장음표시 사용
171쪽
capiendum, non ad mordendum forcipem esse oportet. Mordendi nitem secandiq; OL si ficium dentis est. Canctas igitur caeterisq; quibus Ilicet ociositis cibum capere, quoniam in humore non sim, oris usus paritus cst, vi manibus aut pedibus capiant, ore secent,& Vmordeat rat Crocodilis os in virumq; usum Utile factum cst a Natura,cum ita maxilis in O Vueatur. videtur Aristoteles sibi aduersari, inquit Augustinus Niphus libro quarto de an, 'malibus capite secundo. Nam primo tribuit Cancris pedcs decem. connumeratis etiam. chelis: nunc Cancris as lignat pedes quatuordecim. Diluitur lurcinconstantia, quod hae- sunt duae indo finit propositiones) quae verae sunt de Cancro secundum diuersas species. Vnde Alberius non imperite dicit Cancrum,qui communiter c,anccr d, itur, horae de com pedes'; qui vero aureus appellatur, cum quatuordccim habere alii St. Et Atricemna in suo de ani inuibus libro Cancrum, quem Aristotcles asserit decetu pedibus iungi, nigrum esse autumat:.eum uero quem Aristoteles dicit habere quaturdecim, vult esse Canissem aureum, quem sua langua Canissem appellant, qui aureus intei pretati haec Niphus. C . C Dcς cri interius binos, ut Locustacea habet detes primores & inter detes caruncula linguae estis,Mςη ς gie: tunc stomachum ori continuo iunctium cxiguum proportione suorum corporum mai, gnitudinis. Hunc excipit volateran quo Locustae & Cancrorum nosmulli dentes alios ha. o bent, quoniam superiores illi secare non satis queant. Hinc intestinum simplcx v δι ad V fp '' cxitum excrementa dirigitur. Qua cuncta φ Aristoteles, qui e alibi dixerat Cancris inte- i'
ν', bis .. ii num cite qua applicatum illud operculum Fritur media applicaminis ipsius: &icipat iraν i. tem extzriorem, qua Oua pariunt, desinere: Cancrorum species inultae antiquis cognitari Vc Enhia. Cancrorum etiam genus', inquit ' Aristoteles, multiplex est, nee iacue enumerandum ia 'VIi'. ae.1 Mariimum quas Maias appellant. secundum Paguri quos Heracleoticos vocant. Te tium fluuiales caetcri minutiores,& nullis pene nominibus annotati. G cpus Cancrorum 'litorale Ph ice sert, tantae veloci tatis, ut vix consequi sit: unde Hippeas idest equites il-. . los appellarunt. Iis nil stre intus propter inopiam pabuli. Genus item aliud est quod ma-' si - η' gnitudine Cancru non exccdat, lacie Gammaris simile. Aelianus Cancrorum, inquit. V ' genera diuersa esse audio. Sunt enim quidam saxatiles ori γαυοί . Alii in Iuno,algi si aut 'arena gignuntur, quamobrem & formis, & cognominibus differunt. Sunt qui eur res V δρομία quod longe lateqi vagentur, merito appellantur. Idem postea οῦ Cancrorum lis.'. d. . genu S lutarium =ος--ι- λIM: sic ilius ligit pro metraui . idest. volan- nimia. c., o. reS,Veluti in vulgato codice lesitur: alias πεοντ colore ali si albius spectatur: hi in luto nascuntur . Cum incessit eis metus, humo se extitant ad volatum, de perparuis alis Vsubleuanti ir, quibus quidem gradientes uti minimc necesse habendi Cum autem iniceius Teis est metus, nonnihil in his subsidij, non tamen admodum firmi habenti enimuero con- 'prehenduntu', quod sursum altius subleuari non queant. Haec fere sunt genera ab anu m. ι,.αμ quis tradita. Naubi haec leguntur in piscium catalogo apud Pliniuπr Cancrornm genera Vii. Chamae trachea, Chamaeleos, Chama pelorides generis varietate distantes & rotunditate. ' Chanaaegbcvmerides quae sunt maiores quam Pelorides, Iicia siue Cotyphia: inepte 'nonnulli cxistimari in Cancrorum alias species enumerari, cum ea omnia quae post hςc verba Cancrorum genera, sint Testatorum potius genera, quam Cancrorum. Sunt & Ca- colli Καο ἄν- ab Aristotele c6memorati, qui in testatis quibus da innascuntur& inhabitat. Inter recentiores B on deletius cu verba Aristotelis supra scripta produxisset, haec subdit. Nos plura genera numerabimus, qua sub Cacris contineri nemo no fatebitur. Ea multipliM,gri; ludi ci varietate a sedistinguuntur. Vt magnitudine differunt, Maee. Passuri ab Albis& Pinuo ne diiserui. phylacibus: hi .ri. parui sunt, illi magni, inter hos alij sunt med ij. Heracleotici ius colunt Colore. color . Paguri & Maiae rit bescente, undulati flavo cum ρ mari extrahuntur : Lati pes&qui in cisti cis nascitur albescente; qui in Pinna, flavescenter Vrsus colore corticis mali punia pedum to ci . Iristant& pedum longitudine: illorum enim pedes breues sunt, aliorum mediocriter ugitudine. longi, aliorum longissimi. Oculorum quoq; situ differunt: horum oculi sere se conti oculorum gute illorum magno interuallo distinguuntur. Sed diligentissimus in his generibus cnum fixu, randis fuit Caesar Scal iger: qui Cancrorum, inquit, species multae ignotae mihi: quas ' cognitas habeo, deseri bain, Vna est apud vicinos nostros generis nomine, parua, Ni ra, quam nunquam vidi, Phoeniciae, ut aiunt peculiaris, a velocitate Equitis nomine appellata. Quam docti Isimus amicus noster imprudenter in quarto libro inter tardigrados numerauit. Peregrinii; in litore Issico exercent tardiorum praedas animalium. Pertium nus est fluuiale, rotundius quam marinum. Qiiartum insigne tum robore , tum magia μ 'tudine. Paguros vocant, quorsi duas noui differentias. Alter & orbieulat tot & fuseior, & 'maior. Alter est quadratior di minor, colore dilutiore, ac pene pallida viriditate. PoteUM V
172쪽
A hos vocat Venetus. Quintum Heracleoticum, gi andissimum in genere pagumrum, cruribus brevibus. sortipibus admodum validis. Sextum longῆ omnium maximum quod Maiae nomine cogns scimus: tot A cuppa asperum, cuspidata tronte horridum, praelongis cruribus .exilιbus,ac IFiopterea imbecillis. Septimum omniuin minimum in spongi S. x e chylijs. illice Scaligeri specic bus addantur Cancer aureus,dc niger qui Canissem ab Avicem a appcliatur, item qui latice Gianctospiantano dicitur, nomine mihi tantum cognitus, & venenosus, quem in India occidentali esse seripsit Cardanus ; & terrestris, quem nauigat resisti in D.Thomae insula statuunt: di qui a brachiorum longitudine paruitateq; Macrocholus, & Brachychelus diciturinec no S liirsutus; di qui cordis figuram aemulari videtur, Rondelerio ptainum cognitus, ut etiam alij tres priores. Concludamus igitur recte scripsisse Philosophum: Cancrorum genus multiplex nec facit E enumera tulis. einiois ab Alexandro Tralliano nominatur his verbis; Diabete morbo laborantibuS Stetmυα conveniunt ex carnibus μύλβών -' -- . . ' πιδ: μέλψα τῶν μων dec. Quo loco quia . duobus Gou pilus, accepiste se ab homine vulgarem Graeciae semionem tenente, testatur ς inesse ex Ostracodermorum genere. sed ex hoc inquit loco intelligi potes eo nominen: carnem aliquamsgnificari. Cordis stomachi, vel oris ventriculi) dolore affectis cibi, qui non facile alteremur aut corrumpantuo conueniunt.&qui acres moniace', humores retundant,vtu βουλβα-υ -- α κο -- οι, esit κυ , - Mu-Mάι χ-ωκοῦ ut tuu Trallianus habet: Zoographus utrobiq; vulua porcina intelligit,& iic nia nomine pectus porcinum potius quam marinum aliquod animal. Sic & in canini ainpetuus a nimio stomachi Calore, curatione, conuenire inquit ςέρναν Ῥω - - - βουλιλω υ ' δαμαλὰν iuuencarum πσGr.&si quae huiusmodi refrigerunt limes,di non facile concoquuntur. Item in curatione doloris oculorum ex bilios Odeaeri humore: Vescatur aeger alimentis mitibus & minime mordacibus, de incrassatilibus, ut Orpho, glauco,bulbio, Sternio. Ucibum bulbinos inquit Gouphilus a nemine Latiis . . nouulua υ--παῖ. dcductum est. eo autem signiticatur animalium a -- cuius esu. sanguis patuitosus redditur. Quae coni umird ιctio petita est vulgari Graeciae . sermone; ma enim significatur ωρακοδέρμο -- es, ut ex homine doctissimo accepi . Haec ille . Est quidem Cancrorum quorundam eiusmodi species, quae pectoris figuram 'pulchre referat, ut ab eadem nomen adipisci mereantur: an vero Trallianus hoc nomine C Ostracodermon ullum intelligat,dubitat Zoographus,prςsertim cum semper hoc nomen cum vulvae mentione coniungat, tanquam rem cognatam, eiusdem nimirum animantis
- MIR E oculati sunt cancri atq; auriti, ut qui insidias incredibili sagacitate subo ratatur, quamuis enim silenti tacitoq; ingressu illos insecteris, subito tamen prinsi inti unt,& contestim se luto obruunt,aut saxis subducunt,& hominum insidiantium conspectam effugiunt.
IA N C E R lalus sere e Crustatoriun genere non natat,sed incedit, uti scribit ' Aristoteles.Vis ite aliis,inquit,nandi tributa est,ut piscibus, ut Mol- .libus.ut Ctustatis, velut Ia ustis. Quaedam ambulare possunt, ut genus i 'Cancrorum: quippe quod quanquam suapte naturam uatile est, tamen habet vim ambulandi: Et alibi:Cancri,quanquam aquatiles,tamen gres. siles sunt.Et Epicharmus in Hebes nuptiss apud Athenaeum. N
uerso latere procedunt e quanquam id neutiquam sit mirum: cum &alia aliquot anim, Ea eadem lege,aut proportione gradiantur: Nempe vrsus, ac simia propter latitudinem pedum posteriorum e quos ut in vacuum ponant, necesse est ingressionis corrumpi qua- .draturam.Transuersa ergo se instrauitati ita quoq; moueri scorpium ex , Plauto dilee. D
173쪽
Ia Pseuda Idem' Comicus hunc peculiarem gradiendi modum in Cancro notauli t. ra reansuersem πω 'Mursus crit P si ucer'et. Vegetius: Paralyticum iumentum ambulat pronum in latere ad similitudinem Cancri. Eundem motum, non line diligenti consideratione. sunt enim animalia quae pluribus, quam quatuor notis mouen turὶ Aristoteles annotauit in libro de Animalium gressit, ubi, sic loquitur: Nam semper in quaternis proximis pedibus) posteriora per transuersum ad cpriora arripiuntur. Declarant hoc quae lento gradu motum cient, in Cancri: hi enim ita se is mouent, quia de eorum genere sunt,quae multis sulciantur pedibus. Siquidem per tram is suersum semper eo se mouent, quo pressum dirigunt suum. Et post notans huius gressus caussam,haec ait: Quod etiam animalium genus praeter caeteria proprium & sui generis
motum agit:quandoquidem omnium unum in priorem non mouetur partem, sed in latus. Cum autem prior pars in oculis distincta esset,natura oculos ita affixith ut eruscula sequerentur. In priorem enim partem illora motus tendit. Ob eamq; rem Cancri etiam quoda- modo in priorem partem sese videntur mouere. Quibus Philolaphi verbis commotus Rondeletius, Cancros prorsum procedere est opinatus, nobisque apparere tantum quod . - per transuersum moueantur. Ita enim scribit: Cum vero taeterae animantes & quadrupe , , deS,S Nulli pede. per diametrum, vel in anteriora moueantur. Cancri per nansuersum de obri proc eia in latu progredi ridentur. Sed quoniam oculis semper prior siue anterior pars ad iter dod. Ieotia fgnatur,qvi a in priore animantis parte siti sunt oculi, Cancri in anteriora reuera progre-R deIe- druntur. Recte igitur Plinius:Cancri in pavore etiam retrorsum pari velocitate redeunt, Dum is autem minus ei qui fit antrorsum,ex diametro opponitur. In hanc opinionem quom G s do se exercuerit doctissimus lulius Caesar Scaliger, age videamus. Aiunt, inquit, Vulgo β Π Α nreme videri Cancrorum progressum esse in latus. Etenim cum illis oculi ita mobiles sint,in aliquando constantur, alias exerantuti exorti modλ prorsum, modo in latera obli- . quentutinon exii eorum incessus in latus,si in latus oculi flexi sint. aia procedunt recta, qua obtueatur . Sane haud aspernanda ratici Vana tamen, non entin scorpius oculos habet emissiticis:& si velis ludere laterorsum promouet tamen. Ad haec nemo dicat, lineam quae dimetitur quadratum,antrorsum produci, sed ad latus. Neque dicentur Cancri a trorsum ambesare,cum oeuli in latus flectunturi sed oculos dicemus in latus flecti: quia Progressio in latus est. Rationem explieemus. Motum reactione & pulsione fieri diximus alibi. Fit ergo secundum artuum flexiones. At eae Cancris introrsum ad pectus sunt. Ergo quasi cum triremes circumaguntur, lateris inius remiges impellunt, alij altrinsecus is inhibent,aut retro trahunt. Ita quam in partem pmcessurus est Cancer, eius lateris utitur
cruribus ad carpendum solum: alterius lateris ad aspellendum.
Lis Mi. LINI Us, Viuere Locustas petrosis, Cancros mollibus sermit. Hymem aprica litora sectari,aestate in opaca gurgitum recedere. Uerum non solium li- mosis,mollibusue,sed etiam saxosis in locis degunt, & sicubi alga & arena est.
Et ut suminatim dicam,in aquis,tum dulcibus, tum salsis. necnon etia in terra.
Scribunt enim terrestres esse in infula D.Thomae limites marinis, edulcique .
V CV T VR ηchyliis Polypum etiam ubi ob nimiam Venerem a
imbecillus redditus,morti vicinus est,velut vicescentes lusc.nam hos ille icum bene valcret, edebat,deuorant: Oppianus. re mades msera o Ca/reri mul Il; natistes i uos omnes cupidi ρνι- θω Me vorabat
quamquam haec de marinis intelligenda putemus. In ciborum penuria, a suo quoque genere minime abstinem:quod si quis procul deserre eos velit curet ne alteri in alterum imin
petum iaciendi potestas ulla sit. Sunt igitur Cancri sarcophagi, sue marini sint , siuen uiso,
174쪽
. uiales, siue inter hos medi j,qui scilicet in stagno marino nascuntur,atq; degunt. Ore cx- Aqu, m Qt A cipiunt aquam, ut caetera Crustata, testu' Aristotcle: sed eam Locustae ad suas branchias locipiunt. ν transmittunt, Cancri parte oris GL a: que ratio est, cur circa horum os spuma appareat, 'm' .c. 1 ex aqua&acre qui unicum calaautitur,cum per attramini, Si reiectum agitantur.i Alibi ' Lib. O nullo discrimine Cataci h&Locustae, inquit, ex Crustatis aquam per suas appendiculas, prope hirtiusculas quasdam paries egerunt. Viuere aqua clulci& falsa scribit Galenus. nή hqm Lacte potantes sine aqua vivere multis diebus Auclior de natura rerum testatur. 4 Plinius Cancris tribuit vitam longam. Nos ex Aristotele supra probauimus, prae.caeteris Crusta- 4 Leeis, longaeuas maxime cilc LocustaS. 31.
A PIU N T V R nassis hoc modo, Ranas in partes diuisas in plures immittit nastas piscatori eas collocat in loca via Cancri degunt, ut ingrediantur. Capiuntur & aliter, virgulis uilicet diuisis in scin nutate quibus intestina aliqua aut ranarum corpora inserta sunt, Ordine dispolitis iuxta gurgites,di loca quς habitare solent,dcnis duodenisile: inde reticulo circumit piscator,. virgas singillatiin et uunx, tu linctoq; reticulo,cum Caneer non adeo celeriter ae possit explicare, decidit in reticulum.
' mi R A NTERIORA operculi applicatilis hirtiora ampliora a se mina Can
WM-cri habent, quam mares: ut ait ' Aristotes cs: Nulla re, inquit, differt 'Ain . e. 8 ne tamina a mare, nisi quod operculum applicatile illud amplius& dis iam 'infimit si lius&hirsutius reminae gerant, ii, quo oua pariunt&qua egerunt excr O mentum. Membrum autem quod mas in taminam inserat, nullum omnino haberiir. haec ille. h Plinius pedi hus etiam distinguit, na de Cancris,, IOquens, seminae, ait, primus pes duplex, mari simplex. Praeterea Mares, Ut scribit Au- , Lis morde natura rerum, duas habent spinas inter venirem & caudam, quibus faemii ut ca- rent, quae ova in ventre habent.
3 M incn A N C R I parte priore Rondeletius vertit partibus posterioribus c
pulantur, sua opercula loculosa illa, rugosaq; mutua consertione compo- -nentes Primum Cancer minor ab auerso superuenire solet. tum maior ψbi ille superuenerit, haec ' Aristoteles. Unde '' Plinius Cancros ore coire 'HI'De. scripsit. Dua autem edunt in operculo, nec procul ut pisces faciunt &c: 'tera quae parere solcnt. Hinc laminis operculum latius, ut locus e totas recipiendis 'Lab. s. e. capacior di praestantior . si .
roas res in Geomnicis ait. Aper non faciet in te impetum, si Cancrorum Apetr in braclua teste Didymo illa denticulata tecu appensa circum feras Api g ii Cbus odor Canctorum ustoi uni infestus est testibus Palladio & Columellai
' adem Plinius: Cancrorum odore inquit,si quis iudita coquat,apes exanimantur. Auth res habeo qui ardeolas ancris nidos suos munire amrment aduersus noxia animalia. Eristi Tanto dissidio flagrant Cancri de Erucae, ut si a cornibus suspendamur illi ramis arbm ero insere.
175쪽
rum, in quibus Irrepunt, aut nidulantur Erucae, illico decidant rellabanturque, & aliis L
C,lliditas in Conchylijs capiendis
. Hin s.c. NIVERSI, inquit, ' Plinius, ubi aliquando congregantur, os Pontieuiocere non valent et quamobrem regressi circumeunt, apparetq; tritum iter, & paulo post. Dimicant inter se ut Arietes aduersis cornibus incumsantes. Narratur apud eundem Sole Cancri signum transeunte Cancro--- rum,cum exanimati sunt,corpus in sicco traffigurari in Scorpiones. t Ouudius brachias orbos Cancros producere scorpios, si sub terra occultentur, canit his versibus. Oneasa litores s demas brachia Cancro Casera se venas terra de paνte sepsba
Magna huius animalis astucia ,&calliditas in capiendis ostreis Conchi i obseruatur. Calculos enim & lapillos patulae hiantique eorum testae ingerit, ita ut occludi nequeat, mox dentato ibrope pisculentam carnem abradens atq; eliciens deuorat, suauiterq;& s cure sua captura stultur, nullo vindictae metu. Diligenter multi ex Ecclesiasticis script 'ribus hanc fraudulentiam descripsere, sed diligentissime D. h Ambrotius: cuius verba 'mellito quouis nectare dulciora non praeteribo: Cancer quoq: inquit, quas cibi gratia ' praestigias struit Nam & ipse ostreo delectatur. & carnes eius epulum sibi quaerit. Sed 'quia ut appetens cibi, ita prospiciens periculi: quoniam cum dissicilis est venatio tum p riculosa: dissicilis quia tollis validioribus esca interior includitur: nam velut inuris qui- 'bustiam mollitiem carnis,praecepti imperialis interpres Natura munivit: quam medio t. Ustarum quodam sinu concavo nutrit, ac fouet, & quasi in valle quadam diffundit: & ideo 'cassa omnia tentamenta sum Cancri, quia aperire clausum ostreum nulla vi potest. & - 'riculosum est, ii chelas eius includat; ad argumenta confugit, & insidias noua fraude m litur. itaq; quia omnia genera delectatione mulcentur, explorat si quando ostreum re- motis in locis ab omni vento contra Solis radios diptychum illum suum aperiat, & α- 'seret claustra testarum, ut libero aere visceris sui voluptatem quandam capiat. & tunc clan culo calculum immittens,impedit conclusonem Ustrei, ac se aperta claustra reperiens, tuto inserit chclas, visceraqῆ interna depascitur. Hactenus ille. Oppianus haec de Cam ' cro marino dixit:
Puto tamen omnibus Cancris hanc inesse prudentiam venandi ostrea, nam&in paIud sis locis aquarum dulcium , ac fluminibus longe a mari dissitis, haec & cancri prouen, Eb.s.e.3α unt. Latent, inquit ' Plinius de Locustis loquens, mensibus quinis: similiter Cancti, qui eodem tempore occultantur; dc ambo veris principio senectutem anguium more exuunt rc nouatione tergorum. Haec ex ' Aristotele,qui ait Cancros nuper natos,&post etiam ve- 're crusta sua exui, quemadmodum Locustae, Alibi se loquiturde hac re clarius: Cam eri exuunt lance tutem , molliores quidem perspicue : sed etiam duriores exuere aiunt, 'ut Maias. Cum vero exuunt,mollis admodum crusta subnascitur:de quidem Canai prae 'teneritate non satis ambulare possunt. Idem saepius reptet t. . BAE s. c.
176쪽
l Aμυνοῖθαι Cancri brachiorum instar comprehendere, vel comprehendi, O- torqueri μαλλή e. hoc est alternatim vel mutuo: Cancri lari Latine dici. mus pro implicari inuicem, & ita constipari. Καρκmbrv o τω υται ὀ Hi - η ' σηληρ-- , Hesychius& Varinus. Theophrastes:- ε ποσσιδ οε πα- ροῖ μῶμ' γγ - . μύου - γα o υἰ καρκικυται -- rhoc est, ut Graa verti t: Sara frigore melius radicantur:cancriticaturq;. Volunt κἀμ--θα dici plantarum radices, . quae Cancri instar divaricatis& in latera dispersis fibris vel capillamentis terram appraehendunt. Ab hoc vcrbo καρα νωμα dimaliauit, idem cuin C ero morbo. Glius de carbunculo:Non idcm periculum Carcinoma affert, nisi imprudentia curantis agitatum et . Id vitium fit maximc in supel ioribus partibus circa facie, nares, resaabra, mammas i minarum. Et in iecore ctiam & splene hoe nascitur. Circa locum affectu aliqua quasi puncta sentiuntur: i' immobilis & inaequalis tumet, interdum etiam torpet. Circa cuin inflatae venae quasi recuruantur, haeq; pallent, aut liuent, nonnunquam etiam in quibusdam deluctant, tactusq; is locus alijs dolorem affert, in alijs cum non habet. Καραινινσ-Cancro similis. vel qui e Cancrorum est genere; utitur hoc adiectivo Aristoteles. τά καρπισωδη ε - , dicuntur ulcera Cancro similia morbo. Καμιναδεες parua sunt animalia minutis Cancris similia, colorc ut scribuot sutuo. Aelius L ταώ καραινα - δας ἐδελση πολ- δυσώδ- εισὶ Qq ἀηδῖς, quidam Cancellos vertunt, quos καρκίνια diminutiva voce Graeci vocant.
1M POSTOR VM hominum morea, & qui improba inexplebiliqi cupiditate diuitias nulli bi non quaerunt, item qui patrimoni)s suis pauperes per vim spoliant, vel por insidiaveripiunt, praeclai P exprimit Cancrcrumastucia. Qios eleganter perstringit haec D. Baslij oratio. Iam quidem & infirmi, inquit , cuiusdam animantis haud modicam astuciana ipse, ae dolosum ingenium insidiosumq; cum didiceris, volo proinde, va iple admonitus non imitere, sed vites malcficos . Cancer est lictim ostrei carnes cupit, sed perdissicilis eius est ipsi venatio, testae ratione qua clauditur, ac munitur: perualido namq; & infracto se procamis Ostrei mollitudincm natura muniuit. Quapropter & ostracodermon id aquatile nuncupatur. Cumq; duae concauitates exacte inter te coniunctar
ostrea circumplicent & ambiat,nihil prorsus Cancri deticulati sercipes illi possunt. Quid' igitur agit ξ Quid tandem molitur Cu viderit illud tranquillis in locis tepore sese ob-
lectare, lua i illas valvulas ad Solis radios aperuisse,ac explicasse, tunc clanculum iniecto' calculo conclusionem prohibet, atq; quod viribus suis dcerat, id tali astu sibi suppicto Haec est eorum malitia, quar neq; ratione, neq; Voce praedita sunt. Ipse ego optauerint, ut Canerorum Elertem industriam imitatu. in parando viatico, a proximorum noxa in- commodisq; tibi temperes. ralium est profecto inorum,qui situm cum dolo fiat rem adiis resolet, quiq; ex insidiis proximos aggreditur, alieni , insultat calamitatibus. Effugito despiciendorum hominum imitationes. Tuis propriis facultati hus esto contentus, pau- pertas cum veraci susticientia, ni potiundae voluptati profecto est compoti mentis an- teponenda. Ad huius imitationem D.h Ambrosius, cuin declarasset quam astute ac fraim dulenter insidias parcnt Olb eis et Conchis Cancri, horum exemplo frandulentium lim minum perfidiam lagi viliom, cupiditatemque inordinatant coin praehendit his uerbis: Sut igitur homines qui Cacti usu in aIienae usum circumscriptionis irrepant, de infirmitatem' propria virtutis astu quodam suffulciant, fratri dolum ncctant, & alterius pascantur aeru- na. Tu autem propri festo contentus .in aliena ted .uima non pascant. Bonus est cibus' simplicitas, innocentiae suae bona habens: insidiari nescit alienis, nec auaritiae facibus' exardestit, cui Iucrum omne ad motutem dupondi uim est ad cupiditatem incendium. Et ideo beata est,si bona sua nouerit cum veritate paupertas, stomnibus praserenda thesau- tis : quia melius est cx uia in cum Dei timore. Quantum est enim quod hominem alat Θ.
aut si quaeris quod etia in abundet alus ad gratiam, id qum. non muli uin est. Multor
177쪽
enim hospitalitas in oleribus eum gratia, quam vitulorum pinsulum praeparatio cscordia. Vtamur erg4 ingenio ad quaerendam gratiam, & i lutem tuendom: Lice
: Licet nobis is uti cxemplis maritimis, ad promum nostrae salutis: non ad alienae periculum. Hactenus Fausti β D. Ambrosius. Imposiores etiam alios & fraudulentos veluti sunt qui ciuitatis guberna-τ' culis praesunt , sed iustitiam iniquξ exercentes, exprimunt Cancri. Nam ut hi non recta progrediuntur,sed dextrorsum, ac sinistrorsum, ita etiam illi via recta neglecta. munera impiorum,ac inhumanorum, ipsi etiam inhumani pijs bonorum rationibus, lachrymi ἰ O .ε. prati erui: te quibus stilicot tam impie cum innocentibus,agentibus dicebat Hieremias: ' xacti sunt retrorsum&non antε : deq; ijsdem dicitur in Prouer, quod ipsi reliquunt iter rectum,& ambulant per vias tenebrosas. His tella dura est: quia in prauo illo proposito fraudulenti': actionibus persistunt i carent sanguine: quia nihil humanitatis, mis ricordis,ac dulcoris possident:viuvolci; in locis mollibusidelici stac omne voluptatis S nus amplectentes
CITE admodum Iohannes ille regnomento Seholasticus, scalarum anacephalarosi, hominem qui modo risui indulgeat, modo luctui.modo austeritati atq; Fempcrantiae se reddat, ni bdiliciis diffluat,& voluptatibus implicetur, Cancro aequiparauit, nunc in dextram,nunc in sinis in partem gradienti, miraq; vitam suam inconstantia traducenti:virq; is sapientissimus de ingeni, eiusmodi prolectu nihil tibi quidquam pollic itur,quod ad ullam sit unquam frugem peruenturum. Eiusdem subterfugij,inquit Pierius Valerianus, causa Sophistam significare qui volunt,Caocrum pingunt: eos enim permmiles huic animali dicit Plato Euthydemo, quos ubi validiori aliqua ratione de uinos comprehensosq; putes, tunc retro sugaci curso lapsi per diuerticula,atq; subterfugia. maiorem priore laborem tibi intentant, si vilem ac inanem prorsus curam eos continamst susceperis. Sed enim non in Sophistas tantum, sed in ipsam etiam Dialacticam obortum est a Cancro cauillum. Nam Ariston Philosophus. υr eam eluderet dicere sollabat eos qui Dialecticam enixiori conatu sectarentur,ijs alsimilari, qui Cancris vescerentur,cibi enim Gadmodum exigui gratia,circa ossa tam multa numero, tantum laboris insumi. Siquid υ Arcanu re ro abditum & arcanum luci proditum , aereuelatum ostendere, quis vellet. Pagurum ii v eius generis pisces, qui latebris gaudent, face apposita figurabanti constat enim eos nO. ctumo tempore, admoto lumine, de penitissimis etiam cauernis euocari. Ea vero de cauissa Cancri ad nocturni luminis splendorem accurrunt, quod id omne genus Testaceanoctu plurimum pasti soleati compertumq; plenilunio sit, ea magis nam pingue re.Iams sit, turi vcro Imperatorem Oetavianum Augustum adeo delectatum fuisse hoc prouerbιo. h. lens, e stribui Aulus Gellius in noctibus Atticis.& Macrobius in Saturnalibus, ut non la-lum in communi colloquio, sed in Epistolis etiam eo utere tur: & in sigillo suo sculptum haberet Papilionem cum Cancro: quibus duabus bestiolis prouerbii sententiam hiemi Pphice pingebat: per Papilionem Vcrmiculum alatum ,& velocem innuens celeri atem, per Cancrum vero, qui moru retrogrado di tardo sertur, moram & cuncutiemem.
A NCE R in numis, inquit Pierius Valerianus, compactile femeet enus id,quod corpore est obrotundiore,cuiusmodi plarriq i caeleste signi, igurant in Zodiaco,Chiorum indicat rempublicam . Tradunt id St POL Iux & alij: sed enim nisi quispiam author esset, numus argenteus id satisu indicaret , in quo Pagurus is est cum inscriptione, ΚΩ In N in fere ΛΕΥΚΙΠΠΟΣ. Tria Agrigentinorum numismata argentea reperiuntur, in quibus sculpta est ab una parte aquila leporem pedibus premens. ac quandoq; illum dilacerans rostro, cum inseriptione in eorum uno tali, ALPAPANΤΟΣ, in altero Λ LPA N-Τ Ο Σ: in tertio vero A K P Α Τ AN. Horum autem numismatum pars opposita Cameru & piscem exprimit,unius in riptio talis A K P Α r ; alterius A LP Α, tertij A KPA- Α, in quo anguis est piscissiluinore teneas. In Syracusanoriun num quoq; argente . parte
178쪽
parte unaaquila insculpta cernitur ardeam, velut aliis placet,vulturem pedibus prehenium tenens eum inscriptione a TPAΚΟΣΙΩN ; altera vero parte Cancer est,&sub eo duo delphini. Adraniorum quoque duo extant nummi argent ei; quorum prior uno latere Adranio . aquilam habet,leporem pedibus tenentem cum his instascriptis ΑΔ PANIΩN, altero ve ro Cancrum supinum cum sex circulis o literam plane referentibus, tribus ad dextram chelam, de tribus ad sinistram. Infra Cancrum cernitur quid serrae simile. Posterior una parte aquilam etiam habet pedibus comprehendentem leporem , & haec supra caput &dorsum aquilae scripta circum nummi oram AΔPANI 1χN: altera vero parte, Cancer ce nitur, & intra eum serpens, aut anguilla, ut arbitratur H ubertus Golzius, superius vero intra Cancri utrasque chelas pecten. Simsessa urbs Grrecae originis antea vocata Sinope nnmmum cudit argenteum, in cuius una parte videtur Cancer,aut rigurus,& insta hunc piscis non nihil incuruatus cum hisce instascriptis literis ΣINTEΣΣANΩ, ab altera testudo cum eadem inscriptione. Per rigurum , aut Cancrum volunt intelligi sapientiam, per testudinem salubritatem.Esse enim calidas aquas in agro Sinuessano hecticis & phthisicis saluberrimas, Strabo ct Plinius testantur. In nummo arnm Bruttiorum ab uno latere B Cancer est intra cuius chelas impressae hae literae BPET, & supra has literas caput bouis. infra vero Cancrum TIΩN legi tur; ab altera parte deae alicuius,nimirum,Palladia caput
est, e cuius vertice qui iiq; Cancri pedes prodeunt.
PL V VIIS imminentibus. aut tempestate, Cancer exaquain terram prodit: quod pluuiae pisscripsi Aratus in his versibus i tigium.
C AN C ER viros peruersos& inemendabiles indicat propter animalis trasuersa vestigia. Si quis inueniat marinum ancrum , aut pluuialem fluuialem , virum peruersum inueniet & inopem . Si marinum , regem: s fluminis , principem, eo quod mare regem, flumen vero principes, significat , Zoographus ex incerto.
CANCER teste Hysino & Balso Iunonis ossicio inter astra collocatus, quod He RIeulem , cum hic contra Hydrain Lei naram confligeret, dc palude pedem haberet x ibetiui. mordicus Rrripuisset. Horculem enim aiunt ideo ira accensuin, cum interiecisse, Iuno rem autem,quae Herculi insenui crat, inter sidera collocasse. Hanc fabulaui rhom. Rh di. metrice scdescripsit: - Tot Resias μνωis ense nes
Nonnulli, cur inter sidera sit collocatus, aliam rationem reddunt quia nimirum conue Rusone regressu tam peculiari eo manimali animaduerso, per eius imaginem ostendere voluerint Solis cursum, qui cum eo progressus fuerit, retrorsum auferri, ac tantund aufugere videatur. Veluti caper opposita ratione conficitus,quia sol ab eo signo,toto p liatostri tracta . altiora petere contendat: caper enim dum pascitur accliviora. diti Taq; I.ib. et . loca petit Huiusmodi vero commentum, ut ait 'Pierius Valerianus, non ex ot bis totius Huris'.
conditione, sed ex caeli nostri situ sphaerail; ipsa ad arcticum obliquata excogitatum est: P nam
179쪽
serpens &Cancer cancer te pote capit
dem mouere,qui Aleatur di ut, e
nam ad aequinoctialem eirculum appropinquantibus Cancer deprimi videretur, quin, Eeiij signa attolli:ad id tamen fieret quod Solis progressus & regressus omnino a Caprico no ad Cancrum , mox a Cancro ad Capricornum, secto duobus locis aequinoctiali consideratur. Quod vero sunt Herculem tot immanium monstrorum domitorem, in Oppr mendo etiam Cancello laborasse. nihil aliud sibi vult. ut veteres interpretantur, quam sophisticas nugas obtritas dialecticae disciplina. Fabulose igitur locatur Plato, cum He cutem aduersus Cancrum desudasse dicit.
F R P E N S m eum Cancro vivebat,inita eum eo societate. Itaq; Can
cer simplex moribus, ut&ille mutaret, admonebat,astutiam. Hic a tem minime obediebat. Cum obseruatat igitur Cancer ipsum dormia entem. & pro uiribus compressisset, occidit. At serpente post mortem extenso ille ait: Sic oportebat ante hac rectum & simplicem effr. neque Fenim hanc poenam dedisses. Significatur hoc apologo, offendi potius. 'quam iuuari, qui cum dolo amicos adeunt. Ad huius apologi sensum sortata. aut est rius ei similis facti sunt hi antiqui versus, quos ut Eustathius & alij, Alcet, alis Sappbus, quidam Praxillae Sicioniae esse aiunt.
Apa, me λαγωὸν ἄψ.. idest Cancre leporem eaph: de rebus quae fieri nequeunt. ut interpretatur Suidas: seu ut ali; de re nequaquam verisimili,dictuq; a surda. velut si quis dicat,ab indoctissimo superari doctum: Huic & al iud si
te, Καρη νωρ δαπι-οδισο ume, Hest, Cancros lepori est aras, de supra modum dissimilibus. Etenim ut leporum celeritas, ita de Cancrorum tarditas nota est. Nunquam escies vr recusngrediantur Cancri. ' Aristophanes. Ουπιm πομπιις τον καρκλον ὀμὰ βαδέρον, οὐδ' ἐπὶ - πραχειμνι ποα- ι ερον ὀυδο. Ambalet υι Canere rem, haud esuris inquam Nec quidquam eselex, ubi res eris ante peracta. Hoc velut oraculum pocta facetus pronunciat, quod a natura sit insitum. nullo corriges negotio. Nam Cancris genuinum oblique ingredi. In quorum stero carmine tangit adagium, Actum ne agas. Idem sere cum praecedunt i & illud est Cancram rem inνιῶ δε-ces. kαρκίον ορΘὰ διδά ut, de eo qui docet indocilem . Rcfertur in Plutarchi collectaneis. Portinet ad genus ou- siluopem deascr. Siquidem animal hoc non ingreditur nisi obliquo corpore, & in omnem partem mouet gregum. Eν δ' δχοςxσis x Aνδραλίδης πολεμάρχει. In si me vel ita draclides belli ducem agu. In homines contemptos & humiles,qui per occasionem aliquam incidentem ; dignitatem sortiuntur. hi sertur criani ad hunc modum: Eν δἰ δι χος-- ηνῆ παγα-Δt δε ιορε τιμῶ , di aliter:
Fera rebus desperatis o Canere honorem. Quanquam Carcinus viri nomin in hoc prouerbio videtur. Παπα λι, κινοῦ . Omnem mise idem. Sunt qui metaphoram sumptam esse existimant ab his qui Cancros vena tur in litore. Na hi plaerumq; sub saxis latitant,quae mouent, qui Cancros quaerunt. Imitari nepa:pro retrocedere & in peius labi: Germani dicut Hindersich vute die Κrebs gad. hoe est retrorsum , ut Cancii ambulant, sed Nepa scorpionem potius quam Cancrum significat.
180쪽
VI hominem nimium praesumentem; &gloriosa verborum plos vltra iactatione superbientem illudere Romae nuper voluit,quidam Cancro in uitantem pinxit, &adscripsit Plus Ultra: oba et ἄλ--ῆ βω- Θωλ , ἰοίωσm καρκίκυς hino μι rari: οἱ δἰ αλιγω ve suas περὶ πομόςα - sese Ariston in similibus: hoc est, Qui dialecticae studium prosunde rimantur, Cancros edentibns similes sunt: qui propior exi- - 'guum alimentum, circa crudis plurimas occupantur.
E X T o R Cancri sideris & animalis aquatici opitheta confudit; sepa- Cineri int
rantur hoc modo. Animali haec adscribenda: Octipes,multipes, scopulo- milis epi-sus, caeruleus,testudineus,tardigradus,serus, humcns,rubicundus,obsca theta .
nus. Nam fluuialis, quoreus & litoreus, ditarentiae potius quam epitheta suerint. Rubentem dixit ' Virgilius. Neae rabentes Ure foco Cancroti et idest, ut Seruius exponit, cum uruntur, non qui per naturam sint huius . coloris.Syderi vero conueniunt,Lernaeus,pluuialis, nisi fluuialis legendum est, ut sit idem s.; b. . quod fluviatilis: γ& multa a calore ducta, quod sol mense Iunio, quum vehemens viget sidetis . aestus, hoc sidus percurrat: calens, calidus,torrens, ardens, adustus, aestiuus,ςstiter,inpidus,feruidus,inflammans: utraq; curuas brachia. Σισυροδῖται- im Licophroni dicuntur. Sisira enim, vel sisyma teste Varino est tunica erata ex ouillis. vel caprinis pellibus Sisim quid. cum lana. ροδοδάκ-Ms , roseis diuitis , apud Athenarum: OMMωδm Nicandro. Et Ouidior of edi raria quaerimur brachia Caneri. ἀκοῦσαι , Oppiano. Sed hoc sorte.inquit Zoographus, marinis potius conueniet, vel om-c nibus, vel speciei cuidam. Plura in epithetis Paguri. Homerus in Batrachom uomachia eliganter Cancros descripsit epithetis.
obtigia ogredienter, tortuosi, babenus se cuias instrein pelvi,
A N C R OS & huiusmodi malacostraea seribit Galenus duram carnem habere;&ob id difficillime confici, sed firmi alimenti esse. Author libri Galeno adscripti de Spermate; Cancri pisces, ait, frigidi de hu- TRI' midi septentrionales. Psello itemque Diphilo apud Athenaeum Canere grauis est & dissicilis concoctu . Apud eundem Mnesitheus ait; Cancri , Locustae, Squillae & huiusmodi, disticulter quidem concoquuntur, sed multo faciliusquam alij pisces. Conuenit autem eos assari potius quam elixari. Amoldus Villa nouanns, Cancros niarinos& fluviatiles disti cilis quoq; digestionis esse scribit, at multum alere, nec facilei in stomaclia corrumpi. Et Aetius in curatione colici P a affectus