장음표시 사용
541쪽
quod tuo exemplo Iudas Machabaeus solidissime ostendit , omnibus suis praeliis praemittens invocationem auxilii caelestis : deinde quoque addi uimus, iam inde ab initio , persuasionem piorum fuisse , actiones nostras dirigi Angelorum ministerio , tum maxime quando Deus rogatur , ut Angelum suum mittat in auxilium , ut hic secerunt . Sic de Tobos precatur, ut Angelus Dei bonus comitetur filium suum ,
Tobiae v. Et vide ; sicut visibili specie Tobiae filius Angelum comitem habuit , ita Sc hoc loco Iudas Machabaeus An
tum habuit praelii ducem . Apparuit , inquit Scriptura , praeeuens eos eques in υese eanditia, armis aureι hastam vibransi qui sane eques eos praecedens , & ad ccrtam
victoriam ducens, non alius fuit , quam Angelus bonus, quem ad salutem sui, &suorum, paulo ante sibi mitti petierat .
Vers 8. Λ Ppastui T, scilicet Angelus.
BRANs. Sic melius quam Graeca : Armaturam auream vibrans . Hasta vibratur ,
V. a I. ANNO CENTESIMO QUADRAGE-sIMO OCTAUO, MENS is Diosco Ri DIE EI GEς IMA ET QUARTA. Duplex nodus p alter de anno , de nomine mensis alter. Mensem noster Diosorum vocat, mos oriu-thion Giaece , id est Dυis G inthii . Quae momina in nullo Lalendario aut alio prorsus loco invenio; nisi sorte Diosco ι Castor & poplix quia gemini erant, eos pro signo sie dicto sumit, & pro mense Maio in quo Gemini dominantur. De anno maior difficultas. Antiochus Epiphanes obiit
anno i 49. ut dicitur Lib. I. cap. v . quomodo post eius mortem , rerum potiente eius filio Antiocho Eupatore , epistolae , quae hic ponuntur. scribi potuerunt anno
148ὶ Multi multa dieunt; sed quoniam de
suo capite omnes, nullo veterum testimetito, iaci Ie reiici possunt . Illud dico, in
annorum computatione frequenter Scripto. res discrepare , neque unius aut duorum annorum magnum esse dii crimen . Primi
libri & seeundi non est idem Auctor; potuerunt suae computationis non idem ha re principium , a Seleuci primo alterum anno incboare cum Babylonem obtinuit ,
alios ex eo tempore cum totam provin clam subegit. Inter nos , in computatio ne annorum Chri iii, alii ab Incarnatione sumunt principium : alii a Nativitate , discrepantes uno anno , novem prorsus mensibus anni. Quidam annos complet sequuntur , inchoatos alii . Indictionum annos Imperatores a Septembris die et . pontifices a Nativitate Domini inch ant & numerant. Itaque non est mirum, si anni in primo positi & eorum ratio ab
annis secundi libri & eorum numero differunt . Qui plura voluerit , Serarium hoc loco legat, aut Iosephum Steph num inquat tum primi Libri M. claabaeoriam caput, aut etiam Sealiterum de Emendatione tem
cus nostro Aprili respondens . Usque ad eam diem dat sacta: :atem Rex Ierololymitanis invisendi alios Iudaeos, qui erant per eius regnum dispersi.
Reg. r. Ν T EGOTIORUM PRAEPosITUS: I U ό επὶ νων πραγμώων eut Heliodorus tempore Seleuci patrui Antiochi Eupatoris, supra m. I. V. s. Ex PUGNABAT , id est oppugnabat
ut etiam numero sequenti. V. I 3. DIMINUTIONEM : λασσωμα, cladem P. I 4. REGEM COMpULςURUM AMICUM FIERI: tuto promittere poterat, quia
r. gem p ierulum habebat in potestate, sub cuius nomine ipse regnabat. V. I 3. UTiLITAT i; scilicet , publicae. UAECUMQUE MACHABAEUS sCRIPsIT ,&c. petiisse autem Machabaeum ut in patriis legibus, atque institutis vivere liceret , facile est existimare, quando ea una summaque suscepti belli causa fuerat. V. IS. POTUERUNT PERFsRRi . In Grae- cu pro potuerunt est, . n. , id est oporte.
V. I9. FiDEM. In Graeco est , cνοιαν, benevolentiam; id est, si vos bene affectos ostenderitis ιrga regis negatis . . BONORUM vnnis C AusA Essa : de velas 1 ne meteri . V. 2I. ET I&TIs , ET HIS, aeri A ME MIssi suNr, id Est utrorumque leguis . . V. M
542쪽
V. ar. ANNO CENTEsIMO QUADRAGEslMO OCTA vo ι Haec notatio temporis non
levem invehit difficultatem, qui fieri queat, ut haec , sequentesque epiliolae datae sint anno I 9. ut habetur supra Lib. I. cap. v . a 6. sed eommunis est, & vera responsio Graecorum annos aliter a Iudaeis , ali ter a Syris, & Chaldaeis fuisse numeratos,& illos quidem annos ine hoasse a mense Nisan, qui respondet Martio. Hos autem a mense Tisii qui respondet Septembri : & aue orem libri primi Iudai. cam supputationem sequi , auctorem vero secundi, Syriacam . Ideoque bellum, quod
primo libro cap. vi. 2o. & seq. dicitur contigisse anno tueo. idem in II. cap. XIII. I. ad annum 49. resertur . Itaque totis sex mens bus Iudaei numerabant annum i 9. cum Syri adhue I 8. numerarent , & ita de ceteris: ex quo etiam intelligitur intra hoste menses aeri vos, tam mortem Antiochi Epiphanis quam initium regni Antiochi Eupatoris , & haec prilia ,& scedus inter Eupatorem , H Maes abaeum contigisse. MENfis Dposco Ri r sive Dioscorinthii, ut Graeci libri habent. Quisnam sit hie mensis difficultate non caret ; cum in ea talogo mensium Macedonicorum non inveniatur , & alioqui constet iuxta holmenses notari has epistolas , ut patet ex mense Xanthi eo insta vers. 3o. Itaque merito ereditur hie mensis suisse embolimaeus, sive intercalaris, ut sentiunt Maosius. Serarius. & Salianus , insertus inter Dylleum, & Xanthicum, qui Martio, &Aprili respondent ; quo modo Adar a Iudaei inserebatur suis temporibus , inter priorem Adar, & Nisan, vocabaturque A. dar posterior . Dici etiam potest aliquos Macedonicos menses duplex nomen habuisse , ut apud Romanos Iulius, & Au.
gustus, qui etiam dicti sunt Quintilis , &
Sextilis. V. 22. LYsrAE FRATRl, id est cognato,ptopinquo. Uide insta verc 3 s.
V. 23. INTER DEos TRANs L Ae Tor usitata illo tempore adulatio , ut mortui principes intex Deosvrecepti diceren
cedi , ut iuxta patrias leges viveret li
V. 16. mxTERAM DEDERrs, id est eum eis paeem seceris, & concordiam . UTI
LITATIBUs PROPRIIS DEIERVIANT I neg iis sua curent s. V. 29. UELLE vo S DESCENDERE AD UE
STROS, QUI APUD Nos suNT; id est, multos ex vobis velle adire nos , simul eum legatis, ut causam vestram de libertate. Se conset vatione rituum vestrorum agatis apud me. t
causa venire hac voluerunt . UsQUE AD DIEM TR is Esi MuMihoc est, 'spatium quinis decim dierum, nam epistola data est die decima quinta mensis. XANTHicI , id est. Aprilis.' U. 3r. QUAg PEx lGNORANTIAM GEA TA SUNT. Amnisi iam , sive oblivionem: videtur inducere eorum, quae hactenus utrimque hostiliter gesta fuerant, quae quasi per ignorantiam commissa excusata cen,
V. 34. LEGATI ROMANORUM . Erantihi legati Romanorum in Asiam a Senatui popuIoque Romanorum missi ad componendas res provinciarum . illarum . V. 36. Di LIGENTIUS. INTER UOS CON FERENTEI, id est deliberantes, & eonsul iantes quid sit e re vestra . .
Vers. I. T Yst Ag.pROCURATOR & vi-a a carius regis iunioris Antiochii Eupatoris, eiusdemque. PROPINQUUs , id Sest a consanguineus , AC NEGOTIORUM regiorum PRAEPOSITUs , comperta clade
Gorgiae & Timothaei , novavi conflat copias. Sed auxilio Iudaeis venit V. 8. Euu Es , id est angelus , serma. equitis eataphracti . Fuit is verisimiliter Michael , universae Eeelesiae praepostus huius ope hostes omnes susi, eaesi , in sugam aEti sunt. Hac clade. commotus Usas V. I 3. QUIA NON INIENIATUs , nec mentis expers erat, sed prudens admodum princeps, REPUTANs ,.FACTAM ERGA SE DIMINUTIONEM uirium & copiarum suarum, caesis tot millibus peditum & equitum; simulque iNTELLIGENS, HERRAEOs, quamdiu caelesti ope niterentur , INV CTOs. EsSE: MIs T: AD Eos pro pace interipartes concilianda.
NEGOTI is tum foederis huius , tum allig.
543쪽
oria, tractandis cum rege , TENTABO ET
EssE . id est perpetuo studebo uestris commodis & utilitatibus , . . U. 2o. DE CETERIs articulis a vobis
mihi propositis sigillatim respondi ET fris Ioanni & Absalomo legatis vestris , ET
NIs Qui una cum istis A Ms ad vos mιι- tantur. Ipsi ore tenus vobis omnia expo
Q. 2I. ANNO cENTEsIMO QUADRAGESIMO OCTA vo regni Graecorum datae dicuntur tam hae litterae quas Lysias, quam sequentes, quas rex ipse Antiochus Eupator ad Iudaeos transmittit Ex quo chronismo patet, verum esse quod in Chronico b, & in praelatione libri primi dixi ,
auctorem Libri I. Machabaeorum in an norum supputatione quae Alexandrina est , differre toto sesquianno a calculo Chaldai. To, quo utitur auctor Libri II. Nam prae sens hie annus, qui auctori Libri II. est 48. quo iam mortuo Antiocho Epiphane regnarat aliquamdiu filius eius Antiochus Eupator; ah auctorei ibri primi vocatur i49. Sc quidem ad finem vergens: nam mortem Antiochi Epiphanis annotat ipse anno i49.s cap. vi. I 6. a cuius morte effluxerunt aliquot menses haud dubie, usque in praesentem copiarum Eupatoris cladem , quae hic annotatur accidi sis anno I 48. mense Dissiora vel J-άρω , vel , ut in Graeco textu est, διοσυριν ἰω , id est Iovis Co vin thii. Quod nomen in Graecorum pera. pegmatibus, ubi plurima mensium nomina reperies, nusquam invenitur . Scal i ger putat suisse embolimum, seu intercalarem mensem: sed melius Serarius, fuisse ipsum men.
sem inlisum qui nostro partim rebruario,
partim Martio respondet. Hoc enim tem pus est quo solent in Asia reges ad bella procedere. Et eolligitur ex ebronismo lit teratum Antiochi regis, & legatorum Romanorum sub hoe idem tempus datarum , nempe mense Xanthico, Drarum proxime subsequente. Neque novum est , unum eumdemque mensem diversa nomina sortiri, non solum apud diversos, sed & apud eo ldem populos, ut patet ex nostro Quintili, alias Alio : & Sextili, alias Augu)io , atque ita de aliis . Pro eo quod vers. 23. Antiocbus Eupator more Gentilium dicit , patrem suum Antiochum Epiphanem INTER DEos tranflatur et , apud. Gorionidem e , usitata Hebraeorum parcemia, dicitur , inter angelosas lumptum. Sed voces angelos, voces deos, ad quos demigravit tam impius, tam blasphemus tyrannus, nolim ego tali societate
donari . Quam vero & istud lepidum ,
quod V 24. Dicit rex, IUDAEos a se posTu LARE , CONCEDI sIBI SUA LEGITIMA , id est liberum suae religionis exercitium l Item quod decernit
tonsaret, Iudaeos iam pridem habere illud in sua potestate, & victores non pendere ab arbitrio victi regis. Sed solent tyoranni, dum nocere pollunt, fingere saltem se bene velle : & ne officiant famae vel existimationi suae, simulant se benefiei d re, pacem' ultro osse ire iis a quibus petere debuissent. Est porro haec pacificatio, seu scedus longe aliud ab eo quod in. sta cap. xlti. in fine & Lib. I. cap. vI. iidem Lysias & rex Antiochus cum I daeis pepigerunt. De priore quod hie describitur, agit Corionides Lib. III. cap. xlv. de polieri ore , quod Lib. I. in fine
cap. v r. narratur, agit eodem libro Gori
nides, sed cap. xx. Istic rex praesens est, A Ierosolymam post foedus illaeo ingreditur: hie absens est & Lysiam litteris alis loquitur . Isti e factio Philippi regem ad foedus vocat: hic Lysiae strages , inique
operum prudens consderatio. Unde patet, regem & Lysiam a priore hoc scedere ei. to resiliisse , ut solent qui solo metu suasore foedera sanciunt . Nisi malis di. cere , non plene inter partes hoc tempore convenisse, & foedus hoc prius non nisi ad breve tempus, ac per modum in duciarum sancitum fuisse ; ut colligi videtur ex litteris ipsusmet regis ad Iudaeos hie datis vers. 3o. ubi Iudaeis ultro
citroque commeare volentibus , seu paeis conciliandae , seu negotiorum aliorum tractandorum causa , non concedit rex induetas & salvum conductum nisi ad quin-deeim dies. Ad pacem hanc conciliandam offerunt operam quoque suam , & pr pensam voluntatem legati Romani . quitum in castris aderant , ea verisimiliter occasione quam narrat Appianus d i ad annum Urbis 39 t. teste Sigonio , nempe ut Antiocho regi iuberent, quas ultra praescriptum a Romanis numerum habebat ,
544쪽
naves comburere , & elephantes occidere. c. a Lib. I. eap. M . Ia .ch Chron. eap. xl. in seleuco I. lea Goriou. Lib. III. cap. Appian. In s riacis.
LYsias eum ingenti exercitu venit Bethsuram, ver L 2. & Iudae exer i. tum antecedit eques , in veste candida , vers. 8. Hostis sternitur , vers. I r. Fugae valit Lylias, ver l. I 3. Lysiae epistola pro Iudaeis, veri. I . Regis epistola ad Lysiam, vers. 21. Alia ad Iudaeos, vers. 27. Romanorum epistola, vers. 34. Solum hoc capite observo epitiolas has videri scriptas
anno I 8. Nam nondum hoc anno regnabat Eupator. Sed vi 4e , quae dixi iapraeloquio , Referri enim potest Eupat
iis epistola ad annum vel 148. vel I49. pro varia epocha, ut varie sumebatur initium anni, ut citato loco aperui.
Iudas ae duces ipsus disino freti auxilio pugnant feliciter adversus Ioppitas, L nitas , Arabes , Caspin ct Ephron ciriates; item adverses Timotheum his. bentem ingentem exercitum , adversus Praesidium Carnion , ct Gorgiam rocessis autem quibusam Iudais, qui de donariis idoloriam sis ierant, Iudas inrat Pro lasorum Peccatis oferri sacri cium. I. - τ H Is factis pactionibus , Lysias pergebat ad regem, Iudaei a rem agricultum operam dabant. a. Sed hi qui resederant, Timothcus, & Apollonius Ginnaei filius , scd de Hier nymus , dc Demophon super hos , dc Nicanor Cypria
cnes, non sinebant eos in silentio agere, de quiete. 3. Ioppitae vero tale quoddam flag tium perpetrarunt: rogaverunt Iudaeos , cum quibus habitabant , ascendcre scaphas , quas paraverant, cum uxoribus de filiis , quasi nullis in iamicitiis inter eos subiaccntibus. q. Secundum commune itaque decretum civitatis , dc ipsis acquiesccntibus , pacisque causa nihil suspectinii habentibus t cum in altum processirint, submerscrunt non minus ducentos . 3. Quam crudclit tem Iudas in suae gentis homines factam ut cognovit , praeccpit viris, qui rant cum ipso e de invocato iusto iudice Deo , 6. venit adversus interscctores fratrum , dc portum quidem noctu succendit , scaphas exussit, eos autem , qui ab igne refugcrant, gladio peremit. 7. Et cum haec ita cgisset, discessit quasi it crum reversurus , dc universos Ioppitas eradicaturus . 8. Sed cum cognovio sit de eos , qui erant Iamniae , vclle pari modo faccre habitantibus secum I daeis , s. Iamnitis quoque nocte supervenit, de portum cum navibus succendit rha ut Iumen ignis appareret Ierosolymis a stadiis duccntis quadraginta . Io Inde cum iam abiissciit novem stadiis , dc iter sacerent ad Timotheum , com- iniserunt cum eo Arabes , quinque millia viri , dc equites quingenti . II. Cum-gue pugna valida fieret, dc auxilio Dei prospere ccssisset , relidui Araias via i , petebant a Iuda dextram sibi dari , promittentes se pascua daturos , Acin ceteris profuturos. 12. Iudas autem, arbitratus Vere in multis eos utiles, mromisit pacem et dextrisque acceptis , discessere ad tabernacula sua . t 3. Aggressus est autem Zc civitatem quandain firmam , pontibus murisque circumseptain, quae a turbis habitabatur Gentium promiscuarum , cui nomen Casphin . 1 . Hi vero qui intus erant, confidentes in stabilitate murorum , dc apparatu aliin
545쪽
hiarum , rem Issius agebant , maledictis lacessentes Iudam , de blasphc mantes , as
loquentes quae fas non est. I 3. Machabaeus autem , invocato magno inund
Principe , qui sine arietibus & machinis sa in temporibus Iesu praecipitavit Ier,
et ho , irruit scrociter muris: I6. 6c capta civitate per Domini voluntatem, in numerabiles eaedes sicit, ita ut adiacens stagnum stadiorum duorum latitudinis, sanguine mterfectorum fluere videretur. II. Inde discesserunt stadia septingemta quinquaginta, ct venerunt in Gaaraca ad eos, qui dicuntur Tubianaei, I, daeos r Isi. de Timotheum quidem in illis non comprchenderunt, oestoque negotio persecto regressus est , relicto in quodam Ioco firmissimo prasidio iv. Dositheus autem vi Sosipater, qui erant duces cum Machabaeo , peremerunt a Timotheo relictos in pnesidio, decem millia viros . ao. At Machabaeus , odidinatis circum se sex millibus , & constitutis per cohortes, adversus Timotheum processit, habentem secum centum viginti millia peditum, equitumque duo milis Ita quingentos. a I. Cognito autem Iudae adventu, Timotheus praei nisiit muli res , 3c filios , & rcliquum apparatum, in praesidium, quod Carnion dicitur: erat enim inexpugnabile, & accessu dissicile propter locorum angustias . a a. Cumque cohors Iudae prima apparuisset, timor hostibus incutas est , ex praesentia Dei , qui universa conspicis , e in sugam versi sunt alius ab alio , ita ut magis a suis deiicerentur , de gladiorum suorum ictibus debilitarcntur. a 3. Imdas autem vchementer instabat puniens profanos , & prostravis ex eis triginta millia virorum . a . Ipse vero Timotheus incidit in partes Dosuhei Sc Sosipatris r & multis precibus postes abat ut vivas dimitteretur , eo quod multorum ex Iudaeis parentes haberet, ae statres , quos morte eius decipi eveniret . 23. Et cum fidem dedisset restit urum se eos secundum constitutum , illaesum eum diamiserunt propter fratrum salutem. a 6. Iudas autem egressus est ad Camion . intersectis vigintiquinque millibus. 27. Post horum fugam , 8c necem , movit exercitum au Ephron civitatem munitam , in qua multitudo diversarum gentium habitabat r se robusti iuvenes pro muris consistentes sortiter repugnabant di in hac autem linachinae multae, & telorum erat apparatus . 28 Sed , cum omnipotentem invoeassent, qui potestare sua vires hostium confringit, ceperunt civit,tem e & cx eis qui intus erant, viginti quinque millia plostraverunt. ap. Inde
ad civitate, a Scytharum abἰerunt, quae ab Ierosolymis sexcentis stadiis aberat. 3o. Contestantibus autem his , qui apud Scythopolitas erant, Iudaeis , quod benigne ab eis haberentur , etiam temporibus infelicitatis quou modeste secum
crint: 3 I. gratias agentes eis, & exhortati etiam de cetero crga genus iuui benignos esse, venerunt Ierosolymam die sollemni septimanarum instante . 3 Et post Pentecosten abierunt contra Gorgiam praepositum Idun . 33. Exivit autem cum peditibus tribus millibus , & equitibus quadringentis. 3 . Quibus congrcssis , contigit paucos ructa Iudaeorum . Sy. Desiilaeus vero quidam de Baiacenoris equcs, vir fortis , Gorgiam tunebat: dc, cum vellet illum capere vi vum , eques quidam de Thracibus irruit in eum , hulnerumque eius amput vit: atque ita Gorgias cffugit in Masera . 36. At illis, qui cum Esdrin erant, diutius pugnantibus Se fatigatis , invocavit Iudas Dominum adiutorem dc durem belli fieri r 37. incipiens voce patria , de cum hymnis clamorem extollens, suagam Gorgiae militibus incussit. 38. Iudas autem collecto exercitu venit in civitatem O lollam : de , cum septima dies superveniret , secundum consuctudinem purificati , in eodem loco sabbatum egcrunt . 39. Et sequenti die venit cum suis Iudas , ut corpora prostratorum tolleret, & Cum parentibus poneret in se pulcris paternis. o. Invenerunt autem sub tunicis intelfictoriam de donariis idol rum, que apud lainniam fuerunt, b a quibus lex prohibet Iudaeos romnibus cri 3 inanitiustum factuin est, ob hanc causatri eos corruisse . I. Ο Lib. Ge. Tom. XXII. ZZZ nes
546쪽
nes itaque benedixerunt iustum iudicium Domini, qui ocessita secerat manis sta. 41. Atque ita ad preces conversi , rogaverunt , ut id quod factum erat delictivn oblivioni traderetur . At vero sortissimus Iudas hortabatur populum conia servare se sine peccato, sub oculis videntes quae facta sunt pro mccatis eorum qui prostrati sunt . 3. Et facta collatione , duodecim millia drachmas argentimis r Ierosolymam i offerri pro peccatis mortuorum sacrificium, bene & relugiose de resurrectione cogitans: . nisi enim eos, qui cccrilarant , resurrecturos speraret , superfluum videretur & vanum orare pro mortuis in 3. & quia considerabat quod hi , qui cum pietate dormitionem acccpcrant , optimam haberent repositam gratiam . 6. Sancta ergo & salubris est cogitatio pro defunctis
exorare, ut a peccatis solvantur. ca a Ios. va. b I Deut. πυ. I.
ROMANAE CO RECTIONES. pro modesto quod est humaniter, legas eo
trarium moleste. Vers I6. Sanguine interfectoram fluere videre. ιών. Correetores egregie emendarunt vin
eem infectum , id est contaminatum quae vulgo legitur , in ιnterfectorum , quod est
Vers. 3o. Quod modesta secum egerint . Cave LxcTIONUM UARIE Tax. g. 43. Fferri pro peeeatu mmtustrum saerifieium . Alii libri solummodo legunt pro perearis , non addunt mo tuorum, sed subaudiunt.
V. 3. PRAECEPIT, scilicet arma capere,
V. 21. DEBILITARENTUR ἰ pro , occictrentur, seu vulnerarentur.
V. 24. DEcipi, id est frustrari spe liberationis, seu peti clitari. V. 23. ConsT TUTUM , id est promis. sonem , seu pactum . V. 29. SCYTHARUM, Rilicet Scythopo. 3r. SEpTt MANARUM, scilicet Pentreostes. V. 33. Ex rvrT, scilicet Iudas . U. 36. EsDat N. Viri nomen , & , ut appatet, Iudaei. V. 4o. IDOLORUM , id est idolis oblata ,
seu consecratis. V. qa. OBLiv IGNI TRADERETUR, id est a Deo. remitteretur . .Graec. omnino dese
r. 43. DUODECIM. Graee. duo. SACRIis pictu M, scilicet hostias illis pecuniis emptas. Nota hic , prodesse laetificium pro defunctis etiam apud Iudaeos fuisse receptum. Item, credendum pie, qui in bello iusto moriuntur, praesertim pro religio ne susceptum, suorum pectatorum omnium poeniterer certe Iudas ita de illis credidit a V. M. SUPERFLUUM, &e. Nota , adeo esse coniunctos articulos de animarum immortalitate, & corporum resurrectione , ut alterutro posito vel sublato, alterum ponatur vel auferatur. Itaque Sadducaei utrumque negabant, Pharisai assirmabant. Vide Act. xxiii. & quidem Matth. x xl l . Christus ex animae immortalitate probat resurrectionem , & Paulus I. Cor. xv. mort les esse animas, si non sit resurrectio': &merito; nam si anima extat, cum sit n. turaliter forma corporis, necesse est ei it rum uniri. V. 43. CUM PlETATE , scilicet pro religione occumbenter .
547쪽
pia regnatio. Itaque pro mortuis propitia. tionem c seu expiationem fecit , ut a
Ineuleat hie Auctor diligenter , & eonfirmat dogma catholicum , orandum & sacri ficandum esse pro mortuis; & multis ver. bis in primis replicat de resurrectione mortuorum p se ilicet contra haeresim Sadducaeo. rum , quae illo tempore , te I e Iosepho , exorta fuerat, & radices mittere coeperat in populo Iudaico. Quomodo autem con sequens sit, superfluam & vanam sore pro mortuis orationem, sublata spe resurrectionis mortuorum, vide nol ra I. Cor. xv.
ad illud: Miserabiliores fumus omnibus bominibus, si resurrectio non est. Atque illud interim observa, quod sie ut apud Aposto. Ium de sola beata resurrectione praecipua eius disputatio est, ita & hoc loco , cum dicitur: Nis enim eos gai reciderant resurrecturos Deraret , superfluum videretur ovanum orare pro mortuis. Nam resurrectio
quae speratur, utique bona & beata est; impiorum autem resurrectio , quoniam ad aeternam erit miseriam,& cruciatum, non speratur. sed creditur tantum. Prosunt autem desune is in pietate suffragia vi venistium , & sacrificia ad beatam resurrectionem , quatenus illis prosunt ad miseraeordiam , & veniam minorum delictorum &poenarum 'restantium ζ, sine quibus beatae resurrectionis non possunt esse participes. Vide nost. in IV. dii l. xx L
Vos a. MOUEus. Alius ab eo qui L eap. x. Occisus est vers. 37. Nee Apollonius de quo hic, est ille de quo Lib. I. cap. Hr. actum est. Eadem nomina , homines alii. Ergo hi Iudaeos quie.
scere non sinebant. V. 6. Eos AUTEM, QUI AB GNE REFUGERANT. Graece, eos autem qui illae
consui runt, peremit Iudas scilicet. i
daeae diliabat ab urbe letu talem , nempe triginta passuum millibus , itinere unius
V. II. REsIDUI ARAEEs. Graece , Nomades Arabes victi. Sic vocamur , quo niam more pastorum in agris versantur, nulla certa sede. PROMITTENTEs SE PA-sCUA DATUR os e seu Pecora, victualia βοσκήματα , Iudae scilicet militibus . V. 14. LOQUENTEs QUAE FAS NON
EST , supple, dicere, ex Gotione Lib. III. cap. vlli. ubi de hoe bello & hae urbe agit. Ergo qui ita turri erant , convitiabantur Iudaeis. V. II. AD Eos .l DICUNTUR Tu
ni ANAEi ivit Iudas . Qui hi, aut quo loco non explicatur: solum - ait , ab urbe Casphin distare stadia 73o. nempe serme
centum millibus. V. 22. IN FUGAM vERsI sUNT ALI Us AB ALIO, sive alius alio, ut est Graece. V. 14. QVos MORTE EI Us DECIPI EvENIRET: spe salutis ablata, quam vivo Ti. motheo sperabant. V. 26. IUDAs AUTEM EGREssus EsT AD CARNlos. Sic Graeee. Regia & Lo-van. regressus es a Carnion . Male. V. 27. Moul T Ex ERcITU 1l AD EPHRON. Civitas Samariae , quae Sichem & Ω-lem , & deinde Neapolis dicta est .
V. gr. DIE LOLEMNI sEPTIMANARUM INsTaNTE venerunt Ierusalem . Hoc ethfestum Pentecostes, ut dicitur versu proximo; de quo Levit. xx rit. Is . In eo Legis datae memoriam Iudaei celebrant.
V. 33. ExIvIT AUTEM. Quis Gorgias cum peditum tribus millibus. V. 39. SEQUENTI DIE v ENIT CUM IUII IUDA s. Graece, sequenti die venerunt qai circa Iudam, quo tempore utilitas fuit , id est eum licuit, transacto scilicet Sabbato.
V. 42. DELICTUM OBLI v IONI TRADE.
RETUR , scilicet eorum qui idolorum dona habebant. Graece, omnino deleretur , culpa se ilicet & poena remissis. Gotth. obliter
R43. DUODECIM M rLLIA DRACHMAς. Gme, Argenti δεα mιIlia drmhmas misit ludas Ierusalem : leve donum . prosper Lib. de Praedictionibus, P. II. cap. ult. duo Z et 2 1 decim
548쪽
decim millia talenta Iudam mi sisse ait :pro drachmis nempe talenta subiti tuens . BENE ET RELIGIOIE. καί Ο ὐως, pulchre o honeste de resurrectione cogitans .
tio, unde pro mortuis propitiationem 1eιιι, Mi a petratis fiserentur , id eit a pcenis pro peccato cubitis. Hic haerent haeretici, S cum se extricate non pollini,his Libris auctoritatem detrahunt . Verum, quid Au guilino facient libro de Cura pro mortuis,
cap. I. & iv. tum Lib. IX. conseil. cap. XI. ubi eius mater, Vos rogo, ait, ut memineratis mei ad Domini altare, ubicumque
fueratis. Quid ad Tertullianum Lib. de
Monogamia, monentem eam , cuius vir
de senelus eis, ut pro anima eius oret, &refrigerium interim adpostulet et , & offerat annuis diebus dormitionis eius . Quid Prospero, loco paulo ante adducto , vers.
4ῖ. Quid Damasceno in oratione pro defunctis id Rabano in hune locum ρ id Petro Cluniacensi epistola contra PetrObrusia nos Bernardo Serm. LXVI. in Cantica ὶ Quid aliis sexcentis An tu hae. retice solux sapis, delirat Catholica Ecese
Vers. I. A GRic ULTURAE ut fit lem. LA pore pacis. Adde propter hella quae Iudaeam turbaverunt , neglectam fuisse terrae culturam , quam nunc repe
V. 2. QUI REsE DEMANT : in vicinis , scilicet locis. SupER Mos , id est praeter hos . CYPRIARCHEs : praetor insu 'ar Cy. pri. I, sl LENTio, id est tranquille e in . iuriis videlicet afficiebant,. ut patet ex sequentibus. V. q. SECUNDUM COMMUNE DECRETUM Ctv ITA Trs , &e. Decretum hoc quod
hic memoratur, videtur sui me de persectione quapiam maritima , quae communitera civibus, aliisque susciperetur , ne sinus destinata retegeretur, itaque cum Iudaeis alii multi Ioppitae eandem excursionem susceperunt ,. ut vitaretur suscipio, & ut in parato scelere Iudaeis praevalere possent.
V. 3. RRAECEPIT vinis , stilicet arma capere , vel sequi se . CUM HAEC aTAEGlssET, DI c EMIT . In Graeco τοδ δἰχ-
rant, claus discessit, cum scilicet repentino impetu illo potiri non potuisset. V. 8. PAR MODO e ut secerant Ioppitae a
V lo. RarissENT, stilicet Iudaei, si malcum Iuda eorum duce. AD TlMOTHEUM qui erat :unus ex regiis praesectis institis
genti Iuda orum, ut patet ex numero MARA se grallatores, qui publica via gradientem Iudam aggreisi sunt. V. LI. CAsPHIM : eam in tribu Dan collocat Adtichom ius , prope Iamniam , sed videtur longe alterius ad meridiem uersus Arabiam constituenda, ut ex hoα loco colligi potest. V. Ls. MuRis , id est in muros. V. 17. STADi A SE TINGENTA QUIN UAGINTA: quae 9ῖ. milliaria, . & sex insuperlladia emciunt. Unum enim milliare octolladia compectitur. CHARACA Nusquam alibi locus hie memoratur in Scriptura, videturque suisse arte , vel natura , quasi vallo munitus, nam charax, Grincis vallum lignifica h. TUBIANAE i. Supra. Lib. l. cap. v. it. Tubin mentio facta. est, unde Tubianaei dicti videntur. V. I 8. COMPREHENDERUNT : scilicet, , invenerunt. REGREssus EsT r scilicet Timotheus , ut patet Varius ex textu Graeco.. V. a I. CARNION: quem locum Adricli mi us collocat in dimidia tribu trans Ior
V. 2 . IN PARTEς Dosi TMEr. In Dolutheum, & milites eius . PARENTES HABERET AC FRATREs: scilicet. captivos in
sua potestate. MORTE EIUS DECIPI EUB-NiRET. In Graeco est, s ro utro αλγ Θ, ῆναι συM ησεται .u ἄπο - : significat neglectum iri salutem Iudaeorum captivorum x.& in vindictam potius occisi Timothei, occisum iri. Vel etiam illud, Decipi , e 1 ni potest, Frustrari spe liberationis.
V. 23. CONsTITUTUM : promissionem sei licet, seu Pactum. V. 26. VIGINTI Qui NQUE MILLIBUS Ppraeter eos scilicet, qui in acie ceciderant'. V. 27. EpHRΟΝ : vide dicta Lib. I. cap. v. 46. videtur enim haec esse illa eadem civitas , & eadem Machabaei expeditio x quae illic narratur, ut sentit Saliauus. E. 29. Civ ITATEM Scu TMARUM: Sc thopaim, quam Lib. I. ca 2 v. cit ira: n μ
549쪽
1. sieer totus appellat Bethsan. Vide ibtilitaribus , brevi turbavit pacem . Gorion iis
icta. Nomen habuit haec civitas a Scy- des a dicit , quietem octo mensium I uis this teliauratoribus & habitatoribus et si taldaeis suis sed interea Iudam Machabaeum insuit in tribu Manal se cis Iordanem . Ut quoidam per auelles Iudaeos animadvertisserde Adrichom tum in explicatione illius tri-LIudaeos & Macedonas in pluribus Iudaeae bus num. II. urbibus, maxime ad littus maris , si mi ulV. 31. Sεpri MANAM , id est Pentecostes.Jhabitatis & negotia exercuisse. Sed Iovia Alludit auctor ad locum Levitici cap. xxii I.itas γ Iamnientes ea occasione perfide u-i8. ubi ita legimus: Numerabitis ab alterolsos, in exitium & excidium Iudaeorum. die Sabbati , in quo οἴtulsis manipatum V. 9. STADiis DUCENTis QUADRAGIN- primitιaram, sepum hebdomadas plinas, Q TA vel, ut Gorionides, Iladus dique ad alteram diem expletionis hebdomadae ilabat Iamniae portus IERosoLYMis, id est
Ieptimae, id es quinquagiuta dies, dce. Vo-lsere decem leucis b . Hic e vicinis Iam-c.Hur etiam seitus dies hebdomadarum , mae fanis, quadam idolorum anathemata ,
V. 33. Exivi τοῦ scilicet, Iudai.
leu lacra donaria Iudaei quidam clam sullulerunt, ut infra vers. 4o. dicitur. V. 27. In EPARON.civi TATEM anno ex iis qui ad Bacenorem pertinebant, sub l48ὶ Graecorum incolis omnibus a Iuda illo duce militabant. MAREs A. Quod est lex,ullam Lib. I. cap. v. 46. paulatim oppidum in tribu Iuda, quod Adrichom ius promiscua confluxerat MULTITUDO ex non longe collocat ab Hebron. Hu gentibus. Hae iterum se iam opponunt V. 36. EsDRlN: nomen proprium ducisleidem Iudae , sed eodem successi , nimi- alicuius Iudaei. rum cum strage & caede suorum ad vigin-V. 38. Ono LLAM : vicinam loco, inlii quinque multa . quo pugna suerat committi , & in eadem V 29. A eiυitate SCYTHARUM ; Grae- tribu Iuda. SEPTiMA DIEs: Sabbatum. ce, Πνι hopoli, redit Iudas Ierosobmam, V. M. INTERpECURUM ; scilicet , Iu-l stante iam die solemni septimanarum, id daeorum . . est festo Pentecostes s nempe triduo ante V. 42. os Livio NI TRAnERETUR . In sestum, inquit Gorionides c. Graeco est , τελε-u , perfecte M. 32. GOrtias IDUMAEAE praepositus e- deleretiar, a Deo scilicet remitteretur. xit obviam Iudaeis : vers. 33. pene capitur V. 43. DUODEC M MILLIA DRACHMAs:la Dositheo DE BAcs Nostis filiis vel profa- quae faciunt monetae Rotnanae centum, &lpia. Eis idem hic Dositheus cum illo eu- viginti scuta, circiter. ius meminit vers. 29. e primariis Iudae V. 43. DORMITiONEM ACCEPERANT:lducibus. mortui erant. Dicuntur hi Iudaei cum pie. V. 38. Superveniente septima die, seu tate mortui, quia ceciderant in bello pio sabbatho , puri manitie Iudaei a sanguinis religione lulce pio , existimabatque Iudas profusione & eadaverum contactu. eos sceleris acceptorum donariorum paeni- V. 3ς. SEQUENTI DIE, nempe seria pri- tu illa, de ideo lactificiis, & precibus vi ma hebdomadae s nos Dominicam diem votum iuvari p sse. OPT MAM HABERENTsiam vocamus paucos suorum qui in pu-REposi TAM GRATlAM: magni enim me l gna contra Gorgiam ceciderant , erantriti eil pro religione vitam periculo expo-ihorum quidam e sol tu simis Hasmonaeis , ne re in bello contra in fideic s. inquit Gorion. d i epulturae mandant . Vis enim , inquit Curtius e , ullum tetm solem-T I R I N I. ne mtinus in b lio, quam humandi suos.l V. 4o. Sun TUNlCIs INTERFECTORUMVess. t. FUDAEi firmam sere pacem ar- deprehendunt latentem mortis ipsorum C AU-L bitrati, passim AGRI CULTURAE sAM , nempe impura illa e sanis Iamnien vacabant. Sed importunitas ducum Eupa. sibus surta ; de quibus supra vers. 9. Quae toris, qui d.ices prorsus alii sunt a lupra lege divina Deut. vri. 3. & Exodi xxx lv. dictis, sic quidem nominatis, sed iam Oe-l 13. Iudaei diserte vetantur, iubente Deo, ut ei sis veri. a. mi circa Iudaeam REsE-l etiam bello capta idola, & omnis idololatri ea DERANT cum copiis suis, seu praelidiis mi-l supellex comburatur. Horum peccatum Z qa.
550쪽
V. M. Rogant Deum Iudaei, UT OBM-vIONI TRADATUR. Graece, perfecte delea-νην : quod vers. ult vocat θλι a peccaro. Supponebant enim horum peccatum , fabiem in pleritque, solum veniale suille, rationi vel exiguae quantitatis , vel nnis :vel, si mortale fuerit, poenituisse illos ante mortis articulum. Nam exprelle veri. q3. agunt de iis qui cum pietate dormius.
V. 43. DUODEDIM MILLIA DRACHMAS ARGENTi quas e collatilia pecunia MIsIT Iudas IERosoLYMAM, ut ex iis S ACRIF
ci A ibidem Deo offerrentur PRo illo desunctorum peccato expiando, si Atticae fue-lrint, faciunt mille scuta aurea: si Hebraeae, γduo mιlira scutoriam. En elarissimum Scripturae testimonium pro suffragiis delanctorum: en factum & exemplum nobilissimum pontificis & Eceleliae illius temporis , ab auctore sacro , id est a Spiritu sancto, non modo narratum, sed & laudatum atque approbatum, ut Serarius , Bellarminus f Nalii Doctores sese explicant . Neque possunt id haereti ei negare; ni si vel Canonicam horum librorum au itatem convellendo sed hane iam ante stabilivimus : γ vel certe fingendo,, ut fingit
Munsterus, hane coronidem non esse genuinam huius cap. partem . sed per audaculum quempiam textui insertam vel ali tam . Sed hoc haeretici cerebri figmentum refellunt omnia , . seu. edita . seu manuscripta librorum horum exemplaria etiam antiquissima: veterum item Patrum in prae
tualibus Iudaicis, quae hie ad verbum e tant Serarius, Gonebr i & Beliarm i Mego attigi Tob. 1 v. & fatetur Fagius , V Vitakerus h &. alii haereti et .
das vieinas nationes bello cohibet vers. a. α deinceps . Castigavit Iopitas otii iniustam caedem, vers. 6. Idem contra Iamnitas, . vers. 9.. Vincit Arabes , vers. II. Casphin expugnat , vers. II. It obviam Timotheo, vers. 2o. Iudas favente Deo victoriam reportat insignem , vers. 23. Loca munita expugnat, vers. 26. 27. Venit Ierosolymam , vers. 3r. Itur post Pentecosten contra Gorgiam in. Idumaeam', 334.
Uictor mox in Odollam , vers. 38. Oblatio& preces pro mortuis, vers. 3. & M. R. r. Hie Timotheus non est ille ocei
sus, de quo cap. x. vers. 37. Apollonius quoque alius est ab eo est quo. Lib. I. cap. tri. Iamnia urbs maritima , . de qua supra . TUBI AN EI, . verse I 8. distant a Calphin. Ioci.
tigone eitatorum testimonia , qui locum sere millibus. EpHRON veis et . urbs est
hunc ubique pro Canoni ea & genuina li- Samariae , . olim Salem dicta . & Sichem,. bri huius parte agnoscunt &citant. Quam postea Neapolis. DUODECIM MILLt DR κω vero istud. talendidum Munsteri g menda- CHMAS , vers. 43. non sc omnes legunt r-cium non istere Iudaeos ad hune usque recte noster. SALUBRIs COGITATIO , ver . diem orare pro . desunctis Cui refellendo a 6. De cura hae pro mortuis dixi Lib. I. non aliud argumentum deposco,quam ipsius- cap. v I. Tam sane sunt connexi duci fidelimet Munsteri fi re ationem , & Iudaeo sarticuli de animae immortalitate, & resurrum ipsorum mei testimonium. quod per rectione, ut horum uno posito, vel sublato, . me licet, petatur veli ex ore superstitum, idem sequatur de altero. Sic Sadducaei uia vel ex scriptis desunctorum es vel ex. R1-l trumque negabant: Pharisaei contra.