Sancti Aurelii Augustini ... opera omnia multis sermonibus ineditis aucta et locupleta

101쪽

m tabernaculo Testimonii, sacerdotis Aaron virga floribus tunc absque naturali adjutorio germinavit. Non enim Suggestus Seminis inerat, non radicis , non altricis terrae genitales succi aderant. Quod etsi in natura virga habuit, abscissa stipitibus retinere non potuit. Et tamen illic cum deessent universa jura naturae, protulit virga qu0d

ne Succo, ne Semine Suggeri potuit, nec radice.

XX. Sed brsitan aliquibus facti hujus historia videtur

ignotari breviter dicam. Cum Chore, Dathan et Abiron

adVersus sanctum Moysen et Aaron, Sibi sacerdotium vindicarent, et contra dispositionem Dei vellent noviter in sacrilegum schisma prorumpere, hiatu terrae descendentis absorpti, Viderunt sua funera perituri, et contra rerum opinionem, ante sunt sepulti quam mortui. Λperta fauce glutivit terra sacrilegos, et insatiabilis hiatus non recepit quo SerVaret, Sed rapuit quos puniret Merserunt ad inferos viva corpora, et ita est in miSeris poena graSSata, Ut quae Olent morientium esse solamina, ipsa illis poenalis fieret sepultura ne mortuo aggestu terrae Obruit, sed vivos poena sepelivit. Illis ergo auctoribus absorptis, et gregalibus eorum divino incendio concrematis, ita enim Scriptum est: si Λperta est terra, et deghitivit Dathan, et i COOperuit super Synagogam Abiron, et exarsit ignis in synagoga eorum n jubet Dominus sancto Moysi dusingulis tribubus Virgas assurri filiato duodecim virgae, inter quas etiam una erat de tribu Levi, quiae Aaron fuerat Sacerdotis, Ositiae Sunt a Sancto Moyse in tabernaculo

Testimonii. ΛΓ die invenitur virga Aaron produxisse lo

XXI. Libet igitur hoc tantisper exemphim cum perfidia comminisci, ubi maxime sigura intervenit sacramenti.

102쪽

Virga ecce protulit luod virga noti liabuit Non radicata

plantario, nec deibSSa sarculo, non Animata SuCCO, nec foecundata Semiliario, non mersa XCulto arVO, C tamen

germitiavit in flore, buctificavit in fronde, et fructus dedit luos non habuit ii radice. Et cum jam totum perdidisset quod habebat ex arbore, utpote quae esset abSciSaad testimonium tamen praecipui sacerdotis, virga exhibuit

quod naturalis origo non habuit quia contra naturam nuce concepit et peperit. Virgo ergo non potuit contra naturam Dei Filium generare Ecce ego dicam tibi quem admodum Virgo concesiit et peperit 'u inihi ostende qualiter virga omni suggestu naturae Vacua germinaVit Sed procul dubio nec conceptum poteris Virgo eXplicare, nec Virginis parcum. Si ergo non poteris dicere quemadmodum virga peperit nuces Virginem poteris dicere quemadmodum concepit et pol ierit veritatem Λccipe ergo dominicae Incarnationis essectum, quia Virgae Parentis

XXII. Veni ad me, et dicam tibi quod intus audivi. Pudore hic, non ratione conturbor, et Volo in Sermone esse

verecundiam, dummodo non sit in fide periculum. Da Veniam, Christe, et parce Ori meo, quia Incarnationis tuae mysterium temerarius narrator attingo R; et tu quidem clausum dimisisti uterum tuum, sed nobis permisisti alperire incredulis Evangelium tuum. Dicain tandem quod incul)iculo naturae conficitur. In vulva Virginis genitalis sanguis, et germinans humori suit. Huic sanguini vel humori Verbum se Velut coagulam miscuit, et sanguinis vel humoris Substantia congelata carnem secit. Accessit Spiritus sanctus, et haec quae fuerant gelata, et Verbi luodam glii-tino commassata, formavit; sormata distinxit et urinam

Vide Serna. cxLV n. 3. - Cod excultati. - Assolet sanctus Doctor incntiet eandis qua dii icilia sulit, Deo se commendare , ut sapius in scriptis authenticis videre e t. - Odex niale MDtiricuS.

103쪽

liominis, qua Deus inclusus in lineamentis suis tenebatur, explicuit. Ecce trahes quemadmodum Virgo concepit. Si quaeris qualiter et peperit, dicam tibi ita peperit sicut ante concepit; quia qui uterum insensibiliter intravit, incorruptibiliter sicut intravit, exivit. Nam, Ut agnoscas verum ordinem ostici naturalis, Virgo peregit tempora pariendi virga non alauit tempora germinandi. Illa enim, decursis novem mensibus, peperit' 'Virga intra triduum, quod in natura non habuit, germina Vit. Ecce ipse primus homo nec patrem docetur habuisse

nec matrem ex limo enim terrae factus est quae non haberet originem. Quomodo ergo Corpus saltum est Sine Seminei quomodo caro extitit sine carne Ex ulVa tamen quodam modo eXivit terrae, et nihil tamen consumptum est in matriee. Unde ne dubites quin si in rem praesentem te hujus comparationis induco, nulla tibi naseatur in hac as sortione cunctatio. Solis radius speculia penetrat, et Soliditatem ejus insensibili subtilitatu per trajicit; et videtur intrinsecus qui extat extrinsecus oec cum ingreditur dissipat, nec cum egreditur Violat i quia et ingressu et egreSsu ejus pecular integrum perseVerat. Specular ergo non rumpit radius solis; integritatem Virginis ingressus aut egre8sus Vitiare poterat veritatis P XXIII. Sed quid ulterius mororΘAudiat Christianus quod non Vult audire Iudaeetas, ut hi proficiat redemptus, illude siciat induratus Vere illa aron virga Virgo Maria fuit, quae Verum sacerdotem concepit et peperit, de quo dictum est ou es saeerdos in aeternum a). ii Superiori versu jam dixerat u Virgam potestatis suae emittet Dominus x, Sion b);, nam quod et liticem peperit, imago dominici

corporis suit. tax enim trinam habet in sua uniolio sub stanti amo corium, QStam et nUCleUm. Per Corium, caro,

104쪽

Per teSlan OSSa, per nucleum, interior anima. Sed lii in

corio nucis carnem significat Salvatoris, quae habuit in se asperitatem Vel amaritudinem passionis in nucleo interiorem dulcedinem Deitatis, quae tribuit pastum, et luminis sui3ministrat ossicium; in testa, lignum medium inte Seren crucis, quod non discrevit id quod intus et bris fuit, sed magis quae terrena et coelestia fuerant, mediatoris ligni interpositione sociavit,Apostolo dicente: u Quia

γγ pacificavit per Sanguinem crucis suae, sive quae in coelon sunt, Sive quae in terra a). v n Judaee, Virga tua Virgo est nOStra.

XXIV. Si quidem ethymologiam hujus nominis retractemus, Virgo quasi Virga a virga virgo'. Iamque intelligant ipsa sibi convenire Vocabula, cum unius litterae disserentia, hoc videatur virgo sonare quod virga Volunt autem nosse

a virga virginem designatam Λudiant quod Esaias hic dicat Exiet, inquit, virga de radice Iesse b). η Virga

est de genere esse Iesse pater David ex genere David virga, quae Virga Maria suit. Neque enim de homine Iessu lignum, id est virga, potuit germinare. Non ergo de Iesse exivit virga, sed Virgo Maria, quae generi secundum Carnem originique respondens, caro fuit quae virga fuit, sed virgo fuit, quae Virgo concepit et peperit. Ac ne non 'putent de David fuisse praedictum, ratione tempori excludantur. Quando enim hoc Propheta dixit, jam David mortuus erat. Exiet, inquit, Virga de radice Iesse, ii in quo

suturum tempus non praeteritum designavit. Exiet enim inquit, non Exivit. v Denique quod sequitur auscultent Exiet virga de radice Iesse, et flos de radice ejus ascendet c). v Flos iste caro est Domini', quae

a Coloss. I, 2o. - ' Isai. xi I. - c Ibid. Codex malo tronem. - Nor hic videtur abundare. - Vide Sermonent m de Symbolo ad Cathecumenos n. 4.

105쪽

nata sinu vitio hii mani seminis, florentem per Omnia pulchritudinem retinet societatis v Et flos, inquit, den radie ejus ascendet, et requiescet super eum Spiritus Domini a) Super quem Scilicet super florem si Spi- η ritus sapientiae et intellectus, Spiritus consilii et sortit , dinis, Spiritus scientiae et pietatis, et Spiritus timoris, Domini repli)vit eum. Non secundum gloriam judicabit,n neque secundum loquelam redarguet, sed judicabit humili judicio, et redarguet gloriosos terrae. Et perCU- η tiet terram Verbo oris sui, et spiritu per labia intersicietv impium; eritque justitia praecinctus lumbos uos, tu veritate involutus latera b). at paulo post iis Et erit, , inquit, in illa die radix Iesse, et qui exurget princepsu esse gentium, et in n0mine riu Omne gente Spera-

η hunt s O florem regem O florem judicem Sicut ergo Virga illa, non Virga , sed Virgo est, sic et flos ille, non flos

Virgae, sed caro CSt. Quae florem quidem peperit, et ex genere Carnis carnem emisit sed originem peccati illa generatio non tabuit quia non ex viri semine natus extitit, sed de Spiritu sancto conceptus exivit Virga ergo ista Virgo est designata Virga ergo potuit, ut diximus, Sine emine parere, Virgo non potuit Sine Viri semine, incorrupta generare Sed illud, inquiunt, fecit divina potentia. Et istud

similiter divina est operata prudentiam illa quae in Se Contineret imaginem, haec quae perfectam exhi heret divini operis Veritatem.

XXV. Audi aliud majus et sortius documentum quod de Zechiele propheta monstralao quod praeterita die dominica lectitatuni est, et ideo exinde aliquid dicere

praetermisi, ut huic diei sacramenti expositi servaretur. Et OnVerti me, inquit, Secundula portam Visen Sanctorum exterioris quae aspicit ad Orientem, et ipsa

106쪽

s erat clatis a. Et ait adiae Dominus orta liae clausan erit et non aperietur, et nemo transit per eam , quia, Dominus eus ipsius Israel ipse intrahit per eam, et -n exiet, et erit clausa sa). η Redde mihi ergo rationem portae hujus per quam intravit Dominus et exivit Deus, et non poterit nec introitus deprehendi, nec exitus si Portan cnim, inquit, haec erit Clausa, et non aperietur, quia, Dominus Deus ipsius Israel ipse introibit, et exiet, et u erit clausa. v Sed porta haec, quam allegorice posuit, br-sitan simpliciter porta Creditur. Porta ista, ventris est janua, pudoris est ostium. Hoc unde probamus Dicatheatissimus Iob: si Maledictus, inquit, sit dies ille in quo

natus sum, qui non clausit portam ventris matris meae,m cum me pareret b). Orta, inquit, Ventris, exitus est pudoris, id est, Venter et pudor Virginis per quam nemo alius nisi ipse qui intravit, et exivit. Intravit enim Deus, et exiit homo persectus et non corruptuS, ne clatasam eam, cum intraret, aperuit, Sed clausam, cum

exiret, exhibuit; quia ipse est qui K Quod aperit nemon claudit, et quod claudit, nemo aperit c). v Exurge igitur Esaias, laetus exurge, et junge Zechielo manus, et unito Spiritu in gloria dominicae Nativitatis applaudito. Illic beatus David occurrat cum cithara illa spirituali plectro dulcisona, et in sacramento Nativitatis Christi r tinniens non fidibus, sed mysteriis harmonia. Audiamus ergo quod Esaias propheta dicat Rorate coeli desuper,n et nubes pluant Iustum aperiatur terra et germinetis Salvatorem Q. Mus est terraῖ caro nOStra, quae Censebatur virgo maria quae appellatur u Et terra germi- , et Salvatorem v non eget interprete. Non utique car-

107쪽

nali semino, sed c Plesti rore, et nubium non imbre, sed Opere, quae descendenti in carne Domino non adjutorium,

sed osticium prίelaverunt. Quod alibi David evidentius dicit: si Descendit quasi stillicidia rorantia super terram a).η Et iterum de ioc ipso serra dabit fructum suum b),u quod specialiter Virginis refertur ad uterum. Et vere deditu FrUCtum Suum D quia semen nescivit alienum.

XXVI. Qui hoc dubitas, exemplis idem tuam credulitatem pie conforta Ecce enim in ipso primordio ex persecto masculi corpore costa divollitur, et locus avulsi membri nulla in parte corporis invenitiar; minuisit UnUm, plenum sed totum est. Nullum in corpore indicium cernitur cicatricis, nec Vestigium Vulsionis apparet Exit costa de latere, et corpus non caret plenitudine Persectum est quod exit, integrum quod amisit. Et ut amplius PraeSUmam, abSque passionis injuria , virile corpus costa ex Sese quodam modo generaVit extititque corpus lucrum, quod matri suae non intulit detrimentum. Potuit ergo elatere liominis costam divina virtus educere, et nulla corpus eXari corruptione : ex Virginis utero procedens Deus, integritatem non potuit custodire Et utique ipsum Dei Filium lioc operatum in primoplast , nullus tamen stultus, nisi Iudoeus, impudenter abjurat. Quale ergo est ut quod fecit in origine, cum formaret mulierem, non potuerit Operari cum nasceretur ex Virgine ΘΛut quod in corpore hominis non perini Sit agnosci, qUO- modo pateretur in matris suo pudore deprehendi sedu eplevit, inquis, in locum ejus carnem c η , et non prodidit passionem. Si ex uter procedens Verbum habuit exitum, sed non diripuit pudorem, nec signum ibi reliquit corriaptionis, ubi opus intererat incomparandio

108쪽

virtutis. Ostende denique milii quemadmodum in locumcOStae repleverit carnem, et ego tibi exhibebo quemadmodum exierit de utero, et non reli luerit passionem. Sed profecto illud monstrare non poteriss quia quod virtute persectum est, inVestigare non sineris : ita ergo et corruptolam Virginis assirmare non poteris, quia ClauSum DeUS esse voluit quod inquiris. XXVII. Exurge ergo in laudes Domini, Christiane, laetus exurge. Ecclesiam Dei, templum Christi, domum Spiritus sancti sonoris imple praeconiis. Intra in stabulum

Creatoris, frequenta praesepium Salvatoris, et aeterni pa toris deosculare pannos : Una amplectere. Veni, Compone mecum laudes ad foetam nostram, Virginem Sanctam, matrem eram, non ex partu marcidam, sed de pudoris integritate formosam. Lauda cum coelis, Iauda cum Λ -

gelis, lauda cum Virtutibus universis lauda cum terrenis et inseris elementis et ne desinas, ne quiescas dicere gloriam Salvatoris Gloria in excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonae voluntatis a . v

109쪽

In Natali Domini II.

Hic sermo ex dice GS3. XII n. 2, d mmytus in quo totum aut fere totum S. Augustino tribuitur, Omne notas authenticitatis colligit. Locus ejus in editione Benedictinorum OS Princedentem Cum numero iii Natali Domini xv.

I. Investigabilis Nativitas Christi. II. Exagitatur Iudaei dubitantis impietas. III. Ipse Filius Dei in fine temporum Venit legislator.

I. FRATREscharissimi, quantum magnitudo salutaris mysterii, et dominicae Nativitatis expetit sacramentum , nulla humanitatis Obsequia, praeconia nulla susIiciunt. Quae enim tant muneri, tantaeque gratiae devotionis nostrae infirmitas respondebit, ubi Unigenitus altissimi Patris cum Patre aeternitate perpetuus, coelo, terris, insernisque terribilis, pro saltite hominis humani corporis volitit subiro consortium aut quae lingua enarrare poterit, quod UsUS inVestigare non praevalet prauis vero hominum illud sestimare conabitur, in quo solus sibi est Deus et auctor et conscius a Nemo enim novit Filium nisi Pater aὶ η Quomodo potest ad secretum virgines Nativitatis corrupta peccatis hominum fragilitas pervenire Nascitur itaque, naseitur Christus non necessitate vivendi, sed voluntate salvandi. Nascitur inter mortuos, qui vitam donat mortuis. Nec dubitemus effectum , quod futurum Prophetarum maxi-

110쪽

mus Isaias ii disthus antiquis sancti Spiritus auctoritatu praedicit: Ecce, inquit, Virgo in utero accipiet et parieti, filium a). , Quod foemina parturit, Verse Incarnationis est fides' quod virgo parit, peterna nascentis est gloria. Nascitur ab intacta cumina Christus , quia fas non erat, ut virtus per Voluptatem , castita per luxuriam, per corruptionem incorrupti nasceretur. Nec poterat noVoordine adventare de coelo, clui vetustum mortis destruere Veniebat imperium' neclue vero poterat uniVersitatis Dominus formam servi suscipore, qua nos redimere disponebat, nisi eum peperisset ancilla. Aut quomodo pro nobis putamenta, palmas, et crueem Dei Filius sustineret, nisi se filium liominis praebuisset II. Vere infelix Iudaea, quae per adulterii calumniam, tenebrosis suspicionibus tantum sibi lumen obseurat, quae, dum non credit Virginem concepisse, dignationem Dei sui humanum vocat in crimen , et invidi se suae hebetata caligine culpam clamat esse, quod Virtus est. Sed crede , miserande Homo, cui Sola salutis tus suit causa nascendi. Perpendite, FratreS, J1ae, et quanta sit caecitas perfidorum, quae Christum negat nasci potuisse de Virgine, et in Nativitate coelesti, conSuetudinem requirit humanam, ac Deum creaturarum legibus discutit

creatura. Nihil itaque de Nativitate ejus humana retractet impietas opinem nasci pro homine pietas invitavit. Quod hominis et Dei Filius humiliavit se in carne, quod Virgo concipit, Virgo parturit, et quod permanet Virgo post partum, coelestis mysterii Virtus est, non mortalis ordo

naturiae.

III. Quis vero Omnipotentis esse dubitet Sacramentum, ubi audit coelorum negem prodire de foemina, et natum foeminae Coelestibus imperare Quae autem quantaclue,