장음표시 사용
31쪽
E GERMANICE ANTI VIT. Sprudentia autem circa humana bona et emitur. Idem alibi: Prouerbia, qua ustea iactat uni, Ut mst i. mes.'ra sunt. quia, Prouerbia sunt trita quaedam, ab omni Ces.s a. bus concessa, omnibusque usitata veriloquia Hinc
Idem Aristot alio loco sunt nonnum quis tu, etiamsi alicuius rei mentiam exquisitissimam animo comprehensem teneamus, persuaXere tamen facile non est iductu ex ea ar- umentu tamur. Nam oratio, quae ex ipsa reistentia aucitur, se iratio quadam est. Nautem doceri non queuntri
sim cesse 2 e communibus rationes, argumenta ducam: Z: utra in To' crediximus de ratione agendi cum vulgo.
Praesiere lib. i. de Caelo id, quod vulgb dicituri,
omne trinum, se perra Ium; demonstrat verum esse tripliciter. I. ex Pythagoreorum disciplina apud quos celebre erat, emse,in omnia tribus definita esse quia in te nione inuenitur ratio principitii med ij dc finis. I. Ex consuetudine gentiu quae naturae quasi legem secutae cum rem diuinam facerent, tria adhibebant. Nam Chaldaei Aethiopes De venerabantur,ture;auro,=AFrrl a Graeci;i 'ne, hosta, ara. r, ture, igne, Oprecat one. Hinc illud; numero Deus imparegaudet. I I. Ex communi usu loquendi. Nam cum de duobus loquimur, ambo dicimus, vel utrumque cum autem de tribus tum primo omne efferimus,&accomodamus. Loquitur Aristoteles delingua Graeca, cui hoc in more ut linguae Latinae non enim dicimus: Omnes duo , sed tres adfuerunt: Quamuis germanica lingua etiam duo in tribuere
solet asse eid habet gesspila Qqod fortassis etiam in
aliis linguis contingit. Io inne, Cliniacus Ips vox persa eat, pro OI - humi contumesam , uacrum esse vitiorum anima.
32쪽
contumeta referserint, gloriantes adalios dicere laui qum. Vbi vides, Climacum, ex communi dicto vulgi probarcs quod probra, patienter tolerata, quando ingeruntur, male commissa expient, expurgentque. similes loquera
di modo usurpant Germani.Itruit in diasten rem ritim onagem id nou inluden: quibus omnibus emunda
rio expurgatio significatur. Et vere ex squis vel m-ssas , vel iniustas reprehensiones aequo animo ac cipiat.
Testa turri Augustinus vocabulum lusu lingua
Punica, significare iriati quid autem Latinis significet, quis latine doctus nescit indicatum igitur existimat, tribus, hoc est, Trinitate, salutem nostram proficis ei: Iacobum Apostolum; hac si1a salutatione Iacobi Dei, O Dominino risis Christi serum, duodecim tribubu , qua, . .. 'rissessione ,so lem; luto nomine ipsam Trinita..es . . . minxcii exisse loco, inquit S. Augustinus, non a bia
MD,-h- irorpratereundum, quodpater Valerius animaduerti admis ' rans in quorundam, uanorum collocutione , cum alter ait
ridixisset, Sistra, quasi ui ab eo, qui O Latine nosset, ,
Punice, quidesset SALUS restonsum est tria Ium in agnoscere cumgauiuo salutem no ram e trinitatem, eo mnientiam linguarumno ortuit si anui e arbitratus est,sed eculii a disensatione diuina prouidentia; in eum AlisAnominatur, SALUS, a Punicis , inteaigantur tria eois
Punici lingua sua, tria nominant, Latine integeatur saluae. chananaa enim hoc ere, Punica mulier, de ibi Dri, ra dono egressa, qua in Evangelio Personam gentium gerit. salutempetebat filiasua, cui resonsum est Domino; mora bonampanem horum mittere canibu A uod crimen obisuam, .noo negans, tanquam de cossessiora eccatorum i-Petra
33쪽
petratura salutemsi, hoe es noua vitasea ita, inquit, Daismine: Nam ct canes edunt de micu, qua cadunt de mensi Dominorumsuorum tria enim mulieru lingua SALUS vocanium Erat enim Chananaa. Vnde interogati rufici nostri,quids ni Punicbesandentes, Chanani corruptasilicet scutit talibu olet, una sitera, quid auud resondent, quam Chananaei Petens itaquestatem, Trinitatem etebat quia . O Romana lingua, qua instat nomine Trinitatem Punicesnat, caputgentium inuenta est in aduentu Domini. Haec S. A gustinus. Iam id quod instituimus, aggredi tempus edet Verum maioris diaritatis causa c&, ut toti huic argumento maior concilietur auctoritas rarius dispiciendum estu quidnam Tertullianus aduersus Ethnicos ex comam uni Ethnicorum sentiendi. loquendi consiletudine demonstret.
CAPUT ILE communibus loquendi formulis demon, ira Tertu ianus Deum esse unum bonum, benignum, , beneficum.
metra Christianae religionis veritate aduersus gentilium errores idololatricos multi ex
stini Chiistiani, Doctoribus olim Apologias edi-
m de te ut Quadratus, Aristides, Iustinus, Anaxagoras, Melito, Theophilus Antiochenus, Tatianus, Irenaeus,Clemens Alexadrinus, Miltiades, Apollonius, Origenes.&ipsemet Tertullianus, in eoque argumento. summa&eruditione, eloquentia versati sunt adductis, ex ipsis etiam Ethnicorum monumentis, quaecunque
34쪽
Muni CE CATHOLICAEque veritati confirmandae, Verrori labefactandos profligando conducere videbantur, ut ex eorum sabiem libris, quos temporis longinquitas nobis reliquos fecit, manifeste apparet. Quae scribendi ratio, hauctoribus, filectoribus admodum laboriosa accidit quia, ut Tertullianus ait, a gna curiositate, O maiore longe memoria opus es adstuderadum, siquis velit ex literis receptissmis quibuscunque Philosophorum, vel Poetarum, vel quorumlibet doctrina sapierati secularis, magistrorum tesimonia excerpere Chri tanaveritato, ut aemuli, persequutores h eiu , des proprio i frumento, erroris inse, O iniquitatis in nos rei reuincantur. Nonnuleti quidem, quibis depri inaliteratura, curiositatu labor, O memoriae tenor perseuerauit, ad eum modum opuscula penes nos condiderunt, commemorantes , contes cantes infigiletationem, O originem, O traditionem, O sententiarum argumenta, per qua recognosipo sit, nihil nos aut nouum, utportentosumsuscepisse, de quo non etiam communes, O publica liter ad si retium nobis patrocinentur,oc.
Sed ne suo quidem magistrosidem inclinauit humana de
incredi litate duritia sicubi in argumenta Christianae defensionis impingunt tunc vani Poetae, cum Deo humanispassionibus, ct fabulo designant: tunc Philosophi duri, eum veritati orespulsant. Iam igitur, inquit Tertullianus, nihil nobsierit eum literis, doctrinaperuersaselicitatis, cui infalso potius creditur, quam in vero Nouum testimonium aduocooc confisse in medio anima, Se imperitia tua mihi vis est, Se Nanealetesimonia agitant Christianis ab extrarae aduersiis uia os, ut veltibi erubescant, quodno obca orirint, ct irrideant, quas nunc consciam detineant. Postis
35쪽
ET CERMANICAE ANTHVIT. s. Postquam haec & similia Tertullianus praeloquutus est, animamque non expolitam disciplinis, sed rudem, quae praeter id, quod a natura habet, nihil habet, ad testimoni dictionem excivit; ad rem ipsam propius accedit,&excommuni sensu loquendique, agendia' pud Ethnicos usitatissimo, receptissimo more Ieritatem Christianae docilinae ostendit, idque distincte, per capita. Ac primum, ridebant Ethnici Christianos, qubdunum Deum praedicarent, accolerent multitudinem vero Deorum irriderent in repudiarent. Non piacemus, inquit Tertullianus, Dominum praedicantes hoc nomine v-nico unicum, quo omnia, Osub quo uniuersa. Quo argumento nostra adstruit Tertullianus;&, destruit Ethnica' Animam in medium prodire iubet; & quidem talem animam, qualem iam depinxit indoctam Mincultam. Dic testimonium, si ita scisi viit Tertullianus. Nam te quoque palam, tota libertate, qua non Acet nobu, domi, acfruaudimus tapronunciare UOD DE vs DEDERIT. Et;s Deus voLvERi T. Ea voce obliquem esse igni eas, o omnem S co ter potestatem,ad cui FeLIM voluntatem, simulo ceteros negas Deos esse, dum suss vocabulununc o, Saturnum, Iovem, Irartem, Mineruam: nam,solum Deum confirmin, quem tantum eam nominas et tocumissos interdum Deos arae ab de alieno, qua romutuo, , a videaru.
Idem in Apologetico multu exanima ipsus testimo
mo comprobemus. Deum unum esse )qua licet carcere corporupressa, licet institutionibu/prauis circumscripta, licet libidinibu3. O concupissenti euigorata, lice allis Diu exam cicata, .m tamen resipiscit, ut ex crapuli, ut ex aliqua valitudine, O sanitatemsuam patitur, DEUM nominat, hoc
36쪽
Similia ad imitationem Magistri sui Tertulliani, S.Cyprianus cuius haec Nam ct gub Ethnicum
multu Deum naturaliter eo tetur, elim mens es animassi auctoris, o Principis admonetur. Diei equentes audimm Oiem; Dem videt. Et Deo commendo Deus mihi reddet es, quod vult Deus, O,si Deus dederit. Minutius in Octauio Audio vulgus , cum ad calummanus tendunt, nihil aliud quam DE vindicunt sMA CN, EST E DE v v ER, EST. Et SI DE-vs D ED E R IT, vulgi iste natura ossermo est, an Christiani confitentis oratio' plura huius generis Lactantius, quae postea adferemus. Nunc ad Tertullianum, qui in compellatione animae persistens, ista subiungit: De natura tioque Dei, quem praedicamus , nec te latet: DEvs BONvs Es T. Eus BENEFAci T, tua vox es. c. Etiam quodpenes Deum bonitatis, O benignitatis omnia benediectio internossummumst dsciplinae, O conuersutonusacramentu, BENEDICATVE Dari s iamfacilepronuncia , quam Chrisiano neceme
Ex iuramentis, precib- Ethnicorum, smonstrat Lactantius Numicum contra
LLusTRANDO Tertulliano paululum obstu tiori lucem accedere tu ire Lactantio qui, idem argumentum , eleganter, dilucide ve
solet,liactans;sic cithnici scribit, Et canniti,
37쪽
rant O thmgratias agunt; non Iouem, aut Deo mulisti se - ,
Deum nominante adeo ipsa veritis, cogente natura, ei tam ab inuntas pectoribus erumpit.
Addit tamen Ethnicos hoe non sacere in prosperis rebus: nam tum maxime Deus ex memoris hominum e&bitur, c bene scis ei es fruentes, honore dare diuina indulgentia deberent. At ero, siqua necessio granisprecerin, tunc Deum recordantur; ibessi terror infremuerit morborumpe Iifera si incubuerit ahmenta frugibi longasiccita deneg aerit; sua tempesto sigrando ingruerit, ad Deum coniugiunt, a Deo petitur auxitium, Deus, visubueniat, oratur. seus in mari tento saeuiente iactatur chunc inuocat siquis ahqua vi an lictatur, iuncprotinus implorat siqui ad extremam mendicandi neces itatem deduum, victum preci bio exposcit Deumsolum obtestatur Oper ei in diuinum, atquevn cum numen hominum sibi misericordiam quarit. Nunquam igitur Dei meminerunt, ni dum in malicunt postquam me-im deseruit, Opericula recesserunt, tum vero alacres ad Deorum templa concurrunt, his obant, hos riscant, hos coronat Deo aute que in ipsi necessitate implorati erant, ne verbo quideeratias agunt. Adeo ex rerumpro 'critate luxuria, ex luxuria vero, ut vitia, sic impieta a uersi Deum nascitur nam, udis c. astri puti m ns esse a quam peruersam potesatem, qua veritati semper sit inimica, qua humanis error biugaudeat, cui unicum, d perpetuum si opus, ossundere tenebras, d hominum cacare mentes, ne ccm videant, ne
denique in caesim a Diciant, des. Haec Lactantius; quae non ita accipienda, quas extra necessitatis aleam DE v M simpliciter nunquam nominarint contrarium enim liquet ex Tertulliano, Minucio, SCyptiano, aliis; sed quod potissimum, calamitatibus pressi ad Deum confugerint hoc ipso indican- a tes,
38쪽
,ra vRICE CATHO treates, quo vere aerumnis medicina sit expetenda, &e spectanda . Quorum mos inmemoriam mihi reuocat quorundam haereticorum morem; qui licet rebus secundissignaculum Crucis, minuocationem Caelitum spernant, rideant spectris tamen, vel fulmine, vel alterius periculi obiectu territi, ad Crucis signum,&ad inuocationem alicuius Caelitis,& Dei parae Virginis, e vestigio sese conuertunt Multa exstant huius rei exempla. Memorabile illud, quod non procul hinc ante aliquot annos accidit; notum omnibus propemodum In-gol stadiensibusu in rhythmos Germanicos relatum de Praedicante, qui laqueo vitam finire decreuerat. Etiam pensilis erat, cum uxor superueniens funestum funem praecidit , excitatis magno clamore vicinis, ut semineci marito suppetiatum accurrerent. Accurrerunt; sed simul accurrit alius ex Orco, qui
multis nominibus sibi deuotum , debitumque caput absportaret. Et ab sportasset; nisi rusticus quidam Lutherana fide natu superior, Crucis armaturam obiecisset, hocque inuicto clypeo, cacodaemonem in fugam coniecisset
Ex communi Ethnicorum siens, loquendi ratione demorabat Tertullianus Deum est in peditorem, iudicem, di vindicem omni
O, , qui,et Deum non negent, inquit Tertu Llianus dissectorempli'e, O arbitrum, O iudicere non putenis in quo uterum 'β mamme reiiciuisti
39쪽
ET GERMANICAE ANTI Q v I T. 3qui adusam disciplinam meta praedicati iudici transuo-
Quos refutat Tertullianus ex naturali timore animae erga Deum, quam diuinam, a Deo collatam esse, isti concedebant. Si enim anima aut diuina, aut a Deo data est, sine dubio datorem suum nouit. Et sinouit, utique Otimet ut tantvmpostremo auctorem An non timet, qu mma-gu pro icium velit, quam iratumr uomodo timetur, qui nescit efendi' 'id timetur, nisi ira ' Vnde ira, nisi ex anima uersione Vnde animaduersio, nisi de Dei iudicio Vnde iudicium nisu potestatemuius potesavsumma,nisi Deis immine ergo tibi anima de conscientias petit domi a oris nucoirridente, vel prohibente praedicare; DEvs ID ET OMNIA. Et, DE COMMENDo. Et MEvs D-
Iuditem quoque contesaturi sim, inquit in Apolog* - .,
um anima naturaliter Christiana Vnde hoe tibi non Chrisiana Et pronuncians hac non ad Capitolium, sidadeasim respicit nouit enim sedem Dei vivi, ab ido es inde descendit. Ipsum Deum, ait alibi Tertullianus, secundum naturampra tubis a
m nouimis; Deum pecantes Deorum bonum rasumentes, coron mi Lo iudicem inuocantes.
Addit Tertullianus animae ita Dei iudicium intatum; ut plerunque in ipsi Deorum templis, cum laetis ilis profanis homines operantur, Deum iudicem testentur. Idplerunque animascit, animae vocabulo totum homine designans Ovitta Cerer redimita, Opallio Saturn eoecinatan: De Isidi unteata. In ipsis denique t. pluDeu iudice imploras, sub Aesculapiostans Iunone in aere exorans a nerua calieans furu gali armo, O nemine depra-
40쪽
ro Municis CATHOLICAE sentibis di conte acris;m tu oro aliunde indicem appetrabiat tuis templis alium Deum pateris O testimonium veritat.s,cJugapud Vid monia testem escit Christinorum. Nihil adhuc Terroris ea de Deo disiensiam ma Deum nomina , inquit Tertullia' ech Oh rius, Nihil adhuc de iudicio estu admittens Deo commenilare se dicit.
Ex communitis Ethnicorum loquendi, gendi modis, o endit Tertulanus immor-tabratem anima , poemo pos mortem pro malefactus praemia, pro benefacitis: S de mum ipsam corporum resurrectioraem.
i e nere animam post vita dissun ionem , exscoctare diem iudicim pros meritis, aut cruciatui de- istinari, aut refrigerio utriquesempiterno opinio Chrisianapropter suum nomen vanitati stupori, et. ut dicitur, praesemptioni deputatur sed non erubescimiu, dum recum erita animam alloquiturun ra praesumptio Ocommunis quae nihilmago audiens, Mam stem ni illam esseposim pasti ci domortem, O bene, O male desuCcto imprecariS. Cum alieti is ear'e chria defuncti recordaris, misellam voca eum, Non utique o de bono vitae ereptum,sed istarna, ct iudicio iam ad riptum,inc. uid, quod visentienti maledicis, crat memorianet cum aliucuius ossenis mors aci. Terramgrauem imprecari , ct cine i penes inferos tormentam atque ex bo a arte, cui ratiora debes, ossibus, Ocineribus ei: refigerium comprecaro,