장음표시 사용
551쪽
vero maximum ducem in Rud os exercitum , semri ac iterum visus ct reis
pussus , multisque milli 3 ex suis occisis , ct Philippo renuante. supplex pacem eum Aiais firmat iuramento , oblato in templo sacrisicio, Iudaque in principem Ptolemaidis constitato. Nno centesmo quadragesim nono, cognovIt Iudas Antiochum
Eupatorem vcnire cum multitudine adversus Iudaeam , a.
cum eo Lysam procuratorem dc p positum negotiorum , s cum habentem peditum centum decem millia , & equitum quinque millia, & etcphantos viginti duos, currus cum falcibus trecentos. 3. Commiscuit aurem se illis & McneIa r &cum multa fallacia deprecabatur Antiochum , ' non pro patriae salute, scd sperans se constitui in principatum . Sed Rex regum suscitavit animos Antiochi in peccatorem: & suggerente Lysia hunc esse causam omnium malorum, iussit ut eis est consuetudo ) apprehensum in eodem loco necari. 1. Erat aulcm in eodem loco turris quinquagἰnta cubitorum , auonum undique habens cineris: haec prospectum habebat in praeceps : 6. inde in clin nerem deiici iussit sacrilesum, omnibus eum propcllentibus ad interitum. v. Et i ii lege praevaricatorem legis contigit mori, nec teriae dari Menelaum . 8. Et quidem satis iuster nam quia multa erga aram Dei delicta commisit , cuius ignἰs flecinis erat sanctus; ipse in cineris morte damnatus est. 9. Sed rex mente edimatus veniebat, nequiorem se patre suo Iudaeis ostensi s . Io. Quibus Iudas cognitis , aecepit populo ut die ac nocte Dominum invocarent, quo, sicut semper, & nunc adiuvaret eos: II. quippe qui lege, & parria, sanctoque templo privari vererentunac populum, qui nuper paululum respirasset, ne sineret blasphemis rursus nationibus subdi. I a. Omnibus itaque simul id facientibus, Sc petentibus a Domino miserico
diam, cum flem A: ieiuniis, per triduum continuum prostratis , horiatus est eos Iudas ut se prepararent. I 3. Ipse vero cum senioribus cogitavit, prius quam rex as Veret exercitum ad Iudaeam, de obtineret civitarem , exire , de Domini iudieio commiriere exitum rei. I . Dans itaque potestatem omnium Deo mundi creatori.
dc exhortarus suos ut sortiter dimicarent, de usque ad mortem pro legibus, templo. CiVitate, patria, de civibus starent, circa Modin exercitum conit; miti is. Et dato signo suis Dci victoriae , iuvenibus sortissimis etcais , noeti aggressus aulam ζ iam, in castris ' intcrsecit viros quatuor millia, Sc maximum cIcphantorum tum is qui superpositi fuerant: I6. summoque mctu ac perturbatione hostium castra replentcs, rcbus prospere gestis, abicrunt. I7. Hoc autem factum est dic illueestente, adiuvante cum Domini proicctione. I 8. Sed rex, accepto gustu audaciae Iudae rum, arte difficultatem locorum tentabat: I9 dc ruthsurae, quae erat Iudaeorum praesidium munitum, castra admovebat: sed sugilatura impingcbar, minorabatur. 2 o. His autem, qui intus erant, Iudas necessaria mittebat. 2I. Enuntiavit autem musteiaria hostibus Rhodocus quidam de Iudaicci exercitu, qui requisitus con prιhc nsus est, de conclusus. 2 a. Iterum rex sermone in habuit ad eos qui co In Bethsuris ra 3. dcxtram dedit: accepit: abiit: commio cum Iudat separuus cst. Ut aurei c
gnovit rebella. se Philippum Antiochiae, qui relictus erat super negotia , ' mente
552쪽
consternatus, Iudaeos deprecans, subditusque eis, iurat de Omnibus quibus iustum visti m est: & reconciliatus obtulit sacrificium, honoravit ic plum. & munera P fuit: a . Machabaeum amplexatus cst, & secit eum a Ptolemaide usque ad Gerrcnos ducem & principem. 23. Ut autem Venit Ptolcmaidam, gravirer ferebant Ptoleme ses amicitiae convcntionem, indignantes ne forte scedus irrumpercnt . 26. Tunc Mscendit Lysias tribunal, & exposuit rationem, & populum sedavit , regressusque est Antiochiam: de hoc inodo regis profectio & reditus processit.
stantivi patriae non est mutandus in ablativuna adlectivi patria. Vers. II. Iute reis viros quatuor millia .
s A. Vers. 4. T T T Eis EST CONs UETUDO , id est usitato apud eos supplicio V. I. Loco , scilicet ubi fuit in tetis.ctus. V. 7. TERRAE DARI, id est sepeliri.
DEO , id eis committens rem Deo , qui omnia pote il. V. t 3. SIGNO, scilicet tessera , quae so. Iet dari militibus. DEI v ICTORIAE , scilicet verba haec, Dei victoria, erant pro
V. I9. MINOR An ATUR, id est inferior evadebat, seu si perabatur. U. II. MYITERIA, id est arcana, scilicet secreta consilia . RE Uisi Tus , id est inquisitus. CONCLus Us, scilicet carcere . V. 23. NE FORTE; pro . si sorte se ;quasi dicat: Uolentes foedus irritare . Qui-δam putant indignatos ob foedera a Rege violata
Notandum quot Ioas hortatis suos ad sortiter dimicandum primo, nominat jgem,
Numerus quatuor minime augendus est deis nario , ita ut sit quatuordecim . Vers. 2I. Mente eon eristus Dui σοι dem eans . Nomina ivus singularis eo arus, nequa quam commutandus est cum aeculata vaplurali conseruaιω.
deinde patriam: nam idem repetitur quoque plenius vers. i4. his verbis: UT FORTITER Di Mi CARENT, ET USQUE AD MOR TEM , PRO LEGIBUS, TEMPLO , civi TR. TE, PATRIA, ET Clui Bus. En primo nominat leges & templum ; deinde civitatem, patriam, cives. Ex quo ostenditur ante omnia propugnandam & defendendam esse religionem , secundum autem locum dandum defensioni privilegioram & publicae libertatis. Et que id notandum contra quosdam nostri temporis viros alioqui magnae aestimationis, qui pervelis, ac Praepta itero iudicio, cum viderent religionem periclitari s volebant enim catholici videri cumque simul persualum haherent laeta inesse publicam libertatem , & violata privilegia patriae, seposito ad tempus, ut inquiebant , negotio religionis , cen luerunt arma capienda pro dc sensione patriae contra eos, quos imaginabantur suae lihertatis hostes , priusquam de religione essent solli citi. Non ita pugnavit das, mimo nec ita praecepit Chri licis, qui dicit Matth ur. Quaerare primum rιguum Vei, o iuilitiam
MILL A. Sensus et o Cum ded si et tuis signum seu tesseram militarem , hane ici licet , mi victoria , aggre Ilus est hostem . En
553쪽
En rursum , quomodo Iudas modis omni istas suis incultare conetur victoriam a Deo expectandam esse. Id si hodie fieret a ducibus belli, non cum dolore nostro ac detrimento religionis videremus tam lentum suerellam belli pro religione suscepti.
lem , in cineris mortem DAMNATUs EsT . Graece, in cinere mortem tulit , Menelaus
sei icet qui multa in altare deliquerat , &eineres eius.
Hy. NEQUIOREM IE PATRE suo IUDAE aosTENIUR Us Rex veniebat . Gotth. inlinquiorem . Graece, pessuma , qua βι ραμμο passi erant Iudaι , scilicet ostenturus veniebat. Vers. r. Λ NNO CENTEsIMO QUADR -
1 ossi Mo No No. Agit dei l-lo, quod Antiochus Eupator cum Iudaeisrr te ipsum gessit; de quo etiam agitur Lib. cap. v I. r8. Et quidem de horum
annorum ratione diximus cap. XI. al. Αuctor huius libri ex computatione prioris
semper unum annum demit. P. I. PEDITUM CENTUM DECEM M3Letix habebat Antiochus. Lib. I. cap. v .go. centum millia peditum habuille ait, viginti millia equitum, elephantos triginta duos. Nimirum accedentibus aut receis dentibus copiis , variis temporibus nume-Tus variabat. Aut certe, altero loco numeri sunt vitiatio quod ἱ posse contingere,
alibi dictum est. V. 3. MENELAUs sequebatur Regem . Hic est ille pseudoponti sex factus in i
cum Oniae . CUM MULTA FALLACIA , μεγα πολλῆς εἰ νώας bene pro ironia Interpres potuit fauaciam orabat Anti chum V. 4. SusCITA vrT NI Mos ANTIOCHI . seu animum ut est Graece , id est iram , θυμον. IussIT, UT Eis EsT CONSUETUDO, Menelaum necari. Hoc tyrannice , non audito reo, sine iudicii serma. V. 3. AGGESTUM UNDIQUE HABENs Cr-NE ts, scilicet illa turris cinere erat circumdata, ut solent aqua. Nempei ut sal
lente vestigio, hostis ad turrim subire non
posset. Graece , plena einere, nempe' exterius. H EC PRos ECTUM. Graece , . gsuum infrumentum rotiandum, pro F , unde scilicet homines in cinerem praecipitabant. Sic Menelaus perfidus periit . De hoc genere mortis Ovidius in Ibim. Utque neeatorum Darii fraude fecundi, Sie tua succensus de rei asa e nis . Quidam Menelai mortem per anticipationem narrari putant, & occisiam, cum An. tiochus iacto cum Iudaeis scedere in patriam rediret . V. 8. IpsE IN CiNERls MORTE 2 malin
Bib. Sae. Tom. XXII. V. II. SANCTOQUE TEMPLO. Si e lege. Sic Graece. Regia, Santiorum templo pria
vari metuebami Iudaei. V. 14. CIRCA MODIN Ex ERCITUM CON-sTt Tui T Iudas . Lib. I. cap. vl. 32. ad Bethzacharam posuisse castra dicitur . L ea eram vicina. R. a 3. DATO Iiri O suis DEl vreT RIAE. Gotth. Dei victoris. Haec erat te
sera militaris, quae datur quotidie militibus, sed praesertim quando instat pugna.
INTERFECIT v I Ros QUATUOR MILLIA .
Graece in Regiis , duo millia r in Rom. quatuor millia. Uerum Lib. I. cap. v I 42. occidisse ait viros sexcentos , de quo eo loco est dictum. ET MAxIMUM ELEPHAN TORUM. Eleaetarus Iudae frater illum oeiae idit, eodem cap. VI. 46. V. I 8. SED REI, ACCEPTO GUsTu, id est expetius audaciam Iudaeorum, ad artea
vertit animum. V. II. ENUNTIAvIT AUTEM MYsTE-Rt A Regi Rhodocus, id est arcana, Iudam
obsessis mittere necessaria. V. 23. COMMis T CUM IUDA . Ecce novam pugnam . Non semel Rex & Iudas conflixere. UT AUTEM COGNOv T RE BELLAssE PHILIPPUM . De hoe Philippo Lib. I. cap. vr. i . & 63. & Lib. II. cap. I x. 29. QUI RELICI Us ERAT IUPER NEGOTI Ar non ab hoc Rege , sed ab eius patre: illo cap. vl. illum rebus in morte praesecit. V. 23. UT AUTEM VENIT PTOLEMArisDAM , scilicet Rex . IN D lGNANTEs r ibi distinctio. NE FORTE FOEDUs IRRUMPERENT, Iudaei: supple, timebant cives Pt lemaidis .
554쪽
Ngnis, id est ei aerem omni ex parte ag gestum, & comparatum in hunc usum ,& ad hunc finem, ut supplicio ultimo afficiendi ex turri in illum praecipites darentur . Ut de Val. Max. Lib IX. cap. II. V. 7. TERRAE DARI, id est sepeliri. V. 8. SATIs uasTE. valde luste. V. I 4. DANs POTESTATEM DEO , id est committens rem Deo, qui omnia potest. V. ars. Siam, scilicet tessera , quae militibus dari solet. DEI vIC ORIAE ; scili. cet, verba haec , Dei victoria . AULAM REGlAM: tabernaculum Regium , Praeto.
V. I 8. GusTU: experimento id eli , eum hoe habuisset spectinen audaciae , &virtutis Iudaeorum. V. I9. Mi NORABATUR, id est inferior dilaedebat. V. 2 r. MYsTERIA, id est secreta conlilia. RE lsITus, quaesitus. CONCLUSUs, stitieet, carcere. V. 23. COMMisIT CUM IUDA I sUpERLTUs EsT: non poliquam obiit, sed eum amisit primum quatuor millia, deinde sex centos de suis; praeter eos quos hausit oblidio Bethsurae , incolumi Iuda cum suis, excepto Eleazaro, qui vitam ultro prola.dit , ut vidimus supra Lib. I. capite vi. 46. REBELLAssE PHILlPpUM : vi de supra Lib. I. cap. VI. Is . DEPRECANs, sua iHTus IE EIS, id est, eos demiste ro.
ritima, cis Tyrum versus Ierusalem posita. GERRENOs . Hi sunt Geraseni , qui habitant ad lacum Genesareth , ut putat Salianus probabit ter.
RUMPERENT . In Graeco ad verbum est: Indienabantur enim , pro quibus voluerunt
rumperet foedera ς id est, indigne ferebat
quaedam concessa Iudaeis, ob quae volebantis dera pacis irrita facere: causa autem indignationis videtur suisse praesectura , &potestas data Machabaeo.
Pres. 2. Ro centum decem millιbus pe-I dirum , quin yue millibus equiis tum re elephantis υiginti Δοbus, habes Lib. I. cap. v I ubi haec eadem Anti hi Eupa-
toris expeditio deseribitur , pedisum e tum millia, equitum visint ι millia , esepha Mos
triginta duos. Nimirum variis diebus Uarius erat numerus, prout aliquye Copiae vel de novo accederent, vel alio, , uti fit . abi
garentur. Huic expeditioni adversus Iudaeos sese admiscet V. 3. MENELAUs pseudoponti sex ab Antiocho Epiphane iam pridem a constitutus.
LORUM & turbarum in Syria ἔ Iussi T rex eum lN EODEM Loco , id est in eadem illa Syriae regione, in qua tum rex deg hat, APPREHENIUM NECARI , UT Syris istis Es T corus UETUDO, id est eo mortis genere & supplicio , quo solent istic proditores plecti: nempe ut ex alt .ssima turri, quae subtus cinerem e sacrificiis vicini se sua delubri colligi solitum is in cumulos
CEPς deiiceretur. Sic profanis cineribus imia mersus est; qui sacros divini altaris vers. 8. cineres lacrilegiis suis saepius contami
Pergit nihilominus in Iudaeos procurrere rex Antiochus. Sed Iudas Machabaeus adventantem praevertit vers. t 3. & noctu in castra ipsius clam illapsus, vers. Iq. DANS POTEςTATEM DEO , id est committens se suosque, & sua omnia nutui ac beneplae to divino, vers. I. DATO SUIs SIGNO, symbolo, seu classico . v ICTORIAE DE , sternit, caedit, interficit UATUOR MILLIA hostium V. I 8. me AUDACi AE & sortitudinis IUDAEORUM specimine gustara REx , no iam vi, se ARI E & solertia tentavit d edicta Iudaeae loea sibi vindicare, puta proditione ; sed qui Bethsuram h prodet e tenistabat , V. II. RHODOC Us UIDAM Iudaeus, portune detectus, A captus, poenas dedit Dein blanditiis , amplis promissis & muneribus 2 quo modo
V. 22. ITERUM REx sERMONEM HABUIT, egitque cum HS MI ERANT IN
Bethsura. Et successit ex animi sententia. Nam usi benevolentia regis praesidiarii , fame iam pene e enecti , honestis conditionibus lese illi locumque dediderunt. Ergo dextera illis data ct accepta, rex inde
movit ad verius Iudam: sed vers. 23. commisse praelio , Aperatar. Sub idem tempus
555쪽
CO Novi T REBELLAssE PHi LippUM AN-τιOCHi AE, & affectare regnum Syriae se absente . Unde suasu d Lysiae deprecatur IuDAEos ut pacem admittant , sUBDITUS is, id est obediens , obsequens, Obsecundans eis in OMNIA Us quae postulabant . Insuper Iudam ipsum vers. 24. FECIT DUCEM ET PRINCIPEM A PTOLEMAIDE US. QUE AD GERRENOs , iubens ut regis nomine partes illas regni Syriaci administraret. Quo comperto PTOLEMENfEs , veriti NE FORTE Iudaei, regionum illarum, seu possessione , seu adminii iratione accepta , tantoque potentiores facti , poEnus iam recens cum rege initum, mox rumperent,& ita se vicinasque regiones una secum adversus regem rebellare cogerent ἔ expostulant cum rege & Lysia super hoc Iudaeis concesso tam amplo imperio . Sed Lysias consiens tribunalι , vers. 26. RATIONEM iacti ExposuIT , docens, e re non minus ipsorum , quam regis esse, cum amicis tam sortibus , tam fidis scedere iungi& pacem colere. Reliqua huius capitis exispositas habes Lib. I. cap vI.
ANtiochus Eupator occidi secit Menelaum , vers. q. & 3. Properat tamen armatus in Iudaeos, vers. 9. Ad Modin pugnatur, vers. q. II. Vincit Iudas vers. 23. Reconciliatur regi, 2 .
V. t. De hae re lege quae dicta sunt
Lib. I. cap. vi. vers. IS. Notatur hic annus I 49. at Lib. I. notatur annus I O. Verum, ut in praeloquio dixi, hoc contingit ex varie notata epocha .
V. q. Hic Menelaus pseudopontifex suffe-etiis Oniae, iam dat perfidiae poenas , sine forma iudicii .
V. I. AGGEsTUM HABENI UNERI s. Hi cineres turrim in circuitu muniebant. Sic in cinerem datur praeceps malorum auctora
I. est ad Bethzachoram: non moror : sunt loca vicina. MAxi MUM ELEPHANTORUM: lege Lib. I. cap. v I. vers. 66. V. 2 . MYsTERIA, arcana ; hoc erat,
quod Iudas necessaria obsessis submitteret. De Philippo hic, vers et s. dictum est Lib.
I. cap. vl. vers. I 4. At cur indignantur Ptolemenses vers. o. quia volebant scedus impedire. Sedatur tumultus.
Sugerente Alcimo qui fammo desiturus erat Sacerdotio, Nicanor in Iudaeos missus a rege Demetrio, auditis Iuda praeclaris facinoribus , amicitiam cum eo contrahit rquam postmodum rete cogente soldiens , dum Adam nequit comprehendere, templi mianarur eversonem, er senem. Raesam Iudaeum magnanimiam apprehendere conatur: quί
dum ab hostibas iam se capiendum videret, elegit potius constantissimo animo sibi mortem inferre quam indigna pati ab hostiatis, in quos propriis manibus sua intest
Ed post triennii tempus cognovit Iudas, & qui cum eo erant, Demetrium Seleuci, cum mestitudine valida, & navibus, per porrum Tripolis ascendisse ad loca opportuna, a. & tenuisse regiones adversus Antioelium, & ducem eius Lysiam . 3. Ab cimus autem quidam, qui summus sacerdos suerat, sed volum Ν UM tarιe coinquinatus est temporibus commistionis , considerans nullo in do sibi csse falarem , neque accessiun ad stare , vectit ad regem Demetrium , centcsimo quadragesimo anno , Osthrens ei coronam auream, & palmam, super haec & thallos , qui templi esse A a a a a vid
556쪽
videbantur. Et ipsa quidem die siluit. I. Tempus autem opportunum dement ae suae nactus, convocatus a Demetrici ad consilium, Se interrogatus quibus rebus 8c consiliis Iudaei ni aerentur, 6. respondit: Ipsi qui dicuntur Assidaei Iudaeorum , quibus praeest Ipdas Machabaeus, bcua nutriunt, de scditiones movent , ncc patiuntur regnum esse quietum. 7. nam & ego dcfraudatus parcntum gloria dico aut cin sumo saccrdotici huc vcni: 8. primo quidcm utilitatibus regis fidem scrvaris, secum do autem citam civibus constucns: nam illorum pravitate univcrsum gcnus nostrum non minime vexatur. 9. Sed oro his singulis, o rcx, cognitis, & regioni, & g
ueri, secundum humanitalcm tuam pervulgatam omnibus, prospice 2 I . nam,
quamdiu superest Iudas, impossibile eli pacem esse negotiis LII. Talibus autem abboe dictis, de ceteri amiei, hostiliter se hatantes advcrsus Iudam, inflammaverun in metrium. Ia. Qui statini Nicanorum praepositum escphantorum ducem misit ita Iudaeam: 13. datis mandatis, ut ipsum qui vim ludam caperet; eos vcro, qui cum illo erant, dispergeret, de constituerce Alcin um maximi lcmpli summum sacerdotem. I . Tunc gentes, quae de Iudaea fugcram Iudam, ' gregatim se Nicanori musccbant; miserias & clades Iudaeorum, prosperitates rerum suarum existimantes. Iy. Audito itaque Iudaei Nicanoris adventu, & conventu narionum, conspersi terra r fabant eum, qui populum suum constituit, ut in aetemum custodiret , quiquemam portionem signis evidentibus protegit. I 6. Imperante autem duce, statim indemoVerunt, convencruntque ad. castcillum Dessau. II Silnon vero stater Iudae coministrat cum Nicanore: sed conterritus est repentino ad cntu adversiriorum. I 8. Nia
Canor tamcn, audiens virtutem comitum Iudae, & animi magnitudinem, quam pro patriae certaminibus habcbant, singuine iudicium facere metuebat. 19. Quam ob rem praemisit Posidonium, de Theodoti uiri, & Matthiam , ut darent dextras atque acciperent. 2o.. Et cum diu de his. consilium ageretur, & ipse dux ad multitudinem retulisset, omnium una fuit starentia amicitiis annucre. 2I. Itaque diem constitu runt, qua secreto inter se agerent: ' & singulis scita prolatae sunt, & positae . a 2. Praecepit autem Iudas armatos esse locis opportunis, ne sorte ab hostibus repente mali aliquid oriretur: & congruum colloquium fecerunt. 23. Morabatur autem Nic nor Icrosolymis, nihilque inique gagebat, remsque turbarum, quae congrcgatae su rant, dianist. a . Habebat autem Iudam fimper charum ex animo , he erat viro inclinatus. 23. Rogavitque cum ducere uxorem, filiosque proclinare . Nuptias secit: ' quiete egit, conlinuniterque vivebam. 16. Alcimus. autem, videns charitatem ititorum adinvicem, & conventiones, venit ad Demetrium, de dicebat , Nicanorem rebus alienis assentire, Iudamque regni insidiatorciu successorem sibi destinasse. a Itaque rex inasperatus, Ac pessimis huius criminationibus irritatus, scripsit Nicanori. diccns, graulier quidem se ferre de amicitiae conventione , iubere tamen Mach baeum citius vinctum mittere Antiochiam. 28. Quibus cognitis, Nicanor conste nabatur, & graviter serebat, si ea, quae convenerant, irrita faceret, nihil laesus a Viro: 29. sed, quia regi resistere non poterat, opportunitarem observabat, qua P - prum perficeret. go. At Machabaeus, videns secum austerius agere Nicanorem, MConsuetum occursum ferocius exhibentem, intelligens non ex bono esse austeritateiri istain, paucis sitorum congrcgatis, occultavit se a Nicanore . 3r. Quod cum ille cognovit fortiter se a viro praeventum, venit ad maximum & sane histinium templum:
de sacerdotibus solitas hostias offitentibus, iussit sibi tradi virum e 32. quibus cum iuramento dicentibus nescire se ubi esset qui quaerebatur , extendens manulat ad remplum, 33. iuravit, dicens: Nisi Iudam mihi vinctuin tradideritis, istud Dei s num in planitiem dcducam, & altarc ei diam, de templum hoc Libero patri co secrabo. 3 . Et his dictis, abiit. Saccrdotes autem princndentes manus in caelum, invocabant eum, qui kmper propugnator esset gentis. ipsorum , haec dicentes et 3
Tu Domine universorum, qui nullius indiges, voluisti templum habitationis tuae
557쪽
eri in nobis. 36. Et nunc sancte sanctorum omnium Domine , conserva in aeter num impollutam domum istain, quae nuper mundata est. 37. Raetias autem quidam de senioribus ab larosolymis delatus est Nicanori, vir amator civitatis, & bc ne audiensi qui pro affictu pater Iudaeorum appellabatur. 38. Hic multis temporibus comtinentiae propositum tenuit in Iudaismo, corpusque & animam tradere contentus pro perseverantia. 39. Utactas autem Nicanor inani sis are odium, quod habebat in I, daeos, misit milites quingentos, ut eum comprehendercnt, ψo. putabat cnim, si illum decepi sset, se cladem Iudaeis maximam illaturum. I. Turbis aut in irruere in domum eias, & ianuam distum re, atque igncm admovere cupientibus, cum iam comprehenderetur, gladio se pcti it; a. eligens nobiliter mori potius, quam subditus fieri peccatoribus, & contra natalcs suos indignis iniuriis agi. 3. Sed, cum per sest, nationem non cerio ictu plagam dedissct, & turbae intra ostia irrumperent, recurrens audacter ad murum , praecipitavit semetipsum viriliter in turbas r quibus velociter locum dantibus casui eius: venit per mediam cerviccm: 3. de cum ashuc spiraret, accensus animo, sui rexit: & cum sanguis cius magno fluxu deflueret,& gravissimis vulneribus etat saucius, cursu turbam pertransiit: i ψ6. & stans supra quamdam petram praeruptam, & iam exsanguis effcctus, complexus intestina sua, mnisque manibus proiecit super tua bas, invocans dominatorem vitie ac spiritus , in haec illi iterum reddatit: atque ita vita defunctus est.
ROMANAE CORRECTIONE s. Veg. 4. Super laee m thallor. Seribendum
est thallos, thita in principio, & duplici
ι in medro, quod est, ramos s non talos quae sunt ossa. Vers. p. Secun m humanisatem tuam permulgatam omnibus. Non mutes pervulgatam in promulgatam, id est , is in m. Vers. I 4. Gregatim se Nisanori miscebana . vox Gν gatim non est augenda una syllaba
Vers. et I. Et singulis selia prolatae sunt ρον-
sitae . Non addas praepositionem a ante singulis. Vers as. Quieιe egit eommuniterque vivebam. Legendum est communiter quod est incommuni , non comiser quod est blande. LEOTIONUM UARIE TR s.
Vors. I s. in populum suum eo stiria i ,
vi tit in et seram exstodirer . Plerique libri omittunt ut, sed melius vetera manuscripta , quae Omittunt non tantum conis iunctionem ut, sed etiam verbum custodiret, cousentanee Graeco.
NOTATIO. Vers a I. τοῦ Τ singulis sella prolatae sunt odia positae. Unum Parisiensium manuscriptum Di. o; undecim Hententi ἔ qu tuordecim nostra, Brug. Lob. Leod. E, L, Q, Pl. m. &c. , addunt a praepositionem:
quae eam quae Graece est praepositionem παρ exprimit; παρ έ,- τευ, id est ιι singulis. Non id tamen ita intelligendum est, quasi duces ipsi sibi sellas protulerint, posuerintque Pr pter quod ablatam a quibusuam fuisse praepositionem autumo; sed quod ab utraque utriusque ducis parte, per ministro nimirum prolatae ac
runt sellas: quae potius suit Interpretis nostri lectio, quam ea qui in Aldiuis & Germa. nieis est Bibliis: , χροσηλθ a k, παρ' ἰκασου λαφ/ooιe εθισαν διεγις : Et prorassit c s. dies constitutus, vel dux uterque a singulis diversas posuerunt sellas .
Herj. I. CELEUCI, scilieet filium. Vide Graee. se rigationis leu discessionis ao Lib. I. cap. via. leonversatione scilicet Ceatilium; quas di-l eat:
558쪽
cat: Cum reliqui Iudaei detestarentur con versationem Gentium & mores, tum ille his inquinatus est. V. q. THALLos, id est tmos , scilicet
V. U. DispERGERET I pro', perderet , seu dissiparet. V. 13. PORTIONE M. Graec. partem, id est hereditatem, scilicet Iudaeos. V. 18. SANGUINE, &e. quasi di eat , Illorum virtutis periculum facere cum vitaedi terimine. R. a I. COMMVNiTERQuE, id est iami. liariter . V. 33. IN Noais, id est inter , seu apud nos. V 37. An IER OLYMIs, id est Ieroso. lymitanis . AppEcTu, id est benevolentia, scilicet in civeL. V. 38. CONTINENTILE. Graec. μιξἰας, quod supra vertit commisionem e vide vers.
V. I. COMPREHENDERETUR , id est com . prehendendus esset. V. 42. ELIGENs, &e. At errabat iudicio ; nec enim nobilitas est, sed vilitas, se occiὸere. Noni LITER , id est sortiter. Graec.
V 43. PRAEcipi TAvIT. Et hic erravit, nisi quis factum exeuset instinctu Dei, quo sorte movebatur: de quo vide Aug. I. Ci-
licet turbae in latus, seu υentrem , scili.
V. M. COM 'LExus, &c. Et id qui potest excuset . Crediderim tamen , Deum hominis errori ignovisse , quia misericos, est, & ille ignorans secerat , putans se in eo bene& sortiter agere.
ni f. 37. II Aet As AUTEM QUIDAM DEL sENIORI Bus , QUI PRO RFFECTU PATER IUDAEORUM voCABATUR ,&c. Ac tandem vers. 4r. CUM COMPRE HENDERETUR, GLADIO in PETIIT , ELl-GEM NOBILITER MORI , QUAM SUBDIT UsFiERI PECCATORI Bus . Illud factum Ratia
sunt qui excusare conantur, & maxime He.
braei; duas adserentes causas, ob quas lici te quis et bi ipsi manus inserat: si videlicet inquiunt id faciat, ne postea torme torum vi compellatur ad illieita ; vel ne in Dei contemptum vivens postea ludibrio.
habeatur. Quorum utrumque dicunt iuster metuisse Ratiam. Verum has exceptiones. Christiani talptores non agnoscunt Nemo enim peccato suo debet impedire aliorum. peccata r alioqui idem omnibus Martyoribus licuisset . D. Aug. Lib. II. contra, tr. epist. Gaudentii cap. xx m.& epist. Lxn de Raetiae facto ita loquitur, ut neque la dandum dicat, neque imitandum, quin potius tandem reprehendit . In epistoIa haec sunt eius verbae Scriptum est, Innocentemo iustum ne occidas . Si ergo iste innocens& i ullus non fuit, cur proponitur imitanisdus P Si autem innocens &iustos suit, quare interfector innocentis & iusti ipse scilicet Raetias sui ipsius inmer putatur eia
se laudandus Et coni. epis . Gaudentii: Quomodolibet acet piatur a vobis huius Raetiae vita laudata, non habet mors eius laudatricem sapientiam , quia non habet dignam Dei famulis patientiam . Et paulo . luperius : Hoc inquit', iacere debuit, quod
in iisdem litteris legunt ut septem illi se
tres , matre exhortante secisse, ut. comprehensus in dolore sustineret, & in humilitate patientiam haberet . Haec Augusti,
iis A morte Antiochi Epiphanis qui obiit anno 148. iuxta huius Libri comis putationem , sicque Demetrius hie Roma iprofugus venit ire Syriam, & coepit regna
re anno Ibo. At i r. dicitur Lib. II. eap. PII. I. quo etiam capite huius Demetrii res. gestae eontinentur. R 3. ALCIM Us AUTEM QUIDAM, .
αρχιεν sh, iam factus facerdos e nempe post Menelai mortem, ut Iosephus ait Lib. XII. cap. XU. qui superiore anno est occisus , cum pontificatum tenuisset annos decem . Quomodo ergo Lib. I. cap. v II. s. dicitur, volebat ferι sacerdos nempe , confirmaruelectionem suam a Demetrio s aut Pontificalia exercere e nam Iudas impediebat. Atque hoe significant illa verba proxima. x Can'
559쪽
re Mutem., nequa accessum ad altare . TEMPOR Bus C MMIxTIONis: α ζιας, I. gregationis, dissidii corruptus Alcimus. Attulit etiam Regi dona , coronam auream, & palmam item ex auro ,. V. H. ET THA.LLos ..Hinc .rallo Hispanis rθαλῶν : sunt autem rami etiam aurei. Quae omnia e templo suratus cedebatur. V. QUI DICUNTUR AssIDAEI . . . .iBELLL NUTRIUNT . De iis diximus Lib. I. cap. Incla. QUI Us PRAEEIT IUDAs: non
quod esset Assidatus ipse , sed erat eorum Dux . Id Alcimus dicebat. Mittit Nica
epi latas. Sed episοia pro mandatis.
misera se ipsis, scilicet Iudas pugnat cum
hostibus. AD CAsTELLUM DEssAu . Lib. I. cap. VII. al. pugnatum dicitur ad Capharsalam. Verum ea loca aut coniuncta erant, aut pugna non eadem. Nam priori
oeo dicitur, cecidisse ex hostibus quinque millia sere; in posteriori , victum Simonem a Nicanore, sed eum timuisse Iudam. Et sane posterior pugna post sactum foedus suit.
V. CONTERRIT Us EsT REPENTINO ADvEMTU , scilicet Simon . Graece, paulu. tam autem ob repentinam hostium irruptis-
V. IR SANGUINE IUDICIUM FACERE METUEBAT. Nicanor id est aleam pugnae subire. V. at MORABATUR AUTEM NICANORIERowLYMIs. Sic cap. illo vi L 27. Et venit Meamor m Ierusalem. Facti sunt amici Nicanor & Iudas, qui V. 22. NUPTι As FECIT. Iudas hortam Nicanoris. Qui ET E mi T: a bellis cessavit. Sie solent uxorati voluptate emolliri . Id uolehat Nicanor . COMMUNITERQUE vl-DEBANT. Graece, vivebat , scilicet Iudas nempe ut cives alii. Iulsit Rex V 2Z. MACHABAEUM CITI Us v INCTUM MiTTERET. De hoc cap. illo uri. 20. Poristo ex his locis constit, insidias contra Iudam paratas iussu Regis, non sponte Ni
V. M . OPPORTUNlTATEM OBIERVABAT , A PRAECEPTUM . Graece additur, stra
ragemate perficeret, id est arte di dolo. V. aD RAZι As . G raece, Mars. Ab Au-
qussino. stola LXI, Raetiar: a Gotione Risastis vocatur. DELATus AsT NICain No Ri. Crimina illi imposita, .rtasse proina, tionis, nam ob Iudaisaum non puto fui Dis delatum. V. 4 I. TURBIS AUTEM IRRUERE IN D MuM . Graec. in turrim cupientibias . D mus , arcis instar erat . GLADIO SE PE-πιIT. An se perimere licei V 4a. ELIGENS NOBILITER MORI. Au
gustinus LXI. nobiliter, inquit , er viriliter ς non Meriter , nee salubriter . Quo loco ,& Lib. t L contra Gaudentii epist. cap. xxiii. invehitur in Raetiam , quoniam Cie- eum celliones serum hominum genus ex hoc Raetiae facto sumebant occasionem ad se ipsos perimendum. Alioqui potuisset mitius agere com sene hoc tantopere laudato, &ratione aliqua iactum exculare, ut in multis Martyribus facimus, qui se pertinerunt. Uerum de re tota, ne se perimere alicui
aliquando liceat, Libro L de Morte &immori. Cap. t x. copiose disputavimus. V 44. UENtT PER MEDIAM CERUICEM, id est in cervicem cecidit e da Upridas. Graec. κανῶ μἐσεν Ac ν,--ῶνα, Venit per medium in vacuum, scilicet ab utraque parte cedente turba, in pavimentum n
minibus vacuum decidit. Sic potuit surgere, & petram ascendere.
Vers L OED posT TRIENNII TEM pusto inchoati scilicet a morte An. tioehi Epiphanis. DEMETRIUM SELEUCI,&e. vide dicta Libm L cap. via. initio, ubi hale eadem habentur. V. I. ALCIM Us QUIDAM, &c. vide ibid.
ptura Alcimum fuisse Pontificem temporiis bus commistionis , sed tantum fuisse eo tempore idololatria coinquinatum e tempus eommistionis appellatur illud , quo Iudaei Gentilibus commiscuere se, & eorum ritus imitati sunt, superinducto praeputio, ludis, sacrificiisque profanis: vide Lib. L cap. L
560쪽
Graeci enim ramum γα ἐν appellant. QUI TEMPLI EME vlDEBANTUR : & e templo lacrilege ab Ale imo sublati. V. 6. Asrin gi r de quibus vide supra
Lib. I. capite VII, 13 V. 9. GENER i . In Crareo est νευ περι α ἰγstu γἰmut sμῶν , Flaminius
verve, Obsesso genera nosm prospice. V. II. PORTIONEM . Graece Ac .e 4iciis tur , id est pars, hereditas , scilicet Iudaei V. 1S DucEr Simone stat te Iudae. V. IS. SANGUt NE, M. quasi dieat, IIIorum virtutis periculum sacere cum vitae discrimine. V. 2o. IpsE Dux; scilicet, Iudas .
. locutionem convenienti qualitati negotiorum , & aptam ad conciliandam pacem . V. 23. GREGEs TURBARUM: qui se Nicanori adiunxerant, ut dicitur n. I . V. II. COMMUNITER. Significat Iudam accepta uxore nihilominus in Essenorum vitae instituto conitanter perseverasse, quod est , eis iῖαι & communem vitam egi Lle, qualis est eorum, qui nihil habent proprium, sed omnia communia. V. 26. REBUS ALiENIs AssENTIRE , id
est probare, dc amplecti , quae a negotiis
tuit, vel declaravit suum . Alii vertunt, Legulum sibi ereavit .
quod adeo arctam eum Iuda amicitiam contraxisset, & pacem fecisset cum Iudaeis. IUBERE TAMEN: itaque iubere. V. 33. LlBERO PATRI, id est Baecho. V. 33. IN NOB Is, inter, seu . apud nos.
V. 37. DE sENIORIBUI AB IEROSOLYMis' & Ierosolymitano senatu. BENE AU-Di Eme bonae, & secundae famae. V. 38. CONTINENTIA PROPOSITUM TE
NUIT.' ut est in Greeo , id est inremmi yiionis ; qui scilicet abstinuerat se a communione, & commixtione cum Gentilibas , de ab eorum ritibus, & sacris abis
hortuerat . V. 4o. SI ILLUM DECEPIss ET . In Grae-
eo est, si illum cepisset, συλλαβdν . Non ILITER MORI: generose, ut est in Graeco.
Impulsum fuisse a spiritu sancto ad moristem sibi ultro inserendam , ex illo colligi videtur, quod sacer textus factum non
tum narrare, sed etiam commendare vide
Hers. r. II OsT TRIENNii TEMpus , id I est tertio anno a morte An tiochi Epiphanis, quem auctor libri huius
Obi ille vult anno 48. regni Graecorum Chaldaico, ut dixi cap. x r. at . Nam ab initio huius. anni , usque ad finem anni IIo. quo CCepit regnare Demetrius hie vers. 4. effluxit sere triennium . De initiis h ius Demetrii vide Lib. I. initio cap. II. uti de de Alcimo ibid. vers. 7. qui hic U. 3. Dicitur siisse magnus f ACER s, id est pontifex, nuper ab Antiocho Eupa tore, post necem Menelai a , ad eam dignitatem evectus: sED quod voLUNTARt ECol, Ut NArus esset, id est sponte deflexisset a vera religione, & profanis Gentilium ritibus sese contaminasset TEMPORI BUs GOMMIsTIONIs, cum Gentiles domi naremur & permiscerentur Iudaeis ; desperabat non modo de accessu AD ALTARE &functionibus pontificis , sed δt de Iarum sua, si in Iudaeam, ubi aemulus eius Iudas Machabaeus rerum potiebatur , se con tulisset. Ergo opem implorat regis Demetrii, V. q. OFFERENs EI CORONAM AUREAM, qua regiam illi dignitatem gratulabatur zET PALMAM auream, qua victoriam adprecabatur: ET THALLos , id est ramos, leu surculos, oleaginos, ex auro , quibus
pacem deposcebat. Sed de alieno liberalis erat sacrilegus: nam sinodia haec omniavrDEBANTUR, id est certo sciebantur, Es- SE TEMPLI, e quo ipse surto illa suta
V. 6. De Assidaeis egi Lib. I. cap. v l. II. V. r6. Deo easelti DEqsAu habemus Lib. I. cap. vl . ir. Capri arsalama'. Sed variis die hus castra occupant varia loca. V. I 8. NICANOR metuit sANGUINE IUDICιUM FAcERE; id est, refugit ferro dein cernere, de cum hoste confligere qui mori mallet quam sugere. Legatos ergo mittit pro pace, vers. ις' de qua facile inter partes convenit. Ex quo tempore V. 24. O 23. Nicanor habuit Iu DAMEEMPER CHARUM Ex ANIMO : sorte legendum, non ex animo e quia Graece est, ιν προσea φ, id est in facie, seu vultu i nus. Eodemque modo ERAT vlRO INCLI, NA-