장음표시 사용
121쪽
res nota : sanguis est caro potentia proxima ἰquia leuissima alteratione mutatur in carnem: panis potentia remota; quia non nisi praeuiis multis alterationibus in illam mutari potest Prius enim verti debet in chylum, deinde in sanguinem, postremis in carnem. Materia illa quatuor elementorum communis est omnia potentia ; quia ex illa & primis contrariis fieri possiunt omnia. Hanc potentiam materiae placet familiariori exemplo declarare. Heparsanguifica sua facultate ministerio caloris ess-cit sanguinem, id est, quatuor humores simul:
quomodo ZIgnea chyli portionem conuertendo in bilem, aeream in unguinetia, aqueam in pituitam, terrenam in melancholiam. Faciamus moderatum illius calorem intendi & degenerare in febrilem; producet bilis non naturalis varias species, porraceam,aeruginosam, glal eapy, caeruleam, atram. Vna eademque adnumerum materia pro caloris intensi vel remissi gradibus in tot rerum Ficle 'mutatur. Dixeris ne omnes adhu fuisse in portione chyli
inflammabili, an potentia'parumne refert utrudixeris 3 ne potentia quidem insunt, inquis, nisi remota, eaque non naturali. si is essent,s remaneat tem en
QVamuis haec quaestio ab initio disputata
fuerit, nihilominus quia iteratur, reco-
122쪽
MANIA. ,. I quenda nobis est. Manetne an diuisis eadem crasis quae erat in-ὶ Minime verδr liud enim est totius, aliud partium temperamentum. Concentus omnium ritu in unumerasphantiunt est temperares Emutaratius, singula distractae a toto suum habent proprium. Serum , caseus 5c butyrum habent singula suam cram disserentem a Mali lactis, quam uis coniuncta efficiant lac &illius crasim. En
sentia magnetis non potest eam Himetinere
quam totum : quia es actionem requiritur
materia certo modo sempsata & formata, quae tollitur essentiae extractione. Si vestraeessentiae agerent per se sine materiae adminiculis, ut intellectus illumanus, posssent extra mixtum eam agendi vita retinere quam habebant iunctae materiae. sed formae physicae egent corporeis instrumentis, quibus destitutae, aut feriantur, aut aliunde actionis suae principium mutuantur. Faciamus igne chymico & artificiali separari posse ab oculo saluum &incolumen spiritum visivum, retinebit nepotentiam videndi ' Separetur auditorius ab aure, quidni audiet e quia ad audiendum opus habet materia certo modo temperata & conformata. Extrahe de iecore quintam essentiam, retinebitne vim sanguificam ξ Essen- γ-- i
tia succini trahitiae paleas 3 Essentia ossis. milui piscis trahetne aurum P De hac quaestione quid ipse sensetis , audiamus. Anti- gramaniae pagina Π9. Est in tuis quaedam compositis ruae in parissus diremptu e te nequit
123쪽
r1: LIBAVI. Nihilominus quia his vel ut aculeis sentis repungi, respondes conuitiando pro tuo more. Gumi Censor ebrio orum sinniantium modo. Crede mihi nis philosophia. qua tu es alienissinius intra fines modestiae me retineret, non
abires impunitus. Mirum est quod de tuo su- rore nihil remittas. Hoc solum habes commendabile,quod bene noris maledicere. Ad pag. ' Decimum a umentum risu de num es. Elemeta repli esse in ma negari non potest: quia in ea tande res bluitur. Verum quia insunt viribus, neque enim ignis inest calidissimus, sed, suo contrario temperatus, dicuntur potentia seu indefinite 1 ne se. At neque definite, neque indefinite insunt sal. sulphur & mercurius, sed eo modo quo quatuor humores in chylo, aut cor in sanguine, potesia scilicet. Quid ergo sibi vult Aristoteles, cum scribit secerni primum cor a natura de materno sanguines Vult secerni materiam cordis non cor. Sic igixur te auctore ratiocinemur: o modo natura secernit cor de menstr*o, eodem Chymici sua prineipia de mixtis.Atqui natura non cor ipsum,sed materiam cordis secernit de sanauine materno. ergo chymici n0n sua principia quasi iam existentia, sed materiam suorum principiorum de mixtis excernunt. Natura suggerit materiam, Vulcanus adiicit
form m. Galem pCongenerem sibi, soc est,
'iolentana, neque naturalem, neque naturali
analogam. Dicam facilius. Id solum vere&
124쪽
proprie steris quod actu inest sie
proprie secerni' dicitur humor morbificus amassa sanguinis per crisim, sic renes a sanguine secernunt serum, lien limum, vesicula fel; sic
serum, caseus & butyrum a lacte secernuntur: Improprie vero dixeris secerni chylum . pane, sanguinem a clivio, cor a sanguine. melius dixerissericor ex sanguine, sanguine ex chylo, ch Vluiex pane. Similique modo si vere& proprie loqui velis, dicendum est, Vulcanum portionem mixti inflammabilem mutare in sulphur, Aaueam in liquorem mercuriale. Cuius sententiae teipsum auctorem citauimus dis qui sitione ad pag qT Adpa'so. Vt demonstrens vestra principia actu inesse mixtis non tantum habetis hoc argumentum familiare se fert aliquam
jpeciem veri,incautos tamen fallit: μι illas paramus, separata oculis sub Emus, quare ergo tam ob linate negnis inesse ' Verum vos ipsi dis soluitis mixtacton natura. Videmus quid eninatura omnia in elementa, nihil
videmus a naturam vestra principia dissolui, siue corrumpatur putredine, siue ustione. si vultis vobis credi, docete sensu aut ratio i)r, rein elementa. sic in vestra principia mixta apum' reddique stulphur sulphuri, salem sali, mercurium mercurio. Nam cum omne finitum detractione finiti tandem absumatur, nisi ele- menta Nunirentur suas toris, iampridem ortus
desiisset. Dic bona fide,si obseruaris unquam
125쪽
I11 Lis A v I in cimeteriis vestris cadauera Germanorum resolui in ignes fatuos,qui retiniantur igni fatuo,
distatui in hali nitrum, quod ad primum hali-
nitrum veluti ad suum principium reuertatur; resolui in mercurium,qtai toti suo homogeneo restituatur : hoc enim neces le est, alioquin iampridem uniuersitas periissset. Volo te iudice litem istam dirimere. Tu ipse negas in-essse potentia nisi remora, eaque non naturali; defendis nunc nos illis ut principiis constare& nutriri. Cotra Gramanum affirmas eos desipe re qui nos ex illis constitui & nutriri existi mant. Ex tua assertione sic argumentor: Libauius constat igne fatuo & hali nitro. actune' non esst verisimile naturam doctissimo Liba uio dedisse spiritum fatuum ; non credo, e iam si ipse assirmet : tribuo hoc consuetae hominis modestiae, qui de se solet sentire&pr dicare abiectissime. Malo igitur quod reliquum est, ut illo constet potentia non actu. potentia inquam remota, eaque non naturali.
Estne spiritus aquae sta is idem cum spiritu vini, spiritus pomacii , aut pyracii idem cum pomacii aut pyracii spiritu Non videtur. Nam ut idem dicitur tribus modis gene re, specie & numero, Idem numero rursum tribus modis, accidente, proprietate & essentia seu definitione : Ita res totidem modis a se inuicem disserunt : Atquia tia ardens specie
dissert E vino: trassit eniwn aliam quoti amoJn aquὴ renitimus, quia omnes
aquae stillatitiae sunt aquae artificiales: neque
126쪽
MANIA. 123 enim naturales, quia non sponte nascentes, non minus artificiales quam caeterarum artium opera, quibus natura materiam suggerit.
rs formam. Secundo differunt cras , quia disserunt caloris intensione : neque enim i mere dicuntur ardentes. Pomacium & pyracium refrigerant, eorum spiritu intentercati
faciunt : qstia af pleo hanc vim ac tirunt Inde forma, vis, 'proprietas, quinetiam defi-stigo diuersa, quia genus d rens & qualita es disserentes. Quid est vini aqua ardens Z Est aqua stillatitia a calore potenti s rex rar c.
facta, in vaporem soluta & concreta vini m teria. Tantum dissert calor aquae ardentis E calore eius vini a quo processit, quantum calor ignis a calore aesis. Faciamus etigo aerem aucto illius calore & rarefacta materia conuerti in ignem, &suam formam se mae ignis permutare: nihil erit utrique commune praeter materiam , quae eadem numero manens 1 calore potentiori alterata in auXm Civiliam transiuit : eodem modo vinum 1 calore potentiori rarefaehum,&in halitus conuersu vertitur tandem in a
quam ardentem : Tomitur ignis erat
in aere, eo modo aqA 'gens & illius spicutus in uno. Atqui ignis non fuit in aere nisi D ntia seu materialiter : ergo neque
spiritus aquae ardentis in vino. Esto tu arbiter istius controuersiae. Fou kne , inquis,
127쪽
azψ LingvΙAtqui de vino destillate aquae fiunt vini corruptione ; ergo non potest te iudice aqua ardens dici essentia seu spiritus vini. Plura Libauius loco dicto. Si vinum consistentia aqueum, unde illi calor Acoelo & solo. Cum sanguis sitaqueus, unde calidus p A multiplici coctione. An coctione quoque secretis luci ogens calor ac cedit vino Empedocles definiebat vinum aquam quae putruit in vite. qua definitione includebat cum materia causam essicientem Veteres enim σεψιν pro πέψει usurpabant,um
de Athenaeus scripsit lunae tepore fructus putrere, id est, coqui. Hoc sensu scripsit Hippocrates lienteria alimentum reddi dimiitD, incoctum i est pug o quaedam ad corruptela, quae sit caloris alieni victoria ; est putredo ad perfectionem, quae fit vi caloris naturalis coeli semina humo mandata putent prius quam germinent. Hoc modo Empedocles siniebat vinum aquam putrem. Ad pag. 3I. Reprehendis quod scripserim vinum a calore resolui in vaporem, tamen Medici spiritum naturalem volunt fieri ex vapore sanguinis, &
evaporationis nomen pro αναθυ ιμο im seu expi
ratione omni solet usiarpari. Hippocrates vaporem scribit esse materiam ventorui . Voloramen tecum crassiorem vini partem . quae facessit in aquam resolui in vapores, tenuiorem
vero ex qua fit spiritus aquae ardentis, dissolui in exhalationem, ut sit vapor materia proxima
128쪽
quae inhalatio. spiritus: vint m communis triusque materia. Sic aqua est proxima materia vaporis, Vapor pluuiae niuis,& grandinis. Non est grando in vapore, sed sit ex vapore: non est aqua ardens in vino, sed fit ex vino. Crassior portio vini abit in aquam. tenuior in spiritum. Ad pag. sa Duodecima rario talis est: Videmus quotidie aerem mutari in aquam, vicissimque aqua in aerem : Atqui aer est decuples d aquam :ex una liptriquae fiunt decem aeris. Itaque si
elementa constent sale, sulphure,& mercurio, quoties aqua mutabitur in aerem, toties ex una
libra salis aquei sient decem salis aerei: ex una
libra sulphuris aquei fient decem sulphuris a rei. Quid respondes Ignis fatui primogenite Iam docui Milonitrum inesse in quo AEqustra,
In dinum durito 'τι si caret arte. Vt vites scyllam incidis in charybdini nam ' ins halonitrum ex tribus principiis squae singula mixta sunt) compositum, si t aeris simplicis simi principium, ex una libra halonitri aquei
fient decem aerei. Sic, Dum 'νitunt',i ditia, in contraria currisne. Decimitertia, &c. Tantum aquarum non est sicco pede transeundum. Haec quaestio non est percurrenda atque, ut dicitur, leni brachio attingen Ia. Quercetanus constituit Medicinae
quartam seistam ab Hippocratica principiis, causis, signis,& remediis disserentem. Hippo
129쪽
, funda latum constituit; uc ex eorundem a me lita nes fere morbos exoriri asseuerat: quia aut sunt intemperies, aut m aliqua partis aut totius intemperie. 1ntemperie totius includo febrem; Intempeste particulari cum
materia, quatuor morum species, quos totidem humores committunt. Quercetanus
mauult ex trium principiorundiset illos Hippocrates pro quatuor lix spori
varietate thuituit remedia, singulaniae accommodat suae cauta, venae sectione sanguini; peccanti bini cmaggum,pituitae phlegmago-RUm. Ouercetanus moi s salss sale; sulphuris sulphure percurati Libauius de istis morborum causis & remediis quid sentitὶ Clientes videte,
ne praeuaricetur,& vestram causam prodat.loquere tibaui.mi ideliseipso scusZquid i in ames Medicus 3 Ecquis bonus genius hoc responsum. tibi inspiravit' mentitus es hactenus cum pro veritate principioru chymicoru disputasti,quae tu ridicula & phantastica esse alias non semel a rmasti: nunc resipiscis, perge isto pede: est enirn aliquid sero sapve cu Phrupibus: sicquenaecia ratiocinare : Effectus arguit iratura suae caulae,conclusiones sunt veluti effectus principii;quare si cibclusiones ist. e sint fallis, morboa
oriri ex immoneratione salis , sulphuris aut mercurii, eosdemq; similibus, ut morbos salis sale, percurandos, quis vel ex hoc solo no concludat trium istorum principioru assertionem esse vanam & fallace'Quare faues cause, cuius effiectus respuis3 Potesne iudicare c5clusiones
130쪽
MANI R. rij Alsas, si principium ex quo dependent, sit ve tui Schola ouartam sectam idcirco reprobauit, quod intro cepetiit soles A Dorbstrum cau- . sas,remedia ad hunc diem iret sta tur patrocinaris istius sectae asseriori aduersus scholae celeberrimae decretum/Finirem hic,quia extorsit veritas a siuo aduersario tacitam retraefatione, nisi ut canis redires ad vomitum
Aristoteles distinguit so dat philo phoi
, quod sophista disputet ad vinir m, philoso-
phus ad veritate,Imb doctore disticuit a disputator eo quod doctori res sit cucupit erudire: disputatori vero cu' que conatur etia ex falsis non tantuni ext milibus superare.Agit dstpestior craesp6 Inste te summo iure urget illu aliquo falso concellotan qua vero, fatis'. illi est,si dicat probabilia de quibuscunq; potest artibus in suam opinione adducat. Hoc discrimen patere potest tuo exe-plo:Disputas enim aduersus scholae Parisiensis
iustissimu decretu, no tam veritatis, qua Victo riar & contradicendi studio.Caeterum haec crabe non fuit toties recisquenda.Nos sensu de ratione monstramus concurrere quatuorHippo.
crati d generationem mixtorum Omnium, resoluto a calore alieno utroque liti mido,terram permanere, singulaque reddi sitis totis.Possisne de chymicis principiis ideo sten. dereZ Quidni, inquis, nonne vitium distatuitur in spiritum ardentem, aqueum humore & lena ex reliquiis crystalli secreti Agnosco Hippocrati selementa, ignem enim appellas spiri liquorem mercurial Cm,