장음표시 사용
131쪽
83 interr0gari non potest. 'SeruUS nec si a domino ad tormenia 8h offeratur, interrogandUS est. SRDe qu0tieΠS RU Beritur, an serui in caput domini in torrogandi sint . prius de eorum do 9 minio 0portet inquiri.' Si seruus ad huc fuerit manumissus, ne torqueatUr, quaeStio de eo nihilo minus haberi potest. 330 Quaestioni eius latronis, quem quis obtulit, cum de eo confitetur, fidem accomm0dari non conuenit: nisi id forte ueland30 co Scientiae Suae gratia, quam cum reo habuit, fecisse
um de senili potest, nisi ingratum libertum patronus accuset
l* aut rei absentia defendatur. '. . . 9lii propter Suspicionem e3'lumniae, ut illi qui salsum testimonium subornati dixerunt. l2 Si pecunia data iudici reus absolutus esso dicatur idque in
eum fuerit comprobBtum, ea poenR inm Datur, qua reus dam- 4543 nuri potui SSel. In conuictum reum, Sive torqueri p0SSit siue ii non possit, pro modo admissi seeleris statuendum ESt. Reis sui S edere crimina 3ccusatores cogendi sunt: scire enim 45 oportet, quibus sint criminibus responsuri. 'Cogniturum de criminibus praesidem opori set ante diem palam lacere custo- 20 dius Se ouditurum, ne hi, qui defendendi Sunt, SubitiS accu- 'saloria in criminibus opprim0ntur quam ui S defenSi0Dem qU0 cumque tempore postulante reo negari non oportet, adeo ut 36 'propterea et disser0ntur et profer0 tur custodi 3Θ. Cu Studi3e non Solum pro tribun3li, spis et de plano audiri possunt at- 2547 'que damnari. In pecuniariis causis omnibus dilatio singulis 'eausis plus Sumel tribui non p0test: in capitalibus autem reo treS dil9tiones, accusatori duae dari possunt: Sed utrum
dici L, si postea data a iudici M li 23 postulanti vommsen ii 26 omnis F
132쪽
4 Abactores sunt, qui unum equum, duaS equa S totidem quo boues uel c09r3S decem aut porΟOS quinque abegerint. 30 quidquid uero intro hunc numerum fuerit Ablatum, in poena furti pro qualitate eius aut in duplum aut in triplum conue nitur, uel sustibus caesus in opus publicum unius anni datur 2 aut sub poena uinculorum domino restituetur. ' Atroces pe- e0rum abaetores plerumque ad gladium uel in mei Allum, 35 nonnumquam autem in Opus publicum dantur. 3troces Bu- 'tem Sunt, qui equos et greges ovium de stabulo uel de pas- ouis abigunt, uel si id saopius aut iserro oondueta manu 1 3 3 'ciunt.' Si ea pecora, de quibus quis litigas, abegerit, ad forum remittendus est at tuo ita conuictus in duplum uul in ed. triplum furis more damnatur. Qui bouem uol equum er- rantem quo duo aliud pecus abduxerit, furem magiS eum qu3m 3bactorem constitui placuit.'
Qui noctu manu facta praedandi ac depopulandi gr3lia 25 templum inrumpunt, bestiis obiciuntur: si uero per diem leue aliquid de templo abstulerint, uel deportantur honestiores uel humiliores in metallum damnantur.
8, 4 Collatio 33, 3 Collatio 33, 4. 54 8, 2 - Colla io 4 ,2 8, 3. 4 -
133쪽
Rei sepulchrorum uiolatorum, Si corpora ipS3 Extraxe rint uel ossa eruerint, humilioris quidem fortunae summo supplicio adficiuntur, honestiores in insulam dep0rtantur alias autem relegantur aut tu metallum damnantur. 5 xx DE INCENDIARIIS
Inoendiarii, qui quid in oppido praedandi causa faciunt, 2 capite puniuntur. Qui casam aut uillam inimicitiarum gra- ia incenderunt, humiliores in metallum aut in opus publi-3 cum damnantur, h0Destiores in insulam relegantur. For- 4 0 tuita incendia, qtis e casu uenti feretito uel incuria ignem supponentis ad usque uicini agros eu0dunt, Si eX O0 Sege S uel uinua uel 0liusto uel fructiferae arbores eon rementUr, datum damnum aestimatione Sarciatur. CommiSSUm Uero seruorum, si domino uideatur, noxase deditione sarcitur. 355 messium Sane per dolum incenS0res, uineBrum OlivarumUe
aut in metallum humiliores damnantur, vut honestiores in 6 insulam relegantur. Qui noetu frugiferas Hrbores manu laeta ceciderint, ad tempus plerumque in opus publicum
damnantur aut honostiores damnum sarcire coguntur uel cu- 20ria submouentur Uol relegantur. xxI DE VATICINATORIBUS ET MATHEMATICIS
' Vaticinatores , qui se deo plenos adsimulant, idcirco ci uitate expelli placuit, nse humana credulitate publici mores
ud spem alicuius rei corrumperentUr, uel certe eX EO POPU- 25 lares animi turbarentur. ideoque primum fustibus caesi ei uitate pelluntur: perseuerantes 9utem in uincula publica coniciuntur aut in insulam deport3ntur uel certe relegantur. 2 Qui nouas sectas uel ratione incognitaS religiones inducunt,
η9Α - Dig. 47, 32, 33 lj 20, 3-5 Collatio 42, 4. 2. 3j in I sontino inuenit et inde ordinem qum Sequimur restituit Cinarius observ. 23, 2
3 humiliores F li 7 incendiarii qui quidi incondia qui si qui
134쪽
ex quibus animi hominum moueantUr, honeStioreS deportanta 3 tur, humiliores capite puniuntur. Qui de Salute principis uolsumma roi publicae mBthematic0S harioloS haruspicos uati cinatores conSutit, cum eo qui reSponderit napite punitur.
bris molius fecerit 3bStinere. qu0d Si Serui de salute domitanorum consuluerint, Summo SUPPlicio, id eSi cruce, ad seiuntur: consulti auteIn Si resp0DSR dederint, 3 ut in mutaIlum damnantur aut in in Sul3m relegantur.
i 'Si quis aliquid ex metallo principiS uel eX moneta Sacra 2 furatus Sit, poena met3lli et eXilii punitur. I ransfugae ad
hostos uol consiliorum noStrorum renuntiatores aut uiui exu runtur aut furcae SVSpenduntur.'
XXII DE SEDITI08Isi 3 34 Auctorus seditionis et tumultus uel concitatores populi pro qualitate dignitati S aut in crucem tolluntur aut bestiis obiciuntur aut in insulum deport3ntur. 2 Qui terminos os diunt uel exarant arboresue terminales euertunt, Si quidem id serui sua sponte secerint, in metallum 'ddum utitur humiliores in opus publicum, hone Stiores in in- Sulam amissa tertia parte bonorum relegantur aut exulare 3 coguntur. Cities R0m0ni, qui se Iudaico ritu uel seruos Suos circumcidi patiuntur, honis ademptis in insulum perpetuo 4 relegantur: mediet capite puniuntur. Iudaei si alienae na- 25lioni S comparatos seruos circumciderint, aut deportantur aut 2 A - Dist. 48 , 39 , 38 pr. k 3 li 22 , Dist. 4822, 2 eaetat in Gromaticorum coclicibus Lachmann I p. 270ὶ
135쪽
5 eapite puniuntur. 'Qui nonduin uiri potentes uirgines cor rumpunt, humiliores in metallum damnantur, honestiores in 6 insulam relegantur nut in exilium mittuntur. Qui se suis nummis redemptum non prob3uerit, libertatem petere non potest: 3mplius eidem domino Sub Ρ0ena uinculorum red- 5 ditur, uel, Si ipse dominus mulit, in metallum d3m natur.
1 Lex Cornelia poenam deportationis infligit ei qui homi
nem occidorit olusiae rei cauSa furtiue faciendi cum telo suo rit, et qui uenenum hominis necandi causa habuerit uendi- 10 derit parauerit, salsum teStim0nium dixerit, qu0 qui S periret, mortisue causam pr3estiterit. quae omnia facin0ra in honesti 0rus poena cupitis uindicari placuit, humiliores uero 2 in crucem t0liuntur aut bestiis obiciuntur. 'Homicidii est qui aliquo genere teli hominem oecidit mortisue ea usam 1 53 praostitit. Qui hominem occiderit, δliquando absoluitur, et qui n0n occidit, ut homicida damnatur: consilium enim uniuScuiuSque, non factum puniendum eSt. ideoque qui, cum uellet occidere, id casu aliquo perpetrare non potuit, ut homicida punitur: et is, qui casu iactu teli h0minem impru- 204 dentor occidit, absoluitur. 'Qu0d si in rixa percussus homo perierit, quoniam iesu S quoque ipSOS e0ntr3 Unumquemque eon templari oportet, ideo humili 0res in ludum aut in me 'fallum damnantur, h0nestiores dimidia parte honorum mul-5 'tati relegantur. Causa mortis idonea non uidetUr, cum 3e- 25 sus homo post Aliquot dies officium diurnae uitae retinens decessit, nisi forte inserit ad necem caesus aut let 3liter uul-6 ne ratus. Seruus si plagis defecerit, nisi id dolo fiat, domi
CUSSus homo perierit, ictus uti iuscuiusque in hoc collectorum contem-
136쪽
'nus homicidii rous non Ρ0test p0Stul3ri: modum enim casti- gundi et in sorvorum coercitione placuit temporari. Qui telum tutandae salutis c3US3 gerit, non uidetur hominis occidendi causa portare. teli autem Θppellatione non tantum serrum continetur, Sed omne quod nocendi cauSo 38 portatum est.' Qui Iaironem caedem Sibi inserent om uestialias quemlibet Stupro occiderit, puniri non placuit alius nim uitum, aliuS pudorem publico lacinore delandorunt 9 Si quis furem nocturnum uel diurnum, cum Se telo defende occiderit, hac quidem lege non tenetur: sed melius se- η ρ cerit, si eum comprehenSiam transmittendum ad praesidore
4 6 4 j magistratibus obtulerit.' Mandatores e3odis perinde ut ho- 44 0lmicidae puniuntur. Iudex, qui in c3put fortun isque hominis pecuniam acceperit, in insulum bonis ademptis deportatur. 2 Si putator, ex arbore cum ramum deiceret, non Proel3mA- 35uit, ut uitaretur, 3tque i tu praeteriens eii Silem ictu perierit, 3 otsi in legem non incurrit, in metallum datur. Qui h0minem inutium libidinis aut promercii causa castrauit costron dum uecurauit, siue is SeruuS Siue liber Sit, c3pite punietur, hone- 4 stiores publicatis bonis in insulam deportantur. Qui abor- 20tionis aut amatorium poculum d3nt, et Si id dolo non faei9nt. tamen quia mali exempli reS HSt, humiliores in met3llum. honeStiores in insulam amiSSa pnrte bonorum releg3ntur quod si ex h0c mulier aut h0mo perierit, Summo Supplici 0 5 adficiuntur. Qui Ascra impia nocturnaue, ut quem Ob 3D- 25tarunt defigerent obligarent, secerint laciendaue cur3uerint, si aut cruei suffiguntur aut bestiis obiciuntur. Uui hominem immolauerint exue eiuS sanguine litauerint, sanum templumve polluerint, bestiis obiciuntur, uel si honestiores sint, capites 7 puniuntur. Magicae artis conscios summo supplicio adiici 30 placuit, id est bustiis obici aut cruci suffigi. ipsi autem magi 38 uiui exuruntur. Libros magicae artis apud se n seminem ha-
codices ii 45 deiecerit codices ii 's punietur M, puniuntur L lj 23 idom. Dist. li 28 quia Dig., om. codices ii 24 ex hoci eo Dis. lj 26 defigerent deit., desecerent Μ, delicerint L li obligaroni Μ, obligarint L lj28 immolauerit codicos il litauerint M. te lauerit L li 32 exurantur L
137쪽
boro licet: et pene S quoscumque reperti Sint, bonis ademptis, ambustis his publice, in insulam deportantur, humiliores capite puniuntur non tantum huius arti S professio, sed η 9 etiam scientia prohibita est. J Si ex eo medicamine, quod ud salutem hominis uel ad remedium datum erat, homo perierit, 5 is qui dederit, Si honestior sit, in insulam relegatur, humilior autem c3pite punitur.
Lρge Pompeia de parricidus tenentur qui patrem ma
dserint, seisi antea insuti culleo in mare praecipitabantur, h0- die tamen uiui exuruntur uel ad bestias duntur.
4 Logo Cornelia testamentaria flenentur: qui testamentum
quo duo aliud instrumentum salsiam sciens dolo malo scripse 5rit recitauerit subiecerit suppresseri ι am0uerii resign3uerit de leuerit, quo duo signum adultorinum sculpsserit fecerit expreSSerit amouerit reSet B Uerit, quiue nummoS BureOS Orgenteos adulterauerit lauerit conflauerit raserit corruperit uitio uerit, uultu ue principum Signatom monetam pr3eter 2 hadulterinam reprobauerit: honses toros quidem in insulam deportantur, humiliores Butem aut in metallum dantur aut in crucem tolluntur: Serui autem posι admisSum manumisSi4' capite puniuntur. Qui falsam monetum percusserint, Si id totum formare noluerunt, Sussi θgio iustae paenitentiae ab- 25'Soluuntur. Accusatio Suppositi partu S milia temporis Pr3e scriptione depollitur, nec interest, decesserit nec ne ea qu3US partum subdidisse contenditur Qui ob falsum testimo 25, R. Ah DO. 48, 40, 49 li 25, 2 Collutio 8, 54 et L, et si M li sint M. fusti in t L li 2 umbustis conbus lis L
his publice ante ' donis collocat Buschke li 3 non ... 4 est non uidensetur Pauli esse. Sed ein Interpretatione * 37 huc aberrasso it 6 sit L. fuerit M li 40 occiderit codices it 33 em hoc ni fallor titulo Lea Rom. Bum. 39. 2 hanc sententiam citat: si nouos quicumque terminoS Occulte PD-Suerit, poena salsarii teneatur ii 46 recitauerit L, om. M li 38 resernuerit deri. , reseruauerit M, designauserit L li 22 humiliores autem in metallum dantur, serui autem in cru em tot Iuntur aut po8t aer. li
138쪽
nium perhibendum uel uerum non perhibendum pecuni3m acceperit dederit iudicemue, ut Sententiam ferat uel non υ-r3t, corruperit corrumpendumvo curauerit, humiliorses capite puniuntur, honestioreS PublicatiS bonis cum ipso iudice in 3 insulam deportantur. 'Fal Sum est, quidquid in ueritate non 34 ost, sed pro uero adSeUercttur.' IV de X, qui Contra sacras principum constitutioneS contr3Ue ius publicum, quod apud 5 se recitatum eSt, Pronuntiat, in iUSUlam deportatur. Qui ra tionos acta libellos album prop0Si tuin testationes cautiones chirographa epi StillaS ScienS dolo malo in fraudein alicuius id deleverit mutauerit Subiecerit SubScripSerit, quiue aes in3ura uerit argenta uerit, quiue, cum RΓgentum clurum poneret, 30S6 stannumue subiecerit, DiSi poena coercetur. Amplissimus0rd0
decreuit eus tabulas, quae publici uel priuati contr3ctus scrip iuram continent, δdhibitis testibuS ita Signari, ut in summa 35 marginis ad mediana partem perforat3e triplici lino constringantur atque impositae Supra linum cerae Signa imprimantur, ut exlpriori scripturae fidem interior seruet. 3liter tabul3e pro latae nihil m0menti habent. 'Testamentum, quod nullo iure ualet, impune supprimitur nihil est enim, quod ex seo aut 20T 'pelatur aut consistere possit. ' Qui uiui testamentum aperuerit recitauerit resignauerit, p0etia legis Corneliae tenetur et plerumque aut humili 0res in inutallum dantur aut hone-8 stiores in insulam deportantur. Si quis instrumenta litis suae
rit, t3m procuras 0r quam cognitor, Si humili0re S Sunt, in metallum damnantur, si honestiores sunt, adempta dimidia 9 so parte bon0rum in porpetuum relegantur. Qui lalsi S inStrU- mentis actis epistulis rescriptis scions dolo malo usuS fuerit, poena salsi coercetur ideoque humiliores in motalium dam- δθ30 9 nantur, honesti orses in insulam dep01 tantur. In Strumentu
uel u. I perti. Om. Coll. lj η aes steti. cum interpretatisne, Om.
q7 impositae Salmasius, impositum codices it 38 sexteriori s. f. interior
teriori seruauerit L lj 28 legis om. Dist. li 23 humiliores aut Dio lldamnantur Dist. lj 24 instrumentum Dig. il litis Dig., utilitatiS CO' dices h 25 proditum Dig. li 26 sunt ... 27 honestiores Sunt ad Sint . . . honeStiores ducunt Dig. li 27 parte bonorum dimidia Dig. lj
29 actis deit., accepti S L, Om. M
139쪽
ponos se dep0Sita quicumque ulteri altero absente reddiderit uol aduersario pr0diderit, pro personae eiuS condicione aut 3 in mulallum damnatur aut in insulam relegatur. Qui sibi salsum nomen impoSuerit, genus parenteSUe tinxerit, quo quid alienum interciperet caperet poSSideret, Poenis legis Cor- 332 neliae de salsis coercetur. Qui insignibus altioris ordinis utuntur .militiamque confingunt, quo quem terreant uel cone utiant, humilioreS capite puniuntur, honeStiores depor 3 tantur. Si qui de iudicis amicitiis uel familiaritate mentientes euentuS Sontentiarum eiuS Uen dunt, quidue obtentu no- η θminis eius agunt, conuicti pro modo delicii aut relegantur aut capite puniuntur.
XXVI AD LEGEM IULIAM DE VI PUBLICA ET PRIVATA
3 Lego Iuliu de ui publiea dum natur, qui δIiqua poteStale
praeditus ciuem Romanum antea ad populum, nunc impera- 5torem appellantem necauerit necariue iusserit, torserit uerberouerit condemnauerit inue publica uincula ducti iusserit. cuius rei poena in humiliores capitis in honestiores insulae 2 deportation o coercetur. Ηno lege exeipiuntur, qui artem ludicram faciunt, iudicali setium et cunisessi et qui ideo in caree - 20 rem duci iubentur, quod ius dicenti non obtemperauerint quidue contra diSciplinam public0m secerint: tribuni etiam militum et proe secti classium alarumve, ut sine aliquo impedimento 3 legis Iuliae per eos militare delictuin coerceri p0SSit. Lege Iulia de ui priusia tenetur, qui quem armatis hominibus 90S- 25 Sessione domo uilla agroue deiecerit expugnauerit obsederit
cluserit, id uo ut fieret homines eommodauerit locauerit con duxerit: quiue eo etum concursum turbam seditioncm incendium fecerit. sunerari Sepeliriue aliquem prohibuerit, lanusue eripuerit turbauerit: et qui eum, cui 3 qua et igni interdic- 3otum est, receperit celaverit tenuerit: quiue cum telo in publico fuerit, templa portas aliudue quid publicum armatis obsederit cinxerit clauserit oecupauerit. quihus omnibuS
2 prout perSonae condicio est Dio. li 3 relegatur deportatur Dig lj έ quo quid alienum deit., quod qui alienum L, quodque aliut M ll b interciperet caperet possideret deit., interceperit ceperit POSSederit ML Il 9 uel M, et L lj 6 nocariue deit., om. M li 38 c3PiitS iacius, capite codices il 9 coerceturi in L adduntur haec: qui hominem ingenuum uel ciue romanum uim serit flagellauerit humilio res c ile puniuntur honestiores in insulam, cf. 5, 30h, 3 li 2. et iacius, cim. codices ii 23 obtemperauit codices
140쪽
conuictis, si honestiores sunt, tertia pars bonorum eripitur et In insulam relegantur: humiliores in naptullum damnantur. 4 Croditor chirographarius si sine iusSu praesidis per uim debitoris sui pignor a , cum non linberet obligata, ceperit, in legoni Iuliam du ui priuata committit. fiduciam uero et pi- 5gnora apud se dep0Sita perSequi et Sine auctoritato iudicis uiridi cure non prohibetUr.
xxvII AD LEGEM IULIAM PECULATUS
Si quis fiscalem pecuniam attrectauerit Subripuerit mutauerit seu in suos usus conuerterit, in quadruplum eius pe- locuniae quam suStulit pondemnatur.
Iudi ses pedanei si pecunia corrupti dicantur, plerumque
a praeside aut curia submouentur 9ut in exilium mittuntur aut ad tempus relegδntUr. 15 IX AD LEGEM IULIAM M IESTATIS 4 Lρgo Iulia maiestatis tenetur is, cuiuS 0po conSilio 3duersus imperatorem uel rem publicam arma mot3 Sunt exercitusve eius tu insidias iis ductus sest, qui se iniussu imperatoris bellum gesserit dilectuinuo habuerit, exercitum com- 20 parauerit sollieitauerit, deseruerit imperatorem. hi S antea in 'erpetuum aqua et igni interdicebatur: nunc uero humi liores bestiis obiciuntur uel uiui exuruntur, honeStiores capite PuniuntUr. quod erimen non Solum lauto, sed et uerbis 2 impiis ac maledictis maximo sexacerbatur. In reum m3iΘ- 25 statis inquiri prius conuenit, quibus opibus, qua lactione, quibus hoc auctoribus secorit: tanti enim crimini S reus non obtentu adulationis alicuius, sed ipsius admiSsi caUS3 PunienduS eSt, et ideo, cum do eo quaeritur, nulla dignitaS a
tormentiS eXcipitur. 30 XXXA AD LEGEM IULIAM AMBIΤvs Petiturus magistratus uel prouinciae sacerdotium Si tur-b3m suffragiorum ΟΘΠS3 conduxerit, seruos aduocauerit 3li-3 per deit., aut M ll 9 subripuerit om. M