Filomathias ta sporadin. AG Miscellaneae doctrinae liber primus tertiusDaniel Wyttenbachius Liber tertius

161쪽

si sit, Valchenarii, Ruhnhenii, et aliorum gIo- ria, etiam proletarii quique illius gentis Iiteratores fruebantur; ut Graecum nomen is quisque olim apud omnes gentes superbius iactabat. Germanorum tum quidem, nisi ignobiliora, certe minus splendida in illo li- terarum genere studia 'fuerunt: Gemero et Emestio, vix par quisquam in Germania - ,, Gemerus ille quidem in Universtate Georagia Augusta, quam Tu, V. C., nunc cum ,, maxime ornas, philologiae princeps exstitit ro apud nos ex Emesti schola numerosia proles,, exiit hominum, qui verae philologiae laudem ,, in Germania propagarunt et auXerunt. In is terea apud Batavos clarissima quaeque lumi- ,, na interierunt, apud reliquas gentes ad easse potissimum artes, quibus opes et honores pa-- rantur, Conversi sunt animit ipsi Britanni, is paucissimos Benileii similes habent. Sed is haec rerum conversio magnam nobis invi- ,, diam conflavit, apud Patavos potissimum, si qui nondum assuefacti videntur, ut palmam se illam, quas hereditariam, in aliorum manibus se videant. Itaque nihil studiosius hi quidem 3, agere solent, quam ut nostros homines cum se illis principibus eruditionis dudum mortuisis comparantes, sibi gloriolam quaerant e com- , muni patriae aut scholam philologicam inis Germania, nescio quam cum Hemsterhusii,

162쪽

Valehenarii, Ruhnhenii, schola conserant. ,, iniquius, cujus ipsi soli ex asse heredes ha

Haec ex eadem, qua priora, ignorantia et Invidia fluxerunt. De triumviris illis ita loqui tur, quasi hi demum Batavae genti Literarum gloriam peperissent. Atqui haec gloria jam ducentis abhinc et amplius annis h Justo Lipsio ee Iosepho Scaligero exstitit. Proletarios quosdam literatores dixit Ruhnhenius in his Epistolis P. I9, et Wyttenbachius in Vita D. R. p. I 22. Sed T. qui ne proletarius quidem, sed vix e pite census est, sane impudenter agit, aliis ob

jiciens quod ipse facit, se Graece doctum Ib- perbe jactans, et gloriuam sibi quaerens excommuni patria. Illud autem, ut Graecum nommen quisque olim apud omnes gentes superbius iactabat, nec sensum habens, et soloece dictum, hominis est, aut quid velit, ignorantis: aut quod vult, dicere nescientis. Primo, nomen Grae cum ς an quasi Graecus natione si, ut dicitur nomen Latinum p Deinde, apud exteros: an igi tur hi proletarii Batavi ad exteros abierunt et

opud hos se jactarunt ρ an in scriptis suis, quae exteri legebant, se jactarunt ergo illa

scripta cives Batavi non item legerunt quoqu Versum Verba vertas, nusquam sana sententia existat. Fortasse voluit, Graece doeti opinionem apud exteros captabat: aut, Graece docti

nomen ad exteros jactabat. Sic si dixisset, di

163쪽

xisset et Latine, et quod intelligeretur. Ges-neri et Emesti laudes nemo in dubium vocaverit: et W. eas saepe et ample praedicavit: illorum autem aetate illis vix quemquam parem , et caeterorum Germanorum studia minus splendida fuisse, temere et imperite, ut ab homine historiam literariam patriae suae ignorante, dictum est: ut mox item de Britannis. Sed his et aliis ignorantiae erroribus mox locum suum dabimus. Τum rursus hoc plane ridiculum est, quod ait, Batavos potissimum inpidere Germanis, quod primam HIam quasi hereditariam in aliorum manibus videant. Nos vero, qui sumus et ipsi Batavi literatores, nec ipsi in animis nostris quid sentimus invidiae de incrementis literatis Germanorum, nec alios Batavos illis invidentes novimus: nec alios illos

novimus, in quorum manibus sit illa palmarnec concertationem cum exteris, sed ipsa no tra studia, cogitamus: Germaniae quos habet viros egregie doctos gratulamur, nec invidemus: Τit annum nec gratulamur, nec invide

mus.

Deinceps Τ. analogiam Linguae Graecae EBatavis traditam sugillat, in suam causam, B tavorumque literatorum in reprehensionem conis vertens querelam Ioannis Lugacii effusam in Praefatione ad Valchenarii Callimachea p. 32 eis disciplinam Elynwlogicam scholae Hemstem

164쪽

- husanae interitus vicinam iam esse, quum ne-M mo unus repertus sit, qui illam in formam is artis redegerit, neque, ut hodie sunt temis pora, sperare liceat, ante Hemsterhusian is rum, qui pauci supersunt, fata, repertum ,, iri. -- Literae sordent, nec sordent tantum se apud Batavos, sed jacent, prorsus spemum is tur, et ab hominibus, quibus audacia pro inia is genio, frons pro pectore, temeritas pro con si stio est, palam proculcantur. - chen is rius tam bene inchoatum opus deseruit: in-- tra primas lineas substitit, neque ultra pr se gressias est, Viam aliis monstrasse contentus. Quae ille de contem tu Literarum. scripsit ah adversariae sectionis hominibus cathedra motus; restitutus postea, contra judicasset. Analogia

autem quamvis nondum in artis persectae sormam redacta, tamen iis, qui scienter ea utuntur, semper fructuosa est ad intelligendas origines et significationes vocabulorum. Quam in rem operae pretium est legere quae WyttenbMehius scripsit Bibliothecae Criticae Part. X, p. Ia : Praelatione ad Selecta Hist. Gr. p. xxvII et sequ: Vita D. R. p. 27. Tit annua vero sic de Analogia loquitur, ut qui eam pe nitus ignoret, nosque taedeat eum serio refellere. Saltem elegans dilemma reseremus, quo hunc locum concludit: is Sed V inquit se ostentis dant nobis Batavi philologos, a quibus po-

165쪽

is : EPISTOLAE D. R. ET L. c. V. eΑEr.

,, putares nostri superentur, non veteres illos, si quorum veluti hereditaria gloria superbiunt, o sed recentiores, qui verae philologiae lauis demi nostris praeripiant. Sin minus, certe A demonstrent, qua ex parte linguarum disci. si plina per scholam Ernestinam corrupta sue- rit.' Iam ista quomodo cohaerent Τ Ergo si non possunt ostendere Batavi suos quosdam, qui Germanis laudem philologiae praeripiant, inmen debent demonstrare, qua in parte linguarum disciplina per scholam Mnestinam corrupista fuerit 7 Quid vom si Batavi ostendunt suos quosdam, qui Germanis laudem Philologiis praeripiant, tunc non debent demonstrare quam parte linguarum disciplina per scholam Ernesttham corrupta fuerit. Haec sunt hominis non modo Dialecticam ignorantis, sed ne naturali quidem et communi sensu ad argumentum concludendum praediti. Prius membrum habet provocationem ad pugnam: quam ab homine tam saluo non accipiunt Batavi: posterius autem, quod continet praestantiam et utilitatem scholae Emestinae, nemo Batavus literator in

dubium vocat.

Hactenus de Batavis. Reliqua praefatio habet querelas de detrimentis Literarum Humanio- nim in Germania. In scholis V inquit se et is gymnasiis quibusdam linguarum veterum stu- is dia videmus aud cum rerum quarumcumque

166쪽

quasi plurimorum auctorum et voluminum ,, vaga, lectione . Verum eruditionem Veh pueri ,e sibi comparare PQβsint . . In Literarum Uniis versitatibus autem hi tantum a multis magni ι, magistri habentur, qui rerum diversissimarum ., sarraginem in librorum Veterum interpretar tione profundunt et auditoribus quis de qua

is que re nun. quid quiriue scripserit, denarrareis sciunt in .' - . Haec aliaque, quae . nolumuν referre .publicast instituti9nis :Μla , quomodo eum; illis AMRaaiorum Ut am h per Germaniam metam L , em tam, effuse praedicatione .c Vetuant, T. ipse videξit. i. Et quod etiam eoisi AM:Ηbus publicis praesunt, obte satur, contra ptan te taxur. Sic enim infit: -- Qua de re velim ego deprecari apud ,omne se qui praesunti. rebus publicis , velim eos obis,, testari, ne solam corporis sortitudinem in is civibus Auaerente4, illa exstingui studia: p

tiantur -- . Est isane ridicula commendatio,

quam ipse commenda's suo exemplo refellit. -Quis enim , prudens rei publicae moderator serat, ut . sibi liturge humaniores ab eo commen. dentur homine, qui ex earum studio inhumanus et sophista gloriosus ineptusque evaserit Τ et quis non , istiusmodi ingenii perversitati robur corporis longe anteponat 8 .

εω cum multa nobis risum in T. raefati ir

167쪽

moverunt, tum illud etiam. od censoris per senam is sibi lanist, qui 'trium quae in censore

esse debent, virtutu nullam habest, nec aeis quitatem, nec iudicandi facultatem, nec rerum scientiam. Nam aequitatem, 'nam dicimus animi integritatem nullo assectu nec partium studio occupatam, quomodo let inesse dicamus, quem vidimus 'inanifesta invidia flagrare et odio in Batavos, amore et eupidate in Germanos aut judicandi facultatem concedemus ei, quem*pas.sm judicio labentem et inepte argumentantem cognovimus Τ' De re tam autem scientia, quam dicimus argumenti et caussae cognitionem,i jam ostendemus eum sic disserere de literatoribus Germani ἱ et Batavis, ut appareat cum ignorare ibi id snt Literae, qui Literatores Germani adeo, nedum Batavi.

Ac primum quidem, quin Literae Humani res , de quibius hoc loco agitur, sint Graecae et . Latinae, T. de solis cogitat Graecis, Latinarum vullam habet rationem. Quod et insignis est vel negligentiae vel ignorantiae, in quaestione

de Literis Humanioribus alteram earum dimisediam partem praetermittere: et hebeti ingenio hominis, qui memorans Gemerum et Ernestum c p. xxii non animadverteret, se in Literis Latinis hos certe Germanos, ut earum scientia exiscellentes, Batavis opponere posse. Rursus in

Graecis solam Ettingit Grammaticam: quae est

168쪽

fundamentum quidem eaeterarunt partium, sed ita demum si hae et superstruantur: lquae sunt seriptorum cognitio ψ Historia. Alitiquitates ι

philosophia, et filiae veterum artes ac doctrissinae r ad has enim per Grammaticam , quippe per verba ad res, ducit rectum Literarum stiladium; eanique viam tenuerunt hi, quos scitos n6minatini laudat, viri, Gesnerus, Ernestus Ηemsterhusius, ualchenarius, Ruhnhenius: quamulam non novit T, mere in verbis haerens :shde apparet quantis angustiis literae illius coa

arctentur.

Jam incredibile est ut ignoret literatores 'houmojo exteros, sed etiam Germanos, atque adeo 'm sita ipse patria hospes sit. M Germanorumlhqitit se tunc quidem c f. e. tdmporibuq Hem. Iterhusi, Valchenarii, Ruhnhensi) illsi igno, , , biliora, certe minus splendida, in illo Litera .rum genere studia suerunt: Gesneho 'et Era,s ndstlo Vix par quisquani in Germania - 'Haec universe et indesinite dieta vix pis p ij quam sunt ejus, qui reri lccurate nescit, ignorantistisque niani dissimulat. Quid ais Τ, h6rum viroritin uetate, quae prope odum totis saeculo XVIII contine uir , nulIi fuerunt in Get rhania egregii in hoc genere Literatoses 7 Quid Cellarius, qui adhuc vixit Gesriero adolescem te item gusterus es Fabricius , quo G nil gis de Literis Graeela et Lminis st perlate sae- L euin

169쪽

et Reimarus: mereri, quorum vel nomina re censere longum est: Schoetgenius, Coresus

Longolius. Christius, Heutageri, Letinerus

Reilius e tum plures , qui has Literas cum ej.nter, tum ad rerum d rurrinaruiuque scien- accommodate tractarunt: Schwartati, Jae nus, Zomius, Thryllitschius, Ayrmannus, ID Uonskius, Heineccius , Brucherus, Bayerus, Kappius, Menchenius, G. Matthiae, Wern . dorsit, Walchii, Stoschii, Krebsius , Schwehelius, Freytagius, Platnerus, Winhelmannus Guichardus, Gotileberus, Reitzius, Morus, alii, qui Literis Humanioribus docendo scribendoque ita profuerunt, ut eorum nomina nominibus Gesueri ex Ernesti non ita temere obis ruenda essent. . Sed, inquit, hos omnes recitarire nolebam. . 'mmo hon poteras i chartae caeisteroquin . et Verborum minime parcus: aut si nolebas, sponte injurius in civium tuorum

Britannoa de gradu dejicit paucis verbis, io quibus plures sunt ratiunis et orationis lapsus:

se Ipsi Britanni paucissimos Bentuti similes ha-

M tum' quae est pars lρci, quem supra, P. I LOtum apposuimus. . Quid tum, si Britanni p vecissimos habent Bepileii similes 8 Sciliceti T. id .eo Valere putat, ut Britanni quoque illam, d .qua loquitur, Literarum palmam Germani* con-

170쪽

Gdere debeansi vita, prosecto , conclusilarquae saltem intelligeretur , si ita constaret rQui populus plures quam alius populus Bent ieii similes habet, hic ab ilio Literarum palmam aufert: Atqui Gelanani plures habent Benileii

similes quam Britanni: Ergo Germani a: Britannis Literarum palmam auferunt. Quamquam ct propositio et assumtio reprehendi poterat rquibus confirmandis quum T. nili attulerita tota ratiuncula, ut vana, repudiatur. i Quare 'ero similes, ac nun paras aut aequines p. Nam , quae eodem genere continentur omnia sunt simi.

lia, non item porta; paris quippe aut i imparia fiunt diverstate graduum et magnitudinis; Igitur omnes Literatorest, magni et minuti , iuue ues, nec tamen pares. Deinde δι aris quale hoc est Praesens utrum simplex. et abasblutum, i. e. hoe ipso tempore, an latius minens, quod etiam partem proxime superioris

temporis compleetatur ἔ nam accurate definien. dum erat in ista, scilicet capitalii causa, quando Germanis victoria parta, et invidia Britan norum ac Batavorum orta sit. Illud autem

ipsi Britanni , illud inquam ipsi, punde ei .eXci'

dit, nisi ex tacito quodam sensu et judicio excet lentiae eorum in his Literis: quorum Multi et nostra et Benileii memoria fuerunt, qui prope ad hujus praestantium accederent, omnino dignuqui nominatim commemorarentur, nec hujus i. L a unius