Summula philosophiae scholasticae in usum adolescentium

21쪽

S II .-Pantheismus evertit principia contradictionis et causalitati : ergo rectae rationi repugnat. Prob. antec. S. vertit principitim contradictionis, a quia docet idem esse finitum et infinitum, OrPUS et Spiritum, Simple et OmpOSitum, etc. quod HegelvidenS, et ne Securita Pantheismi Xinde ullum pateretur detrimentum identitatem contradictoriorum tamquam primum rationi principium Statuendam esse

affirmavit: in quia in sententia Pantheistarum unica

dumtaxat existit Substant Ia aeterna et neceSSAT in quae

proinde ut On Xistens concipi nequit atqui in tali hypothesi impossibilis evadit comparatio, quae ad efformandum principium Contradictionis requiritur. Nam comparatio haberi nequit, nisi detur terminus OmparationiS, qui in CaSi praeSenti esset Conceptus Objecti VuS NOH-enti I tVero On-en juXta Pantheista concipi nequit.

29. verti strincipitim causalitatis, quia fieri non

poteSt, ut X liqua re tamquam a CRUS Seu principio

totali quidquam prodeat, quod Sit majoris perfectioniSquZm Suum pSiu principium atqui si divina substantia

Seu en abSolutum et indeterminatum Pantheistarum, jugi proceSSu Volutioni se convertit in totum Undum, periectiu e imperfecto vel minu perfecto prO

cedit quidquid enim realitatis et determinationis tale

22쪽

ens acquirit ut terminum hujUS Volutionis, ante VO-lutionem procul dubio non OSSidebat. Ergo panthe-ismus principia Contradictioni et causalitatis penitus

e Vertit.

Ciam perniciOSiSSimum. Nam, a quatenu Contrariatur testimonio ConSCientiae, SenSuum et rationiS, inducit

Scepticismum universalem quatenus fingit Deum a

me distinctum, sed omnibus earum attributi oppoSitis constantem, inducit Atheismet in Deus pantheisticus

Certe non Si Deus, Sed contradictionum cumulus '

23쪽

nem rerum multiplicitatem ac diversitatem ab una Sub- Stantia per neceSSariam evolutionem procedere, inducit Fatalismum et omnem libertatem divinam ac humanam aufert, et, quod OnSequenS St, omne discrimen inter turpe et hone Stum plane evanescere facit d quatenus ponit hominem esse terminum Volutionis in qua diVina Substantia conscientiam sui attingat, indet cit ruinam ordinis moralis et socialis. Nullus enim hujusmodi Stare poteSt ordo, ni Si Sit Superior, cui homine jure Subjiciantur ac pareant niSi Sint lege Sapienter Onditae et sanctione ethcaci fultae. At Vero, Si homine non

sint nisi modi divinae substantiae sunt et ipsi entia divina, immo ipSa perfectio divinitatis, quae in eis intel

ligentiam et sui conscientiam RSSequitur, quaeque proinde independenter ab homine nullum actum rationalem poteSt elicere, nullam legem Statuere, nullam

Vens, demitur tota relaetio socialis hominum ad invicem, quum tali relatio, ut XiStat, requirat liberum obedientiae, UStitiae, etci, Xercitium ci quod Pantheismus Sua naetura prorsu e XCludit Nil igitur mirum quod

24쪽

Nonia plurie v. g. in Suo Syllato 186 edito, et poSteae in Concilio Aticcino solemniter Zmnavit. λ

10 obj. l. -Admittendum est en infinitum atqui en infinitum necessario includit omnem realitatem, et proinde extra illud nulla datur realitas ergo PantheiSmu non St rejicienduS. ReΝΡ.-COnc mai Dist. min. En infinitum ita includit omnem realitatem, ut nulla Sit realitRS, quam liquo modo i. e. forma liter vel eminenter non Contineat, Onc. ita Continet Omnem realitatem, ut praeter PSUm nulla alia realita eXistat, nee Pariter dist. cons. Extra en infinitum nulla datur realitaS, quae aliquomodo non XiStit in illo. Onc. praeter en infinitum alia entia non Xi Stunt, nee Notio eriti infiniti ne includit nec excludit existentiam aliarum rerum neceSSe quidem S ut hujusmodi ens aliquo modo possideat perfectione Omnium rerum actualium et possibilium Secus non SSet infinite Periectum minime autem requiritur, immo abSolute rePUgncti, Ut OS Undana earumque perfectione formaliter poSSideat, quum 8 e natura Sua imperfectiones et limitatione in VolVant.

0 hJ. 2. Illud ens nequit infinitum dici, quo maju cogitari

potest atqui Si Deu non Contineat Orm Bliter omnem realitatem. eo majus Cogitari poteSt, nimirum, en formaliter Continen Cmn mrealitatem ergo.

25쪽

tradisi. min. Si Deus non Contineat formaliter omnem realitaten eo maju quoad numerum Cogitari PoteSt, Onc ἰ quoad perfectionem, nee Deum esse infinite perfectum non significat psum esse formaliter entitatem omnium, quae Unt, Sed tantum nullam SSe vel clari OSSe entitatem, quae modo XCellentiori in IPSO non reperiatur. Infinita perfectio Comitatur neceSSitatem SSendi, et proinde Perfectionem Contingentem non modo non includit, Sed necesSario

eXCludit. Unde finitum infinito superadditum non constituit titisentis et perfectionis se plura entia. Nam a plura habenda Suffic1t. ut unum alteri adjiciatur ut Vero plus eritis, Seu aliquid majus quoad perfectionem Rheatur, neCOSSe St, ut Perfectio Plurium Coalescat hoc autem fieri non poteSi niSi perfectio plurium in eodem genere vel ordine Contineatur υ. g. SCienti non fit major ex additione auri . Jam vero entita finita non est ejusdem ordinisa entitas infinita sed est hujus entitatis imitatio et participatio a na- logica ex illis igitur Simul sumpti nihil Perfectius reSultat, quemadmodum PoteSta principi absoluto imperio gaudentis, vel scientia magistri aliquam scientiam plene Hilenti S, non Ugotur, Seu non evadit major intensive et quoad perfectionem, Si principi addatur PoteStRS, quam ipse sui miniStri Communi CRVit, Vel magistro adjiciantur Cognitiones, quas ab ipso iScipuli receperunt: licet sint oti talem participationem potestatis Vel Scientiae sitire potentes, plures scientes, minime vero plus PotestatiS, plus scientiae. Si PartiCiPan additur ei, quo 1 Si per eSSentiam, tale non facit aliquid majuS - S. h. 3 Ent. D. 6 q. 2 R. J. obj. . Mens humana habet ineluctabilem tendentiam rerum multiplicitatem ad unitatem revocandi atqtii hae tendentia est

Vana a illusoria, Si rerum multiplicita non ConStituit universalem identitatem ergo. Iesp. Dist maj. en habet tendentiRm, ut rerum Creatarum multiplicitatem ad unitatem originis et ad unitatem logicam

mens tendat ad realem identitatem rerum affirmnndRm, ut ineluCtabili tendentia feratur ad earum multiplicitatem et diversitatem agnOSCendam : ConSCientia enim teStatur no propriam et ab aliis distinctam ahere individualitatem : SenSu referunt diversitatem inter re externa exiStentem: rati attingit ad interna a essentiales rerum differenti RS. 1 Pantheis reduces ali existence to an absolute nil multiplicit ei ther a no existenCe, orci limite to Phenomena, hich. in the ud menti some ollower of thi System Contes no reali tyos an Sori, and in the opinion o ali Panthei Sis, an Contain no

26쪽

Obj. 4.-Conceptus nostri, ut veri Sint naturis rerum debent

Sane esse omnium dixerim Deum ait S. Bernardus, sermo in in Cant. n. in non QVia illa Sunt quod est ille Sed quia ex ipso et per

ipsum et in ipso Sunt omnia. ESSE OS omnium quae factn Unt, ipSe factor eorum, Sed cauSale, O materiale. Substantia reality. ACCordinito them, thereiore the de of numberet theria no CorreSpondenC in the reali ty, or it relate on lyrio modes of heing to the variou modification O the Same eing, and there

27쪽

2. a Variis anthoismi Systematibus,qnae decursu tempori prodierunt.11 Antiquissima Pantheismi forma occurrit apud Indos, quorum religi Brat, manica hoc dogma continet o quodcumque St, Brahma St, et quod Brahma non St, nihil est. Ortus mundi in hoc yStemate per Brahmae tranS- formatione explicatur. Modo Brahma assimilatur Rraneae empiternae, quae telam rerum X e Continuo educit et iterum in Se reducit modo Comparatur igni, cujus splendore et Cintillae Sunt res visibiles modo Oceano, Cui re omneS, HAS Undae, Spumae, guttae, innatant.12. Pantheismus raecus. Schola Ionica unicum agnoscebat principium, idque materiale, quod se volvit in omne re mundRΠRS. Stoici profitebantur Pantheismum hyloZoisticum. MunduS, inquiebant, Si en ViVenS, Cuju anima Si Deus, qui materiam Secum indiSSolubiliter conjunctam in multitudinem et varietatem rerum mundanariam evolvit. Neoplatonici docuerunt Omnia e Deo Per SUCCOS-sivam emanationem dealem Orta fuisse. PraecipuuSNeoplatonismi auctor fuit Plotinus ob. 27Oὶ.13. Pantheisiarii meditae laetatis. UXta colum Erigenam ob 877 nihilum illud unde facta sunt omnia est ipsa essentia diVina, quae nihilum dici poteSt, quatenus non Si determinate quidpiam eorum, quae Sunt. Deus est SSentia rerum Omnium I effectu Sunt ipsa causa facta, Seu Deu sit in uis effectibus ' omnia Crean in omnibH Creatum et Omnium factor in

omnibus factum V Cf. Hist Philosophim). Almaricus Carnotensis ob 12O9 docuit Deum esse principium formale rerum Omnium P eju. diScipulus,

28쪽

18 DE FANTHEISMI SYSTEMATIBUS.

D id lina tensis stultissime posuit Deum eSse materiam primam V S. h. T. q. 3 R. 8 .li Panthei sinu redentis petiitis. Jordanus ytinct ob 160οὶ qui praelusit PantheiSmo Germanorum docuit

UniCam SSe SubStantiam eamque esse simul infinitam

potentialitatem materiam mundi et infinitam actuali

tatem formam mundi , Deum SSe animam mundi, mundum UeiSSe animal quoddam Sacrum et venorabile.

Spinoaa ob 1677 suum systema fundavit in defini

tione Substantiae a Cartesio proposita. JuXta hoc systema illa unica Substantia quae est principium intrinSecum omnium entium, instruitur duabu proprietatibus infinita cogitatione et infinita XtenSione. Utraque proprieta per modo et modorum modo Se evolvit, donec devenit ad modos omnino determinatos et finitos qui Sunt entia individua. Hinc entia Spiritualia sunt modi infinitae cogitationis entia materialia sunt modi infinitae XtensioniS. 15. Ex schola antii ortum duxit Pantheismus tranS- Cendentalis, quem plure Germanici philosophi Xcoluerunt, quorum notiore Sunt ichte, Schelling et Heget.'HOrum 3 Stemata abSurdiora Sunt quam quae a nobiSexplicari poSSint in hoc tamen conveniunt quod Subjectum cogitan cum objecto cogitat Confundunt.'

29쪽

DD PANTHEISMI SYSTEMATIBUS. 9

Pantheismus qui in operibus Rosmini invenitur Vix a Pantheismo transcendentali differt. δ uaenam Sit propria forma Pantheismi Rosminiani eruitur X propoSitione ii inter quadraginta damnata Sin, in qua Rosmini docet Deum non aliter incere ut finita realitas fiat quam addendo inmitti realitati limitationem; et ess initiale i. e. QRSentiam diVinam ut cognitam feri essentiam omni entis saliS. Ex dictis in hoc articulo cuilibet compertum S Omnes Pantheismi forma in eo convenire, quod admittant Primum rerum principium esse aliquid indeterminatum, quod SUCCeSSiVi S Volutionibus, mutationibuS; et

attente Consideret facile perSpiciet totiu SyStemati radicem Cfundamentum a ipso Constitui universalem LSolutamque unitatem esse deli essere in rebia omnibuS. Neque aliter Sentit acerrimus ejus discipulus limuS. D nu Ferre, qui Commemorati Tntionuli Starum in Germania Conatibu Sese elevandi ad altitudinem Supremae unitatis, an laudem RoSminio tribuit, quod ad Amdem pecu lationis sutilimitatem animum ereXerit. Rem etin Confirmat noviSSimus RoSminianae doctrinae a Vocatu qui Romanum Anti-Stitem se Vocat - Nosminianarum Propositionum Trutina Theo logica, P. I, OPUS Anon.).

30쪽

2 DE MATERIALISMΟ.

determinationibus Sese circumscribit atque determinata varia realitates, quae Creatae et finitae vocari solent. Unde non est cur de hi Pantheismi formis in specie

DE MATERIALISMO, 16. Circa mundi Originem non minia turpiter quam Pantheistae erraverunt Vetere et e recentioribus non pauci, qui eum aliquo modo e materia aeterna prOdiisse finxerunt. Hi in Xplicando Suo SyStemate, qui Materialismtis vocatur, dupliC Via procedunt, nimirum, mundum ortum duXisse alii affirmant e materia aeterna et increata per fortuitum atomorum Oncursum, alii per quandam materiae evolutionem. Sit igitur Sequens theSiS.

17. ΤΗΕΝΙΝ ΙΙ.-Falsa sunt asserta Materiali-tarum ei rea inundi originem.

Sint quiae t.-Democritus Epicurus aliique veteres atomistae existimabant mundum X atomi i. g. COT-pusculi minutissimis ab aeterno in vacuo fluctuantibuS, et tandem ASu Concurrentibus atque inVicem cohaerentibuS, Sine ulla auSa Xterna et intelligente Originem habuisse. Tota diverSitas, quae inter Corpora conspicitur, tribuenda est atomorum figurae earumque

diversitati combinationis. Materialistae moderni ad

mundi originem et efformationem Xplicandam On- fugiunt ad materiam aeternam, quae Viribu aeterni et increati instructa, jugiter et neceSSario Se VolVit donec Varii evolutioni gradibus transactis induxit, primo organiZationem vegetalium, deinde animalium,