장음표시 사용
41쪽
ad qu sui lege hereditas bonorumue poSSeSSio cum re perti notneque frater cons3ngui Deus: quod Si Soror coDSanguinea sit. ad uti usque pertinere iubotur heredit0s.
XXVII DE LIBERTORUM SUCCESsIONIBUS VEL BONIS
4 Libertorum intestaturum horoditas primum 3d suos he- 5redes pertinet, deinde ad eos, quorum liberti Sunt, uelut 2 patronum patron8m liberoSue patroni. Si Sit putronuS et alternis patroni filius ad solum patronum hereditas pertinet. 4 Item patroni filius patroni nepotibus obstat. Ad liberos patronorum hereditas defunuti pertinet ita, ut in capita, non in ' dstirpses diuid3tur.5 Legitima o hereditatis ius, quod ex lege duodpcim tabularum descendit, capitis minutione amittitur.
1 Bonorum possessio datur aut contra tabulus testam senti 15 aut Secundum tabulas aut infestati 2 Contra tabulus bonorum possessi0 datur liberiS eman ei patis testamento praeteritis, licet legitima non ad eos per-3 tin001 hereditas. B0norum Ρ0ssessi0 00ntra tabulas liberis tam naturalibus cluam adoptiuis datur: s sed naturalibus qui- 20 dem emancipatis, uou tamen ef illis qui in adoptiua familia Sunt, adoptiuis autem his tantum qui in potestate manso 4 runt. Emancipatis liberis ex odicto datur bonorum Ρ0SSeSSio, si parati sunt cauer ρ 'atribus suis, qui in p01eState manSerunt, b0na quae moriente patre habuerunt se collaturos. 25d Secundum tabulas bon0rum possessio do tur scriptis heredibus, scilicet si eorum, quibus contra tabulas competit 6 ri emo sit, aut petere nolint. Etiam si iure ciuili non ualeat te Stamentum, forte qu0st familiae mancipatio uel nuncupati0
defuit, Si Signatum to Stamentum Sit non minUS quum Septem ad ostium ciuium R0manorum Signis bonorum poSAesSio dδιur.
42쪽
nae, itein liberis parentibusue Patroni patronaeue Ssexto uiro uxori: Septimo cogn3ti S manumiSSoris, quibus per legem Furiam plus mille asses capere licet: et Si nemo sit, ad quem bonorum poSSessio pertinere P0SSit, aut Sit quidem, sed ius suum omiserit, popul0 b0n' deserUntur ex leges Iulia eadu 38 curia. Liberis bonorum ΡοSSeSSio d3tur t3m hiS, qui in potρ stato usque in mortiS temPUS merunt, quRm emuncipatis 9 ilom adoptiuis, non tamen eti3m tD adoptionem datis. Pro ximi cognati bonorum pDSSeSSionem Recipiunt non solum pol laminini SexuS perSonam cogn3ti, Sed eti3m agnoti capite de diuinuti: nam licet legitimum ius agnationi S capitis minuti no
t 0 Bonorum possessio datur parentibus ot liberis intra an num, eX qU0 petere potuerunt, ceteriS intra centum di08. 4 Qui omnes intra id tempus si non petierint bonorum Ρ0SSOS- 45 Sionem, SequenS simili S Admittitur perini se atque si superiores non essent: idque per Septem gradus sit. l2 Hi, quibus ex successorio edicto bonorum possessio datur, heredes quidem non Suni , sed heredis to eo constituuntur beneficio praetoris. ideoque Seu ipSi 3gant Seu curia his μηδtur, 20 ficticiis actionibus opus est, in quibus heredes esse fingimtur. l3 Bonorum possessio aut cum re datur 3Ut Si De re eumro, cum iS qui accepit cum essectu bonu retine3t sine re, cum alius iure ciuili euinesere hereditat seni possit uoluti si SuUS heres in testamento praeteritu3 sit, licet scriptis heredibus 25 secundum t uias bonorum possessio deferatur, erit tamen ea
horoditatem iure legitimo p0ωSt.
4 Ciuis Romani liborti horeditatem lex duodecim tabuli1- 30rum patrono deseri, si intestato sine suo horedo libortus decesserit: ideoque siue testamento laeto decedat, lisset suus heres ei non Sit, seu intestato, et SUUS hereS ei Sit, 'IUBmquam non DBturaliS, sed uxor puta quae in manu fuit uel udoptiuus filius, lex patrono nihil praestat. sed ox odicto 35pr3et 0riS, Seu tesimo libsertus moriatur, ut aut nihil aut mi-l liberis parentibusue Culaeius, liberoque C II 8 adoptione C lis possessione C lj l0 diminiati a C li 22 aut cum re daturi autem reddatur C lj 23 cum Hugo, om. C li 25 in testamento . . . 26 eΘ red e Sum scripsi, intestati C li 28 possit C li 33 quamquam Cureten, quum C li 36 tostato Cuiacius, testamento C
43쪽
nus quam partem dimidiam bonorum Patrono relinqUAt, con ira tabulas testamenti partis dimidiae bonorum possessio illi datur, nisi libertus aliquem ex naturalibus liberis Successo-rom sibi relinquat, siue intestato decedat et uxorem sorte in manu uel adoptiuum silium relinquat, aeque partis mediae 5 bonorum P08Sessio contra su0s heredes patrono datur. 2 In bonis libertae patrono nihil iuris sex edicto datur itaque seu Seu intestata moriatur liberta, Semper ad eum hereditas pertinet, licet liberi sint libertae, quo 3 niam non sunt sui heredes matri, ut ObStent patrono. Lex 40 Papia Poppaea postea libertaS quattuor liberorum iure tutela patronorum liberauit: et cum intulerit iam posse eas siue uuctoritate patron0rum testari, prospexit, ut pro numero liberorum libertae Superstitiam uirilis pars patrono debeatur. 4 Libseri patroni uirilis sexus eadem iura in bonis libertorum 435 parentum Su0rum habent, quae et ipSe patronUS. Feminae uero ex lege quidem duodecim tabularum pserinde ius hu-hent, atque masculi patronorum liberi. contra tubulas autem tostamenti liberti aut ab intestato contra Suos heredes non natur3leS bonorum p0SSeSSio eis non competit sed si ius trium 20
litiserorum habuerunt, etiam haec iura ex lege Papia Pop-6 paea nanciscuntur. Patronae in bonis libertorum illud ius tantum habebant, quod lex duodestim tabularum introduxit Sed pustea lex Ρapia ingenuae patronae duobus liberis hono ratae, libertiu9e tribus, id iuris dedit, quod patronus habet 257 ex edicto. Item ingenuae trium liberorum iure hon0ratae e3dem lex id ius dodit, quod ipsi patrono tribuit.
2 dimidium C ll 5 manum C d 8 lacunam in C non indicatam ob seruauit Lachmanno desiderantur fere talia: seu testari uoluerit liberta, in patroni poteState erat, ne testamento auctor fieret, in quo ipse hereSinstitutus non esset, Seu li 40 ut obstent Lachmann, obstit C li 33 po
44쪽
'DE iNIunus Iniuria si quidem atrox id est grauis non est, non sine iudicis arbitrio aestimatur. RirOcem Rutem aestimare solere praetorem : idque colligi ex sacto, ut puta si uerbe ratus uel uulneratus quis fuerit. a1 ractionum genera Sunt duo, in rem, quae dicitur uiu-2 'dicatio, et in persoD3m, quae condictio appellatur. In rem 'actio eSι, Per qu3m rem n0Stram, quae ab δlio posSidetur, 3 petimus: et Semper aduersus eum est qui rem puSSidet. In personam aetio eSt, qu3 eum eo RgimVS, qui oblignius est 3 θ n0bis ad saciendum aliquid uel dandum: et Semper uduer- sus eundem locum habet. Actionum autem quaedam ex 5 'contractu, quaedam ex facto, quaedam in factum Sunt. Ex contr3otu actio est, quotienS qui S Sui lucri cauS3 cum aliquo contrahit, ueluti emendo uendend0 locando conducendo et 356 'estoris similibus. Ex Dolo actio est, quotienS ex eo teneri quis incipit, quod ipSe admisit, uoluti furtum uel iniuriam 7 'commisit uel damnum dedit. In factum actio dicitur, qUu- lis est cxempli grutia actio, quae datur patrono 3duei SUS libertum, a quo contra edictum pr9etoris in ius uoc9tuS est. 208 Omnes autem actiones aut ciuiles dicuntur aut h0 0rariae.
3 -o eae Coll. 2, 2 suppleuimus it 2 gr3uis non est Scripsi secutus Sculum gr. non sit , grauiS est Coll. V Coll. V, graui rerum Coll. P lli collegi Coll. P, Colligit Coli V, collegit Coll. W II 6-2i eae Dig. 44, 7, 26 Suppleuimus
45쪽
47쪽
Pauli sententiarum hodie non supersunt nisi fragmentuo diuersis collectionibus petenda. atque fundamentum qui dena restituti0DiS eSt ea Epitomo, quae Legis Romanae Wisi gotliorum partem efficit. hoec Epitome in quibusdam Logis Romanae codicibus nonnullis se tonitis ex integro Pauli opere depromptiS aucta e St. accedunt complura capita in Iustiniani Digost A et in C0llati0num recepta, pauciora in Consultatione et in Voticanis fr0gmentis et in Appondicibus Legis Romanis e Wisigothorum extant, nonnullae denique Sonten 1iao in Lege Romana Burgundionum citBntur. Hos iuris libros qui compilauserunt Puulum uario modo tractauorunt. Coll9tionis enim et Consultationis et Vaticano rum fr3gmentorum et Appendicum auctoribus Pauli uerb9 mutare in animo non fuit: Collati011iS tamen auctorem, ubi
plures sententi3 S uno Capite complecteretur, non ubique Pri-Stinum eorum ordinem Seruasse ex huius oditionis titulis
apparet. contra in Digestis Pauli Sententias non minus quum reliquoS libro S ueterum iuro consultorum ab Iustinianis interΡolatos esse oon Sentaneum eSt. quod denique 3d Legem
Romanam WiSig. attinet, quamquam huius compilatoribus a rogo fila rico interpolandi facultas data non est, nihilo magis tamen eorum in tr8dendis sententiis fidos dubitatione exompta est qui praeterquam qu0d ad 4, 23, 40 ordinem sontentiarum mulctuerunt, A contextu earum manus non plane 3bStinuerunt. Sed mutilando saltem eos aliquot sententias interdum pessum dedisse 9d 1, 1, 2. 3. 4, 3. 4, 23, 3. psiam est. λὶ quamobrem dubium est, utrum s , 9, 2. 3, 6, 35, qu3U
Eandem fortasse ob causam in , 2, 4 uerbum finitinu deSideratur. Contra librariorum potius socordiu mutilatae uel corruptae Suniu. g. 2, 9, 4 extΓ. 2, 35. 3.
48쪽
Sententiae aliis uerbis apud Wisigothos, aliis in Digestis leguntur, a Wisigothis mutilatηe an ab iustinianis amplificatapsint: item e contrario dubium est, 4, 9, 3. . utruiti ab Iusti nianis in breue contractae an a WiSigothis uel uti antiquioro Aliquo interprete, quem l Sti Ρ3Ulo errore SU0 substituerint, dilatatae sint. quin etiam interp0lationis Iahem Paulus Wisigothorum in 3, 49, eo contraXit, qu0d 0ctio de modo agri eis actionibus adnumerata est, quae infitiando in duplum crescunt: nisi forte hic error duduin ante Legem Romanam Wisig. conceptam 113tUS et in h3nc legem eX P0 eXemplo pro pagatus esse uidebitur, quod Wisigothi excerpserunt. hoc utique modo eXplic3ndum eSSo puto, quod cuin alia et mi
sententia in Legem Romanam inrepSerunt. lnvertior quam Sententiarum eontextus fides rubri earum est, quae et in Lege R0mana Wi Sigoth 0rum extant et apud reliquos sententiarum auctores Digestis et Vaticanis fragmen iis excepti S occurrunti . nee tamen uerendum est, ne librorum in titulos diuisio non ab ipso Paulo profecta Sit immo tale opuS, in quo Secundum edicti perpetui ordinem iuris partes uulgo re ipsa inter Se non coneX3e e0utinuantur, Don 3Pte Sine conspicuis argumentorum iudicibus edi poterat si dudum tam in odieto ipso quam in edicti commentariis rubricae uSuuenerδnt. 3tenim Sunt rubricae, quae 9pud ali 0S 0uctore Saliter traduntur, v. g. 3 , 3. 3, 30. 3, d. i, 8. 4, 9. 5, 4 d. 5, 22 aliae ad singulas binasue Senteoti9s confict3e Sunt, quibuS Paulum pr0pri0S tituloS non pr esixisse indo colligitur, quod sequuntur sententiao nullo titulo ab illis separatae, qu9e non 3d rubri eam illis praefixam , sed una cum illis ad proxime antecedentem rubricam qu3drant, V. g. 2, 37, , 3, 4 A, 6. 8 3, 6, 37. 5, 6, 3. 5. 32, 5. 5, 36. aliae e0 ossen-dUDt, quod ea materia, cui propria rubrica adsignata est, iam ampliore rubrica quae anteeESSit comprehenS3 eSt, V. g. 3, 2. 3. 2, t. 5. 2, 6. 8: ullae denique per se improbabile S Sunt,
terpolationeS Supplementaque posterioris aetatis 3 gnoSctin' tur , ita ut ibi genuinas rubricas intercidisse apparet, ueluti
Consultatio in c.. 3 solo omissa rubrica non citat nisi librum sententiRrum. - Lex ROm. Wisig. cum reliquis auctoribus conseritit in rubrici SL 5. l, l6. l, 48. 2, 26.
49쪽
43 ante 3, 7, 4. 2, 3, 5. 2, 5, 3. 2, 33, l. 3, 5, 32'. 3, 5, 4. 5,
22, 2 : praeterea WiSigothorum culpa essectum eSt, ut rubri cae 2, 30 et 5, 30, quae genuinae esse uidentur, in Lege
Romana Sententiis alieno prorsus argumento inSignibus praemitterentur. quae cum ita sint neque pristina Pauli diuisio certo restitui possit, propter allegandi utilitatem eam librorum in titulos diuisionem, quae hucusque per editiones pr093g3ta eSt, retinuimuS: rubricarum quae interciderunt sodem
uacuo Sp0tio indicauimus neque earum, quas editoreS proprio Marte restituerant, Di Si numerum SseruRuimUS.
Quod ad fundamentum criticum attinui, quo h3ec editionititur: Logis quidem Romanae Wisigothorum cum editio
apparatu critico inStrues 3 non extet, ad hunc defeetum remouendum Do illa quidem supellex eritica sufficit, quam Hae-nol ad Arndisii oditionem congessit i , in qua tot errores com missi et tot lectiones 3b ArndtSii textu uariInteS omiSS3e SUnt, ut de fide eius supellectilis parum constet. it,que ad h3ne edi tionis partem nouum fundamentum iaciendum erat. et poSt- quam Coclicis Τhoodosiani Epitoma Wisigothica edoctus sum Legis Romanae codices in duas classe S discedere, in quarum alterBc0dox Monacensis D 2 nobis Ἐν saeculi foro VII et astato et integritate primum locum obtinet, in altera Ρarisiensis 4403 nobis Ll saoculi VIII uel IX, ad hos duos codiceS A me eXQUS-sos Pauli Wisigothici conisextum soro restitui: apparet enim reliquos codices nobis deli J, ubi ab illis libris primariis
discrepent, rarissime uerum Wisigothorum textum SeruaSSeet uix ullam eSSe lectionem in his Seruatam, qURe non ex
mendosa illorum i sectione focili coniectura restitui potuerit. in adnotatione critica plenam eodi eum M pt L discrepantiam non exhibui, quippe quae non in Pauli sed in Logis Bomonae
edition se dosideretur: adscripsi tamen uarias lectiones ad omneS eo S locos, in quibus ab utriusque codicis troditione recessiet singulare S 9lteriuSutriuS codicis lectiones eas, quae ueri aliqua specie niti uiderentur. Earum Butem Sententiarum, quae Epitomae ex integr0Varietas scripturae ex Paulli a Visigothis opitomati codicibus: collegit Gustavus Haenet. Bonnue 4 834 cf. Corpus iuris Romani Ante- iustiniani Bonnense I p. 363 Sqq. J. ὶ Codicem Parisiensem 4403 iam olim Henricus Degenvolti, quitum Pauli editionem parabat, confulerat eamque collationem edendi Donsilio doposito ultro mihi obtulit: qua in codice denuo tractando
50쪽
Ρauli libro in quibusdam codicibus interspersae sunt, plenum
apparatum, quoad eum nanciSci Potui, congessi. quorum codicum princeps ille est, quem Culacio post untium 4579 ciuitas Vosontina dediti in hoc enim integri tituli 4, 6 L.
4, 2 4. 2, 2 h. 2, 26. 2, 31 restituti eXtabant et praeterea seri tentia 5, 33, 8 suppleta erut . cuius codicis Iectiones, cum ipse codex periisse uideatur, ex Culacii Obseruationibus 2 o. 4 33. 35 - 9. 24. 22, quae anno 158b prodierunt, uolpotius, quoniam hunc librum ipSum nanciSci non potui, sex odis totis Cuiuoiana a. 4586 enotaui. in reliquis Epitomao supplementis edendis ancipitem editorum fido in abicere licuit, cum hodie aut iidem codicses, e quibus illi hauserunt. aut simillimi eademque auctoritate praediti supersint. horum autem sicubi plures idem supplementum praeSinni, non Pluribus quum qui ad traditam lectionem eruendam sufficerentuSUS Sum. quid autem singuli codices j ad haec supplementa contulerint, hoc loco quaSi per indicem enumerabo. Extant igitur
titulus 2, 26 integer in Vaticano rog. 4050 j .
, 3, 4. 3. b. 3, 32, 5. 4, 33B, 3. 3, 41, 6 in L et in Aurolianensi 20 nobis M, in hoc praeterea etiam 5, 4, d. 5, 33, 8. 3, 3, 3. 4, 32, d. 3, 33B, 3. 4, 6, 2' in Eporodiensi 35 nobis V et in Rosumbino, in illo etiam 5, 33, 8.
, 7, 4. 5, 1, 35. 23 in Parisiensi 4 409 et in Vaticano reg. 40 8 et in Bornensi 263. 5, 4, 35 in Parisiensi S. Germani 366. b, 4, 2 in Parisiensi 4440. 3, 32, 5 in Parisionsi 4 42. 3, 41, 6 in Parisiensi 4408. Dubium supplementum pr3estat Paris. 1 405 inter 1, 43η, 3 et 4 p. 56, 44 . praeterea ex Vaticano reg. 3 28 ad 4, 23, 3
uocabulum ruinae additum recuperari poteSt. reliqua omnia,
quae ab editoribus ex additamentis unius alteriusve codiciSLegis Romanae uel ex Epitoma Aegidiana suppleta esSe in huius editionis notis commemorabo, Pauli non sunt, Sed ex glos'
ij CL Baudi di Vesine ad Cod. Theod. 4, 4 , Haenet in praelatione ad Legem Rom. Wis scripta p. XVII. LXXXIX. J Codices omnes saeculi IX uel X sunt: descripti sunt in Haenelii praefatione Legis Romanae editioni ab ipso curatae praemiSSa. δὶ Cf. Degenhoth in Commentationibus philologis in honorem Th. Mommseni conscriptis 877 p. 646 Sqq.