장음표시 사용
171쪽
ri ID EA dux in insidiis collocet, qui de improviso in hostem integris viribus i rumpant. Ea enim res plurimum habet momenti ad victoriam. Ipse interim ab hostis insidiis sibi, quantum
13. Si victoria potiatur, ne milites nimis cito turbata acie discurrant ad spolia: non etiam temere hosti fugienti instandum; Nam una salus v ctis nullam sperare salutem. 14. Si sorte hostis superior evadit, exercitus se integris ordinibus recipiat in locum tutum. Non enim mi in noris artis est , subducere exercitum victori quam vincere. 11. Obsidio vel facienda, vel sustunenda est Qui arcem aut urbem ob insessurus esti ei debet accurate notum esse quantum hostis habe*t commeatus , & quousque ei victus suppetere possit, si sit tam munita, ut armara manu non possit capi. Si capi possit
vi, non necesse est de commeatu cogitare.
172쪽
I6. Hostis circumcirca castris cingendus est, ne quid inferri,aut efferri possit. Nulli liceat egredi, ut citius absumtus sit commeatus. Cum urbs . aut arx cingi circumcirca non potest, vi expugnanda est. Neque tamen temere tentandae sunt impressiones,& cavendae obsessorum improvisis e
i7. Cum obsessi dedere se parati sunt, non est cunctandum, neque se victor dissicilem praebere debet circa conditiones e fidem datam religiose servet, & pactas conditiones impleat.
Si armata manu urbem occupet,temperet se ab imbelli turba faeminarum,paerorum, & senum: tantum saevien dum in repugnantes. Direptionestamen bonorum non sunt impedien
18. Qui obsidionem metuit, urbem suam muniat, opere & militer tum etiam sibi de victu prospiciat in longum tempus. Obsessi subinde i
173쪽
366 ID EA ruant in hostium castra, praesertim si externa auxilia, sibi adesse sciunt, qui castra a tergo invadant.. 19. Si nulla spes sit solvendae obsidionis, extrema necessitas non est exspectanda, ne arbitrio obsidentium sese cogantur permittere.
ro. Adjuncta belli sunt caedes hostium, vastatio, demolitio, praedatio, rapina. Quae omnia in hostem tam sunt licita, quam ipsum bellum : sed antequam in fidem sint recepti. 21. Captivi vel pretio vel permutatione dimittendi sunt , secundum
qualitatem personarum. 22. Scelerati, tyranni, transis gae,
proditores, &c. non sunt in fidem recipiendi; nec, si per ignorantiam recepti sint, servari debent. 23. Victor victis imperet, & victi imperata facere debent, victorique ut legitimo magistratui parere. Dominia, resque bello acquisitae cedant in
commodum Reip. nisi quod praeda
174쪽
quaedam, sive spolia militibus dividenda sint. et q. Quin utile est ad securitatem in subjugatam regionem colonias dein
CA D. X V ΙΙ s. BEllum varie dividitur. . Ac primo
vel continuum est, vel interruptum induciis. Quae, si legitime contrahantur, fides hosti servanda est. r. Quod si post inducias iterum ad bellum accedatur, praesertim si longiores fuerint , solent eaIere esse Aacerbiora & crudeliora, redintegratis viribus.
Thes. 14. Hae inpitinis ratione Romani Pro . vineias acquisitas in fide retintuerunt, idque exemplum hodie imitantur Hispani. Lusitani &Batavi, ideoque reprehenditur in Gallis, qui eum equisito Regno Neapolitano & Dueatu Μediolanensi nullas Colonias gentis suae deduxerint. idde mox seeuta provinetarum desectio. Th. 3.
175쪽
tur, pax dicitur. Quae tamen admittenda non est, nisi honesta sit ac tuta,
q. Si conditiones pacis sint tolerabiles,
Thes. 3. se eundum illud Augustinit Bellum gerat necessitas, pacem habeat voluntas, & illud filii Italici, Pax optima rerum, Quas homini novisse datum , pax una Triumphis Innumeris potior. Conditiones ejus sunt. Primo Honestas , unde pactio illa Romanorum ad Furcas Caudinas, quia inhonesta, non potuit obtinere nomen paeis, neque enim Pax debet esse pactio servitutis , & in tali easu cum dignitate potius eadendum , quam cum ignominia servien
Seeundo seeuritas, ne nimirum pacis nomine involvatur Bellum , nam in illo eassi verum est quod Taeitus inquit lib. 4. Historiar. Pace suspecta tutius Bellum. Additur tamen limitatio . nimirum ne eessitas. & tune quaevis pax etiam iniusta utilior est justissimo Bello.
Ita Resp. Veneta Anno Isi I. pacem gravissimis conditionibus promisso etiam tributo & subiectione ab Imp. Μaximiliano I. aceepit, & pari ratione pacem a Turcis redimere conatur. The s. q. Tacitus Ιχ. Annal. Bellorum sunt egregii sines, quoties ignostendo transigitur. Nam quanta pervieaeia in hostem tanta beneficentia adversus supplices utendum, &-Magnanimosam es hostem prostrasse Leoni. Barba
176쪽
biles, non est aspernanda. Et, si semel sancita est, diligenter retinenda. Optima est, quae ignoscendo transigitur. s. Secundo, Bellum vel cum propinqua Vel cum remota gente geritur. Et, si cum remota, danda est opera, ut vicinos habeas benevolos. χ6. Tertio, Bellum vel in propria; vel in communi causa est. Et, si in
Barbara illa erudelitas, quae victis hostibus vel manus amputavit, vel oculos eruit, vel alia corporis parte mutilavit, quod Persae olim Graecis fecerunt, quemadmodum apud Curtium legimus. Pax igitur vi ctis bona danda est. secundu illud dictum Privernatium apud Livium: si bonam dederitis pacem & fidam & perpetuam , si malam haud diuturnam habebitis. Thes. 6. Hae e conditio raro observatur, neque Henricus I U. Rex Galliae erga Eli Eabetham Reginam Angliae, neque Jacobus Rex Britanniae erga Batavos, neque Batavi erga Gallos observarunt. Caula duplex: Prima fluit ex illo vulgari t Proximus sunt egomet mihi. .. Altera ex diverso foederatorum studio vel eomin
Nam pax uni utilis vel necessaria, alteri potest esse ineommoda. Quod si igitur aliqua foederatorum pars honestas conditiones repudiet, nec
177쪽
communi causa bellum susceptum est, non debet princeps foederatos suos deserere; & tamen ita res suas componere, ut, si ipse ab aliis deseretur, posset tamen rebus suis bene
7. Quarto, Bellum aliud terrestre est, aliud navaler illud detrimentosius est Reipub. hoc terribilius elimilitibus. Caeterum, quae navali bello propria sunt, ad disciplinam nauticam magna parte spectant 8. Quinto , Bellum vel defensivum est, vel offensivum. Utrumque periculosum, sed magis tamen offensivum. Quia magis favere solemus
iis, qui sua de dunt, quam qui a
possit dare suffetentes rationes , eur bellum si continuandum , tum altera pars salvo foedere pacem potest amplecti. Ratio duplex. a. Quia in foederibus vox assirmativa potior est negativa. E. Quia ultimis finis foederum & omnium heliorum est honesta pax, quae cum haberi potest, tune eessare debet iplum medium ad illam , ni mirum Bellum. Th. y.
178쪽
9 Postremo, Bellum aliud externum est, aliud civile, sive intestinum Et quamvis omne bellum luctuosum eli & fugiendum, quantum potest
maxime: tamen omnium luctuosissimum
Thes. s. Bellum eivile est subditorum contra prinei pem, vel civium inter se. Prius eommuniis ter vocatur Rebellio: Alterum proprie obtinet in Aristoeratico vel Demoeratico statu , & tale inprimis Sellum ciυile fuit, inter syllam & Μarium, inter Pompeium & Caesarem, & hoe Bellum omnium est miserrimum. I. Quia nimirum eastra ex una civitate eontraria sunt, & parentum liberorumque Sacramenta diversa. 2. Quia eum in civilibus bellis omnia sunt misera, nihil tamen miserias est ipsa victoria , ut Cieer. loquitur. Et ab illa plerumque consequitur vel interitus, vel mutatio Reip. ut ex civilibus Romanorum Bellis patet.
Quaestio. An civis bonus in civili besia medium sese gerere neutram partem --
Res . Negatur. I. Quia vir bonus numquam debet deserere Remp. suam. Ergo neque in civili Bello. Quemadmodum enim ad ineendium resinguendum omnes det ni conetur rere, nemo vero
eompressis manibus illud aspectare: Ita ineruili bello. Flagitiosus ille nauta, qui tranquillo mari ad clavum indet, turbato illum deserit. H a a. Quia
179쪽
171 I' D E Amum est bellum civiler ut pote, in quo nihil miserius est ipsa victoria, quam necessario sequitur aut interitus Reipublicae, aut mutatio. Io. Princeps animadversis seminibus belli civilis , proceres, quos suspectos habet, alio ableget specie honoris, omniaque faciat, ad causias civilis tumultus auferendaS.C A P. XIX.
De Vitiis principatus ct eausis
SIcuti corpora viventia suos habent
morbos, ac tandem intereunt; ita
quo 2. Quia semper in ei vili bello pars una habet
iustiorem causam. Ergo illam bonus civis amplecti, atque adiuvare debet. Ita Μareus Cato partibus Pompejanis contra Julium Caelarem accessit. vid. Lips. lib. 6. Polit. cap. o. Τhes. r. Hactenus actum de causis constituentibus & eou servantibus Remp. sequuntur causae ipsam destruentes atque evertentes. Dari igitur eversionem Rerum pub. experientia docet, se eundum illud Ovidii lib. I s. Μetamorph.
180쪽
quoque corpora politica, sive Respu
blicae sua patiuntur vitia, & mutationes, ac tandem penitus intereunt. r. Vitia leviora sunt, cum princeps aut ob longam absentiam, aut
ob impotentiam animi, minus idoneus j udicatur ad res gerendas. Unde fit, ut aut omnium subditorum incurrat odium, aut despectum. Est etiam inter vitia principatus & causas mutationum numeran
da, spontanea principis abdicatio, aut mors, non constituto legitimo, e
. ' . que cernimus atque alias assumere robora genter, cincidere has sic magna fuit censuque virisque
Perque decem potuit tantum dare sanguinu annο1,Nune humiis veteres tanrummodo Troja ruina aft pro di υliis inmulos ostendit avorum clara fuit Sparta, clara viguere M'cena. Nec non γ cecropis, nec non Amphionu Arce1.
Uile solum Sparte est, alta cecidere Mycena. Oedipodionia quid sunt nisi nomina Theba. suid Pandionia resat nisi nomen Athena. Caulae eversionum aliae sunt Principales, aliae In-st umentales. ' Prinei palis ualea est Deus, qui simi omnibus rebus humanis, ita inprimis Rebusp. certum terminum praefixita . . .