장음표시 사용
11쪽
. qui dissing nt, an probabilis spes sublit, per separationem,
vel discessum a reliquo Monarchiae corpore salutem publicam' a. populi discedentis promotum iri, an vero maior causa adsit magnum & exitiale quasi malum metuendi. Aliis eo respicere placet, utrum, Vel disertis verbis, vel facto reque iapsa subiugati oppressori fidem dederint, eusque Imperium ' 3. agdoverint, an norum nihil adhuc acciderit. sed omnia fi eluent adhuc in incerto, nec de animo hostili utrinque exuto eonstet. Quibus de nos haud inviti accedimus, modo per vim iniustam. & praesentem non iniquissima promissa extorta sinta rigoroso crudelique dominatore. VI. Secundum servandae pacis medium, quia nemini licet pervenire ad primum, Monarchiam universalem, videtur esse coniunctio plurium populorum per potentiorem; vinculis
& legibus diversis. Quo consilio quondam Romani suis ali
Bant fond fur tibi n publie, qui es la sonueratne Lois, ii faut voir, si ce quon entrepend fera probabis nem plus de mol, que de bien a lasociete. Si cela es, eo qu' on fati deviant iniuste, mair A te bien, qu
en rovient est beaueου plus grand que is mul, I cntrepriβ pourra erre nomm iuste. 3. Huc refert, quae habent GROT. de I. B. er P. L. I. c. . . tsi SPVFFEND. . LAI. de O HII C. e r1. I. 14. Referri huc potest exemplum Regni Lusitauiae, quod patrum memoria Hispanorum dominatum excussit Instigante proceres populumque regni praedicatore monaeho, hiaeque trahente lectionem epistolicam, spectitiin verba pericopae: Deu
12쪽
orumque rebus. & securitati prospicere solebant. Quosdam
socios, quosdam ' 3. tributarios , cum quibusdam non nisi dura deditionis ' 4. lege transigebant. Licet negari nequeat,
ι. Receptio in amicitiam peculiare beneficium Regum Romanis finitimorum fuissι videtur. - Sane Legati regis Syphacis LIV. Lib XX VII. e. 4. Romam missi, coram senatu cou testabantur: Regem nec inimiciorem ulli populo, quam Chartaginensi, nec amiciorem, quam R0mano; nunc Roniis ab ipso veluti fonte Romanorum amicitiam petere Miserunt quo. que mox Romani, cum ad SNhacem tum ad alios A frica Regulos, regesque Argypti Ptolomaeum s Cleopatram, ad commemoranaam Nnovandamque amicitiam. In classem amicorum a P. Scipione receptus etiam est Rex Numidarum Massanissa e. s. NAI LusT. besi. iugurth. a. Multum auxilii ad Romanorum res conservandas socii contulerunt. Vnde tres potentiae Romanae sontes, ex quibus validissima copiarum flumina, quae Orbem terrarum inundarunt, laudat FORSTNER p. V . ad Tacit. Colonias,socios tribus. 3. Stipendium quoque vocabant tributum, sic Egyptus stipendaria facta dicitur vELLEio L. II. e. v. ubi in hunc censum quoque Hispaniam Cappadoriam, lilyrium cte. refert. Omnium Gentium aegerrime tributariam conditionem acceptarunt Germani nostri, ut ex AmMANO, NARCELLINO, GREG RIO TvRONENSI cte. probat LEHMAN L. . e X. L I . c.qq.
circipis. imo tributorum exastione Romani adeo Germanos irritarunt. ut nihil amplius sibi cum illis commercii esse vellent, potius omne ferinvitii militaris genus, omne vitae periculum lubentissime subire, corpus ct bona in bello, praesentimino periculo, in gratiam aliorum exponere. quam Onere tributorum vexari parati. Vnde immunitas praediorum hodiernorum. Pro charactere veri praedii nobilis habetur, ct ordo equestris per Franconiam Sueviamque centies animum spiritumque pro Caesare profundere mavult, quam vel levissimam pecuniolain solvere nomine tributi.
4. Soeios suos Romanos supprimere studuisse, iustasque illorum petiti nes saepius per iniuriam spLevisse, adeoque in universum fere male ha- huisse, ipsa belli socialis origo e. XVI II. L III. apud FLORvΜ docet. Cur enim inquit, Hetrusci, Marsi Lucani bello oppres . cur apud alios Romanorum socios omnia flammis ferroque Strabo I Pompeius populati t. quam quia iustissina sociorum Postulatio, ut ad ius CivitaιD Rο- ' ma ne, quam viribus suis fartam tectumque IerPaverant, arque auxε-rant , admitterentur ,fasia Romanorum ingons cri=Nn videbatur. No- .l utinatim
13쪽
- . - , Τ sp quin Romani lubinde hoc tuo instituto abusi sint di socios stahi, cum lucri, tum augendae potentiae causa asciverint. Imo saepius non pacem gentium in societatem receptarum, sed aliis
den- minatim autem omnis socialis vinculi sanctitatem polluebant, imo ali-- quando penitus proculcabant artibus suis plusquam pelasgis. Primo socios veteres parum cordi habebant, sed plures novos, ct quidem sitis . inopportune, cum iam his cum veteribus lis esset, veteresque, Romanorum auxilia sibi contra hos tanquam hostes suos, debita implorossent, contra fidem S omnem aequitatem assumebant. Secundo arbitrium suis per caulis sociorum, a quorum partibus scilicet iustitia, vel iniustitia staret, pronunciandi, ct deinde condemnatorum opes invadendi, sibi attribuebant. Tertio si forte res circa iustitiam caulae in oculos incuris reret, alia via rem aggrediebantur. Nempe cum sociis ah aliis helluin, vel lain motum esset, vel satis probabiliter metuebatur, non erubescebant, veterum sociorum hostes. cum omnibus illorum rebus inter deis ditios recipere, illorumque causam igne ct gladio adversus veteres socios , perfida prorsus & nefaria ratione defensare. Quarto vicissim auistem in suis sociis se aliis dedendi libertatem, ne quidem In casu necessitatis, serebant, sed graviter coercebant , adeoque Romanis quidem licebat in praeiudicium sociorum damnumque maximum, plane hostes sociorum pro lubitu recipere, sed in socio Romanis inconsultis, etiam ultima necessitate urgente, se aliis dedisse facinus erat. Quinto, cum ope socii huius vel illius non amplius egere sibi vi. derentur, facile inveniebant modum, ipsum Iaeessendi atque ad bellum provocandi. ct tandem opprimendi, ut lana ex FLORo didicimus. Cceterum longe cluius atque prolixius, quae in compendio retulimus,
illustrari possunt. praecipue exemplis belli famnilici ct Numantini, de quibus iudiciosissima egit Dn. THOMAs. Dissert. Lipsiens VI. I XIV. s. Satis placebat Romanis deditio, tanquam res ambitioni oppido grata
v iucunda. Nam sormula deditionis erat: populum urbemquc agros, delubra deum, divina humanaque omnia, in vestram P C. ditionem dedimus. Itaque, cum illimitata atque herilis potestas, Romanis per deditionem deserri soleret, protectionem atque auxilia, aliquando sua, si postulantes magna necessitate premi viderent, non viliori pretio, quam libertatis iactura illis vendebant. Nominatim deditionis lege recepti sunt a Romanis Collatini Lib. L. I. cf. Campani idem L. V1 c.' . Psae- .eipue deditionem iniungebant illis, qui, vel aperte hostes se gesserant,
14쪽
dendorum praetextu, lacessendi ac debellandi occasionem, callidis suis receptionibus quassiverint & invenerint. Imo inter- duili inter ipsos socios iurgia foverint, atque deinde sub specie arctioris societatis, aut plane deditionis, socio contra socium auxilia tulerint, sociumque per socium amixerint. vexaverint, donec, dum singuli socii incaute pugnabant, omnes vincerentur. Praecipuae Romani amicis, sociisque am
bigua de Maiestate populi Romani comiter colenda ' 6. lege. B 3 prae-
vel iustiis ct deci i ta illorum non satis reverenter his bueraui. Vt vel Numantinorum re Iugurthae exemplo constat apud Lib. ct 8ALLusT. Imo interdum pressos iu stactos, licet deditionem offerentes, plane non audiebant.. Exempla thuius argumenti. refert, APPlANvs ALEX. de boli. mute. ita Asti a carthaginensibus vexati, Romanis se dedere volentes reiecti sunt. Magis tamen notari meretur ea species, quam APPIANus in praefat. ita exponit: eontenti Romani Q. maritimis regionibus, omnium optimis, malunt has excolore, quam imperium in infinitum proferre, ad gentes barbaras domi INOPEs. quarum aliquos ego vidi in urbem te atra VENis, E, ut se suosque populares dederent, nee recepto . ab Imperatore, ut ipsi INvTILER. Ubserva ex his Romanorum rationem fiatus, quae ipsi, instar normae fuit circa recipiendos, vel non recipiendos in clientelam miseros. Cons. GROT. L. Le. 3. I. I. U. st. ibiquo TmΜAR. Valde quoque iniquum ius erat, quo Romani in hostes ute-hantur . eum ; quod filiorum deditionem levi de causa. quia scit. murum iam aries percusserat, ut seram reiicerent. tum, quod etiam deditione
accepta, dedito s pro lubitu occiderent, inprimis in vanis suis triumpsis, de quibus vid. iterum GROT. L. III. e XI. ibique TEsMAR. Quasi sat eausa
6. Huic sormulae nihil inesse, quod populi promittentis simmum Imperium imminuat, existimant Ppocvtvs L 7 L . de capi. 1 postlim GROT.
' L. Le. g. Sect. y n 23 Communiter, huius formulae interpres laudatur, cicεRo in Orat. pro L Corneι. Balbo, ubi sequentia leguntur: adiunctum nempe in foedere Ri manorum cum Gaditanis inito) ilud etiam est, quod non es in omnibus foederibus: NAlEsTATεΜ POPvLI ROMANI CCis MiTER CONfEuvANTO. Id habet hane vim, ut fit ille in foedera inseriar. Primum verbi GENVS hoc cONSERVANDi, quo magis in legibuι, quam foederibus, uti olimus, Imperauus es, non precantis deindo cum ab '- urius populi maiesas conservari iubetur, de altero Aletur: csrιe ille
15쪽
praescripta, qu Seunque dein promiscue atque pro lubitu, castigandi mul landique opportunitatem nanciscebantur. Alias 1i technae artesque absunt, si b. f. amici a potentiore populo Iarantur, icii cordate assumuntur, deditio contra in iustoelio victos, mortemquem ipsam promeritos, adhibetur, atque in omnibus salus publica & pax publica attenduntur, ni- . hil
populus insuperiori conditiorie causaquι ponitur, cuius maiestas foederis sanctione defenditur. Ex qua explicatione satis patet, quid monstri Romani sub hac formula aluerint, suam Maiestatem vi formulae pro conservata, confoederati autem pro silentio omissa habebant. Et haec interpretatio non doctrinalis, tantum, sed usualis & practica erat apud Romanos, ut vel ex ipso PROCvL c. I. 7. F. a. liquet, ubi de iis, qui sub hac formula Romanis, se addixerant, si rei essent apud Romanos, iudiehim habitum. & deinde in condemnatos animadversum fuiste holat 'quod manifeste summi imperii imminutionem, speciemque subiectionis arguit. Nec obstat quod posterior Proculi oratio de temporibus po
sterioribus .' prior autem de antiquioribus exponatur vid. PvFFEND. d.
ibique BAR JEYRAc. Nam sussicit, quod formula aliquo tempore fueripericulosa foederatis. Imo, si quis cogitet huius formulae appendices. quae tamen antiquo tempore annecti solebant exemplum vid ap. LIVL. XXLFII . e. a. non adeo sollicitias erit, de Romanoriam honae fide chronologia, an prisco. an recentiori tempore stilicet melior fuerit Coeterum quod ab hac formula infirmioli genti omnino ea vendum sit . lam PuFFEND. d. l. I HvBERus L. III. Se i. IV. e s. g. s. obs rvarunt
.. Eane sormula: alterius NIaisat m comiIer conservare, parum vide,
ur differre ab alia formula, quam maligni patroni, manumissionibi istis saepius addebant, ut si novus libertus patronum ofnderet, petantιὲ ab eo certa praefanda. Atqui, per hane res arbitrio delicati patroneommittebatur, utrum innocenti clientis facinori. offensam inesse di. cere, ct quae generali atque callido sermone stipulatus erat, petere. an vero eadem remittere, metuique exactionis tantum trepidantem liber- um subiicere vellet, id quod contra ius & sas Romanis libertatem n . 'numissorum onerari recte videbatur. Quare igitur iidem Romani. qui privatim ct in foro non tolerabant talem adiectionem a patrono factam. sed ad TlT. quar. rer. act. non dat. reserebant: in iure publico S do strina de sceleribus aliter senserunt, ct quod singulis libertis praeiudieio esse nolebant, verbis tantum imInutalis in suorum sociorum, adeoque integrarum gentium damnum, conventionum publicarum clausulam.
cautionemque quasi honestam esse voluerunt, iusseruntque 3
16쪽
hil vitii huic nostro secundo remedio ineste videtur. Sed cum hodie vix tanta sit unius populi 'potentia , ' 7. ut reliqui ad illius Maiestatem colendam sua sponte ad eum confluant, aut plane omnia iura, divina, atque humana permittant, illique se dedant, consequens est, quod, quamvis iustitia sua re-- medio nostro constet, a frequentia tamen usuS non adeo pos- , sit commendari. . ἰ
g. VII. Succedit tertium pacis sirmamentum: poYDvs scialicet, si, propter impossibilitatem, non in universum, inter omnes, certe inter plures & tot gentes, quot fieri potest, initum atque percussum. Foedera enim multi viam esse putant. non tantum ad potentiam, & res magnas serendas, sed quoque ad negotia turbida componenda, valideque transigenda communis salutis pacisque causa. Siquidem coniunctos fasces dissicillime frangi, vim quoque unitam sortiorem, secundum commUnem paraemiam esse, unionem autem per foedera ob tineri , cum foedera dς duobus pluribusve faciant unum. Perin
tinet huc consilium Leoni X. datum de communi scedere Christia-
r. Scilicet iure, vel planius: tacito qnodam iussit decretoque Gentium, veluti definitus est similiorum Imperiorum numerus, nec in Europ. minimum, facile reliquae Gentes concessiirae sunt, ut plura regna, quocunque specioso praetextu, vel vinculo, sub uno potentiori principe uniantur. Nam politicae genuinae exquisitior notitia, ollin Roman rum arcanum peculiare habita, nunc in commune docetur, ct tantum non omnes sciunt, quod non intersit, an amicorum. sociorum, tributariorum, an apertiori magisque usitato: civium, subditorumque numero adaugendo, haec. vel illa civitas nimium studeat, ct prae aliis eminere allaboret. Cessat iam prisca rerum facies, quam MARO descrυ hit, Aemiae s. quae solis Romanis politicae notitiam tribuebat: Excurint alii spirantia mollius aera, ' ', Credo equidem, viPos ducent de marmore vult Forabunt eausas melius ς coelique mearuν,
. Describent radio, fiurgentia sidera dicent
17쪽
Νrum institutum, quod primum auctore Vrbano II. & instigatore Petro Eremita tantas populorum Christianorum copias trans Pontum egit, atque Palestinae numisit, deinde vero diverso sub sequentibus Imperatoribus, eVentu susceptum, tan-Ἀem sub Pontificatu 'a. Nicolai V. frustra tentatum, iamdiu elanguescere coepit. Geterum ad commune hoe Christiano rum contra Turcam faciendum sceduS, Omnes Christianos, non tantum conferre posse, sed plane debere, nec secus agentes , nisi sontica de causa gravique malo domi distentos, iuste ex- ,
λ vIli. Sed uti facile concedimus, quod illi a vero abe-iant qui foedera omnia dissuadent ' I. vel a confoederatis ali-: . quando
v I sic πAREMVND.. AB EΗRENBERG, Postquam foedera Germanis cum una
ct altera gente dissuatit, lainen deinde p. 23 . L. I. de feder. addit; δε-ctrinam supra positam, ita limitamus, ut m n uegemus, interim con-- - trahi debere foedus inter papam. Imperatfrem LI Ordines Imperii, Hispanum, Gallum, Nm, Suecum, Angliae Reginam, maρnum Μο- ροviae ducem, cT Regem Perside, contra Turcam, id enim consitum sprudentis . um s iantiquis firmum esse didicimus V ex Gvici ApD. L X Lp.su. LEONI X. datum l imus: ut Iidelicet omnes Christiani prinives.sιι compositis, vel sepositis omnibus controversiis manus iungerent, profrine flavi Christiani nominis G defensione salutis communis, etsi non ignιrem, alios aliter sentire, tamen ego existimo, tali pacto faciti Tur- earum vires N p.remiam brevi tempore frangi posse. v. Cum sub Friederico IV. Turcarum regnum latius proppgaretur, fi nitimisque Europae provinciis a iugo illius metuendum esset, Caesar hi post coronationem Romae peractam, Tneae, Sylvio in mandatis dedit. ut Papae ct Cardinalibus congregatis coram causam Ebristianorum
commendaret, Ut per omni m nationum convocationem, seu pamgii indictionem. illorum rebias consulerent, Turcarumque sumsitaminarent vid. Orar. RNES , SYLV p O hq Histor. F, id. III. G 'BELix. p. ai. BOECLER de Passag. QRamvis Friderici coinsiliuiti suisse effectu destitutum, sciamus. . . . 3. Assirmat hoc GROT. L. II. c. Is. f. ra cui consentit Scholiaster ipsius
. , Huc collinaavit THOΜAs ΜοRus in siua D ia p. 27. quam eo fine. ut ostenderet, ad quos Haurea compositi, ct ad quem scopulia attenti esse de-
18쪽
magnatum non conducere existimant: ita negare non poshmus, quod cum istis non sentiamus, qui vel omnium Gentia una impossibilem confoederationem, vel certe cum ingenti populorum numero coniunctionem, principibus commendant. Nam initio laxe admodum cohaerere solent, quaecunque mter plures colligantur. '3. Deinde, quo plura regna in commune Ledus, magno labore coeunt, eo plura quoque singulis bella, ob tot regnorum defensionem, Communibus viribus susis..cipiendam, enascuntur. Vt taceam, quod tot regnorum diversissima status ratio, atque maxime varium interesse, facile
. . debeant, rectae beataeque reipublicae cives, finxisse, atque conscripsita videtur. Fiopiae, inquit. gentes id est prudentiores, foedera eum nulla gente feriunt, cum naeturae confortium, foederis vita habeant re homines
melius benevolentia, quam pactis, auimst, quam verbis contunei, neque eum, qui naturam negligat, o raturum verba putant. Licet Morum' facile excuses, si cogites, quod in hoc sermone, non de eo, cui incorruptae humanae naturae, remedium ex necessitate, locus aliquando
faciendus est, sed de persecto hominum statu, qualis praecipue per regulas christianismi esse in idea debeat, deque illius consectariis loquatur. Quorsum forte etiam respicit sententia Is RATisa quod optimum
foedus fit recte facere.' a. Eridhricum sapientem, Saxoniae Electorem, dixisse serunt : bonum est. Dedera inire, sed vah illi qui servat. Quod dictum tamen, si sensus est;
tam ab initio, circa electionem foederoti, concipiendamque foederis formulam, quam in PF Ure u circa culturam f6ederis, confoederaso praecipue iam ad pormiam inc inante, malva prudentia N piti stando-rtim si pensione opus esse , nihil sinistri complectitur. Omnino enim. princeps contra ossicium boni ct egregii principis peccaret, qui v. c , arces re castra, quae pro communi Propriique populi salute, consce&-
rato, quo commodius auxilium praestare posset, vi foederis ad teinpiis .relinquere tenebatur, eadem eidem . haud obscura animi mutati. pertu .
riique signa prae se serenti, in maximum propriorum civium damnum, aperiret. Vt proinde, in controversia, quis prior promissa in scedere praestare debeat, saepe praestet, alteri praecedentiam concedere. ut prius
3. Potentia videtur quidem ex multis colligi, sed confusio, quae eiusmodi 'collectionem sequi solet, multorum potentiam ira tigit EHRENEERG cit. . p. t. p. m
19쪽
pariant diversa consilia, sive dissensiones: Atqui vero dissensiones confoederatorum ipsis foederibus finem facile accersunt. Quare 'tantum abest, ut per magnum Gentium numerum diffusae pa- Aiones, atque foedera, singularum, vel plurium iunctim spectatarum pacem,&salutem concilient, Ut potius perpetua ma- xima bella Jc collisioneS,tam, cum singularum gentium, quam, cum integrae illarum congregationis incommodo, coniunctas parturiant. Neque Vero nominatim, per celebria quondam . passagia, multum promota est res Christianorum, nec hodie utile foret, Turcarum potentiam, aUt insolentiam, USQue eo succrescere pati, donec contra illam per foedus universorum Christianorum, communi securitati remedium adserretur. Sed laudanda est divina providentia, quae Augustam domum Au-nriaeam ad id fastigii, & ad eam potentiam eVeXit, Ut tot Vi- .ctoriis profligata Porta Ottomannica, ad huius solius fortissimos exercitus, strenuosque duces conspectos contremiscat. Maneat itaque, foederibus sapienter initis sua laus, sua utilitas, sed ita, ut persistant respectu numeri se invicem coniungentium, intra iustum atque proficuum tempers mentum..
IX. Placet aliquando quibusdam principibus, si bellum
inter vicinos oritur, nullius inter collidentes partes amplecti, aut per vim tueri, sed in , medio inter eaSdem, subsistere quie- tos, Ac tantum suarUm rerum satagentes, qUamvis utrimqUe, tantum non attalicae conditiones offerantur, ipsis in symmachiam bellique societatem pertrahendis. Publico stylo neutralitatem Q hoc institutum vocare silent, sed in gratiam eorum, qui quocunque minus latino verbulo prolato offendun- tur: Puietem in turbis, vir quidam doctus dicere maluit. Videtur autem ei non exigua vis inesse, cum ad pacem propriis civibus servandam, tum quoque ad bellum inter ipsos con- eertantes citius finiendum, quod alias,. si ab utraque parte plures auxiliatoreS accessissent, .magis diuturnum, & cum plurium provinciarum devastatione, probabiliter coniunctum suisset. Unde quarto,. inter pacis humani generis remedia loco, illud omnino, locandum videtur. Enimvero , uti haud diffi-
20쪽
. euiter largimur, aliquando rationes adesse, quae accessionem . , ad partes belligerantium dissuadeant, neque vero sine fructu, media consilia, interdum gentem unam, Vel alteram secutatues e. probent. Ita tamen a nobiS impetrare non possumus, ut gentium saluti pacique, multum praesidii per neutralitateni . . adferri credamus. Nam haec tota in otio & cessatione, ab actione, adeoque in nihil agendo consistit, quis vero nihil a- i gendo, praeclare inter genteS de pace Vel nutante tuenda, vel turbata v auranda, mereri potest' Sane otiosus incendii spe- ctator, incendiarius quidem non est, suppressi tamen, vel e tincti incendii gloriam sibi quoque minime arrogare potest, sed fato, vel avorum industriae debetur, quod non latiuS ser- . .pserit flammae suror. Raro quoque' accidit, Ut neutrales. Utriusque litigantium amicitiam conservent, Vel plane communia odia evitent. Hinc inde varia iniqua postulata cumulantur, quae 'sive audiantur, sive negentur, neutri US partes amplexum in .periculum adducunt. Caeterum, quid in solo pacati belligerantibus liceat, non convenit inter iuris N. & G. scriptores,ckorti doctrina est ' I. quod, qui bello abstinet utrisque tra situm permittere, commeatum praebere debeat, & si quae alia.
Quae omnia, quam cum magno. onere ipsius abstinentis con- iuncta sint, nemo non videt. Neque vero dubitandum est,' quin duces utriusque exercitUS. gregariique milites, in terra . ,
neutrali, seu .pacata, longe crassius adhuc sint philo phaturi, quam Grotius. Vltimum demum, quam candidissimi etiam . . 'eiusmodi abstinentes se gesserint, & quam minimUm quoque . alteri, prae altero faverint, illorum priemium est, quod vel igna- vi, vel ' a. callidi credantur. Vnde a nonnullis, si non satis facete' & subtiliter, satis tamen vere & perspicue, cum iis, qui medii coenaculum inhabitant, ' 3. & ab inserioribus sumo suffocantur, a superioribuS autem perminguntur, comparantur. ' .