장음표시 사용
31쪽
sinite & animus contemtor absit, facile reiicere debeant, tam egregie oblatum communis humanitatis ossicium. Quamvis obligatio non undique ineo ad. regulaS Iusti pertineat, ut. ivitatum rectoribus Omne ius . quod illis ex ipse indole, atque interna, veluti civitatum structa a, competit, ut nempe ipsi ais 'lute suorum civium statuant, tollat. Nec enim desinitio boni dubiici, alicuius reipublicae regulariter aeque aut plane magis a vicinorum, quam sui principis iudicio, sine summa rerum confusione dependere potest. Caeterum, uti si si iturae natis conciliatores, non alia ratione, quam, quae hactenus .. destriora est, circa muneriS sul executionem versent, media innis studium , inter primaria bellorum temperamenta , pacis- ciue remedia, merito reserti potest: Ita tamen, quae non raro se solent, vel ipsorum dissilentium pertinacia studia, ve I aliorum ex sua . ut putant, statuS ratione provenientia, aut Obtrusia perversa, bellicosia consiliae, ispe contingit ut omnis laudabiliter, atque concatenata Oeera siuscePlus pacificus labor, triste perdatur exemplo, ut relicta mere suasoria conciliatrice industria ad validius, atque emeacius paciS publicae tuendae medium, quod iam in robro dissertationis indicavi, recurrere, non tantum opus, sed plane necessum su, ut suo loco plenius '7 c A P. II. . s
DE SPLENDIDO REMEDIO PACIS, GENTIUM SCILICET VNlONE, QUONDAM .R REGE GAE
LORVM HENRICO IV. PRIMIS LINEIS ADIMBRATA, ' DEINDE AB ABBATE S. PETRI LUCULENTIUS
rum relina. Item de quibusdam unionis praefuFpositis ex mente
, I. Ouare prsbabiliter Henricus rex λοιderit in unionem 6 ll. Henrici laus G decem usta suis
32쪽
V. De legatione ad IACOBvΜ regem post fata Hisabethae, alitique
cum aliorum legatis de unione tractatibur. una eum horum ad Henrici quaesita resipo 3.3. VI. De Pontificis, circa unionem, per colloquium Assii cum Card nati Busati . tentatis conssiis. f. VII. De cautionibus circia allicien- . . dos fuIura unionis, socios obseν-vandis , cur a rebus publicis incipiendum. Item, qua hes Oi-lgulis ostentanda. Vsit. De maginationibur eontra striacos, ut ad acceptandam
- f. IX. De mediis futuram unionem' eonservandi. tibi de futuris communibus collegiis huius metua δε-
cietat f X De iudicio Gallorum, mrtuo murico, de unioue, cum monitis nostris de unione Henriciana. J. M. Continuatio di, tiliarum contra unionem permisendam.
J.XiI. Oiensio di cultatum oriundarum post unionem perfectam. J XII l De unione Abbatis Sti Petri. . XIV. De exemplis . quibus ηbbassiuam unionem illa rari putat. . . XV. De disserentiis unionis Henricianae N Abbatis. XVI. De domitatibus uniostis Abbatis N in congrua imperii Ger- muniet in exemplum allegatione. J XVll. De praeiudiciis iniquis Abbatis, in domum Austriacam σ
Discordia bella constant. pax concordia. Tempore belli cietas humana in tot partes scissa .est, quot gentes proe liis inter se concertant, atque digladiantur. Tempore paciS autem sunt eaedem gentes, non quidem Persec enec enim persecta admittit hominum conditio imperfecta ψ in unum CorpUS congregatae unitaeque. Itaque cum optimum in mundo, pax sit hinc veteres dixere : tanto quaelibet res in mundo per sectior est, quanto magis accedit ad unitatem. Quod accom modatius ad nostrum scopum efferemus: tanto proprius a synt gentes a perfectione , quanto' propius absiunt ab unionλIpsa sacra Oracula, si quando primorum Christianorum selicem, beatumque statum nobis sistere volunt, rem paucis complectuntur: erat ipsis cor vNVM re anima υNA. Vnde conseques est, quod tollendis bellorum calamitatibus, restaurandisque pacis commodis, nihil imagis aptum, atque ad tam salubrem scopum magiS accommodatum, quam gentium rationes in unum redactae , consilia uni concilio commissa, arbitrium Misenatui
33쪽
senatui relictum, optandum videatur. Valde itaque manca dc mutila posset haberi praecedens de pacis remediit suscepta tractatio, nisi in quali, quali hoc lateo scripto, quaedam de uni Ο-
ne dicerentur. Neque vel o indigne locabimus operam, cum praeeuntes virOS illustres, rerumque administros, imo reges.summos, & quod toti operi. praeter prudentiae politicae, seculum aliquando nimium olentis, opinionem, insimul laudem sinclitatis conciliare potest, homines olericos, & plane religiosorum superiores 'i. habeamus. Ordinem secuti incipiam a Regibus. Inter hos praecipue de unione inter gentes christianas serio cogitavit Henricus IV. Gallorum Rex, magni co gnomine apud scriptores insignitus. Quae enim de aliis principibus in hunc sensum reseruntur, ad certa quaeddm temporaria foedera pertinent, scopum autem perpetuae uniGnis non attingunt. . .
i. Post Regem Henricum IR eiusque administros, inprimis. Rohnium
sive Sullium , unionis opus, eiusque necessitatem-utilitatem appro-havit GRoTius, unde in hunc usum commune iudicium, senatumque communem inter Christianos constituendum esse putavit L. II. e. XV. s. u. cI c. XXIII. I. g. ibid. Ante paucos annos autem longe maiori sudio, atque induiti ia eandem telam retexendam . magisque perfieiendam sibi resum sit AsBAs sTi PETRl dans ses memoires potir rendre lapais perpetuesio en Europa A. DCCXII. a. Sic sub Pio Il. omnes Christiani principes ad conellium Mantuae hahendum invitati sunt. ut ibi de viribus, copiisque siis. ad Turcam debellandum uniendis communi agitarent consilia. Caput exercitus huius unionis constituebatur Friderieus Ill. sed nee copiae auxiliares luissae
sunt, nee exercitus communis collemis, aut contra Turcam eduetus est. verum haec temporariae unionis consilia, omnia efferau caruerunt vid.
GoBεLMN. L. III. I. si Ieqq. Maximilianum I. similes contra Tuream
confoederationes antino, praecipue in comitiis coloniae ct Treviri A. MDXl I. congregatis, volvisse, sed morte praeventum, ad finem perdueere non potuisse, quibusdam observatum est. Conventum eiusdem Mais ximiliani i. & trium regum Poloniae, Hungariae, atque Boheiniae. Pos nil anno MDXV. eodem fine, ut de communi foedere contra Turcam. consultaretur, habitum, peculiari diario conscripto, recenset cuspINAE.' NU tom. II. apud FREHER.
34쪽
continuis laboribus assuetus, sultimaque ambitione ad res arduas , magnosque ausus , ubique actius dc excitatus, plura E omni-
i. Gesta Henr. 1 V. describunt THvAN. ram. V. per tot. Collectores memorialium Dueis Sullii chartis vfi. HARDOVIN. DE PEREFIXE Sc. Laudantur in eo genrrositas, quod facile inimicis pepercisset di ignovisset. nullo quippe crudeli ultionis genere delechatus. Nec in hanet rem exempla desiint. Sic satis benignis conditionibus eum Bullionio crebrius res novas hinc inde contra ipsum molito, transigebat. Nec permittebat,ut Joannes insulanus, qui ex improviso eum e senatu redeuntem apprehenderat oc vi t raelum in equum resti pinaverat, a pedissequarum con-- currentium grege, sine causae cognitione Occideretur p. tio. tom. V. apud THvAN. PEREFIXE P. 4s. Nec, ut ex voto ipsius ultimo percepimus, cum Epernonio, aut Tremollio secundum rigorem, licet sui arbitrii. aliquando res foret, duriter agere cupiebat, sunt quoque, huius loci,
dant d n' enparia iamais dans la Dite ni a'un ni a pauire. Sapientiam eius admiratus est Papa, qui dignum Henricum putabat . ut eum Elisa-- bellia Anglicae Regina imperium orbis moderaretur. Fidem ntidium. - que pacis Henrici, exinde quidam colligunt, quod saepius repetiisset haec. verba: quι quanti ii eut pu rendre la mauon de France avs pussax toen Europe qu est cesti der Otto mans en Asse s con queris en un momentrous Ies etais defer uoi 3, ii ne ι' auroit par votissi Dire au deshonmur . de fa parole, oblit a I entretien de la palx PEREFIxE p. sa. His addunt pacificum illud coniungendorum Christianorum in unam rempublicam. . fustema, quod meditabatur Lucri cupiditatem mentem ipsus non infecisse, vel ex eo apparet e contendunt, quod systema suum aliis regibus. praecipue ex illo capite commendasset, quasi unice Ob aliorum commoda inventum viae memoir. de SYLLY tom. III. IV. V. Fortitudinem animumque principis intrepidum tot bella Ob ea victoriose coosecta loqui
35쪽
omnino &quidem iam a primo celebrato infeliciter hymenaeo in votis habebat, quae sub fide filentii marquisio Rhonio, intimioris admissionis ministro, secreto quodam in colloquio
ape- uidentur. Nec illud praetereundum, quod THvANus princ. tum V. meo morat, proceres regni ideo Henricum throno admovisse, quod perse-
Aa ipsius aequitas. nihil sinifri suspicari sineret. Aliud elogium virip.ss . Propius tamen ad adulationem secedunt elogia: qu il a eu lepere des vertus, qu' ii a etd is meisistir T lo plus vertueux, T moinrmalis, s vicieux δε rous tes Rois, qui ont tamais et , aim de Dieus des hommer fages o vermeux vii Leitra preisminatre dia tom. V. dasvLLY. Uicissim tamen vitio ipsi datur, quod sexum sequiorem, aliquando abieeie plane, aliquando nimis sumtuose assectatus suisset, ingenue PER EPIxε p. 4si Mais certe fragilise continu/lle, qu ia avolaphis Ies bello femmes, etest bien plus blamabis, dans un prince Chrestiendant un hommo de seu age, qui eloti marte, a qui Dim avolt fait tant' ει gracep, EF qui resilois tant δε erandes entreprisis dans uen es it. Et deinde: quand ii recontroit des beautes, qui is rouchoiem au carur.
36쪽
aperiebat. scilicet decem ' a. praecipue suorum desideriorviis
capita, iamdiu fuisse aiebat, quae, Ut seliciter suceederent atque lipei rerum eventus responderet, indefessis arduisuue vrecibus a summo Numine saepissime contendisset. Primo ut ipsuiu Numen, ei per omnem vitam suo auxilio. atque in fine. oc exitu vitae, sua misericordia adesset. Secundo, ut nunduam manu aut pede truncaretur, vel nervis incitis debilitaretur 1ed ut vegeto & vigescenti,. ubique mens Luna in corpore senaeonservaretur. Tertio, ut religio, quam quondam professus V erat
Neo iub eius regno anno 16Oq. introductium rauletzs ms, iive comater eium ossiciorum publicorum, quae Cerio Pretio emi, atque ad haeredeatransmitti coeperunt, se adeo probat, Thi suo, quin illud voeet, consilium
M Rbono ingestum, quo incia omnia tum via mindinatione propudiose prolata arum pernici si mo instituto. Noxium enim eme Regia liberalitati. ossicia habentium liberis, ipsiqito virtuti. tom. e r . Nec ad laudet Henrita pertinet implacabile illud, α plusquam vatinianum in domum Austriacam, alia omnia merentem, oditura. de quo et sequentibus plura. imo quis illum omni cupiditate rei alienae se abd
easse perstiadebit, eum tamen non exigua, terminos regni Franciei usque id Rhenum producendi cura sollicitaretur νω. Consis PRIENNEP y
Cum insuper eo inuo , quasi imperium nostrum a Franeorum m tribus fundatum etat, satis iustam causam, contra Austriacos varia za Imperio mollendi, apti P bere. sibi videretur' a. Potest quoque ex his desideriis ML desider. IV. in . S desidere V VIII. . formulaque mandi Henrici coniici, quale fuerit ipsius ingenium αannon hue aliquatenuS quadret wNEcκ de Mario iudicium Maaius 'Iα- 'ut exercitum ducit, ΜARtum ambitio, vel quod de cCsAug een ei Puid Caesarem ru sua pariter ac reipublicae fata immim ' gloria Gam
xandro: Victor Orienvi σmmos Hyra bumana tollit p. Ῥ4 de bene Quae duo Polleriora Punc Pum exempla eo minus a praesenti tractarion. abili liint, quod Henrici amentatores eum cum caesare re Alexandro eomparatum eant. ct quidem ad minutias usque, ut plane ad Henrto Iuum parvum dei ndRm, α Cum Buzephalo conserant eundem. No- utitur vetii li Matherbii amplissimo praemio ab Heurico compensati Petit chevalgentia eheuaI. r . . . Prone a monter propre a descense. . . .e, 'U s Rar rant, que Bucephal . . . , Μ ii tu forrcs Elus qu Alexandro.
37쪽
erat, vi & armis, non sine bonorum vitaeque periculo defenderat, una, cum eius asseclis, felici fato, ubique usa perpetuo subsisteret. Quarto ut Deus illum liberaret ab uxore sua, Quo possit aliam ducere nascendi sorte non inferiorem, moribus iucundis ac bene compositis assuetam, quae illum amaret &digna esset, ut vicissim ab illo amaretur, ex qua insuper ma-- ture, atque opportune filios suscipiendi spes esset, ut parens ipse mores tenerorum ex suo ingenio formare, & ita expolire posset, quo deinde passim sortium, atque elegantium, ne non ad rem strenue gerendam, satis accommodatorum principum laudem assequerentur. Quinto ut ad Galliarum coronam aspirare daretur, cum Rex agnatus improlis esset, nec posteros
sperare posset. Deinde, ut regno adepto, illud pristino suo plendori restituere liceret, ut regnum ipsi contingeret, & diutissimum & felicissimum, quo durante subditorum salus promoveretur, recteque & laudabiliter olim inservientium studia condignis praemiis pensarentur & ornarentur. Sexto, ut occasio affulgeret regnum Navarrae recuperandi, vel certe Hispanum Flandria & Artesia mulctandi, ut harum deinde provinciarum, cum Franciae corona facta coniunctio, damnum ex Navarrae amissione apparens, sati S compensari, atque resarciri possu. Septimo, ut dies adveniret, quo ipse ante signa stans regem Hispaniae notabili praelio vinceret, atque insigni clade illata profligaret, in ultionem tot malorum ab ipso quondam receptorum. Porro, ut pariter ipso aliquando summo omnium Christianorum copiarum duce & Imperatore, Turca fugaretur, ita enim nomen meritaque ipsius per universuin Orbem celebria fore, atque immortalia. Hos enim stimulos sibi iam diu amulam Ioannis Austriaci virtutem dedisse. Octavo, Ut ορο
- portunitas se offerret. non ipsam religionem reformatam ex
tirpandi, quippe a cuius hominibus amplissima in dissicillimis&asperrimis temporibus auxilia, plus vice simplici impetrasset, sed turbulenta quaedam & seditiosa sed ionis Hugonoticae capita Bullionium, Espernonium &Tremollium, sine vi bellica,
sine armis, quae tamen ei nunquam sorte deessent, nec non
sine regni Gallici Michone ac quarundam provinciarum, vel
38쪽
eoncussione, vel excidio, tandem sine veterum csteiatum sibique bene cupientium civium offensa, enumero hominum aneanticeiiciendi&cx finibus humanae naturae exicrminandi. Quod tamen deinde emollitur in desiderio decimo. Nono utipli quondam executioni mandare liceret duo vasta&ma nifica animi proposita atque consilia. Quae silentio iam conisenda l) vel plane nunquam, vel certe tunc demum, si domi Galliae res omnes bene compositae, pax & Quies per totum regnum sussicientissime restauratae, coram eloquenda, & cum aliis communicanda irent. Decimo, ut posset Bullionium, Epor-nonium&Tremollium malitiosos reDelles, & inveteratos inimicos , quippe, qui iterati S Vicibus circulos ipsius turbassent, gaudia e bene coeptis sperata intercepissent, atque omnis molestiae genere ipsius patientiam exercuissent, in ordinem & eo redigere, ut gratia ab ipsis insignis beneficii loco habenda, animuSque malus immutandus, atque ad debita fidelia servitia, regi suo hilariter exhibenda, deflectendus esset.. Quamvis spes fere decollasset, nec statutum in illos rarioris elementiae exemplum, facile magnam apud pessimos mortalium gratiam
pariturum Videretur. Caeterum . naturae dotes egregias qua S-dam iis in esse, Henricus satebatur, & quidem tales, quaS et-lahinum ex animo suo delere non posset. . III. Ex his decem votis solum penultimum vere nostrae arenae est, quippe sub quo Henrici consilia magnae illius, quam meditabatur Unionis ' I. continentur. Circa eius prO- fundiorem considerationem, primum forte causa & origo hu-
η 3. Latent hic sine dubio Henrici speculationes de Christianorum unione, de Turca sedibus suis excutiendo. Caeterum de re tanta Henricum ad- . huc XIX. annorum adolescentem is m cogitasse, dein autem partim mathematicorum praesagiis, partim victoria Ioannis Austriaci contra Tur- eas obtenta partim singulari Caroli IX. favore, ad talia meditanda effi-eaeius excitatum fuisse, constat c. p. st.
i. Patescit hoc non tantum ex eo quod sub Mystico voto non alia delitescere possit explicandi ratio, sed potissimum ex eo, quod deinde ipse Henricus, cum rebus, ut putabat, iam domi & foras pace Verriniensi compositis tCos colloquium illius cum svLiaop. ras. tamII. σP. ιμ GJ
39쪽
ius instituti plerorumque exercent curioritatem. Quid sempe Henricum moverit, ut tam arduum, atque dissicile opus animo agitaret. Ipse quidem existimavit, ' a. omnia haec solidae, perpetuaeque paci S Christianorum communis ardens desiderium, regnique Christiani ultra praesentes, quibus includitur cancellos, atque limites, dilatandi studium, animo suo ingessisse.
Imo RHONIVs sive SVLLiVS tantae excellentiae praestantiaeque consilium esse putat, ut non tantum e mera verosimilitudine,
probabilique coniectura, sed ex necessaria & evidenti rerum consequentia concludendum sit, coelitus idem Henrico immissum, atque a supremo divino numine '3. inspiratum fuisse,
. ut nec non Omnibus ad consequenduin ambitiosum finem praeparatis, areana sua in Sullii sinum effundebat, non aliam huius sui secreti, attulerit interpretationem, quam, quod iamdiu gentium Christianarum unionem animo concepisset. a. Henrieum quietem, ut commoditatem. adeoque pacem, qua illae sci- uentur, revera amasse, dubitare non sinit, eius magna advoluptates propensio. Interim, cum ambitio in animo ipsius residens, reliquos affectus moderaretur, imo superaret, non potuit aliter fieri, quin Henricus ipse suum pacis studium, cum ea demum pax ; qua po Monsiliorum ab ambitione suggestorum executionem, gaudere licet, ipsi ad palatuin esset, satis si maminaret atque remoraretur. Imo Henricus, tunc quinque se pacem promovere& publicae tranquillitati tuendae. operam dare credebat, cum revera circa vasta ambitionis molimina perficienda ur nue laboraret S insudaret. Plerumque ei ina accidere solet, ut cupiditas prae tominans, non quidem a meditatione finis sui plane divertere possit. cupiditatem inferiorem, eandem tamen ab eligendis veris ad hunc scopumeonducentibus mediis, vel ipso homine, qui agit inscio, eallide amo. Iiatur, negotiisque, cupiditati dominae inservientibus, occupatam distringat. Sunt huius loci. quae PERE Fix. alibi de Henrici, subditos tributorum mole aliquatenus exonerandi, consilio, quamvis non sine omniassentationis specie adsert: su reste la volonis de re prince .ut tres con reua, potir u Ioula gement, de fon strupte G phvr la grandeur de hon etat,neantmores, on ne Peut nicr, qu u ne se Iou trompe queique sis, aue Ois des ΜOYENR P. AM. 3. in litteris ad Regem Henricum p. 7ρ. rom V ita scribli: is dirai done, ira, Qv'IL FUT biras, quo tu premisto rion, qui se forma en uout do
40쪽
ut de unione Christianorum cogitare coepisset, atque ad hunc finem obtinendum, bonique ordinis causa, Orbem Christianum in quindecim provincias, sibi invicem non adeo inaequales, mente sua descripsisset. Sed, quod Regis opinionem de suo proposito attinet, uti facile persuademur, quod haec non in veri speciem simulanter dixerit, verum bona fide se ad conceptum suorum executionem, non nisi curarum salutis gentium Christianarum stimulis agitatum, duci trahique crediderit, cum homines, sub quibus sine dubio etiam in hoc argumento reges continentur, suas intentiones plerumque bo nas & rectas, seque ex laudabili principio agere credant, pro pensionum suarum naturam & corruptionem nec noscant, nec noscere quidem velint: ita ut Henrico nihil humani in inveniendo suo consilio passum, nec magna ex parte assectibus suis excitatum in primam' meditationem systematis sui incidisse, animitus pro vero credamus adduci non possumus Neque vero dubia hic tantum communis cupiditatum humanarum indoles, & ea, quae iam iam de Henrici natuis, e do mesticis fideque in re historica dignis testibus hausimus, suggerunt, sed&alia momenta insuper adsunt, quae testimonium Henrici in propria causa latum, suspectum reddunt. Initio ex omni Henrici historia constat, quod ipsiam male habuorit Austriacorum & agnatorum in Hispania, regna & provincias latius patere, quam ditiones, quae regno Gallicano isto tempore suberant, secundo, illud ferre non potuit, quod is hoc
plusque certe meme favour celeste, voin sit parcoinris, tonte i etendust, da tauter les regions, dans ter queris Dure poeularion proferroit, da former son et abiissement. Plus que certe meme puissenta celeste, vovr insipirat, de distinguar, route certe vase et due de regions, en QINc miN IpALEs, mais diverser sortes, de dominations fur eratnes. 4 Hoe a statae Monarchiae universilis crimen, Hi anis . non tantum
Henricus ipse, sed α eius ministri, ubique praecipue apud Regem An-