Oseæ Prophetia: Iacobi Matthiæ Arhvsiensis ... Prelectionibus illustrata, nvnc Opera & studio Hæredum edita

161쪽

PEi fidia populi accusatur qui foedus a maioribus ipso iacum eo pro se luposteris initum, S aposteris subita-

de renouatum non seruasset vide sui'. cap. 8. . i. Itaq germinabis. Poena est figurata collatione cofert enim iudicium: id est, poenam, cum herba amarissima, nempe, ab synthio, passim in campis proueniente, ubi potius sese smelior expectanda erat. QAIij autem pro Absynthio Iet vertunr, alli)venc. 77,aHJber

bum uenenatam.

In vocibus autem Hebraicis hyperbaton esse videtur quod sustulimus. λ

Elpropter vitulum Bethaven expauescent In LSamariae, vir , lugebitpropter eum populine sacri sub im, qui de eo es gloria im letari ole bar ugebunt quo gloria imab eo sit migratura.

Potna idololatriae ad finem versus octaui continuatur. Affirmat autem hoc versu vitulos quos pro ijs colebant, una cum populo calamitati obnoxios futuros. Propter uitulum.JIn Hebraeo numeriri generis Enallage est vitulum autem seu vitulos, seu vaccas, pro quovis idolo ponit. Bethaven.J Sic Bethel contemptus ignomini et causa dicitur: vide supra cap. . V. i S. cap. S. V. 8. Expauescent. J Ex metu luctu pericula & calamitates intelliguntur. Expaueicere igitur&lugere summa pericula&ana gustias significant. Sacrificuli. J Hebraice est ' in n. Sic autem diceban rursacerdotes idololatrici a studiori ardore fortasse falsae religionis vel per contemptum, quasi qui ignem tantu accenderent, tractaret, propter crebra sacrificia. Verbum enim Hebra cum 'fri significat: vide . Reg. 23. V. . Eo inphoniae i. v. . Vbi exscindam, inquit, de loco isto reliquias Baal,& nomen emarim.

162쪽

In vocibi s Hebraicis &ri a Paronomasiae si Gmna. Id est,cultus: opinio de eoru si diuinuare oris

stibus in exilium deportandos, summa cum populi ignominia de dedecore vide supicap. 8. V. s. nu . Erat enim vituli aurei, quare quasi munus honorarium regi Assyrio offerri poterant. Aliudit autem ad munera quae reges Israelitici regibus Assyrijs pro amicitia eorum pace reda menda iam ante deportare consueuerunt: q. d. Deus ipse psorum postremum munus erit. lar b. Id est, regi Assyriorum videlis p. cap. . . . Pu Bis eandem sentetitiam repeti vi maxis animis limpidis infigat. . ii iiij ui. Vide . Reg. cap. let, V.22.

Excidetur Samariae exsicut fum in spersici m

quarum.

SPeci liter regi interitum minatur, qui tum sibi potens Vicebatur, ter regis interitum regni excidium signi-

auteiri similitudine regis potentiam ea tenuat, tum potentiana 3 facilem victoriam designat.

163쪽

Emplorum idololatricorurn excidium Z Van. unde ianta consequetur alamitas, d desperatio populi,Vt allant pibrum o ritu uita opprimi, quam

in eiusmodi calamitates incidere, ear uti spectatores esse. Aucti.J Supra V. . Lethaven dixit. pro eo quod hic tanti in Aue adicitur. Pecca una Id est, locus sceleris&fla )i . On m a.

Sinina. J Vastitas ab adiuncto describitur. Spina enim: tribulus in locis incultis vastis proueniri solent vide supra Dicturi uni JHis verbis intollerabilis indictae diuisui s horro que despera uo hominum signi catur: lde

Luc 23. V. 3o.& Apocalyp. cap. 6. -io Significatur enim his verbis homines metu mpatientia petr culorum S lium, Darum sae pe morsem Optare, eamq; in primis subitam. Hic autem Propheta non tam in genere de quibus is motibus loqui videtur quam in specie de ij ipsis motibus in ilibus facella fana Scaltaria idolorum e X tructa erant, ter vocibus Hebraicis apparet significat igitur fore, ut ab iisdem montibus se opi simi, interfici petant, inq; ibus spem -mnem ante colio caram labebat In prima aut v qce huius versus d prima pitaceden is rursum Patonomasa est.

cem non apprehen et ros a tanti Gibe . re Dum tum contra illos iniquitati J Vrsum uec rumii: clis, nempe pertinacia S securitatem accusat, quod impud ce di pervicaciteri do 1a colane, nec no cenarum meta afficiantur, idque collatione Gibeanorum exaggerar Al Ermat enim Israeli- earum malitiam fertinaciam maiorem esse , quam intit clim Gibeanorum. Vt enim sap. cap. 3. v. hoc idem rem plum quasi par adductu fuit, ira hac qua minus adducitur. . . Scilice: in Gibea. Sldi s

164쪽

Steterunt.J Scilicet Gibeant. Apprehendet eos.J Id est, nos ciues Gibeanos Est enim ne sonae Enallage tertia pro prima polita. 'Praelium. J Quod Israelitae contra nos quasi impiosi seoleratos susceperunt: id est, non vincentcos, sed ii potiti

, -- ι '' Qiistyli ς sipiscat. Alias enim Deli, colligentur.ud est,hostes qui eos meo nomine castillabut

esa Hi Iuda, se occabit Iacob. I legoria est ex agri cultura sumpta, ex pro Xim OV e

ta quotlim hi m. Primum hac Allegoria petulantia lasciuia

165쪽

lasciuia liae lis per comparationem describitur. Comparat enim Israelem iuuencae lasciuae indomitae, ad iugum nondum assuefactae, quae trituratione tantum delectetur: non autem a ratione. Quod ut intelligatur, sciendum est aliam tuisse ludaeis triturandi rationem, quam nobis ungulis enim boum in area circumactorum frumentum excutiebatur, qui labor iumentis gratus erat, cum abunde interea pabulum suppeteret. Nam etiam in lege praeceptum erat Deu t. r. V. . ne bovi triturati os obligaretur, ne pabulo fraudaretur intertriturandum. Praet ij. Id est,peperci ei, eiusq; tenerae ceruici, ne iugum ei imponerem, aut arandi labore grauarem Dei igitur erga populum clementia commendatur,ri caussa lasciuiae obi

ter notatur.

Duq. Poena est.Post haec igitur, inquit, iugum ei imponam, V deinceps non solum trituret, sed etiam aret id est, sub ij ciam eos tandem potestati dominatui peregrinoruregum S populorum. Arubit luda. Obiter Iudae minatur quod is tandem etiam in hostium potestatem una cum Israele, propter similia peccata redigendus sit. Occubit lucob. J Iuda iacob hic pro eodem poni videtur. VER sus , ia Dixi Seminate vobis uitia metetis benedicitio nem nouat vobis nouale, cum tempus nunc siit inquirendi Iehouae, donec veniat se mittar vobis luctitiamia

MI mens est breuis summa concionum Hose et col

legarum eius, quibus populum ad mentem saniore

reuocare conati sunt.

Semisse. Jodest, operam date bonis iustis operibus. In verbo autem nouandi, seu arandi eminandi metendi Metaphora est ex agri cultura sumpta ex proximo versu re-V 3 petita,

166쪽

Petita, ubi agrorum agri culturae mentio facta est. 'tiuet ita id est, copiosam mercedem reportabuis, quam Deus ex mera sua mitericordia vobis dabit videss ora cai

Laec Metaphora etiam Graecis&Latinis stata Nouate id est arate. Eit his ci Qiogia Aratio enim senae, em praecedit, Qualis aute ager est qui aliqua diu incultus fuit ideoq; spinas de cribulos gigni quq ut eradicentur anire emerem, opus est diligentiori cu tura. ideo Ieremias

quasi mutuo sumens haec verba ab Hose ex alicatione addit ca. . V. 3 cum ait Arate vobis citi una, seu nouat vobis

r ouale, 6 ne lemmetia super spinas. Et versi quarto addit qua u hoc ei sum Materpretans: Circii incidere vos Iehoum' e praeputia cordis vestri bi nificat igitur crure seu nouari spinas' ni aetas herbas exstirpare id est, praua animi orii mones iae: purgared abiicere, ut locus sit verae do citi per morum bonorum sumenti, lus inanimis crescere de radices agere nequeunc, nisi prius falitie opiniones de ra

ria exstirpentur.

hq tempus c t. Idem propriis verbis repetituro addit aradmon tio, de poenitentia maturanda, ne ex ina prouiso poena eos obruat. Est enim certum tepus intra ouod Deus placata poena ipsa poenitentia precibus auerti potest quo tempore seu penso uoluto frustia poena deprecamur'Im D md eb:ug. ex an ista ad eun reuertendi Diectis idolis, falsis cultibus malis moribus. Donec ueniat. verba haec opponuntur tentationi demora&drjatione auxili diuini. t miri pluat idc Me ex homonymia verbi Hebraici Iustitia autem hoc loco promisericordia ponitur, seu auore diuino, qua Deus peccara remittit, poenas mitigat,&beneficia omnis generis in nos confert quomodo blibi accipitur vi atales.'. v. io Domine pro

167쪽

vers. . Iustit a tua sicut mon res Dei iudicia tua vorago a Lla, i mines de animalia seruaslehoua. Et v. D. rnia iericordiam tuam ad cognoscentes te, di iustiti ni ad rectos corde. Mittere igitur iustitiam, est misericordia po-pirium coplecti, poenas auertere aut mitigare, eum inposterum se uare dc defen)ere.

In voci laus Hebraicis et in ZYParonomasia est ana

Se arastis impietatem, ideoq iniquitatem merea. o, es meritis ructum ac , quoniam con e iuviribu Ne iras, multitudini mi IIves orum. SE stis Antithesis est, o studens Prophetaru cocionest admonitiones omnes initas fuisse, populumq; obstinate quasi auribus occlusis in sua malitia pergere. Persiis stit autem in Metaphora. Estq; num Verbum pro duobus, pro postquam arastis, seminasti, impietaten 'Iula . Poena est, messis facioni re podens iniquitas enim pro mercede&poena iniquitatis id est, calamitatibus Me ronymi o accipitur. Cometat s. Eiusdem sententiae repetitio. Estq; Meta hora a panibus, qui ex frumento comedanti r Fructus autem mendaci dicitur, vel qui non saturat mem explet, vel qui dignus sit mendacio id est idololatria& fida cia praesidiorum humanorum: ea enim me dacia sunt quod

Deo irato iuuare nequeant.

Quo ui co e t s. J Rursum so eciale e catum accusatur,nenis' pro postera fiducia consilioris mi praesidiorum 'hu manorum, quodq; siris consilii 4 viribus freti Dei minas 8 prophetarum admonitiones petulanter contemnerent.

Propterea existit tumulta in populo, omnes m ni

168쪽

tune tu actabuntur sicut assauit Salman Beth Arbe tempore belli, cum mater ver sesitiosasi a Z. P Ropterea. Fiduciae inanii securitati populi opponi

tur iraeo potentiae diuinae effectus, nemp excidium®ni vastatio. Contra iram enim Dei nulla praesidia aut munitiones subsistere possunt. Tumultus autem hoc loco ponitur pro strepitu fragore armorum sonitu fremitu hominum ad arma concurrentium in bellum ru

entium.

sicut uastaui .J Collationes exemplo historico rem auget. Etsi autem hoc exemplum in sacris literis non extet tamen ea aetati notum celebre fuisse necesse est. Exe mola enim nisi nota Miamiliaria adduci praesertim breuiter non solent, nec, ut Rhetores etiam pretcipiunt, debent Hebraei quidam Salman positum esse pro Salmanasi e re putant Arbe nomen loci es e, cuius mentio fiat in Machabaeorum tib i. cap. 9. v. a. Quem locum Salmanasi arhorrenda clade vastarit: nobilitarit. CMn mater. Id est, cum tanta crudesitate hostis tauiret ut nulli sexui aut aetati parceret, sed sine discrimine mulieres&infantes trucidaret,&inter sese collideret, quod extreme crudelitatis laeuitiae in bellis es e solet, quomodo&dicitur Gen.32. V. H. Ne Veniat frater meus interficiat matre cum liberis.

Sic acie vobis Bethelpropter ummam malitiam G ram ct diluculo extinguetur rex vectcr. S ci ciet.J Apodosia comparationis seu exempli accommodationem repetit ad rem exaggerandam. Bethel.J Vnam urbe, urbis unius ciues totius regni nomine compellat, quddibi idololatriae praecipuum tem

plum&arxes et, ut saepe ante dictum est,&propter vocis utriusq;

169쪽

Vtriusq; Betharbela Bothel similitudine Ahas autem per

contemptum eam Vrbem Bethaven, Visu p. F. V.&Auensu p. 3. V. Vocare solet.

Propter summim. J Id est, idololatriam, quae est summum

scelus.

In Hebreto est malista matriae,pro summa malitia vide phrases substantivi. Et diluculo. J Seu ut in Hebraeo est,in aurora: id est, mature, subit h. ex improuiso. Rex uester. JRege enim sublato in bello, omnia desperata deplorata esse solent:vide su p. V. 3. Atq; hactenus Caput decimum fuir.

CAPUT UNDECIMUM.

puer I ae esset, dilexi eum, se ex Aeg pto

et Ocauis tum meum. OMMEMORAT Deus singulare suum erga populum beneficium, ut maior populi ingratitudo appareat nam quod populum Israel ex seruitute aegyptiaca ex mero amore libe-u rarit, ibi quasi filium adoptari summum

erat beneficium.

cilin puer cli t. Prophetae infantiam &pueritiam populi Israel, id tempus appellare solent, quo adhuc in AEgypto agebar, quo tempore quasi puer seruus erat: vide supra

Filium meiam. JId est, quem tam charum habui, tantumq; diale est,ac si filius mihi fuisset, quomodo dicitur Ieremi et ι.V. i. Ero Israeli pater, Ephraim primogenitus meus erit,& v. ro. Numquid filius pretiosus est mihi Ephraim, numquid puer

170쪽

puer delectabilis. Et infra cap. ia. v. a. Ipse filius est non sapiens. Atq; hic sensus literatis est huius loci. Maseligus autem cap. 2. V. i . hunc locum ad Christum in Egypto delitescentem, deinde reuocatum acc6modat Liberatio enim vocatio populi vereris Ecclesi 4 fili quasi Dei adoptiui ex aegypto, typus sui eius Vocationis, qua ipse filius Dei naturalis, populi veteris atque Ecclesiito, rius caput lux, inde euocatus est. Quo enim typice praeis cesserunt in aliis, ut in hunc locum ait Hieronymus, iuxta veritatem impletionem referenda sunt ad Christum tan

Quo magis vocatur,eo magi e conssectu abeunt, Saalim acri cant, osculptilibus se tum accedunt. Verela est de populi contumacia cingratitudine.

Quo, inquit, magis Prophetae populum admonent, Vt Deo edeptori suo soli seruiat, eo magis Deum Prophetas ipsi contemnunt.&ad idola se conferunt.

inso magis. J In Hebraeo oratio Elliptica est, hoc modo, uocarunt os scaberunt facie eorum. Quorum verborum sensum iam expressimus: hic autem versus repetitione verbi vo candi praecedenti versui annectitur. Abeunt. Gestu corporis, animi pervicacia,&verbi atquom nai sterij contemptus exprimitur.

Ego autem brachia Ephraimi apprehendi, seum ambulare docui sed non agnoscit quod anaueram

eum.

EGO Vt m. Pergit in commemoratione suorum erga populum beneficiorum, quam similitudine matris aut nutricis, quae puerum primum incedere docet, aut in ulnis gestat, amplificat Significatur igitur hac collatione ingens