus. 8stercepto, & ad partem transire prohibito , propter continui solutionem, aut variam occlusionem, dum pars inciditur, vel contunditur, ictu, aut casti, dum comprimitur a violento .frigore, a vinculo, a Vicinarum pamtium inflammatione, scirrho, laxatis, vel fractis ossibus. Potest etiam ab interna causa accidere, ut a crassis, de viscidis humoribus nervos ohstruentibus. Si igitur accepto vulnere resolutio sequatur vacuato toto corpore v naesectione , aut purgatione , aut si opus est utroque, & humorum fluxu.sedato, parti affectae , & nervis unde laesio orta est , admovenda sunt ea quae nervos roborant & calefaciunt, ut oleum nardinum,costinum,de nucemoscata , de castorio, de hyperico , vulpinum,de lumbricis similia. Vel

emplastrum admoveatur , ex baccis lauri , cortice thuris , styrace calamita, myrrha, sabina, nuce cupressi, radice acori, rosis, alumine, croco. castoreo, mastiche, nigella, & similibus. Qui-

93쪽

8 6 De mineribus. Guido & Tagauhius liquore quodam stillatitio, a Petro Apponosi in Additionibus in Μesuem descripto, utuntur,quo veluti mirabili auxilio in hoc affectu uti consulunt.

Incidunt vulnerati in si1mmum viis discrimen si prehendantur syncope, quae est praeceps lapsus virium, quarum essentia in spiritu, &solidorum

corporum temperamento consistit. Labuntur autem in vulnere vires, Vel

ab atroci dolore, vel ab immodica sanguinis profusione: eoque facilius quo corpus vel rarvi fuerit I vel mari jore copia succi s udi abundaverit: accidit etiam syncope a vigiliis a saevis animi pathematis, ab inedia , &omni immodica vacuatione, a labore, S a principiorum intemperie. Futuram syncopen praesagiet medicus ex pulsu languescente colore pallescente , motu corporis', & ejus

partium ignavo, M dissicili, ex frigido sudore circa collum, & faciem, Invalida syncope medicini locus non est,

94쪽

De Vulneribus.

at si vires adhuc tantillum constant aliquando recuperantur. Si ex dolore syncope fiat, doloris causae quaerendae, & amovendae sunt, ipse vero leniendus. Si vero a sanguinis profluxione, spiritus dissipati recreandi Optime hoc Vinum, vetus, odorum, praestabit, quod omnibus; quos syncope male habet offerre convenit, brevi enim reficit. Consere frustum panis vini diluti ad sugendum praebere. Facies vel frigida, Vel aqua rosarum Vel

utraque irroretur , acetum rosarum naribus admoveatur, hominum turbae conclavi arceatur, extrema siccentur, nonnulli barbam, capillos, aures,

Accidit etiam aliquando vulneratis depravatio principis facultatis,

παρο ροσυνην Vocant) patiente nimirum per consensum cerebro , ut in nervo

rum punctionibus, & aliis dolorificis vulneribus. In nimia sanguinis profusione, debilitato cerebro propter spr-

95쪽

88 De Mulneribus. rituum defectum, unde motiones antimi depravatae. Potest etiam delirium accidere propter Vulnerum inflammationes , & febres, delata per pamtium communicationem ad cerebrum

affectione. Si propter dolorem vel nimiam fmguinis profusionem desipientia orta fuerit, mitigabitur modis omnibus dolor, dissipati spiritus recreabuntur , caput sumptis & admotis roborabitur. Si vero ab inflammatione vel febre oriatur, vapores a cerebro, admoto oXyrodino repellentur , & vinculis atque frictionibus extremarum partium, acribusque clysteribus ab eodem revellentur.

. De Vulneris simplicis in

- , ili'parte carnosa curatione.

ti Cum vulnus in partibus organicis curationem non recipiat, non es

quod de eo aliquid dicamus. Ideo de partium similarium: speciali vulnera curandi ratione, breviter summa ca-

96쪽

De Vulneribus. 89pita notabimus, sumpto ab eo quod in carne sit exordio: hoc autem aut simplex est, aut cum substantiae deperditione conjunctum , quod rursus conjunctum cum aliquo ex sup rius commemoratis symptomatis, aut sine ullo symptomate est.

Vulneris igitur simplicis in parte

carnosa curationis finis est unitio, quaesit naturae opera, medico tamen si opus est adjuvante : hoc modo sanguis. Vulneresemediocriter fluere permittis tur , ejusdem orae cruore, spongia, linteo, vel molli semento deters caVendo etiam ne quid extrinsecus intercidat in unum coguntur; orae ita adactae vinculo decenti conse antur. Recentiores vulneri ita coacto , al- . bumen ovi agitatum , & levi stupa ceptum , ut ipsum vulnus ab inflammatione , intemperie calida, sanguinis profluvio, & dolore vindicent, admovere solent. Quod si vulnus in carne majus su rit, quam ut ejus labra vinculo com- mi

97쪽

so De Vulneribus. mitti possint , sutura iraut fibulis erunt educenda, & continendar non tamen praepropere glutinanda,ne Vulnus postea recrudescat. Juniores pul- Vere rubro in carnatium vocant) ex duabus partibus thuris, & sanguinis draconis parte una parato, cui nonnulli calcis vivae, alii boli armeniae partes tres addunt, Vulnus aspergunt, Vel pulverem hunc cum ovi albedine agitant , cujus postea partem linteo tenui exceptam, vulneri primum admo-Vent , admovent praeterea & stupas molles, eodem medicamento imbutas,& aliquando ovorum albumina stupis excepta superponunt, & ita partem ut decet vinciunt, illitis prius rosaceo vulneris vicinis partibus , huncque primum apparatum ut vocant 'ante

diem quartum nisi aliquod grave

symptoma urgeat non immutant. Quod si tum vulnus non coaluerit, Vino astringente calido abluunt, & stu-pas , eodem vino imbutas, ei superpo

98쪽

De Vulneribus. 9IAdmoveri poterit unguentum eXpuruere rubro , & therebintina lota paratum. Ad cruenta Vulnera, &divisiones notatu dignas,&emplastro nigro utebatur Galenus, apud quem multa alia medicamentorum genera quae idem effectum pollicentur, re . peries, & multo plura apud Hollerium.

Quod si ex vulnere propter ejus situm sanies essivere non possit, pars ita collocanda est, ut vulneris orificium deorsum spectet, id si fieri non potest, essimum illi moliri oportet, aut ora ejus cavitatis disiecta, aut infundo tantum aperta, sumpta indicatione, ex vulneris magnitudine , &

loci natura. .

De Vulnere eum substantia

R deperdita conjuncto.

In vulnere cum substantiae depem ditione, ut quando caro abscissa est, duo medici proponunt, unitio, &

99쪽

92 De Vulneribus.

simul substantiae in deperditae locum restitutio, quod etiam sit si nihil eratrinsecus impedierit naturq beneficio, ex sanguine, quantitate, & qualitate laudabili, in parte , justa & naturali

temperie praedita: hoc tamen dum natura molietur, medici auxilio etiam eget, qui & tenuius & crassius excrementa saniem, & sordem vocant quae humida, & sordida vulnera reddunt , exiccet, & detergat, admotis medicamentis , quae ob id sarcotica dicuntur, quod justam naturae materiam compleant, modice detergendo dc exiccando, ita tamen ut non niamis calefaciant, hujusmodi aut si plicia sunt ut thus, iris, aristolochia , ervi farina, radix panacis, &similia, aut ex his &similibus composita; in quorum delectit ratio habenda est

temperamenti totius corporis, &partis affectae. Item aetatis, generis

vliae, & similium. Nam in humidioribus, & mollioribus corporibus, quae

minus exiccant, ut thus magis con-

100쪽

De Vulneribus. 'veniunt in siccioribus vero quae magis, ut aristolochia. Vulnus igitur ab omnibus symptomatis vindicatum vino calente: abluitur, linteo , mundo, & molli exsiccatur, pulvere aliquo sarcotico a-i spergitur, Vel linamentum unguento sarcotico imbutum ipsi admovetur,s deinde linteum, aut stupa sicca, vel l vino imbuta, & expressa superponia tur , & fascia decenter vincitur, quaei auxilia aestati bis in die, hyeme semel. immutantur.

i Plenum Vulnus cicatrice obduci, tur, quae non aliter quam caro opus

est naturae adiutae, a medico, dumi hon solum assiuentes humiditates, sedi etiam humorem in carne contentum

i consumit, & aliquid cuti simile in-

ε ducit medicamentis epuloticis: quae, siccant, astringunt, & ita cogunt, , Ut callum tenuem, cuti similem in- , ducant, cujusmodi furit galla, mali- . corium, a Catia, &similia.

Epulotica Varia rationς usurpanin