장음표시 사용
181쪽
imminentis confirmaretur, quo rursum Dei erga Iacobuiauorvi gratia,& Iacobi benedictione: promissione obtinenda studium exprimitur vide historiam Gen. 32. . 26. viribus.)Scilicet quas Deus ipsi concessit, quibusq; .vinci pastis est.
Et superauit angelum se victorfuit fleuit se rogauit eum in Bethel inuenit eum is ibi nobiscum loquu
ET*prr. Repetit posterius membrum praecedentis versus ad benefici diuini Iudi Iacobi amplificatione. Est autem in his verbis obscuritas quaedam ex Ellipsi nominum substanti uorum seu subiectorum seu suppositorum nata. Dubium enim videri potest, an Iacob, an angelus in verbis quibusdam subintelligendus sit. Fleuis. J Alii hoc ad angelu referunt, qui quasi flendo sup pliciter rogauit Iacobum, ut se dimitteret. Ali ad Iacobum quasi is flendo rogarit angelum, ut sibi benediceret. Simul autem hic notandum est, non omnia quae gesta olim sunt in historia Mosis, prorsus expressa esse. In Genesi enim de fletu angeli aut Iacobi nihil legitur, cuius hic mentionem facit Hos eas. Et sic Gen. s. Adma et eboim in historia Sodomae non exprimuntur, quae postea Deut. 29. capite proximo, v. 8 expressae sunt. Sive quod olim alia etiam vetustatis monumenta extiterint, siue quod historiae memoria hominum sint conseruat , siue quod quq dam prq, teritorum Prophetis diuinitus sint reuelata. Quod autem alia etiam monuia enta quam Mosis extiterint, ex ipso Moisse, reliqua Scriptura patet. Num enim cap. et v. i . Liberbe lorum teli ouae nominatur:&Iosuae o. V. t 3.&2. Samuelis cap. v. 8. liber ustorum: res gestae Dauidis a Nathan e&Gad descriptae dicuntur. i. Paralip. cap. 29. V. 29. liberactorum Solomonis nominatur, i. Reg. ii.V. i. historia etia
182쪽
Eiusdem e iam parabolarum tria milita, catica quinq;
dam ab Apostolis narrantur,quq in historia ab Euan stelisit scripta non reperiuntur. Vteria in decretatibus libi titu- - ςst Cuiusmodi sunt, id quod Paulus a Christo dictum affirmat, beatum essedare magis quam accipere. Act ro Deinde apparitio Christi, qua quingentis fratribus simul apparuit, i. Corinth. is in Baheli cum J Tertium est quod ex historia Iacobi, quod Deus in Bethel foedus cum Iacobo renouarit, quod i
ciis studiose coluerit: Vide Gen. cap.ῖ Loquutus est nobiscum.JId est,cu Iacobo ita tamen ut id col-Ioquium ad totam Iacobi posteritatem dinos etiam pertineat: unde Molesti s cap. 29. Foedus, inquit, serio non Obiscum tantum, sed etiam cum posteris vestris.
D ua autem ect Dem exercituum: Iehoua nomen D Eum rerum nomine exprimit, qui Iacobum tali ta
Subest autem Antithesis quis Israelitae, in Deum qui patres ipsorum, eosque sibi elegisset. in a a m sucroi eo Iehoua, idola colant i sentia seu substati factu, qu bd Deus solus sua virtute suba
alltat Creaturae autem omnes, virtuteri beneficio Creatoris Dei: vide EX Od. cap. 3. V. is
P exercituum.J Id est Deus omnipotens ad seruandum
183쪽
x perdendum potentissimus. Ad utrumque enim viribus instructissimus est Deus igitur exercituum dicitur,4 ad pios confirmandos,&ad impios terrendos. Ex his autem Versibus apparet filium Dei, olim patribus apparuitse,ri verum Deum esse. Idem enim angelus dicitur, quod ad Ecclesiam olim mitteretur, patribus appareret, humana interdum specie,4 idem Iehoua dicitur: id est, qui natura taeus sit.
Tu er o ad Deum tuum reuertere, misericordiam se iuuitiam cuHodi, Osiri Deo tuo Ner. EX contextu offici potius descriptio, quam exhortatio
esse videtur ex versibus praecedentibus illata: q. d. ad Iehouam igitur verum Deum, qui te patres tuos elegit, quem Iacob reliqui patres tui coluere, tibi reue tendum erat abiectis idolis. Additur autem verae paenitentiae&cultus diuini, veriq; descriptio, nempe quod Deus fideri charitatis erga proximum officiis colendus sit, potius quam victimis, auteX ternis cerem Onijs. Tu. J Scilicet, o Israel, qui Iacobi nomine gaudes. Revertere. J Scilicet exemplo Iae ob patris tui. In Hebraeo autem est verbum futuri, quod per debeo&alias exponitur,&hoc loco e Xponendum esse videtur, ut sit, reuerteru: id est,reuerti deberes, vide phrases Hebraicas. In reliquis autem duobus verbis Imperativus pro futuro esse potest, eodem modo accepto, custodies&jr ias: id est, custodire&5dere debes. Gbericordiam iustitim. JHis verbis omnia opera secundae tabulae legis comprehenduntur. Et ide Deo.JHis verbis opera primae tabulae exprimuntur.
Mercator in Ephraim in manu rim inflatera dolosa raudare alios amat. Nunc
184쪽
NVn cantithesis exprimitur,4 quid contra officium,
contra admonitiones propheticas:&eXemplum patrum faciant, ostendit Propheta, & de eo coqueritur. Coparat igitur Israelitas mercatoribus, qui propter impo- sturas in negotiationibus vulgo male audiant, eosq; similes negociatoribus inrelligione adulteranda poenitentia sngenda esse docet: iniquis enim ponderibus4 mensuris mercatore siti solent, tali3 imponere. Fraudare.J Scilicet mercibus adulteratis,' suris,& infami lucro alios circumscribunt&exhauriunt. Etsi autem collatio in hoc versu est tamen simul etiam fraus&imposturae mercatorum hoc versu damnantur.
gitiis Ephraim uti l ditatus sum paraui mihi opes, iis, ulli actioniblu meis inuenietur iniquitas aut
OVerela Prophetet est de securitate typocrisi Israelia
tarum, simulq; cogitationes argumenta Israelita - rum exponit, quibus se suaq; peccata defenderent, sibique ipsis imponerent: q. d Ephraim ita secum cogitare&dicere solet, omnia mihi ex sententia succedunt, sum in re lauta, sum viribus potentia instructus, ergo recte Deucolo, nec ita grauiter pecco sicut Prophetae vociferantur. Atque hoc argumento Turcae etiam hodie aliae Gentes profanae pro se, religione sua tuenda utuntur, eodemq; modo omnes hypocritae in rebus secundis sibi bladiuntur. Potes Nesse querela de fiducia humanorum pr sdioria, visit sensus: fruel fiet opibus C potentia, existimat minimefuturiam ut ijs unquam exuatur aut spolietur,quomodo Niobe Ouid. de se ait, cum inquit:
Sin maior quam cui possit fortuna nocere.
Ac tum iniquitas ieccatum, pro poena iniquitati' peccati hic accipienda sunt, ut alias etiam seri solet. Dilatwssis. J Quia de mercatore loquutus est, per collatione ma
185쪽
etionem, ea occasione adhuc Versum peruenit,&opes pro omnibus praesidi js humanis ponit. Opes.JIn Hebreto vox est, quae hoc latum loco fac significatione ponitur, ista Npro 'ri: sup .V. . pro robore fui quo modo si hic etiam accipiatur, eodem sensus redit: Instructus sum opibus Huiribus: ego sum innocens, Vel perire nequeo.
Ego autem um Dominin Demtum e terra Aeg pti, qui adhuc e sciam thabites in tabernaculus/cut Hebm conseituti temporis. Erus Deus falsis opponitur, peccato poena subis
iungit r. terra Aegγpti. J Qui scilicet singulari hoc redemptionis beneficio, me tuum Deum esse ostendi, teq; redemi, ut me solum sine ido Ilis coleres. Adhuc esticiam. Poenae exili: de nunciatio est aduersus ingratos &immemores idololatras. In tabernaculis. ad est, in pristinam seruitutem vos retralia, vos i ex domibus vestris magnifice exstructis ij ciam, ut peregrinantium more in tabernaculis agatis: vide supra capite . V. l . Sicut diebus. J Tempus videtur significari annorum quadra. ginta,qubd Deus Israelitarum contumaciae domandiconia stituit&praefixit, quo illi interim ut exules in deserto vagabantur,ri in tabernaculis habitabant. Wr'
Loquuttris sium per prophetas, ovisiones multiplicani se mininterio Prophetarum similitudines proposui.
Tudium suum insanado populo: ad frugem reuocarido,&contra populi contumaciam& ingratitudinem, qui tantum beneficium contempserit,eX ponit Deus.
186쪽
Affirmat enim se hoc sedulo per Prophetas agere, ut eos in viam reuocet. Vnde nobis ministeri dignitas commendatur, ut quod salutis nostrae organon sit: simul verbi contemptus reprehenditur. Victiones multiplicaui J Id est, multis & crebris multorii Pro phetarum concionibus eos admonui,&admoneo quotidie officij. vilio enim in genere cum alibi, tum hoc loco coiticionem propheticam significat. Similitudines proposivi.J Eius de sententiae repetitio est Phrasis autem ex prophetica docendi ratione sumpta esse videtur. Illi enim Prophetae non tantum simplici oratione populum docebant&admonebant, sed etiam similitudines imagines, typos, allegorias, &omnis generis argument &ornamenta adhibere solebant ut ita doctrinam quasi ad vitium depictam, crasso, stupido,&pervicaci populo oculis spectandam proponerent. Atque ita orationem docendi
genus ad captum suorum auditorum, quod prudentiae est Prophetae accommodarunt. Hoc ergo obiter contra eos qui orationem prophetica,ut rudem: impolitam esse arbitrantur, obseruandum est. De quo plura in argumento, cum
de oratione prophetica ageremus, diximus.
, is in Gihad se iniquitas ierte vanitae sunt μω a boues immolant etiam altaria cumulano ut aceruos infulcis agrorum.
opuli idololatria contra Propheticas admonitiones institutari frequentata laxatur. In Gillud. bynecdochi κῶς pro toto regno Israelitico pars poni videtur: Vides p. cap. 6. U. 8. Patistes. J Vani: id est, flagiti; s&sceleribus,&inprimis idololatria polluti. Est autem Enallage. Vide phrases substan
In Gugal.d videntur Gile adita soliti esse in Gilgal proficisci
187쪽
cisci, tibi Deo sacra facerent: idq; regum Israelitarum mala dato atque instituto, ne si in sua regione, quae ultra Iordane sita erat, templum haberent,4 ad sacra facienda conuenirent, facile a regibus suis deficerent videsu p. cap. . V. ij,
Vt aceruos. J Scilicet lapidum, qui in solo lapidoso, ex agris ab agricolis colligi solent, ac temere in aceruos congeri. Per aceruos igitur altaria innumeres infinita intelliguntur.
Elfugit Iacob in regionem Syriae, esseruiuit Israelpro uxore, sepro uxore custodiui, gregem. I Acobi a quo prori me originem duxerunt Israelitae humilitas, inopia,' miseria, a Propheta populo inculcatur. Vt ita superbia praetextum ipsis adimat Propheta, Sceos modestiae admoneat,&gratitudinis erga Deum, qui eos tam tenui obscura origine ortos, lata dignitate, gloria cumulariti ornarit lili quide de nobilitatevi excellentia Iacobi tantopere se iactarunt, ut reliquas omnes gentes prae se contemnerent. Deum ipsum ita sibi obstrictum habere putaret, ne ipsos unquam abdicare aut re ij cere posset: Contra igitur affirmat Propheta Iacobum patrem ipsorum, hominem miserum, contemptum S irumnosum fuisse, qui carnaliter nihil ab alijs differret, sed multis alijs inferiores miserior est et,ac proinde non esse quod eum Deo quasi opponerent, qui ex mera gratia patrem Iacobum 4 filios Israelitas adoptasset, quiq; facillime cum velit rursum abdicare possit, S cum merentur omnino etiam velit. Vt igitur supra v. .&6. Iacobi fides pietas populo ad imitandum proposita est ita hic eiusdem humilitas proponitur, et inde: sese, Dei erga se beneficium discant. Co memorat autem Propheta tria humilitatis miseriae Iaco abi genera seu argumenta, unde reliqua omnia intelligi facile possutit.
188쪽
Fugit Iacob. J Prima humilitatis species, armim rarram
Capite autem V dic tur, quod nihil praeter baculum e domo paterna secum asportarit, cum in Syriam trans o r.
Et is uela Altera miseriae speciis, idem peapud Vabanum auunculum,idq; pro uxore, qu alias libe
1 rael.J Alterii Iacobi nomen est, de quo vide Gen. re, iocustodiui .JScilicet Gregem auunculi Esto tertia miseri l numilitatis species vide cap.2'. Gen.
Se per Propheta eduxit Ieho praelem ex Aeerpto oper Prophetam Hodi est HVmilitati carnali humili Israelitarum orietini Dei
peculiare beneficii opponitur, quo libertas & dipni. 4 era, populo conciliata est: nempὸ gratia&misericordia diuina,&e ea profecta, miraculo des uesti
beratis redemptio per Mosen Prophetam seruum Dei. Vnde merito soli Deo omne libertatem, ionita suam soli Deo acceptam referre populus debuit eum d proinde Di Vm sine abis Dij s&idoli, eos El. V wq pxpinu per Prophetatu ad est, per Moseno rapin Syria erum posteri eius per Mosen quasi per pasto-
Sedirritavit Ephraim Dominum numidotis, id si grauissime eumpuniet, ut dignus inremo
IRri' ultd Querela est de peccato idololatrie,&summa pol puli ingratitudine, pro summo Dei beneficio.
189쪽
Domin suum. In Hebraeo hoc verba hoc loco tonsunt, Ied ex fine versus lumuntur vide Ellipst antecedentis. idolis In Hebraeo sit iritu imbuue est id est, idolis quae Deo ingrata sunt, hominibus perniciem afferunt. ideo j . Poenae comminatio In Hebraeo est: Ideo anguis eius super e defundeturi. id est, poena capitali extremo supplicio afficietur sanguis enim alias scelus capitale, alias supplicium capitale significat. Et ut dignus est. JHebraice est Et opprobri eius reddet ei Dom-rita eius: id est, poenas probroi dedecore, quo idolis colendis se affecit,in polluit dignas, ei infliget. Et in his verbis a nomalia etiam numeri est. Reddet ei Domini eius, pro Dominus eius. Vide phrases substanti uorum,&numeri Enallagen.
CVm loqViturEphraim,tremitur adeosublimis es
in prae se amense Saal deliquit se morietur. V Id loquitur. J Primum commemorat dignitate qua Deus tribum Ephraim prae reliquis ornarit, qu bd ex ea tribum delegisset, eumq; potentia autoritate instruxisset, quae alijs formidabilis es et, terrore incuteret. EX ea enim tribu Hiero boa primus rex Israelis erat, ut supra aliquoties dictum est. Et tamen. J Peccatum idololatriae laxatur, quod Hieroboavitulos adorandos publice proposueri imulq; querela est de idololatria. Bus. autem hoc loco generaliter accipitur pro idolis.&quouis idololatriae instrumento.
190쪽
Dae argentosuo O pro genio uo tu , quae omnia abriliasunt opera de tu autem vitulis
Icunt homines qui ac cant, vitulos osculas .
QVod duobus fer verbis primo versu expressit id nunc duobus versibus repetit amplife cpii.
- peccati repetitio&lificatio est, ad totum no
pulum accommodata, quod videlicetis exem ut i, Ieroboam sequens, non desinat vitulos ab ero stitutos coleri venerari:&in dies noua ido h
xriae instrumenta cumulat. μ' /ψQi' Idolola- opera dicantur. Materia est, cum ex argento fieri dicantur Per argention autem reliqua omnis mate a ntelli tur
hi m. J id est, quicunque rite sacrificare &Deum cole