Quaestionis de Cornelii Celsi vita pars prior

31쪽

tus Peg Iana sectam addictas alius otiiquo A RImTIU CREsus, Grammaticus. Ut I1quos omittam quos vi cognoscor Volit, videat noti . ad om Il. l. II. c. 4. p. 36. o. ALB. FABRICI B δώοtheem Latinas, ab Io AUG. ERNESTI, Lipsisu,

- , 7 3. ditae. Exum multo etiam major numerus est reo.

tiomm virorum doctorum, qui cum in libris CELs1d medicina ipsis, tum in his quaestionibus ad vitam ejusdem pertinentibus versati suu sententiasquo valde dives a Proposuerunt. Itaque quidam ex iis Maeniitemni qui ConMALIUM CELAUM AUGUAT Im Po Naiore vixisso uasque artos medicas scripsissedi rout a quibus alii dissentiuiit, contendentes, natum quiuem esse CELAUM AUGU TI aetate, sed non Prius quam argenteo seculo composuisse Ii-hros medicos. Alteri autem TIBERIO vivonto eum vivere faciunt, alteri CALIGULA. At sunt quc que, qui aetatem ejus ad N ERONI tempora et I RA-oΛNI etium proferanti eque minus discrepant iatici de praenomano CORNELII CELAI, de patriaricis ac pro fossione. Hi enim ex iis Au REL HPraenomine ornant CORNELIUM , AUU vero illi. Nonnulli eum Romanum, oro uensem salutant alii md plurimi patriam in medio utiquo relinqui ut quamvis omnes fero do O cougruuili, quod plurimum vitae partem CELAU Romae du-gurit. Ad professionem autem ejus quod attinet, reperi utitur, qui CELAUM medicinae scientinunquam iusti ucium fuisse mutuo negent opusquM,q i Mi is modicina ab eo compositum AExstat, Un-

32쪽

. Taionem esso ex Graeco aliquo auctor asti persuadeant. Mi vexo i largiuntur, ut imbutus quidem fuerit studiis medicis, sed modo, quatenus a partem offecerint philosopliciae. am- quo ad aliorum, praesertim Graecorum 4 Philosophorum Aemplum CELSUM quoque philosophum studuisso ponunt arti medendi tanquam gravissima.

omnium, utilissimae ac nobilissimae, ne eam tamen unquam exercuisso. Atqui his contrarii non solum cognovisse eum contendunt, sed fecisse otiam

modicinam iique ipsi in duasi discedunt partes aliis nompo judicantibus, eum fuisse me ndi artificem

non nisi artis amore et studio adductum, aliis vero non dubitantibus, etiam quaestui eum aer viis se atque lucri causa artem alutavem

maxime esse professum.

Sed tamen in tanta rei obscuritat atque dub latione, et sententiarum multitudine ac variolata quam difficii sit, certi aliquid explorare idque a gumentis probare, facile intesigitur. Quo accedit, ut, quieunque viri hac in quaestione versali sint,

quamvis diversi de re ipsa discusserint, tamen omnos .fero in eo convonerint, quod ratioue proferroni, in quibus nitorentur. Quas quidem opiniones a rumque Buctores, cum major sit numerus, jam longius esso singulatim enumorare; sed proposito nostro convenire Visum est, eos praecipue Profero, quibus Hurima est dicendi copia auctoritasque judiaeti. Itaque primus, qui commemoretur, dignus o Quaerit O RHODIus, vir immensa doctrina instru tua , quo conscriptam inabomus M a P vitam

33쪽

quas iteratae odition dissortationis ejus do aria ad otii montσm, Halhiae, anno 1672. . tam inl anorum, anno 1691. e. a HOMA BARTHOLINO adnexa atque xindo aliis etiam CBLs librorum de inedicina editionibus, ut Almelooenianis omnibus, Krausianae, Lipssae, anno 1 66. . et Blpontinae Primae, anno 1786. . praemissa legitur. Quae quidem Hom quaestio etsi non minias, quameaetera ejus opera, insigni splendet et incredibili re eruditione squalet tamen multis etiam erroribus et vituperanda quadam judicii inconstantia, quam jure castigavit Io BAPTIAT MORGAGNIUS, Vir

super aethera notus, in prima Missolarum suarum iri Aur. Corneιium Celsum AJo iaptist Vul iummissarum Quae quidem epistolae, quarum in Prima et quarta CELSI vita sententiaeque criticorum de ea Propositae attinguntur, integrae reperiuntur in ORGAGΝl cistisetilis miseellanais Venetus, annos 63. sol pari. 1. item in editione CELs Argentorii, anno 1806. . Vol. II. et aliis ejusdem auctoris editionibus. Praecipue autem huc omnia portinent, quibus medicina et medicorum historia ad argumentum sui3jecta est, scripta; quorum plurima corto CELSUM nostrum ejusque vitam magis minus o tingunt. Sed aeteris opiosius subtiliusque disse merunt de hac o DANIEL CLERICus in vere suo historia medicinae, inseriptor Histoire do a -

34쪽

proprio judicio suspenso controversiae causam ave enarravit SPREMELIUS, Vir per timem Europam Celoheri unus, in prauolaro suo opere, quod insoriabitur Versuch iner rogmatis en Mehiinto Aretneuunae, Non ΚuRT SPRENGEL. Mallo, arLII. anno 1 93. . seci. 5 - 4. P. 0 sqq. Accuratius vero

in hane rem inquisivit Io ALB. FABR CIus in ι- flioth. ne ex odit. R NEWT, Tom. I. l. I. . . p. 36 sqq. letis otio Est autem Io.LUs. 1ANCOXIUA, vir seculi praeteri apsi doctissi ri,ias Archiater tu auso resilens et postea otentissimi lectoris Saxonici ad summum Pontificem 1 ogatus qui innitim copiosissime, subtilissimo eo egantissime disputavit de CELA vita in Miseolis dilodochia snt prolinis solutisque, Mus otians et ita

a reo erusino Roma vis in riasticoris uti mnali hunneiis in delicio nobilissima Aiasidotae gontis ad

amicis simum ieronymum TtRABosCHlUri, talicaelii loravia historiae conditorum, inlice e scripsitat hoc adornavit titulo: Leeter sopra A. Cornelinc elio I elebre abute troiam TisaboseM. Roam 17z9. . Quarum epistolarum conversio exstat ex Italico in Germanicum sermonem a clarissimo D. CAR CHRisT. RAosio edita si litteris ab Odomad BrANCoΝiu conscriptis ortu, Lapsia B, imo 1 81 8. 'itome vero earundoua epistolum in Lo tina a BIANeoNio ipso paucis anni post couiaci

35쪽

hunc quid. virum, qui noti solum accuratissime ovilegu eos . quicunque exstant iii uterum eripiq-mun mouumentis, locos ad vitam CELAI ostri ape-ctqntes, verum otium iisdem ita usus est, ut novasariquos inde conjicero sententias ingeniosasque et

quum sumissime eas argumentim stabiliro studoret, hun B NCONIUM, Inquam, 'quidem in acie mea quaestiuncula maximo sequi statui. ec eo amovcqnsilio. ut quidquid ille in medium jam attii loris. ego sep eierem, Vel interpres ejus ivm Ahisi viri;

sud, ut denuo e Xaminarem sententias ejus et argu men rationes: easque in iudicium revocarem severum

quidum, sud justum quoque Etenim vir ille tieet

ingenio si eruditione χη ornutissimum Praestitit, nommnquum tomen etiam novitatis . contentionis L Mutationis oujusdam cupidior, quom volitatis mihi visus si Itoque, qua inis in uti iversum praeolarB dispumvorit, aliquot t&muit in Moois non dubiiisu, quin fusa siqua Misso nil subtilitate inrtibusque sopbistarum floretur vivi miique On.stis istis et Idu bilibus, rassau, rem, suam ageret. Atque ie- Vex os uiat est ingenii Hoctrinaequo dum inset singulari quadam orationis elegantia magis, quam rei veritato commuitem fero et aequalium et posteror m quam quidum summa ambit hue set iuvat, admirationum siquo, adprobationem. Itaques pon-

36쪽

victum eiqno de plurimis certo Iocis consentientem videmus inter alios ipsum KRAumon, doctissimum et acutissimum criticum, in illa, quum ommemoravimus, epistola, quae operis Biancon an eooemsioni x Italico in Germanicum prasmissa legitur. Atque idem fere nupe rime coidit medico Ticinensi DE CAIAPP in libello inseri pro Deorno auae

ere e alia condietione Mersonale in Aulo' Comeno Celso. Discors mediet-fιologie di ius y Antonio DEL CHIAPPA medie in F M. ilano 1819. 12. Quorum discursuum auctor, plenissimus amore erga. CELAUM ejusque studio multum imbutus, cum maximo sibi proposuisse videatur, argumentis probare CELAUM revera fuiss medicinae artificem; iasdem tamen reliquam vitam silentio non plane praeteriit,

sed paullo accuratius etiam attigit iti discursu X. X et XII. Sed in hac gravisiam controversiae parte maxime etiam BIAΝCOxiii sequutus est. Atmqui LEONARDO ARGA, doctissimus subsilissimu que Italiae criticus et dignissimus prosocio CE rBIAΝCONIIquo popularis, quamvis huicco de' non nullis, quae vel recte via probrebiliter saltem de im lius vita disputaverit, justam meritamque tribuerit

laudem, non caecus tamen ei asseimit, sed tu Retiam opposuit eaque gravissimi momenti argumenta, in praefaeione ad suam editionam A. Cornσω Catii linorum do meditana Doram accuratioram,

Varonao anno 1810. 4.

Sed quidem, uti diversas sontentias ab - viris doctis tropos tas quos in quaestione de κLae viis

37쪽

argumenta BIANCONI objecta quam diligantissimo examinavi et momentis eorum collatis perpensisque meum adjeci, qualecunque est, judicium ita tamen, ut BIANCONII, copiosissimi illius atquo subtilissimido hae s disputatoris, maximam semper haberem rationem. Quapropter eundem etiam, quem Io

servavit, equidem omnino sequutus sum rerum ordinem. Caeterum autem ad ea, qua Vero Pro

xima mihi visa sunt, idem fero pertinet, quod CBLsus ipso do suis judiciis alicubi eloquutus est.

Ea, inquit, aque addicta alterutri Opinioni sunt, nequo ab utraque nimium abhorrentia, sed media quodammodo inter diversas sententias. Quod in plurimis ontentionibus d rehendere licet, sin ambitione verum scrutantibus.

Tripartita vero exit haec nostra dissertatio. Primum enim disputabimus de aetate potissimum, qua CORNELIUS CELSUS vixerit suasque artes medicas scripserit tum de praenomine, quo usus sit, et tertio de ejus professione. Sed tamen haedissertationis artes cum ita innexae sibique invi cem implicitae essent, ut vix aut ne vix quidem accurato dividi et stricto sejungi possent occidit,

ut in earum priore maxime quidem Proposita esset, in qua versaremur, haec quaestio de CELSI aetate, nequaquam tamen Iano consecta et ad finem perducta. Sod in secunda etiam et tertia dissertationis parto plura occurrent ad hanc materiam spectantia eaquo gravissimi momenti. Atque idem fero deprehendetur in ea parte, quae in considerando CELSI praenomino Vertitur amquo praeter id

38쪽

18 .

Ipsum et rationes quasdam, quae ad aetatis qua stionem Pertinent, Patriam etiam et reliqua a CELso quidem composita, sed nobis deperssita acriapta ibi attingemus. Neque tertia denique Par eui CELs professio ad argumentum subjecta ea ita ut inquireretur, an medicinam, de qua volumina concinnaverit, ipse quoque didicerit atque D cerit, nec ne in hac materia subsistet, verum no nulla etiam argumonia complectetur reliquia qua stionibus utilia. Quibus duae commentationes doxobus ' ad exercitationem artis salutaris ipsam propius spectantibus adjectae sunt, quippe quibus anta uer autum commemoratis hic dissertationis 1 cus accommodatior esse Videretur. Quarum altera usum tractat, quem medicina apud veteres habuerit contraria dicta altera vero coli mo bum, quem TIBERI CAESARI Principatu Primum ireepsisse PLINIUS refert.

39쪽

sis igitur de studio HIPPOCRATIS et CELSI, --

cipum illorum antiquitatis medicorum, Praemissis expositoqus nostro consilio, quod potissimum equi statuimus de CORNELII CELSI vita disserentes, ad priorem dissertationis partem jam accedamus et inquiramus, quo ae V CELSUM Vixisse et quo viata tempore Iibros de medicina conscripsisse vero proximum sit. Tripartito autem dividi possunt sententius de hac re a viris eruditis recentiorum temporum allatae. Quidam enim ex iis inEnio Imperatoae CELAUM nostrum Primam lucem vitas adspe isse eamque ad TRAIAΝ usque imperium perduxisse putarunt Iidemquo CELSUM ex ordine scriptorum aurea aetatis utiqu' remoVentes, unam . officiunt partem. At Vero hi multo longius, quam fas est, eum proferunt ' centum fere annis recen tiorem faciunt, quam nostro judicio fuit. Qui cum idotieis careant probabilibusvo saltem rationibus, quibus hanc suam opinionem adjuvent Vix etiam ac ne vix quidem jus dispulandi de hac maloria habere, neque ampliori egere videntur refutationc. COLUMELLA enim in pluribus locis librorum suorum de re rustica CORNELIUM CELAUM suae aetatis laudat vietorem. Cujus videat, cui Placet, I. I. . ., 14. P. 394. ex edition Seriptorum Boi Bustieas

40쪽

Veterum Latinorum a M. ATTm GEANERO, Lipsiae, anno 1735. curata, Porro l. III. o. T. f. . P. 489 et t. IV. . . . . . 502. Sed L. IUNIUM MODERATUM COLUMELLAM floruisse CLAUDII Imperatoris tempore, circiter annum DCCC P. U. C. neque Prius, quam anno, DCCCLII. TRAIANuκ adeptum esse imperium cimus. Sed LINI etiam

testimonium contrarium est illorum virorum opinioni. Deprehenditur enim CELSUS inter eos auctores, quorum scriptis PLINIUS , unde naturalem suam historiam hauriret, usus est. PLINIUM autem constat eodem anno, quo TITUS imperium susceperit,

,eilies DCCCXXXIII. . . c. Vitam Posuisse, postquam huic Imperatori ipsi suum praeclarum

.pus a Naturas Historia dedicasset. Undo con sequitur, ut CELSI, auctoris a PLINIO citati, scripta minimum viginti annis ante TRAIANUM Imperatorem

exstiterint. Altera vero Pars eos complectitur Viros criticos, qui natum quidem esse CELSUM nostrum AUGUATonorente, utpote aurea aetate, Verum eum attigisso etiam aevum argenteum atque ad TIBERIUM, CALI-oULAM, CLAUDIUM e ΝERONEM etiam Imporatores

pertinuisse contendunt. Qui ipsi iterum in duas quasi discedunt partes. amque alteri eorum genitum osse CELSUM sub exeunte AUGUSTI imperio et sub sequentibus iis, quos diximus, Caesaribus scripsisse opinantur. Alteri vero natum CELAI in principio Augustea aetatis, et in fine ejusdem vel exordio ad summum argento seculi compositionem artium medicarum ponunt. in iii