장음표시 사용
21쪽
mitatem, seminis autem tam impuberibus quam puberibus, et propter SexuS tDfirmitatem et propter forensium rerum
2 Τutores aut legitimi sunt aut senatus consultis constituti aut moribus introducti. 53 Legitimi tutores sunt, qui ex lege aliqua descendunt: per eminentiam autem logitimi dicuntur, qui ex lege duo-dsecim tabularum introducuntur, Seu p3lam, qualeS Sunt i agnati, Seu per conSequentiam, qu3leS Sunt patroni. Agnati sunt a patre cognati uirilis sexus per uirilem sexum descen- η 0dentes olusdem familiae , veluti patrui, fratres , silii fratris, 5 patrueles. Qui liberum caput mancipatum sibi uel a parente uel a coemptionatore manumisit, per Similitudinem patronisi tutor efficitur, qui fiduciarius tutor appellatur. Legitimi tu
toros alii tutelam in iure cedere poSSunt. ΙS, cui tutela in η3 iure ceSSI eSt, ceSSigmS tutor apPellatUr. qui Siuo mortuus fuerit siue cupite 1ninutus sive 3lii tutelam in iure cesserit,
redit ud legitimum tutorem tutela. Sed et Si legitimus decesserit aut capite minutus fuerit, cesSicia quoque tutela ex-8 tinguitur. Quantum ud agnatos pertinet, hodie cessicia tu- 20 tela non procedit, quoniam permissum erat in iure cedere
tutelam seminarum tantum, non etiam maSculorum, femina rum autem legitimas tutelas lex Claudia Sustulit excepta tutela patronorum.
il minutioni S SpecieS Sunt treS, maximis, medi3, minimR. M3xima capitis deminutio est, per quam et ciuitas et libertas amittitur: ueluti cum incensus aliquis uomerit, aut quod mulier alieno seruo se iunxorit denuntiante domino et an-l2 cilla facta suerit ex senatus consulto Claudiatio. Media ca- 30pitis deminutio dicitur, per quam sola ciuitate 9missa libertas retinotur: quod fit in eo cui aqua et igni interdicitur. 4 3 Minima capitis deminutio est, per quam ut ciuitate et liber tale salua status dumtaxat hominis mutatur: quod sit ad-
optume et in manum conuetitione. 353 iam om. C li 3 ignoratia C li 4 senatis γ' fi 6 qui om. C li 8 palam Vahlen, perpalum C ls s agniti C si agniti C sl 33 patrui post fratris collocat Charondas it 32 patruelis C li 33 quoemptiunatore C li 5 alii tutela C li 36 concessa C li cessicus C li 37 tutela C li in
iure ceSSerit Boeder, processerit C ll 20 cessi a C li 22 tutela C lit 3 sustinet C li 28 uenerit C li aut mulier, quod alieno S. S. i. , denuntiante domino eius ancilla sch e li 35 manu conditione C
22쪽
4 Τestam uto quoque nominutim tutores dati confirmantur eadem loge duodecim tabularum, his uerbis: VTi LEGAsSIT
SUPER PECUNIA TvTELAVE SUAE RE , ITA IVS ESTO qui tutores da-
4 5 tiara appollantur. Dari te Stis mento tutoreS possunt liberis qui 46 in potestate sunt. ΤeStamonio tui oreS dari possunt lii, cum quibus testamenti faciendi iuS eSt. Ρrδeter Latinum Iunia num num Latinus habet quidem te St3menti saetionem, sud 47 tamen tutor dari non pote St: id enim lex Iunia prohibot. Si cupito deminutus fuerit tutor te Stomento tantus, non amittit
tutelam: sed si abdicauerit se tutela, de Sinit e SSe tutor: ah- ,10 dicar0 autem DSt dicere nollo Se tutorem esse. in iure cedere autem tutelam testamento datus non potest: nam et legitimus in iure cedere pote Si, 3bdicare Se non PoteSt
38 Lox Atilia tutiset multoribus pupillisue non habentibus tutores dari a praetore et maiore parte tribunorum plebis, 35 quos tutores Atilianos appellamus. sod quia lex Atilia Romae tantum locum habet, lege Iulia et I itio prospectum est, ut in pr0uinctis quoque Similiter a praesidibus earum deutur tu 19 toros. Lux Iuniu tutorem fieri iubet Latinae uel Latim im
puberis eum, cuius eli3m ante manumissionem ex iure Qui- 20
20 ritium fuit. Ex logo Iulia de mari landis ordinibus tutor du-tur a prsetore urbis ei mulieri uirginiae, quam ex hac ipsaloge nubere oportet. ad dolem dandam dicendam promittendamue, si legitimum tutorem pupillum habeat. Sed p0Sten
Senatu S cen Suit, ut etiam in prouincias quoqu0 similiter a 2523 praesidibus earum ex eadem causa tutores clontur. Prnes erodetiam in logum muti furiosiue tutori S alterum dandum es80 22 tutorsem ad dotem constituendam sonatus censuis. Item eXSenatus c0DSulto tutor datur mulieri ei, cuius tutor abest,
praeterqu0m Si Ρ3tronus Sit qui abcst nam in l0 cum patroni 30 Absentis alter peti non potest uisi od hereditatem adeundum et nuptias contrahondas. idomque permisit in pupillo patr0ni 23 filio. Η00 3mplius Sonatus censuit . ut si tutor pupilli pupillaeue SuspectUS 3 tutela submotus fuerit , uel etiam iusta de cauS3 eX US3tus, in locum se ius tulor alius detur. 352 4 310ribus tutor datur mulieri pupillovo, qui cum tUt0res 10 lege aut legitimo iudicio agere uult, ut auctore e0 3gist 2 legem C li 3 pecuniam tui elabae C lj dsuiu C li 7 factione C li 2 tutela C li 48 prouincia C li 3s tulo eo C li latinis inpuberibus C li29 ex iure Tilius qui ius C l 22 urbano Sohillis y li 25 proujntia C ll
23쪽
ipso enim tutor in rem su3m auct0r fieri non potest , qui praetorius tutor dicitur, quia a praetore Urbi S dari consueuit. 25 Pupillorum pupillarumque tutoreS et negoti 3 gerunt et
auctorit0tem interponunt: mulierum 3Utem intores auctorita 26 tem dumtaxat interponunt. Si plures Sunt tUtoreS, Omnes 5 in olimi re debent auctoritatem accommodare praeter eos qui testamen tu dati sunt: nam ex his uel unius auctoritas sufficit. 27 Tutoris auctoritas necessaria est mulieribus quidem in his rebus si lege aut legitimo iudicio agant, si se obligent, si ciuile negotium gerant, Si libertae Suae psermittant in con- 40 tubernio alieni serui morari, si rem mancipit alienent. Pupillis autom hoc amplius etiam in rei in nec m3ncipii alienatione
tutoris auetoritate OPUS e St.
28 Liborantur tutela masculi quidem pubertate. 9Uberem autem CaSsiani quidem eum esse dicunt, qui habitu corporis 35 pube S apparet, id est qui generare posSit: Proculeiani autem
eum, qui quattuordecim 3nn0S e Xpleuit: uerum Priscus eum puberem eSSe, in quem utrUmque concurrit et habitus corporis et nil me S annorum. seminae autem tutela liboran
i Curatores aut legitimi sunt, id est qui ex lege duodecim tabularum dantur, aut honorarii, id esι qui a Pr etore con-2 stituuntur. Lex duodecim tabularum furiosum itemque pr0digum, cui bonis interdictum est, in curatione iubet esse 253 ugnulorum. A praetore constituitur curator. quem iPSe Prδο- tor uoluserit, libertinis prodigis itemque ingenuis, qui exteStamento parentis heredes facti male dissip9ut b0na: his enim ex lege curator clari non poterat, cum ingenuus quidem non ab intestato, sed ex testamento heres factu S sit patri, 30 libertinus autem nullo ni ido patri heres fieri possit, qui nec patrem habuisse uidetur, cum seruilis cognatio null3 Sit Prapterea dat curatorem ei Etiam, qui nuper pubes I9ctus
24쪽
LIII DE CAELIBE ORBO ET SOLITARIO PATRE
4 Logo Iulia prohibentur UX0re S ducere sEn Alores quidem liberique eorum libertin3S et quae ipSBe quarumve pater materiis artem ludieram secerit, item corpore quaestum sv le olentem. Ceteri autem ingenui Pr0hibentur ducere lenam ei Aa Iunone lenaue manumiSS3m et in Adulterio desprohensamot iudicio publico damnatam et quae urtem ludicram secerit adicit Mauricianus et a Senatu damnat 3m.
Feminis lex Iulia a morte uiri anni tribuit uacationem; lua diuortio sex mensi , lex autem Papi 3 a morte uiri biennii.
4 Vir et uxor inter se matrimonii nomine declinam Capere 90SSunt. quod Si ex alio matrimonio liberos superstitos haho 45ant . pr3eter decim0m , qu in matrimonii nomine cnpiunt. 2 totidem ducimas pro num pro liberorum accipiunt. Item communis filius filiaue Ρ0st Dominum diem 3 mi SSus omiSS3uc unam decimam adicit: duo autem post nominum diem amissi 3 duas decimas adiciunt. Praeter decimam etiam usumfructum 20
tortiae partis bon0rum Dei; Si capere p0SSunt, et quandoque 4 liberos habuerint, eiusdem partis propriet3tem. Η0e AmpliuS mulier praeter decimam dotem sapere potest legatam Sibi.
XVI DE SOLIDI CAPACITATE INTER VIRUM E Τ VXOREM
4 Aliquando uir ot uxor inior so solidum capsere poSSunto 25 uelut si uterque uel alteruter eorum nondum eius aetatiSSmi, a qua lex liberos exigit, id est si uir mitior aDnorum XXV sit aut uxor annorum XX miuor: item si utrique lege Ρapia finitos annos in matrimonio sexe0ssserint, id est uir LXδΠΠ0S, UXor L item Si cognati inter se eoieruit usque ad 30 Sextuni gradum aut si uir absit, et donec abest et intra an-
η cele C li 4 item c. q. facientem delet et corpore q. lac. et pOSt5 ducere supplet mmmssu, cf. Dig. 23, 2, 43. 44 pr. it 6 lenuU0 le
25쪽
3' num, po StqURm abesSe deSierit. Liber3 inter eos testamenti laetio est , Si ius liberorum a principe impetrauerint, aut si filium filiamve c01nmunem habeant, 3ut qUattuordecim anno rum filium uel filiam duodecim amiserint, uel si duos trimos
uel tres P0St nominum diem amiserint, ut inirn annum tamen det Sex men SeS etiam unus cuiuscumque aetatis impubes amissus Solidi cupiendi ius praestet. item Si post mortem uiri intra decem menses uxor ex eo pepererit, Solidum ex bonis eius Ο3pit.
2 Aliquando nihil inter se capiunt, id est si contra legem 30 Iuliam Papiamque Poppaeam contraxerint imatrimonium, Verbi gratia si famosam quis uxorem duxerit, 3ut libertiD3m Senηt0r.3 Qui intra sexagesimum uel quae intra quinquagesimum annum noviri legi p9ruerit, licet ipSi S legibus post hanc setatem libertatus esset, perpetuiS t3men poeni S i senebitur ex 45 Senatus consulto Perniciatio: Sed Claudiano senatus consulto m0ior sexagenario si minorem quinquagenaria dUXerit, perinde habebitur, ac si minor Sexaginta 3nnorum duxisset 4 uxorem. Quod si maior quinquii gen9ria minori SeXagonarionUPS erit, impar In atrimoniurn 3ppellδtur, et Se 3lUS consulto 20 Cuiuis iano iubetur non prusicere ad c9piend0s liereditateS et legata et dotes. itaque mortua muliere doS caduca erit. xVII DE CADUCIS l Quod quis sibi testamento relictum, ita ut iure ciuili capere p0SSit, aliqua ex Causa non ceperit, e3duelim nppel- 2blBtur, ueluti cecid it ab o0 uerbi gratia si caelibi uel Latino Iuniano legatum fuerit, nec intra dies centiam uel caelebs legi paruerit uel Lotinus ius Quiritium consecutus Sit 8ut Si ex parte heres scriptus uel legatarius aulo apertas ta hut AS 2 docesserit uel pereger laetus sit. Hodie ex constitutione im- 3 θporatoris Λ fouitii omnia cadusta si Sco uindicantur, Sed Ser' abesset C li 4 duodecim in C restituit manus recens, duoce-
Perizonius, qui auctorem fuisse putat Persicum cos. a. 74 il 7 quinqua
26쪽
liunt: idooque libertates et legata et fidei commissa ah po datae, ex cuius persona heredita S cisducis lacta ost, salua sunt. Soilicst et legata et fideicommiSSa cum SUO Onere fiunt caduca.
1tom liberis et parentibus testatoris usque nil tertium gradum sex Papia ius antiquum dedit, ut heroditius illis in stitutis, quod quiS ex eo te Stamento n0n capit, ad hoS perti nest aut totum aut ex parte, prout Pertinere p0SSit. IX DE DOMINIIS ET D0VIsIT IONIBUS RERUM 04 Omnes res aut mancipii sunt aut nec mancipii . mancipii res Sunt praedia in Italico solo, tum rustica , qu3lis sest sun dus, quam urbana, qU3liS domuS item iura praedioruin ru Sticorum, uelut uia iter ηctuS aquaeductus: item sonui otqu3drupedes. quae dorSo colloue domantur, uelut boues muli 45 equi 3 Sini. ceter3o reS nec mancipii Sunt olefanti et oismeli, quartiuis collo dorsoue domentur, nec mancipii Sunt, quoni3m
2 Singularum rerum dominium nobis adquiritur mancipa tiono traditione usucapioue in iure cessione adiudicatione lege. 203 Muncipatio pr0pria species alienationi S est rerum mBD cipii , eoquo sit certis uerbis libri psendo et quinque tostibus 4 praesonu bus. Mancipatio locum habet inter ciues Romanos et Latin0s c0lonarios Lutinosque Iuni ID0S e0Sque Peregrin0S,5 quibus commercium datum est. Commercium est emendi 256 uendendique inuicem ius. Res mobiles non nisi praeSenteSm3ncipari p08sunt, et Π0n plures quam quot manu c3pi p0S-Sunt. immobiles autem ut iam plures simul et quae diuersis locis sunt mancipari POSSunt 7 Traditio propria est alienatio rerum nec mancipii hR- 30rum rerum dominium ipsa traditione adprehendimus, scilicet si ex iusta causa traditae Sunt nobiS. onore C li 2 legato si deic. C li 3 scilicot C; sed Cuincius il7 lex m, te ll 32 italico solo C ll tauit aut C si rus vico C l36 ceteres res m li 4s domini a C li 20 in iure cessione usucapione C, cf. ἶ8. 9 li 2 estj est et C li 22 testes praesontes C li 25 est emendi l
27쪽
8 Vsucapione dominium udipiscimur tam mancipii rerum quam nec mancipit. USucapio est autem dominii adoptio per continuationem posSeSSionis anni uel biennii: rerum mobi lium anni, immobilium biennii. 9 In iure cessio quoque communis alienatio eSt et manci 5 pii rerum et nec mancipii qu3e fit per tre S personaS, tu 30 iure cedentis, uindicantis, addicentis. In iuro codit dominus 43 uindicat is, cui ceditur: addicit praetor. In iure cedi res etiam incorporales possunt, uelut usu sfructus et hereditas 42 ot tutela logitima libertas. Hereditas in iure ceditur uel ante- 4 013 quam adeatur uel posteaquam adita fuerit. Antequam ad ea tur, in iure cedi potest ob herede legitimo: p0Steaquam aditaeSt, tam a legitimo quam ab eo, qui testamento heres scriptus 34 est. Si antequam adeatur heredit9s in iure cessa sit, proinde heres sit, cui cessa est, ac si ipse heres l0gitimus esset. quod 3 5 si posteaquam adita fuerit, in iure ceSSa sit, is qui cessit per-m Inet heres et ob id cruditoribus defuncti manet obligatus 45 Debila uero pereunt, id ost debitores defuncti liberantur, reS3utem corporaleS, quasi Singulae tu iure ceSS3e eSSent, tranSeunt ad eum, cui cessa est hereditas. 20 6 Adiudicatione dominia nanciscimur por formulam familia0 horeis undase, quae locum habet inter coheredeS, et per formulam communi diuidundo, cui tostus est inter SocioS, et per formulam finium regundorum, quae QSt inter uiciDOS . nam Si iudex uni ex heredibus aut sociis Iut uicinis rem ali- 25 quam 3 diudicauerit, Statim illi adquiritur, siue mancipii Siue nec mancipii sit. 7 Lege nobis udquiritur uelut caducum uel ereptorium ex lege Papia Poppaea, itern legatum ex lege duodecim tabularum, Sive m3ncipii res sint Sive nec misticipii. 30 8 Adquiritur autem nobis etiam per e3S PerS0Π3S, RUBSin poteState manu mancipioue habemus. itaque Si quid man cipi0 puta acceperint aut traditum eis sit uel stipulati sue- 9 rint, ad nos pertinet. Item si heredes instituti sint legatumue eis Sit, et hereditatem iussu nostro adeunteS nobis adquirunt 35 20 et legatum ad nos psertinet. Si Seruus alterius in boniS, BlteriuS ex iure Quiritium sit, ex omnibus causis 3dquirit ei,
3 dominia C li 6 quaei eaque Sehillinil cedentes uindicantes addicentes C li 3 2 ab herede legitimo Cutacitis, legitime ab herede C ll33 a Ch manus secunda), om. CK lj 4 6 posteacum C lt 3 9 quasi . . .eSSent Schilling, quoties . . . sunt C li 22 inter quos heredes C li 33 aut
C sl 32 quidem C ls 33 acceperit C ll 37 ius C il causis - adquiret C
28쪽
2 euius in bonis est. Is, quem b0na fide POSSidemUS, siue ii her siue alienus seruus sit, nobi S adquirit ex duabus causis tantum, id est quod ex re noStra et quod ex operis suis adiaquirit. extru has autem eou Sas aut Sibi adquirit, si liber sit
mitiis, alterum, quod in pr0stinet hi, tertium, qU0d per aes et librum appellatum est. his duobus testamen his ab0litis ho die solum in usu est, qu0d per aes et libram fit, id ost por 30noi pationem imaginariam . in quo te Stamento tibi ipsens adhibotur et familiae emptor et non minuS qu 3m quinque is 3 testes, cum quibuS testamenti factio e St. Qui in potestate testatoris est aut familiae emptoris, teStiS aut libri pens ad hiberi D0n p0test, quoniam lamiliae mancipatio inter testa torsem et familiau empt0mn sit Oh oh id dom stici tostses ad i hibendi non sunt. Filio familiaiyi emente pater eius teStis 20b osse non potest. Ex duobus fratribus, qui in eiusdem patris potestate Sunt, alter familiae emptor, ultor testi S e Sse non P0heSt, quoniam qu0d unus ex his mancipio accipit adquirit 6 patri, cui filius suus testis osse non d9bet. Pater et filius, qui in poteState eiuS est, item duo fratres, qui in eiusdem 25 patri S Ρ0te State Sunt, te SteS utrique, uel 3lter testis alter libripens fieri p0ssunt ali 0 familiam emente, quoniam nihil nocet ex Una domo plures testes alieno neg0tio adhiberi. 7 Mutus surdus furiosus pupillus femina neque familiae em-8 pt0r esse nequo testis libripensue fieri potest. Latinus Iuni 30
Schultino, samiliae mente C, iamiliae familiam emento oo li 23 eo dem C li 23 mancipium accepit C li 24 et filius Dist. , et C, nec noni μει. li 25 item Dio. Inst , institulus C li eiusdem Dist. Inst. , eiuS C li 27 familiae mente C li quoniam C Dio. , quia InSt.
29쪽
anus et familiae emptor et teSti S et libripens fieri potest, qu0niam cum eo testamenti factio est. 9 In testamento, quod per aes et libram sit, duae res aguntur, familiae mancipatio et nuncUp3tio testamenti. nun cupati ir testamentum in hunc modum tabulas testamenti 5
l0 Filius lamiliuo testamentum sacere non poteSt, qu0Πi3m nihil Suum habet, ut te Stari de eo possit. Sed diuuS Augu- 30 Stus Marcu SJ constituit, ut filius familiae miles de eo peculio i quod in castris adquisiuit testamentum facere p0Ssit. Qui de
Statu suo incertuS e St lautus, quod patre peregre mortuo ignorat se sui iuris QSSe, testamenitim lacerse non poteSt. 2 impubes, licet sui iuris sit, fassere testamentum non poteSt, 35l3 quoniam nondum plenum iudicium animi habet. Mutus Sur diis furiosus itemque prodigus, cui logo b0nis interdictum est, teStamentum lacere nou POSSunt mutus, quoniam uerb3 nuncupationis loqui non poteSt: SurduS, quoniam Uerbis familiae emptoris exaudire non p0lsest furi0SUS, Ilaoniam 2 dinentem non habet, ut testari de Suo re possit: prodigus, quoni0m commordio illi interdi tum est set ob id familia illi mancipare non poteSt. Latinus Iunianus, it om is qui dediti Ciorum numero QSt testamentum facere non potest Latinus quidem, qu0niam nominatim lege Iunia prohibitus est, i S 25 autem qui deditioiorum Dum ero est, quoni3m nec qURSi ciuis Bomonu S tostari potest, cum Sit peregrinUS, nec quasi PeregrinUS , qUoni Am nullius certae ciuit3tis ciuis est, ut Se-s 5 cundum leg08 ciuitatis suae testsetur. FeminRe poSt dUOde' . Cimum Innum aetatis testamento sacere poSSunt tutore auc- 30 6 tore, d0nec in tutela simi. Seruus publicus p tili Ro=ii anis .irtis dimidiae testumenti faciendi habet ius. 3 et it C li 6 testor C l dicit C munus secunda , di Cy 7 quaeritis C li 8 prasibi tote C si ut ut m li marcus deleuit iacius collatis Inst. 2, 2pr. li 43 factus Boeckiny, sacto C li 47 boni Si nobis C li 23 sua Hugo, ea C li 22 c0nirnertium C li familia C li 26 uu
merum C li 28 ciuis est Cinacius, scions C li secundum Bluhme, ad uersus C, cf. 28, 3 li 33 sint C li p0puli roman i iaciu3, ΡrBetoriani C li 32 dimidiam C
30쪽
XXI QUEMADMODvM HERES 1 STITVTi DEBEAT Heres institui recte poteSt his uerbis: TITIvs HERES ESTO, TITIUS HEREs SIT, TITIUM HEREDEM ESSE IUBEO. illa autem institu tio: HEREDEM INSTITVO , BEREDEM FACIO Pleri SqUe improbata est. XX II QUI HEREDES INSTITUI PossVNT
Herodses institui p0SSunt, qui teStamenti facti0nem cum 2 tostatore hobent. Dediticiorum numer0 heres institui non poteSt, quia peregri DUS eSt, cum quo teStameuti factio non 3 est. Latinus Iunicinus Si quidem mortis teSlatoris tempore uol intra diem cretionis ei uis RomδnuS Sit, hereS QSSe 90- 40test: quod Si Latinus in inserit, lege Iuuia capere hereditatem prohibetur idem iuris est in perSona Gelibi S proΡ- her legem Iuliam. Ingerta person3 hereS in Stitui non poteSt,
5 Esro, quoniam certum conSilium doti et eSSe testantis Nec η 5 municipia nec municipes heredeS institui possunt, quoniam incertum corpuS est, et neque cernere uniuerSi neque pro herede gerere poSSunt, ut heredes fiunt. Senatu S eonsulto tamen conceSsum est, ut a litisertis suis heredes institui poSSint. Sed fidoicommiSSa hereditus municipibus restitui 206 90test, denique hoc Sen3tus consulto proSpe tum est. DeOS heredes instituero non POSSumVS praeter eo S, qUOS SUDO USconsulto conSt itutionibuSite principum inStituere conceSSum
est, Sicuti Iouem J arpeium, Apollin m Didγmaeum Mileti. Martem in Gallia, Mineruam Iliensem, Herculem Gadit itium. 25 Dianam Ephesiam, Matrem Deorum Sipyleiassii, Neme8im
quae Smyrnae colitur, et Caelestem Salinensem Carthagini. 7 Semos herodes instituere possumus, noStroS cum libertate , 3lienoS Sine libertole, eommunes eum libertato uel 8 sine libertate. Eum seruum, qui tantum in bonis noster 3 deSt, nec cum libertate heredem in Stituere poSSumus, qui δ' rubricam bis scripsit C li 2 sto titius manus sec.j, est κε ---itu, CR it 6 factione C li 7 numerum C li s latinus iunianus CinacisS, Om.