장음표시 사용
51쪽
dicitius supra laudatis ipso contuli L E Parisiensem 4 409 Vatic. reg. l050: Bernensis collationem liberalitati Hormanni Hagen debeo, reliquorum lectiones ex Haenelii apparatu
Ad eas denique sententias, quas solae Appendices Legi
Romanae Wisig0thorum in nonnullis o dicibus adneXae ex integro opere excerptas h libent. cum has AppendiceS Se 0rSum editurus sim, delectum uariarum lectionum dedi: e0demquem0do reliquoS Sententiarum auctores adhibui paucis locis ad ueram jectionsem restituendam ueterem sententiarum interpretationem, quae Legis Romanae Wi Sig. partem facit, in subsidium uo 'IUi. Atque ut appareat, unde Singul30 Sententiae restitutae sint, in adnotatione Superiore, Si qui praeter Legem Rom. Wisig. sententiarum auctores VXtADt, eOS l3udabo, in contextu autern Puuli uerborum omnia, quae in Lege Rom. WiSig. 0missa sunt, stollulis circumsuepiam Restat ut de titulo operis p iuca praemoneamus. in Dige
stis Colliitione Appondicibus Loge Romana Burgundionum citantur Ptinui sententiam Non lib. I etc. . quocum Consultationiqu0que conuenit, ni Si qu0d h0eu Semel 6, 6 sententiarum Deceptaxum titulum laudat. in pleriSque Legis Rom. WiS. 00dicibus libro I praemittitur hio I itulus muli sententiarum OL in eodico E et in Rosam bino logitur ivli pauli sententiarum id filium, quocum consentiunt inscriptio libri III in L alio rumque codicum iuScriptiones, quas id tenet in editione Legis Rom. Wis. p. 338 citat. hic titulus quin genuinus sit , dubi
tari ViX pote St. contrη uoenbulum receptarum, quod et ii Sumte Ste Haenelio in nonnullis Lugis Romanae codicibus redit, genuinum non e Sse sere omnes uiri doeti hodie consentiunt et mihi quoque perSURSUm eSt.
52쪽
l 'Consiliari0 eo temp0re quo adsidet negotia tractare in 5 suum quidem auditorium nullo modo concoSSum est, in alie-2 'num auisem n0n prohibetur. Filii libρrtorum libertorumque 'liberti paterni set patroni manumissoris domi ilium aut ori 3 'ginem Sequuntur. Vidua multor amissi mariti domicilium retinet exemplo clarissima se personae per maritum saetae: η θ'sed utrumque aliis in torvenientibus ImptiiS permut3tur.
municipes sunt liborti et in eo loco, ubi ipsi domicilium
sua uoluntate tulerunt, nec aliquod ex hoc origini patroni fastiunt prauiudicium et utrubique muneribuS adstringUntur.5 'Relegatus in eo l0co, in quom relegatuS e St, interim neceS- 356 'sarium domicilium habot. Senat0r 0rdine motuS 3d origi 'nalem patriam, nisi hoc specialiter impetrauerit, non re Sti 'tuitur. Senatores set eorum filii filiaeque qu0quo temp0re nati nataeue, itemque nepotes pronepoteS et pronepteS ex filio origini eximuntur, licet municipalem rotineant digni- 2θ8 'tatem. Sen3tores, qui liberum commeatum , id est ubi Ve' 'lint morandi arbitrium impotruuserunt, domicilium in urbe
se, DU. 3, 22, 5 Il 4Α, 2-9 - Dig. 56, 4, 224 de tituἶ0 operiscis p. 45 lj 5 consiliario Brenemurin, consiliari F ll7 libertorumque Sanign9, libertarumque F lj 4 3 contulerunt van de Wator, Cf. Dig. 50, 4 6, 239, 2 li 4 4 et F, sed sor lj puneribus F ' β g 6. 2 transposuit Nommsen ii 3 9 item nepotes et neptes ex sili 0
53쪽
butionibus fiungi debent, etsi poSseSSionem non habeant. 0 Honores et munera non Ordinatione, sed potioribus quibus- que iniungenda Sunt. Surdus et nautus si in totiani non audiant aut non loquantur, uti honoribus civilibus, non etiam b42 'a muneribus excusantur. Is, qui non sit decurio, duumvi-
ratu uel aliis honoribus iungi n0n potest, quia decurionum 3 'honoribus plebeii fungi prohibentur. Ad decurionatum silii
ita demum pater non consentit, si contrariam uoluntatem Uel 'apud acta praesidis uel apud ipsum ordinem uel quo alio η θη modo cont0slatus sit. Aestimationem honoris aut muneris in pse cunia pro administratione os renies audiendi non sunt. 5 'Qui pro hon0re pecuniam pr0miSit, si Soluere e3m coepit, 46 't0 tam praest re operis inchoati exemplo cogenduS QSt Inui tus filius pro patre rom publicum Saluam sorse cBuere non 3547 cogitur. Defonsionem rei publi 00 3mplius quam Semel SU-48 Sci perse ne ho cogitur, nisi id sieri nouossitas postulet. Ab his oneribus, quae possessionibus uel patrimonio indicula 39 'tur, nulla priuilegia prae St0nt uacationum. CorpuS menSU- arum frumenti iuxta anno num urbis habet uacati tinem iu 20 20 prouinciis non item. Angariorum praes 3lio et recipiendi hospitis noeessitas et militi et liberalium artium professori 2l 'bus inter celera remissa sunt. Auctis post appell3ti0Dem modio tempore facultatibus paupertatis obtentu non excu-22 'santur. Dosse soros Psei publicae ab honoribus et muneribus 2523 'eodem tempore uacant. Legato, qui publicum negotiUm tui-
tUS Sit, intro tempor3 uocationis praestituta rurSum eiu8dem 24 'negotii 'sesensio mandari non potest. Comit0S pr3eSiclum et procODSUt Um procuratorumve Cue S ris o muneribuS Uel h025 'noribus et tu selis undant. Legatus antequam officio legali 0- 30
is Iunctus sit, iii rem Suuin nihil agere potest, exceptis his 26 quae ad iniuriam Hius uel clamnum paratu sunt. Si qui S in 'munere legationis, antequ3m 3d p itriδm reuerteretur, deceS- 'sit, Sumptus qui profici Seonti sunt duli non restituuntur. 27 Decuri0nes pretio Uiliori frumentum, quod annona tempo- 3 5
54쪽
28 'ralis est patria se suae, pr90Stare n0n sunt cogendi. Nisi ad opus nouum pecunia specialiter legBta Sit, uetpra ex hac re-29 ficio da sunt. Ad curatoris rei public3e officium spectat, ut 30 dirutae domus a dot iniS extruantur. Domum Sumptu pu- blico extructatast, si dominu S ud tempuS Pecuniam impensam 5 cum usuris restituere noluerit, iure eam reS publica dis trahit.
'De his rebus paci Sol possumta S, de quibuS transigero 2 licet: ex his enim pacti obligatio solummodo n3Scitur. In ηο bona se fidei c0ntractibus pactum conlisensum alto' pacto dis soluitur . 'et' licet ex septionem pari it 'replicatione tamen 3 'excluditur. Pucto conuonto Aquiliana stipulatio sub tot solet. sed consultius est huic poenam quoque Subiungere, qui i reSciSSO quoquo modo pucio poen3 ex Stipulatu peti potest ' i5
5 sulta in t 0rpositum nihil momonti hahol . De robus litigiosis
5' 'et conuenire et transigere possumus.' POSt rom iudicatam pactum, DiSi donationis c0uSa interpon3tur, Seruari non po- 206 test. 'Funelio dotis psos o mutari n0n potest, quia priuata '0nuontio iuri publi00 nihil der0gat. De criminibus prop-
modo E li nascitur om E ll k 2 declinins ad Cons. Omne factum PQ riteri0re pacto dissoluitur, licet pariat excoptionem Wisigothi li 33 Sij-pulatio LA, qui dein stipulatio Dig. li 34 poenam quoque La, Ροes 'lem quoque Stipulationem Dio. ii 45 quoquo modo LA , sorte Dig. li Q 0M. L e Stipulatu peti Dis, , stipulation o peti A, Ati bolutio repeti I
55쪽
ibertus est, qui p3tron0 0bsequium non PI Restat, uel res olus filiorumve tutelam administrare detractati
II DE PROCURATORIBVs ET COGNITORIBVs
Omnes infames, qui postulare prohibentur, cognitores 2 fiori non posse etiam uolentibus aduersariis. Femina in rem 53 suam cognitoriam operam Suscipere non prohibetur. In rem Sunm cognitor procuratorve ille fieri potest, qui pro omnibus 4 postului. Aelio iudicati non solum in dominum aut domino, sed oti in horodi et in heredem datur. IlI DE PROCURATORIBVs di Mandari potest procuratio praesonti et nudis uerbis et per litteras et per nuntium et apud 3cta praesidis et magi-2 stratns. Procurator aut ad litem aut ad omne negotium 3ut 3 ad partem negotii aut ad res administrandas datur. 'Volun riurius Pr0cui 3lor, qui Se negotiis alioniS offert, rem ratam 35 lominum habiturum cauere debet. Cum quo agitur Su0 nomine, Si in rem actio eSt. pro praede litis et uindiciarum raduersario satisdare cogitur aut iudicatum solui si in perS0nam sit actio , d in rem pro pr3e- lo litis sit uindiciarum . 205 Actoris procurator 11011 Solum absentem defendere, Sed et
6 em ratam d0minum habiturum satisdare o0gitur. Procur rior antequam Θccipere 7 'iudicium . PetitoriS procurator rem alam dominum habiturum desiderante aduerSario S3tiS- 25 dare cogendus eSt, quia nemo in re aliena idoneVS eSt Sino η stis tutione. Si satis non det procurator absentiS, actio eis fatissentis nomine non datur. Actoris procurator non in rem
uam datus propter impensas quas in litem fecit polost de- 'siclorare, ut sibi ex iudicatione satis fiat, si dominus litis 3ο
cum Graecis it 31 causas entiae procuratorem Fi
56쪽
Qui negotia aliena gerit, et bonum fide In et exactum di ligentiam rebus eius pro quo interuenit praestare debet 2 Τutor post finitam tutelam Si in administratione durot, actionunegotiorum geStorum pupillo uel curatori eius tenebitur. 32R Litis contostati e tempore quueri Solet, an PupilluS, cuius sino tutoris auctoritate negotia geStu Sunt, locupletior sit ex 3 ea re factus, cuius patitur actionem.' Si Pecuniae quis De gotium gerat, USUrδS qU0que totiuS temporiS PraeStare cogitur et periculum eorum nominum quibuS collocuuit 3gn0Scero, θsi litis tempore Soluendo non Sint hoc enim in bonae fideii iudiciis seruari conuenit. Mater, quae filiorum suorum rebuSinterueuit, 3ctione negotiorum gestorum ei ipSiS et eorum 5 tutoribus tenebitur. Filius familias uel seruuS si negotium alicuiuS gerant, in patrem dominumve peculio te US actio 356 dabitur. Si pater uset dominus seruo uset filio familius negotio 7 aliena agenda commiserit, in solidum tenebitur Pater Si emancipati silii res sine ulla sexceptione a sp donat B S admi 8 nistrauit, filio actione negotiorum gestorum tenebitur. Qui
pilli adultive administrauit, votione negotioriam geStorum 9 pro tut 0re cur9toreue tenebitur. Actio Dogotiorum geSto-40 'rum illi datur, cuius interest liuo iudicio experiri. Nec refert directa quis an utili actione Agat uel c0nueniatur, qui 3 in 'extraordinariis iudieiis, ubi conceptio formularum non ob- 25
4 Calumni0Sus eSt qui sciens prudensque per fraude na De- 3ρ2 gotium alicui comporat. Et in priuatis et tu publicis iudiciis
traxit: nisi fortuitis casibus ilebitores i ta suas fortunas nini Serunt, ut tempore lili S ex ea aetione contestatae soluendo non essent Dig. li 8 Sine ulla exo. om. Dist. li 20 pro edd. , si pro codices it 30 per froυ dem deis. cum Cons., fraudem L, ipse fraud0 M li 34 et . . . iudieii Ssm. COHS. et in priu. et in extraordinariis criminibus Dig
57쪽
omnes calumniosi extra ordinem pro qualitate admissi plodiuntur.
vi, 'DE FVGITivis 3 'Seruus a fugitivario comparatus intrR decem annos uia 2 'numitti contra prioris domini uoluntatem non poteSt. Con- 5 tra decretum amplissimi ordinis fugitiuum in fuga consti tulum nec emere nee uendere permiSSum eSt, inrog3tu poena 3 in utrumque sestertioruin D milium. Limetiarchae et sta 'tionarii lagitiuos deprehensos recte in ei Stodiam retinent.
4 'Magistratus municipales ad 0fficium praeSidis prouinciae 40'uel proc0nsulis comprehensos fugitiuos recte transmittunt. Fugitivi in fundis fiscalibus quaeri et comprehendi possunt. 6 'Fugitivi, qui a domino non agnoSeuntur, per Officium pr3e- fecti uigilum distrahuntur. 1ntra triennium uenditionis agniti fugitivi empl0r pretium θ si Sco recipere potest.' 5
4 Ab uecusatione destit it qui cum adue mario Suo de com- h 'p0sition se seius criminis quod intendebat fuerit loeutus. Λni mo ab accusatione destitit, qui affectum et animum Reeu- ' 'sandi deposuit. Destitisse uidetur, qui intra praefinitum 'o accusationis a praeside tempus reum SUUID DOD PBregit. 3Α 'Nuntiatores, qui per notoriam indici B produnt. notoriis Sui Sl' 'adsistore iubentur. Calumni9e caus3 puniuntur, qui in fraudem alicuius librum usi tostimonium aliudue quid con qui sisso uel scripsisse uel in iudicium protulisse dioiantur.' 253 De his criminibus, de quibus qui S 3bS0lutuS eSt, Ib eo qui 2 aecusauit rEfricari accusatio non potest. Filius accusatori S Si hoc crimen, quod puter tute dit, ΡοSt liber3tum reum per 3 Sequi uelit, ab accusatione remouendus HS L. Crimen. in qUO0lius d0stitit uel uictus disgossit, alius obicere non prohibetur. 3ο61 integer eaetitit in Vesontino et inde f* 1. 2. 5-T in iacti Obserti. 21, Di editae sunt. ἶk 3. 4, quae emtant etiam in Dist. 43, 4, 4, uereor ne ex his solis Vesontino non adhibito Culacii editio 4586 eoehibuerit it 6s, AER
58쪽
ωDhialoe non osi, qui protogondae causae suae gi 'si' 'liquid
4 Integri rostitutio est redintegrandae rei uel causae actio. 2 Intogri restitutionem praetor tribuit eX hi S c3USi S, qu3e per 5 metum dolum et status permutationem et iuStum errorem et absentiam necessariam et infirmitatem aetati S gesta ossse di 3 cuntur. Integri reStitutio pluS quam Semel non est docer nenda : ideoque unuSa cognita decernitur. 'Integri rostitutio aut in rem competit aut in perSonam. 30 in rem actio competit, ut res ipSa qua de agitur reu0cetur;
in personam aut quadrupli poena intr3 annum uel Simpli5 'post annum pseli potest.' Si aliquis, ut se de ui latronum uel hostium uel populi liberaret, aliquid mancipuuit uel pro miSit, ad inesum non pertinet: mer edem enim id sepulsi me 456 tus tribuit. SeruuS per motum m 3ncipatus quidquid quae 7 si erit uel stipulo tus Sit , ei adquirit qui uim paSSuS est. Vis 8 est maior rei inissetus, qui repelli n0n potest. Qui quem in domo inclusit, ut sibi rem manciparet aut promitteret, extor 9 Sisse mancip3tionem uidetur. Qui quem ferro uinxit, ut sibi 20 30 aliquid tradoret uos uendorset, uim intulisse uidetur. Qui inc3rcerem quem detruSit, ut aliquid ei extorqueret, quidquid
ob hanc causam laetum pSt, nullius est momenti. VIII DE DOLO
l 2 D0lus est, cuin aliud agitur, aliud Simulotur. Qui dolum ab aut metum adhibuit, ut res ad alium transiret, Uterque de ui ut d0lo actione isenebitur.
6 siue per Status mutationem aut iustum orrorem omissis reliquiS DU. li θ inde a I 4 de his quae ui metusue causa gesta sunt agi m0uuit schste ii conpetita aut in persona Bern. li 4 4 de qua Paris. Borra. 2 persona Paris. Bern. li 33 aliqui si cui quis scr. , cf. Dig. 4, 2, 9, adquirit cleti , adquiret M li uis autom est maioris rei Dig. 2h mancipationemi promissionemve addit Buscus p 8 6 aut L, uel M. fortasse dolum aut deI. et infra utraque de ui et de dolo Ser. , O . Dist.
59쪽
Paul. I, s Ix DE MINORIBUS VIGINTI ET QUINQUE ANNORVMJη Minor uiginti et quinque annorum si aliquod flagitium admiserit, quod ad publicam coercitionsem spectet, ob hoc in
2 integrum restitui non potest. Qui minori mandauit, ut negotia SH3 3gat, ex eiuS perSonu in integrum reStitui non po- 53 test, nisi minor Sua sponte negotiis eius interuenerit. Sim 3ior essectUS rem, quam minor egit, pacto uel SiIentio compr0bauit, aduersuS hoc quoquo in integrum rostitui frustr34 dusiderat. Si minor minori heres existat, eX SUR PerSona, ' nun ex defuncti in integrum restitui potest. Si min0r ui- 30'ginti quinque annis silio familias minori pecuniam credidit, 'melior est causa eo sumentis, nisi locupletior ex hoc in-4h ueniatur litis contostatae semporo is qui Aecepit. Minores si in iudicem compromiserunt et tutore auctore Stipulati sunt, integri r0stitutionem 3duersus talem obligationem iure 455 raesiderant.' Minor se in his, quas fideiussit uel si depro misit uel spopondit uel mandauit, in integrum reStituendo δ' reum principalom non liberat. 'Minor ancillam uendidit: si e3m emptor m3numiSerit. ob hoc in integrum restitui non poterit. Sed aduerSus emptorem quanti sua interest actionem 205h 'habobit. Mulier minor uiginti quinque annis Si pacti0ne d0tiS deterior condicio seius si ut set tale pactum inierit, quod num qu3m maiori S aetatis constitutas paciscerentur, atque ide06 reuocare uelit, 3udienda est.' Qui solens prudenSque Se Prominore obligauit, Si id consult0 consilio fecit, licet minori suc- 257 eurratur, ipSi tamen non Succurretur. Minor BduePSUS emP-t 0rem in integrum restitutus pretio restituto fundum recipere potest: fructu S enim in compenSationem uSurctrum Penes 8 emptorem remanere placuit. Minor aduersus distractioneSe0rUm pignorum et fiduciarum, quas pater obligauerat, si ad non ita ut oportuit a creditore distracta se sint, restitui in in
4 uiginιi . . . RnnDrum om. L it 6 nisi . . . interuenerit4 quod Siminor s. s. negotii S mctioris interuenerit, restituendus erit, ne maiori damnum accidat Dig., ubi quae sequuntur non sententiarum red libri Mud edictum esse recte iudicauit Cinaeius it 7 pacto codices, facto Rutera--3ius il 9 ex LV, heres ex ML il 6 in his quael in id quod Dio. llipsi dest. , ipse ML li 33 sint M, sunt L
60쪽
'Is, qui rei publicae caUS3 asuturUS erat, si procuratO rem reliquerit, per quem defendi p0tuit, in intogrum uolens restitui non auditur. x DE i/LVS PETENDO 3 Plus petendo cauSa cadimu S aut loco aut Summ3 aut tem pore aut qualitate: l0eo alibi, Summ3 pluS, temP0re petendo ante tempuS, quislit3te eiUSdem rei Speciem Ineliorem postu
et, Si satis Don detur, in petitorem heredit9S tr9nSfertur: si petitor Sati Silare noluerit, pene S POSSOSSO rem pOSSeSSio rema- 2: nebit: in pari enim causa potior est possessor. USU fruct Uarius et de utendo usuiructu satisdare debet perinde USurum, )5 ac si ipse pater famili9s utoro tur . .
Hi, qui salsa rescriptione usi fuerint, lege Cornelia de 2 3j fulsis puniuntur. Qui falsum nesciens allegauit. Di Si poena 3 ij Π0n tenetur. In caput domini patroniue nec seruus nec li- 20έ 5 bertus interrogam potest. Praegnantes neque torqueri neque 5 6 damnari nisi post editum partum poSSunt. 'Qui reScrip-
5 de plus petendo Misigothi, de eo qui cauSa cadit Cong. undiconiciaS uerba pluS petendo, quae ante si causa desiderantur, errors in rubricam commutata esse it 6 plus petendo Schulting, om. codiceS sum Cons. li 7 pluS ... 8 tempus summa in repetendo tempore ante pe' tendo C0nS. li petendo deit., repetendo ML ll 8 rei speciem C0nS., speciem rem L, Speciei rem M cf. Interpretatio uel meliorem SPe'ciem quam dederat ii 42 satis Bitterhusius, satisdatio codices it tranS-laretur Μ li 33 remanebit L, remansit M li 35 debet v, debebit L li42 Omnibus M, Om. L li 49 paragrapho 2 in G Parisiensi 44 3 aliis praemittuntur haec: interpretatio linterpr. om. GJ is lex his Gl qui an
cillum corruperit alienam aliam alia re Par.) reformare cogenduS est, quae neque huius loci sunt nec Pauli esse possunt, sed ανι si erunt eae Interpretatione aut barbari iuris sunt, cf. Interpretatio 4, 33A, 6 οι Lex Rom. Burgund. 49, 2