장음표시 사용
191쪽
citantis Osculuna autem non tantum amoris, sed etiarii subiectionis&reuerentiae signum erat. Vnde dicitur Gen. i. V. o. de Ioseph O Os tuu osculetur uniuersus populus meus: tantum hoc solio maior ero te: Vide&1. Samuel. ro. V. 1.&Plal. 2. V. tr. Vnde etiam osculum singularis inter idololatrasceremonia fuit, ut reuereti et atq; adorationis si nu: Vc dicitur i. Reg. ca. v. veis 48. Seruaui mihi septem mi lia, qui non curvarunt genua sua coram Baal, nec ore osculatis urat ipsum. Et apud Iobum cap. 3 i. v. 26. dicitur Si vidi solem splendentem,&lunam praeclare incedentem, non sum animo ita clam deceptus, tore me manum meam oscularer: hoc enim esset Deum supreme negare. Per osculum autem hoc loco totus cultus idolorum titulorum lignificari videtur.
Idcirco erunt velut nubes matutina, o sicut ros matutinus abiens es sicut palea qui turbineprope
litur ab area, , sicut fumus qui egreditur de fe
Poena idololatriae, nempe excidium regni, quod per
Assyrios futurum erat, quatuor similitudinibus exprimitur&lificatur. Scilicet nubis, roris, paleae Sc fu mi, quae res omnes facillime dissipantur, evanescunt&peiareunt. Duq autem priores similitudines a. 6. v. s. supra fuere, sed ad peccatum, hypocrisin,4 simulatam paenitentiam adhibitet Opponuntur autem hae similitudines vanae spei fiduciae praesidiorum humanorum, quibus freti Israelitae comminationes propheticas contemnebant&deri debili.
Ego autem sum Iehoua Dem tuu , e terra Aeg pti, se Deumpraeter me non agnosceres nesseruator tibi praeter me esse deberet.
192쪽
Vrsum verus Deus sese falsis opponit,&suu erga po- pulum amorem&beneficium singulare predicat, quo se peculiariter ei patefecit, eumque ex seruitute S gyptiaca miraculose redemit,Vt se solu verum Deum esse intelligeret,& solum deinceps coleret. Ego aut . J Vide supra cap. 12. V.9. Deum praeter med Finis redemptionis agnitio cultus Ieahouae veri Dei. Non agnosceres. J In Hebraeo est nescis id est, non agnosce
noui te in deserto,in terrasitibunda. impetit eandem sententiam cingratis suum beneficium inculcatri exprobat Vide su p. cap. I. V. iῖ. cap.
Et nouite. 'dest, curaui, paui, defendisseruaui,Vt Psal. 1 G. v. a. Quid est homo quod noueris eum. i. quod prouidentia, cura,& fauore tuo eum complectaris. in terra sitibunda.JAmplificatio a loci circumstantia, in quo rerum omni ii ad vitam tu edam necessariaru penuria fuerit.
Et in pascuis tui aturali unt o elatum cor eo mirios mei oblitisunt. Querela est de populi ingratitudine, qualisi apud
Mosen, cum alibi, tum Deut. 32. verssis. est. Et imis pinguatus est Israel,&recalcitrauit. In pascuis. J Pascua vocat ipsam terram Israel, in quam post. quam introducti sunt, obliti sunt priorum Dei erga se beneficiorum,&ab ipso Deo ad idola defecerunt.
Ero itas eis aquam Leo es sicut Pardus iuxta viam
193쪽
maei occurram eis tanquam ursis orbatus dilacerabo praecordia ipsorum deuorabo eos ibi velut Leo, quasi bessiae agrecte discerpam eos. J Vrsum peccato poena subiungitur quae iterum similitudinibus pulcherrimis figuratur, quarum occasio ex proximo versu sumitur,ubi populus tacite pecudibus collatus est. Vt igitur, inquit Deus, Leo, aut pardus, aut Vrsus, aut alia qu quis bestia crudelis ovicula nactus ea discerpit, dilacerat ac deuorat:Ita ego in populum hunc rebellem contumacem irruam, eo ivno impetu perdam. sicut pardus. J V id supra cap. s. v. i . ubi similis fere locus fuit,&plura de hac voce diximus. Viam tritam.JSic Pagninus. Aliivertunt pardus in via gras.fans. Alij in via Assyriae, cum videlicet captiui in Assyriam abducentur. Sed eodem fere sensus redit. Praecordia.JIn Hebraeo est clausuram cordis, ut vel intelligatur pinguedo, qua cor eorum obduceretur, ac proinde obtusius contumacius esset Velit his verbis extremum peis riculum & mors intelligatur quam et so corde effugere non
Quis bestia. Genus speciebus subiungit, vel quod sibi antea tribuit Deus, hic ad hostes eorum, quos bestiarii nomine designat, transfert: hostes igitur ipsis pro leonibus, pardis vrsisIc besti s futuri essent.
Perdidit te virulis tuis sedis me auxilia tuum in. Fornae caussam repetit, nempe idololatriam. Estque quasi occupatio: q. d. Si perieris non est quod id mihi ascribas, sed tibi. Ego enim te seruare, quam perdere
194쪽
Ero inperpetuum rex tuus ubinam in ut ornet te in omnibus ciuitatib tuis es ubi Ludices tui uni albi ixisti, da mihi reo O principes.
Dedit bi regem mira mea, auferam rerum eum
SPecialiter regibus Israel interitum minatur: per regum autem teruum, populi regni totius excidriaticatur: Vides V p. cap. 8.V. .
Ligatas apud me iniquitas Ephraim recon Dar est apua epeccatum eius. I 0 V m Q puli nae morem esse affirmatiis, bium 'βM VJ VL q si ina Sina Esumna emor iniquit
Dolores parturientis ement ea ipsi es bus non .mst cras ut empus cri carina con es et inparaen-
qua nullo modo effugere poterit frequens autem eth
195쪽
apud Prophetas paenas graue si repentinas p illudine e X primere.
Ipse. Cauli a poenarum est stu itia peccatum quo sibi
Nor consist t. Id est, obruetur quasi doloribus partus.
V an epulcri redemi eos, ex morte red Mersm eos possis tua, o mors exciarum tuus pulcrum tam entia ab conita es ab oculo meis. E manu. J Exponit Deus suum erga populum amorem,
di oste ditie populum ab omnibus malis defensurum d liberariarum, si modo poenitentiam ageret. Est itaq; dulcissima promissio ad totam Ecclesiam pertinens. Vnde S Paulus eam citat . Corinth. i'. v. s. cum mortii infer no insultat Perru num epulcri, de morum, calamitates S pce aias huius futura vitae intelli git.. vii in Jab: vertunt ibi prura, mors, Vt supra V. o. Sed poenitentia. J Obstinatam populi pervicaciam deplorat, quod nec minis nec promissionibus moueatur, Vticenitentiam agat: q. d. non video populum poenitentia affici.
Cum ipse inter ratres creuerit admodum, veniet Eurus ventus Iehouae e deferto ascendens, ecabit enam im IccabitVrgon cim, ipse diripiet the faurum omnium vasorum desiderabalium. Vantumuis potens sit regnum lsrael, tamen id pertiaturum esse affirmat Propheta. Clini ip e. Scilicet Ephraim: id est, cum regnum Inrael armis opibus maxime instructum sit. In verbo autem Hebraico et in allusio est ad vocem, 'nis. Qui natura secus est,&ijs in locis vehementior
196쪽
esse solebat Per Eur- autem seu veriri, , L nimpetum intelligit. yς' um hostes, eonimq; Vmivi ebouae.JId est, vel ventus - -
rerram reducturus esse in si iud libri : e. -'
197쪽
A ab initio capitis duodecimi pars prior concioni sextae& vltimae fuit, nempe concio legis sequitur nunc pars altera, nempe u concio gratiae demisericordiae ad finem usquem capitis: vi autem concio legis longissima uira versu . capitis sexti, ad finem versus septimi, capitis Vndecimi Ita haec post eam quae cap. r. Hi .&deinceps uir, omnium consolationum Hoseae longissima, berrima, dulcissima est. Quare nuc post cominationum multa&,aaria fulmina, serenitas quasi portus apparet: id est, dulci iasma coso latio proponitur, qua concionibus suis omnibus finem imponit Propheta, ut in ea aquam in portu, pij sanabiles omnes tum in eo populo, tum in tota Ecclesia acquiescant.
Ordo autem in hoc capite perspicuus est quare non est negligendus, sed in ipsa enarratione membrorum indicandus, ita enim id breuissime fieri potest, id tamen hic obseris uadum est, caput hoc Prophetae verbis inchoari,&eij idem etiam claudi, in medio autem pulcherrimum esse dialogiiamum populii Dei mutuo colloquentis. In primo igitur versu adhortatio est ad paenitentiam age dam verbis prophetae proposita, unde intelligi potest omnes comminatione si promissiones intelligendas esse
cum conditione poenitentiae, ut supra etia monuimus cap. LV. 1ι. cap. 2. .i . cap. 3. v. .erc. ac proinde cum regnuIsrael ab As yrijs vastatum sit, k decem tribus nunquam ab exilio redierint, intelligi potest, maximam populi partem in idololatria & peccatis contumacem mansisse,interim talmen gratiari misericordia omnibus proponitur, vivi pauci pi qui multitudinis exemplum non sequerentur, cons inlationem haberent, qui sanabiles essent, in ipsis etiam calamitatibus exili & captiuitatis de gratia Dei no desperarent, sed ad misericordiam confugerent, eiusq, spe & fiducia se sustentarent.
198쪽
corruisti. JId est, corrues seu periturus es. Quare si poenam&peraculum efffugere is mature tibi resipitcendum est. Vel lentus etiam est, cum corruerisa ubi in poenis exilii captiuitatis haeseris, vel tum poenitentiam agas.
Iniquitat . Id est, idololatriam praecipue, uni cilias agitia.
Sumite obiscum verba , couertimini ad Iehouam, dicite ei, omnem condona Iniquitatem, da bonare de s vitulos labiorum nolarorum. PErgit in exhortatione,&simul quaesu Ver o poenitentiae agendae ratio ostendit. Sumite uobiscum. J Videtur ordo Verborum in uersus in se, pro conuertimini ad cholia, furvite lis biscum exba, scite,&c. In verbis igitur reuolun in repetitio est ad vim exhortatio nis augendam. Verba. id est, preces . Precatio igitur germanum poeniten, tiae adiunctum est. Et d cite. J Sequitur iam forma paenitentia 3 precationis
vel bis quasi populi ex prelin, ad sum accommodata Estq; hic populi cum Deo colloquentis, de veniam petentis oratio, Dialogismi pars prima.
Omnem condona. 'Prima poenitetiae pars ut hic Xprimitur, agnitio: confessio peccati, rimul petitio veniae, mitigationis poenarum calamisatum. Vera autem peccati agnitio cum serio dolore coniuncta est. Hebraice est Aufer seu tolle iniquitate .co dona. Phr.isis autesumpta est e X EX Od. ca. 3 . V. 7. Vnde apud Iohannem dicitur: Ecce agnus Dei qui tollit seu aufert peccata mundi. Dabotta, seu et es ac nobis. J Altera pars est nempe fiducia&petitio gratiar: misericordiae diuinae, die X pectatio omniubeneficiorum benedictionum diuinarum: inde proficii centium δε in hac terra, in aeterna vita. In Hebraeo ςst accipe boni , pro, dabo . Psalm. 68. V. 19. dici-
199쪽
dicitum Accepisti dona pro hominibus id est, dedisti dona
hominibus, ut Paulus ad Epta . . interpretatur. Et redde nus uitulas biorum nostrorum. J Tertia pars paenitenti est, gratitudo vitae totius nouitas. Reditere enim vitulos labiorum, est Dei gratiam misericordiam,&benescia omnia non tantum animo tacite agnoscere, sed etiam voce pubi cu rq dicare celebrare &vituli labiolum sunt vera sacrifcla, nempe inuocatio vers Dei, confessio verae doctrinae, gratia sum actio pro benefici js, ici a tandem cordis obedientia, ut dicitur, ad Hebraeos iῖ. v. i. Quare hac phrasi Vera gratitudo ab hypocritica discernitur hypocrita enim Deo fatis fictum est e putant, si sacrificia saltem externa cum talent, parum interim de animi gratitudine loliciti. Sic Psal. i. v. s. dicitur Dornine labia mea aperias,&os me uini an nunciabit laudem tuam, quoniam non vis sacrificium.
si non seruabit nos, e tuos non conscendemin, no dicemus amplius operibin manuum noctrarum D, noctri sita os,quiaper te sericordiam cosequeturp Isius. CVm gratitudine coniungitur,& clarius iam eXprimitur vitae totius nouitas. Neque enim satis est verbis Deo gratias agere, sed in tota vita gratitudo erga Deulucere debet. Ea autem consistit in peccato fugiendo, de o Lficio faciendo. ρ Ut r. J Peccata fugienda commemorar,& damnantur eaque praecipue, quibus hactenus a Xime Deum offenderct nempe idololatriain fiducia humanorum praesidiorum, quorum alterum Ecclesiae, alterum rerum pub. peccat una usitatum est. Per haec tamen duo peccata, alia omnia intel
ligi post Tr. M J V. Fiducia hominum principum, presertim regum, qua ab Actyrijs, Egypt ijs S alijs profanis populia, potius
200쪽
quam a Deo auxilium Mefensionem expectaret: vide sta',
Sensus est: Deinceps in regibim brijs,aut alijsipevi non collocvi. in M. Verbum enim saepe opinionem iudicium in ludit. Equos. J Fiducia humanorum praesidiorum est: q. d. non in equis, armis, opibus, aurali sir si dij spem cono cabimus. Equi enim praecipue ad bellum adhibentur vide cap. i. v. . Psal. ro. v. 8. dicitur: Hi in curribus, hi in equis fidunt,nos
autem nomen Iehouae Dei nostri memorabimus. Neque dicemus. Alterum peccatum,nempe idololatria.non dicentia id est, non vltra idola colemus, neq; ea pro ijs habebimus. In Hebraeo hyperbaton est Non dicemus ampliω Dij nostri uos estis,operi manuum nostrarum. Quia perte. JPro Antithes ratio tantum antitheseos poni. tur. Sententia enim requirit hanc Antithesin, Sed te solum pro vero seruatore: Vero Deo colemus,4 in te solo spem omnem collocabimus. Sed ratio latum, ut dixi, huius sententiae exprimitur.
Qigia perte miseric.confie. pupisti. Jud est, quia ex te solo, salus nostravi omnium miserorum pendet. Tu μlus pupillis id est, miseris, afflictis,& laborantibus hominibus, ad tuam gratiam is i sericordiam confugientibus, opemri auxiliuferre potes' soles, non homines, nec idola. Appellatione & conditione pupillorum Ecclesin non tantum populi Israel exulis iaptiui, sed omnium temporum&populorum exprimitur. Vt enim pupilli consilio Scuiribus ipsi carent, tantum ex consiliori ope aliorumpendent: ita ecclesia rarbinstructa est opibus, potentia, viribus, consilijs, quibus iniusta vim arma hostium a sedepellere possit: sed vere est pupilla ab omnibus deserta destituta, cui solus Deus tutor defensor est. Sicut dulci Lsime dicitur Psal. io. v. i . Tibi relinquit eausiam suam pauper,pupillo tu es adiutor.