장음표시 사용
521쪽
Pecten primus aut horis Cum suo animali.
522쪽
quibus in locis circumetro sit eolore castoneo splendido. Quartus aurem unam altera maiorem babeti nec extremitate testat ad natam maiorem . exterius crocei est coloris: intus versicidi dus.exochas habet lineolis traia versvrestrias. quatuor fisciat amplectuntur testae partem superiorem . Quintus tertio.
milis, sed strijs trasuersis caret. Niger est, qui in tertia tabula primus pingitur longitudine palmi , latitudine vero sere aequalis, aure insigni, & prominente extremitate sua; ab
terius auris vestigium quoddam paruum. Exochas habet rotundas maiores canalic lis , quas lineae transuersae ambiunt. Secundus colore est ferrugineo . in utraque valψa exterius multis aculeis asper . Auricu-
lam unam habet insignein, altera parum emi net. interius in circumferentia colore est se rugineo superiori parte sub ruleo colore ad argenteum itendente, habet & exochas strijs inlignes. aeulei autem ex striis emergunt . Pecten minor castaneus cu animali. Tertius aurem una altera maiorem habet. Longι-- trado aequalis latitudini mensura duorum digitorum& dimidi j. Exochas ab una parte habet notabiles strias vero latiores inter exochas strijs colore luteo.
longe angustiores striis. & lucent. In medio duarum auricularum est sorame, cui vinculum inseritur, quo
connettitur utraq; testa, clauditur,&aperitur.Qdartus habet aures fel e squales, ex has subcii tereas albicantes, sicut & strias. Intus in superiori parte ni arbcat, caetera colore subc ruleo, & aabo depingitur huius testa parte interiore, di exteriore. In quarta tabula primo, di secundo loco depingitur pectinis testae pars interior,& exterior. Huius testa tota candicat,& pellucet: exterius glabra. ac Iaeuis: interius est ex his, aut lineis eminentibus parum,ac tenuibus, ut numero primo licet in tabula conspicere. fascias exterius
habet nigricantes ms, aut quatuor. Aures ei lunt aequales, & exigui. Tertio numero significatur pecten
cuius pars exterior, & superior rubet, exceptis duabus auribus,quae in extremo albae sunntota vero circumferentia alba est, latitudine serξ digiti. interius tota albicat. exochae lineam unam, aut alteram habent per longitudinem,quam pictor non expressit. Qua tus est subalbo, & subrubro colore. Auriculam habet
Pecten versicolor. Pecten minor clausus.
523쪽
Pectinum auricularum figura differentium species quinquὸ. .
524쪽
525쪽
sitie deζriptione. Habes deinceps Pectinem totum ebum i coloris, prauerquam in summitate, ubi macula quadam condecoratur rubra, cui item alia lutei coloris macula insidet. Asperest.qui eburneo illi adiectus cst colore sublusco, Auriculas exiguas aequalis magnitudinis liabet Pecten subsequenti deinde tabell* adicctus,extra cinerea coloris, intus superiori ora nigricat: cstera ex lubceruleo, ac albicate varius. condidi sunt duo ultimi Chamς quodammodo figura. Vcrius sane mihi dicentur pectunculi, qui postea ultima tabula depicti c5spicisitur,nunores omnibus ceteris.Pcctunculi emin, ut nomen iplum loquitur. iiii die,a- crditerrari,iical p i CmR ' i P i iiii, i lolore differentes, Quidam enim
l, mn υ imi simi latitudine distiti, reliqui minores. in meaceocst colore, qui quarta
Desiit cunii, et exoctis iam exiguis ut vix eo spiciantur. R elati Hecturae
luna sicit.talem Qualem secundo huius tabulae loco ostendinius. Sed cum tribus fasciis,h abet utramque cauam. ROndcletu autem ali a mn a culcis est armata. hos pectinexo gii. Anuli a vocavit. Petotiescs: in Normania Hannone. Romae Gog lae,quasi Conch laea sunt enim semper parui, praesertim in Medi tetraneo mari, in Aquitanico littore ma Ut 1 cha - res. Ali s dicuntur Coquillas desaint Iaques, quemadmodum magni pectines. AClia
e trachari; inquit Bhilomu ς hoc discr ntiquod Chamae transuersas lineas pectines aut cliaeis d iis labra in eyrum crc nata ostendant. Sunt qui sancti lac t c chylia , Anglicum R vulgus lues. Romani rustici, qui Chamas iquos,& telimas ex in rim I. o adierunt, eos quoque ad mensuram testinarum modo dinendunt, quos & Concliuiae nmine voc'ant, sed Congotam pronunc malunt: Hec --iuUl-yme uritum depinxit capite testae ita rure se colligente, ut in Tellenis, hamis Pecten eburneus. Pecten asper.
526쪽
Pectunculi alii auricularum figura variantes.
Y T V LI & pectines, teste Plinio, sponte in arenosis locis proueniunt.= Columella de piscibus loquens ait: Limosa regio idonea est educandis - Conchyliis,& ostreis purpurarumque tum Concharum pectunculis. piuntur in sinu Aquitanico frequeter pectunculi, ubi maiores sunt,quam in Mediterraneo mari; quanquam di hic copiosi, ut in Normannia. P ctines serramento quodam capi abradendo tradit Aristoteles.
IS V M habere & oculos, videtur ex ' Plinio probari posse:de animalium oculis sic loquens; Non omnibus animalium hi, ostreis nullisquibusdam Concharum dubij: Pectines enim si quis digitos aduersum hiantes eos
moueat,contrahuntur, ut vidontes. Video dubitatum a doctis, num pectines volent. Aristoteles id affrmataec inquiens:Generis testati,& expedispecten potissint ii plurimumquc se mouet volatu . Nam ct purpura,& eius similia parum admodu progrediuntur. Vnde S Plinius: Loligo etiam volitat extra aquam se efferens, quod & pectunculi faciunt, sagittar modo. Vbi notandum Plinium ita intellia gendum esse. ut dicat pcctunculos volare, non autem extra aquam serri, ut Loligines. Nam pectinum volatum ab auium atque volantium quorundam aliorum piscium disserre author elo Atilioteles, ita scribensiCartilaginei generis nonnulla sti idere videntur; Verum ab his vocem emitti ullam recte dici non potest: at sonum, siue strepitum reddi vere dixe-D ris.Nam & pectet nos quoties per summa humoris nitibundi feruntur,quod volitare dicunt stridere sentiuntur. idcirco Massarius ad ea Plini j verba:Aquatilium peti ines stridere cumvolant traduntur; haec commentatur. Quoniani sua cuique potest else sentcntia, ego non existimo pcctines volore i osse per acra. Cum cnim callo illo interiori ambae testae adeo connexae sint, ut dissicile diuelli queant, non possunt ita libere aperiri, ut volare valeant. Quamobrcm volare hoc in loco pro salire celeriter in modum volatus.& discurrere de I cci ad locum potius interpretarer . Pcctines enim tanta velocitate dehiscunt: ut ex vehementi repercussione saltant, & superiactent. ut quas volare videantur. Haec Massarius, secutus Aristotelem, qui se scribit,de animalium testatorum different ijs tractam: Item, inquit alia se mouent,ut pectines,quos ctiam volare nonnulli aiunimam de ferramento quo capiuntur, saepe dissilium. Idem pectines tradit aliquandiu in arena alias in secessu lat 're veluti purpuras; unde Plinius; Pectines, inquit, in mari ex eodem se re habentur r
527쪽
V AE autem ova appellantur in pectinibus, quamuis vere ijs in sint, momque procedit te tempore mi nuantur aboleamurque, tamen nihil ad generationem conserunt, sed indicio sunt nutricationis melioris, quale in sanguineis pingue est. Proueniunt itaque spontξ, ut ' Plinius tradit ex hAristotele, qui sic inquit: Pectines locis arenosii sui ortus initia capiunt. Anno autem perficiuntur, ut idem de tostatis se loquitur: omnia id genus celeri incremento augemur, sed praecipuc purpurae atque pectines: quippe quae anno perfici possunt: Generantur, eodem teste, plurimi temporibus pluuiosis quemadmodum ερ ' & plurimis alijs testatis accidit. Nain squaliore pectines magis trahunt rutam colorem. Iamque in Pyrrheo Euripo pectines aliquando defuerunt, non modo propter serramen- um, quo piscatores abr*dendo ubertim caperentiverum etiam propter siccitates.
OLII Vs inter numismata Pisaurensum argenteum habet, in cuius vita parae est Pegasus cum his litteris imΣAT PIn N. ab altera parte N ptunus Nereo insidc ns, subqpoptet en cxprimitur, & a latere bar litterae ΔΗVX. In Tarentinorum quodani arg nteo nummo idem pecten cernitur cum Neptuno Nereo in sidcnte dextraq; tenente tridentem, sinistra Polypum cum hisce literis TAPAΣ. Idcm quoque pecton in alio corundem irgenteo nummo cernitur solus ab una parte, ab altera Neptunus insidens Nereo dextrarcnens tridentem, sinistra Polypum, his adscriptii literis TAPAΣ. Nam Tarentini Neptunum prodeo tutelari colςbant, & a Taranto Neptuni filio nomen fluuio, & urbi factum floriabantur; idcirco Polypo,ac pectine,& Nereo indicare voluerunt Neptuni in mari po
A M suere in mensis celebres apud antiquos, ut scribat etiam Athenaeus non oluissos fuisse in Cotys conuiuio. Eligebantur gutpm ex Methymna, ut idem ex Phyllij, siue Phrynichi. sue Aristophanis comedia urbes
inscripta tradit. Clemens quoque Alexandrinus,& Pollux authores sunt pectines Methytianeos a plerisq; gulae amatoribus suis temtati hus expetati tos. Inter caenarum ciborumque exquisitas delicias compraehendit pectunculum Chium M. Varro in satyra,quam Lazψμα- , id est, de cibis peregrinis,&' μα-. lautitijs inscripsit,ut testatur h Gellius.Laudantur etiam Iarentini: Horatius: sio 7. Misi Pectinibas patra'fractat semove T arentum. Quae erit sertasse ratio, cur in numismatibus Tarentinorum frequenter inueniantun Ap leius versus hos Ennij corruptos citan Mures Funt eni, supera ostrea plurima Afri, H
Qui aliqua parte restaurari possunt ex Archestrati apud Athensum versibus.vnde etiam ranslati sui trTδε μοῦς Αἶνος ε μ μοά ρ,-cβυδορ,
p.a h. , Xenocrates: PCetines, inquit.Optimi sunt, qui ad iustam magnitudinem peruenerunt,caui.ptimi qui . cciore nigriore: praestant aurem vereac aestate, siquidem eo tepore ad Lunae incrementum unxi me augentur. Omnibua autem antecellunt Milylinei magnitudine, natura ,humoris bonitate.
528쪽
A bonitare. His similes Ionium mare iuxta Illyrida.Hetruriam, Salonas,&Latium producit. Iam vero & Chios, δι vicinae insulae, item Alexandria eiusmodi pisces serunt. Pontus quidem etiam multos stri; sed minutos, & qui aegre augeantur. Haec Xenocrates. Aristote. las autem optimos esse censet, cum grauidi sunt, ut alia testata & crustacea , alenus pectines crassi admodum succi esse stribit.Quidam Myas,seu Mytulos Ephesios eilque similes succi bonitate, vipectines superare; ita cedere chamis. Hicesius autem Chamis alere uberius, succi autem peioris esse, & excretioni minus tacdes. Vnde Trallianus podagram pituitolam praecessisse conijcit plurium pectinum,& buccinorum vitiosos succos genera tium frequentem usum. Stomacho ait Cornelius Celsus apti sunto media inateria pisces,ostrea, pectines, murices.Et Archigenes apud Calenum pectines connumerat ijs,quae stomachicis in cibo conueniunt. Galenus succum eorum aluum ducere, non aliter quam lactis serum traditi idem confirmant Galentis,& Diocles Charystius. Deeorundem facultate coquendique modo haec Xenocrates : Dulce sum, ac facilius, quam ostrea concinquun tur. Ex acem sumpti ad excretionem accommodantur, & cum ex posca concoquuntur,dulcedinis participes sunt. quam assando deponunt i pari quoq; modo contriti aluum B soluunt: idque ii uerecentes, siue vetusti fuerint. Parum autem urinam cient, quibuxeis coloris sunt,sicut ostrea non facile corrum puntur. Elixi assatis ad aluum ducendam a pii res sunt: quique magis affati sunt, minus succi habent,&dificulter excernuntur. Existimandum quoque est, eos qui in suis testis agantur, minus huiusce incommodi habere. &facilli,s alere,& minus eos perturbare: valentiores autem assati sunt:quu lue expurgati pikne pureque fuerint, ii grati ori sunt, di facile concoquuntur ,&testaceis an Feserendi sunt illi. qui sile conditi sunt, nec admodum perturbant. natiuam autem dulcedinem in muria conseruant,&vi mammouent raccandidi quidem, delati, sum dulciores: atque al- . bi sunt duri: Di philo tamen candidi molliores sunt rusti vero sunt virosi,& vii nam ,, cienti varij autem medii sunt, di eorum aliqui fucis sunt similest qui per se dati ditheu
M ter concoquuntur. & tamen urinam mouent. Haec ille. V vottonus testatur pectunculos facilius concoctionem assumere,quam ostreas. sapore esse dulces: at nimiam illam duic dinem coctioneexuere. Aluum magis mouere vitrulentos assis:& quo magis assentur,
eo minus succi congciuti inlinqui . inuusque aluum leviare: sed si in testis itas alsentur
RALLIANVS in eolico essectu dari iubet. Idem in cardialgia con
uenire eos scribit. Et alibi in vomica, seu empyemate si salsus & bili sus humor est, praebet. Rursus idem Tympanius rarh. & voluptatia gra-l'tia offert. Ego eos saepius praeberem: Nam authore' Plinio urinam cient, ' u 3 aas&quae in vesica sunt, modice detersunt; quanquam in hoc morbo nugis flatus, quam humor abundet. Xenoetates scribit pectines remedio ijse se, quorum vesca ulceribus icaret,quod ea expurseia initam practici in febris biliola d clinatione pectines concedunt. Ad vo rem excitandam non minus valent quam ostrea, quorum species sunt, teste Mohanne Baptista Porta Neapolitano. Plinius pectunculos Lib. i. cisa llas tritosque cum cedria pilos palpebrarum euellem author est. Contra Dorycnium in Pno cibo iuuant pectines,ut eecinit Nicander. Pharmacopparum vulgus pro Concha Venerea Lab ναε pectines usurpat, ut ait Rondeseuus. Pectinum maiorum usus alicubi est in templo ad sal -I continendum, quo consecratur.
529쪽
OCIS huius homonymia impedit, quo minus intelligamus, qu)d auctores intelligam per musculum de quo modo a nobis firmo iii iuuitur. Etenim miriMνω apud Aristotelem mustulum reddit I heodoricus Gaaa Plinium secutus. Genus id est piscis, qui ut inquit ' Claudianus , paruo in cramine caudae iter regit, ne Balaena in scopulos impingat,quaquam Bellonius Balaenae partem quandam, quam gerit ad iter praetentandum Mustulus Aristotelis musculum esse putet. Praetenturas,inquit,quas ante oculos habet Balaena, m νδ ἀης- sculum Aristoteles nuncupauit, quem etiam Oppianus rituti quendam alterum piscem
Hane siem ven ductorem vomine duo . Caeterum Rondeletius V Aristotelem, no per si nitium quidem id υnquam cogitasse dicit. ib. 16. noque mustuli nomine uti, sed Gazam o Plinio, quem si ἀναλφ. Rex- , inquit L gilla ti in βρ. . tam foedum errorem haud incidisset. Eius emin verba sum. Mustulus etiam piscis pilos incunx ῖςl ore intus habet vice dentium. Aristoteles μυςi in nominat. t utii veris hoc solo loco mu λψμjR sculi, siue uismetu mentio fiat, quis inde colligat inquit idim R ndeletius, partem Balx nae, scilicet assulas illas mulauium vocari e neque Plinius tribus in incis, quos citauimus, Mustulus mulauium partem Balaenae facit,sed belluam marinam. Ex his autem latiuis vcrsiculis latis V ii P liquet eum nunquam Oppianum legisse, qui tantum abest, ut Balaenae partum mustulumh- ,' ' faciat, ut muscultim ne nominet quidem, sed piscem alium esse dicat, qui nataenis her prae- G. 1πι , monstrat. Haec ille. Musculus praeterea apud Ciceronum est mus exiguus: quam hom non iam vitaturus Cara. apud Aristotelem Asiae άραυρα ut, interpretatur sorices, & μυς Mu, .il ex testaceis Mytulum, siue mustratum maiore sed quem Aristophanes 4 vocat μυν, murem, Avit,. seu soricem animal notissimum significat. Sunt alio iii in mustuli, ut Plinius 'refert, & 1 Iorides Ga medicis accipiuntur, partes corporis carnosae, neruorum fibris motus gratia circumiectae, a. ventiqui arteriss consperescii adnisui caloris custodiam illis ad dimetiti distributi ι' πιψ nem, quae omnia tenuis complectitui tunica, mulauium definiens, qui e etiam Graecis appellatur. Habet praeterea musculus nomen in artificiatis, nam antiqui confici bam in- istisi ii ''' strum ciua quaedam in bellis.quae mustulos appellabant cuius meminit Isidorus, inuscu-' ' Ius est, inquit, similis cimiculo. quo murus perfoditur, ex quo & appellatur quasi mun
Museulu, stultis. Ponuntur icones a Roberto F Ualturio machinarum quarundam. quas musculos, instrumen- ut is rofert, vocabat antiquitas; ipse vero machinas minores appellat, quibus protecti bellum talli- latores sudibus prani unitas Oppidorum sessas demolirentur, quibus turris ambulatoria cum iungeretur, sine u li duimcnto *d murum.
YI A S, isti uiniodi testacea Plinius quandoque vocat,quandoque Myiastas, non unquam mystos,saeportiam mulauios, Athenaeus imi ut no- , bis certe ostendunt sapor dulcior in his, di suavior,quam in mytulis, item .hi, , eii -d p . uitas, rotunditas, testa hirta atquc alia,que a Plinio.& Athenaeo hiseerui. tuli. - mbuuntur. Aristoteles ' ελαττουε μυ s. qui plurimos, auditor est, circa ae tria unum principium aliquod adnasci. quod quoque conuenit. Rondeletius si nitidat otiam ν an in sceni inino genere Athenaeo, appellari putat. Maiores his mytuli vocamur, Hamolao. Diostoridi s νακες, de quibus postea diccmus. Hermolao tria genera animalium, dicu
530쪽
Α μυεs, nimirum testudines, sed tunc non μcie in plurali, sed vocari. ς Genus hoc , inquit, mus aquatilis. de lutaria testudo vertitur a I sic odoro Gaza, 1 Plinio .d' quandoq; mus marinus. alterum est inter pisces; tertium inter ostreacca pro musculo, tum minore, tum etiam maiore. Mot Graeci hodie vocant musculum, Mima pari er dim, nutiva a m si eruditi proferre possent i um.& melius, ut putat Zoographim Nos, vidi ctum est musculos simpliciter,minores appellamus. Itali ,& praesertim venetis Concholevocamur, Gallis Moules, Germanis Moeschelen. Belgis Mossiden . Angli musciis non communiter omnem Concham, sed proprie,&peculiariter paruam nigricante appellant.
GENUS, DIFFERENTI AE,' DESCRIPTIO.
οI sculi ad disserentiam maiorum,quos mytulos vocant; differunt enim la. um . dii n asnuudirie, & rotunditate, quam differentiam ex Plinio, ' ut arbitror, is . attulit . qui musculos diuidit, in mytulos, qui salem, virusque resipiunt, &IN nyias, qvς rotundae sunt, & minores aliquanto. atque hirtae, tenuioribus testis, cainc duriores. Rondescitus,po sita etiam icone talem assere descriptionem.Sunt e X Rondeleti, Ostracodermorum genere quae tenui testa,& dupli- descriptio. Musculi Rondes. ciconteguntur,circa saxa aut lisna nascuntur pilis,& veluti lana alligantur. Testa toris nigra, fere sem- P
mi per vel musco, vel lanugine obducta, innista uis & 'μ
splendens, ex albo caerulea, parte acutiore crassior,
i aegri 2 L . ac spissor, reliquo ambitu rotundo tenuior. Caro C,io intus pallida,cum non cruda cst, cocta vitellis OoOriim similis, in am hi tu fimbriata, in ea soramen est γ euidens ad attrahendam aquam, neque enim per villos attrahit, quod inepti iii me quidam asserunt, lana iIlius, Gie byssi usum ignorantes. in media carne est particula carnosa linguae sinitis. inest,&mutis,& pituita qua da glutinosa callo albo adhaerer. Hactenus ille. Multos isti ulis modi musculos iti mari eperiri, est in aqua dulci stagitante; nunquam viro scre in rapidis fluminibus, idem attestatur. interum niusculorum Muiculus iter, aquae dulcis istiusmodi icone ex eodem ni fallor, Z-- graphus proponit. Duplici inquit constant Concha tenui, & fragili, foris nigricat, & veluti re multis addi- tamentis conflata est; ob id asperior. intus latues hint, ex caeruleo nigricantes Carne sunt dura. concoctu dissicus, mali succi, quo fit,ut qui ijs copiosius vestuntur,in febres incidam.
huiusmodi conchilij genere multa inuenio denominata, sed non admodum ab auilioribus usurpata. To juin ea musculo nimirum diminutiuum cst μῶ m: haec autem diminuendi forma non est admodum usitata . simpliciter v roderiuata talia multa existunt, ut ψω. ρο γυμν, μ - . Pollux ris μος' genere masculino dixit cum aculo in prima: quas,cum natura longa sit, videtur in r c o circumflectenda, & iis casbus, qui ulturnam eorDpmnr. Μυ ρα,& μώρια Eustathio idem sunt, ut vult Zoographus quod iaυς δ αι κουὰς ψωμι πρὸς ἀμσπ ψω- ὐπιτε διοι. Μυς-π M apud eundem Pollucem a Mυς- diminutiuo dicuntur. Μυς;λη quoque .ut mihi videtur diminutivum .elle in ista αὐή flaminino, ut μυ IMt a masculino. hine verbum μυτελοῦς Eustathio. δία Mιςι-