Quaestiones Zenodoteae

21쪽

λ Plaeet Seliraderi coniectura, qui pro verbis traditis φ τε βίω seripsit τω τότε βίω nam et quomodo natum sit mendum fastile intellegitur et sententia plane apta procedit aliter censet indorsius, qui litteras τε removit.' Codice H Vat. habent Ζηνοδοτος. ' Dindorf, Sehol Graec in Hom. Od. l. l. Zeno doti nomen intextum recepit. Sed etsi hoc loco fit mentio Aristarchi et Aristophanis, ut praeterea Zenodotum Ephesium laudari suspiceris es Wolf, Protegg. ad Η0m. p. 199), tamen cum scholii partes tam male O- haereant, nihil Obstat, quominus de Zenodoro cogitemus Optime enim ad Zenodorum, quem auctorem libri de consuetudine Homerica Ompositi fuisse demonstrabimus, redire sententiam διον ὁ ἰχθυς καὶ τοφεροντο adn0tasse satis habeo. Diss Hal. XI. 10

22쪽

significetur pus, quod sch0liasta ad Il. 6 356 nominavit περὶ τῆς 'O μ λ ρου υνηθείας. Quod cum Hesychius attribuerit Zenodoto Alexandrino, in cholii Homerici de nomine non c0nstat, ubi et Zenodotus et Zenodorus assertur. Et nostra quidem aetate, ex quo Wolfiusi hanc rem in quaestionem v0cavit, viri docti in diversas abierunt partes aut expungentes enodori nomen aut defendentes. Iam id facile concedes multo esse verisimilius Zenodori n0men mutatum esse in Zeno doti notissimum, quam Zeno doti nomen in enodori. Neque difficile est ad do- monstrandum aliis quoque causi commendari c0niecturam, retinendum esse nomen enodori iis locis, quo modo attulimus. Nam neglegendum non est in codice antiquissimo B constanter servari Zenodori nomen, cui in libris manu scriptis aetatis p0sterioris en0d0ri nomen substituitur. Accedit quod in schol. Λ

Zenodori nomen repetitur. Denique in codice Atho invenitur libellus ), cui praescriptus est titulus Ζηνοδωρου του περιύυνηθείας επιτομηὶ Quae cum ita sint, illud pro explorato habemus librum de consuetudine Homerica compositum ad Zenodorum quendam redire, ut Hesychium, qui illud pus Zeno-d0to lexandrino tribuit, errasse sit statuendum. 3)Iam sequitur, ut Schraderi sententiam h refellamus, qui non

solum commentationem περὶ γῆς μηρικῆς 6υνηθείας, sed etiam libros προς Πλατωνα περ θεων, λιοεις μηρικων ἀπορηματων, εἰς τὴν uotodo θεoro νέαν enodoro vindican-λ Protegg. ad Hom. p. 199 adn. 66. ' Hoc argumentum primus protulit Duenige p. 26, cui adstipulatur Schrade p. 429. y Cf. Miller, Melanges de liti Greoque, Pari 1868, p. 407-412. De auetoritate huius libri paulo infra dicemus. ε Zenodorum intellexerunt Wolf p. 197 Duenige p. 25 Schra- de p. 429 L Roche l. l. p. 19 Lehrs De Aristarchi studiis Hom. p. 199 Nauch, Mel. GreeO-Rom. III p. 164. Pro Zenodoto pugnaverunt Heyne l. l. VII p. 430 485 sqq. Muelget p. 282 Osann p. 3 Schmidi p. 253. Rem in medio relinquendam esse censuit Meier. Quae8t. Andoc. - Opp. acad. I p. bl 8qq.).' Leopol Colin, Quaest Eust. Diss Vratisi. 1878 p. 8 adn. U8que e processit, ut diceret: ad Zenodorum referenda sunt, quae Suida s. V. Ζηνοδοτος λεξανδρευς tradidit'.

23쪽

dos esse arbitratus est, etsi sic quoque locis nonnullis ad mutationes scripturae traditae confugiendum esse ipse conce88it.

Supra probare studuimus in vita enodoti Alexandrini inde a verbo γραφε initium capere librorum tabulam quod cum aeque Schraderiis censuerit, ab opere περι υνηνιέας, qu0d 08:εγραφε illud secundo loe commemoratur, quasi a certo standamento pr0sectus totam operum enumerationem, quam Supra posuimus, in enodorum, cuius nomen librariorum neglegentia interciderit, convenire dixit. Quam c0niecturam, etsi sagacitere8 excogitata, stare non po88 contendo. Vertitur autem cardore in eo, ut testimoniis confirmetur librorum, qui praeter illum

nantur, auctorem suisse enodorum. Qua de re ut iudicium fieri possit, ante omnia quaestio de natura et indole libri Zeno-

Ve8tigemus, quaenam cholia sub enod 0ri nomine tradita huic libro assignari possint. Iam vero se offert illud scholion ad Il. 356, unde apparet enodorum consuetudinem et usum Homeri ab omni partei tractanda sibi proposuisse. Quod Si tenes, lacile ad hanc commentati0nem reseres scholia ad Od κ 121 ). ad Il. 6 22 ), p. Apoll. 80ph. s. v. 696τρau schol ad Il. ρ 263 schol ad Od d 422). At prorsus abhorrent a libri argumento, quale nobi finximus, excerpta, quae exhibet cod. Athous; nam hic inter se opponuntur ratio loquendi vulgari et Homerica habes enim ab altera parte sua λήθως κατα τὴν si νηθειαν,

λ Varie de argumento iudieaverunt viri docti, quae dissensio maxime ex nominum Zenodori et Zenodoti confusione nata est; ceterum de orationis proprietatibus cogitaverunt Wolf l. l. p. 197 Graefen-han l. c. p. 503 Mille l. c. p. 409 συνχὶθειαν ampliore sen8 explicatam fuisse docuerunt uelget l. c. p. 282 Dueniger p. 27; Sann, Anecdotum Romanum g 3 p. 16 Sehneideror. 18.' κατεστη διον i. e. abhorrens a consuetudine, peculiare.' συνήθη ταυτα. De forma scholii infra agetur. Indidem repetiit Lehrs l. l. p. 99. Assentitur Ludovicus Leyde, De Apollonii Sophistae exie Homerico. Di 88 Lip8 1885, p. 23. ' Dueniger, p. 27 adn. 8, hoc loco pro ηνόδωρος scribere mavult Ηλιο δουρος, quod Apion et Heliodorus saepius iuxta ponantur ab Apollonio, sed recte chrade p. 430 dixisse mihi videtur non esse, cur de corruptela cogitemus.10

24쪽

νεώτεροι, ' συνληθεια, ab altera ποιητικως, ara τῖν Irotri την, aθ' ' μηρον, amανε ο ποιητης, ' μ=ηρος δε τιθηύι, λεγε ο ποιλὶτης, ἐπὶ .... αττει ὁ ποιητ= ς. Qua in discrepantia explicanda Colinius ita est Versatus, ut excerpta illa ἡ misellam libri enodore epitomam nominaverit. Sed tantum abest, ut h0 argumentum probabile esse censeam, ut Sehradero i)assentiar, qui fidem libelli a Miltero editi omnino nullam esse statuit. Nam ut argumentum epitomae mittamus, cau8 gravissima est, qu0d, quae in excerpti illis perhibentur, ex Ach0liis H0mericis c0nsuta sunt. Praeterea in codice Laurentiant, CXXX 13 idem pus auct0ris nomine omisso exstat et qui antecedit in codice Atho liber περι ων πορουμενων παρα Πλατωνι χερεων salso Didymi nomen in r0nte gerit. Quodsi quaeris, cur huic epitomae en0dori 0men praeScriptum it, probabile est ex illis seli0liis Homerici n0men prosectum esse; nam Sehraderi sententia, qui disserit in nomine memoriam quandam antiquitus traditam servatam esse', artificiosior esse videtur. Ergo ut quae hac in re effecimus c0mprehendamus egit Zenodorus in libro περ τῆς μ=ηρικης υνληθείας de usu et consuetudine Homerica, unde scholia, quae ad Zenodorum redire

p08uimus, fluere potuerunt.

Proximum est, ut disputationem instituamus de argumentis Selii aderi, quibus libros λυσεις υμηρικων πορηματων, προς Πλατων περὶ θεουν, εἰς τρην Λώιοδου θεoro νιaν enodoro convenire demon Atrasse ibi visus est. Iam si ab opere εἰς την Noto ου θεογονίαν proficiscimur, in scholiis The0goniae bis enod0ti testimonium affertur. Quibus ex scholiis cum alterum virorum doctorum consensu ad Zeno doti Ephesii editionem reseratur, in altero ad A. 116 tractando chraderus' ea est usus ratione, ut Zeno doti nomen in Zenonis corrigendum esse censuerit. Sed hac de coniectura utcunque iudicabis, id contendo hanc rem nihil valere ad quaestionem solvendam; nam ne ego quidem e commentariis Zenodoteis illud scholion petitum

esse arbitror, ut infra exponam. Transeamus nunc ad solutione Homericas, qua Zenodoro

assignare studuit Schraderiis. Et primum quidem bene in nu-

25쪽

merum λυσεων μ=ηρικων πορημάτων ν recipi sch0lion ad Il. 6 22 dicit, praesertim cum Platonis placitum impugnetur, cui Zenodorus in libro προς Πλατων περ θεων oblocutus sit et verba in solutione pr0lata υνηθνὶ τω τοτ βιρο aptissime ad auctorem libri περ τῆς Oμηρικῆς 6υνηθεια reserantur. Deinde illud profert argumentum, ut dicat in Porphyrii quaestionibus Homericis traditum esse en0d0ri nomen ad Il. ρ 263 Od.d T T). His in argumentis quae insit vis persuadendi, nunc videamus. Scholion ad Il. 6 22 cur ex per περ τῆς Osιηρικῆς συνηθε ia non manaverit, non intellego; nam verborum Ζηνο- δωρος δὲ ἀπολογειτα natura non est talis, ut sine dubio de s0lutionum libro sit cogitandum conseras quae habemus in scholio illo ad Il. 6 356, quod ex libro περι συνηθειας 88 petitum diserte traditum est πως δὲ υ ενaντιον φάώκειν περι ιος sti6χνώεν 'Ἀρα μιν κνέων κυοι κυρμα γενέ6θaι , νυν ἐεπι τλῆ σωτηρια υτου rar aκτειν vel πως τε γ ν πῖ Idης μετa Jasta του ιος υ δεύ=ηλωκεν αλλὰ τουτο μὲν

ουγχωρητεον κατὰ TO σιωπωμενον γεγενῆ6θαι. His locis, si formam et indolem rationis respicis, quaestionum et 80luti0num librum adhibitum esse videri a geh0liasta non negabis attamen e consuetudine H0merica haec in scholia transierunt. Neque neglegendum est mirum non esse, quod in libro de con-8uetudine Homeri conscripto p0etam defendit Zen0d0rus a Platonis criminati0nibus; nam ab usu Homeri e profectus ut in scholi ad Il. 6 35 versus qu08dam purios 88 dem0nStrare studuit ita h0 loe quaestionem solvit. Nulla est igitur ausa satis iusta, cur propter scholii ad Il. 6 22 ind0lem enod 0rum libellum ιοξις ομ=ηρικων ἀπορχηματων edidi88 ponamus. Quod deinde profert argumentum Sehraderiis Platoni obl0 qui Zen0dorum, cui tribuit librum προς Πλατων περ θεων, non multum valet; nam neque hoc loco de diis agitur et Platonis iudicia, quippe quae late divulgata suerint, cum ab aliis grammaticis ad parte vocari potuisse apparet tum a Zen0doto Alexandrino )ipso vocata esse seimus. Iam si recte exp0suimus scholi0n ad

y CL Schneide nr. 218, qui συνχὶ θείας et λυσεων auctoren eundem esse docet hoc Ob scholion, ut de uno libro περ συνηθεία ηλυσει cogitandum sit.' Cf. schol ad Il. β 2, de quo agitur p. 143 sqq.

26쪽

1429 6 22, quod debemus Porphyri0, e libro περι χῆς μηρικη ς

συννηθείας repeti p0tuisse, id simul argumentum ad Vanum redigitur, quod Zen0d0ri nomen ad Lis 263 et Od d 477 in

,, quaestionibus perhibetur. Ceterum ne illud quidem neglexerim rationem huius scholi prope accedere ad Apoll. Soph. S. V. ζωοτρα adn0tati0nem, quam ad commentati0nem περ τῆς μη- ρικλῆς υνχνθείας referendam esse Schraderus concessit. Sed ut largiamur Zenodorum comp0suis8 solutiones Homericas, inde tamen colligi non p0test Zenodotum nempe Alexandrinum librum λυσεις υμλγρικων πορχημάτων non conscripsi 88e, quem e8ychius ei tribuit, praesertim cum in illo studiorum genere grammatici permulti sint versati. Duo enim exstant in cod. Ven Bi)l0ci, ubi enod0tum quendam in solvendis difficultatibus operam c0llocasse legitur. Qua in re tractanda chraderus ea via est progressus, ut Zeno doti nomen errori deberi arbitratus Zenodorum intellegendum esse doceret. Sed ego quidem a me impetrare non p08Sum, ut huic coniecturae assentiar. Petita sunt illa scholia e codice , quem in distinguendis nominibus Zenodoti et Zenod0ri testem satis gravem prodire supra vidimus. )Quod si tenes, causam non esse cur bis Zeno doti nomen abiciendum, Zenodori accipiendum esse putemus, libenter concede8. Ac tantum de Zenodor et Zenod0t0 scripsit Zenodorus

Zenodoto Alexandrino vindicavit cetera opera, quae in tabula Hesychiana perhibentur, cur a Zenodoto abiudicemus, n0 est cau8a, nam et solutionum Homericarum vestigia adhuc exstant

et librum προς Πλατων περ θεων bene ei attribui possee0llato seli0lio B ad Il. 8 12 infra videbimus. Iam liceat mihi paucis exp0nere, quid censeam de natura vitae Zenodoti Alexandrini in Suidae lexie traditae. 0rma pristina haec mihi fuisse videtur: λὶνοδοτος Ἱλερανδρευς, γρalμματικος, ὁ ν 6τει κληθεις εγραφε προς Πατωνα περ θεῶ ν περ τῆς Olχληρικης υνηθειας. λυύεις πιμ=ηρικων

δ Huius generis vitia e nominum similium confusione nata saepius Occurrere apud Hesychium exempli demonstrare pus 880 non videtur.

27쪽

aut qu0 ad idem redit - ea, ut qui hanc librorum enumerationem consecit, ipse Zenod 0rei peris περ τῆς μηρικῆς 6υνηνθειας titulum, quem uncinis circumscripsimu8, sal8 in Seruerit. Verba προ τα Ar δεριώταρχου θετουφιεν p0stea addita esse put0, quod ita actum esse probabile est, ut, cum aliquis, qui n0titiam huius libri Zeno dote assecutus est, cognominum diversitate neglecta in margine exemplaris titulum adnotaverit, librarius eum in textum receperit. Adhuc qu0niam docuimus librorum προς Πλάτων περι

ro νιαν auctorem habendum esse Zenodotum Alexandrinum, nunc ad huius grammatici studia accuratius, quantum ex pauci et

exiguis reliquiis colligi potest, describenda Sumu acce88uri. Primo loco de c0mmentatione, quae inscripta erat λυσεις Olχληρικων ἀπορημάτων agere nobis visum est. Quem ad librum

haec testimonia reserenda esse cen8emus. i)

λ Idem docuerunt Wolf l. c. p. 19 adn. 65, qui dubitat, utrum Zenodotus Ephesius an Alexandrinus sit intellegendus et . Pluygers, De Zenodoti carminum Homericorum editione, Pr0gr. Lugd. Bat. 1843, p. 3); uentZe p. 27.' Legitur in codice salso παρασπονδίσαί. δ Quibus locis addidit ueniger p. 27 sq. schol T ad Il. γ 236, cum de schol T adril. 9 8 huc referendo dubitanter iudicaverit; sed utrumque ad στορικα πομν αατα pertinet, de quo libro infra disputabitur; nam et illud eum quaestionibus propositi πως δε υκ ρ09Tχὶ θεῖσα Ηοβαλλεται τα περι τ υν δελquῶν vel διιι Ἐλίννην πε-

28쪽

Huius libri quae uerit indoles et natura in univerSum, non opus est fusius exponere notissimum enim est veterum studium qu cum in aliorum peribus tum maxime in Homeri carminibus difficultates quasdam indagare et absolvere solebant. Sequitur ut de consili et ingenio, quo usus sit Zenodotus in

hac arte exercenda, dicamus. Iam elucet eum non numero grammaticorum eorum iure adscribi posse, qui acuminis ostentandi causa in hac studiorum parte versati sunt; immo vero id egit, ut certa ratione locis, quibus alii offensi Homerum vituperaverunt, opem ferret, qu0 quidem cadit in Adhol ad Il. 3 12. Dubitari enim nequit, quin enod0tus, qui librum c0ntra la-t0nem de diis comp0suit, hoc loco phil080phum illum clarissimum respexerit, qui in Rep. lib. II p. 383 disserit: πολλα ραυμ=ηρου παινουντες αλλα, τουτο υκ επαινεσομεθα ἐνν Ουενυπνίου πομπην πο ιος τω Iaμεμνονι. Ceterum in scholio ad i. an quaestionem tractandam suscepit enodotus, quae satis magni momenti esse videbatur antiquis grammaticis. Nam plures huic rei explicandae peram impendisse inde, qu0d in schol. L altera solutio tradita est, apparet. i)Sed transeamus ad argumenta, quae ita uni comparata, ut eis assentiri non p0ssimus. Nam quod dicit Iliadem hanc ob rem a voce μῆνι male ominata initium capere, quod tale prooemium animos audientium excitans et attentos reddens in rem sit, i 0 et pugna et caede enarraturus At, quamVi Seum ineptire non dixeris, tamen rectum non vidit iram enim Achillis carmine celebrari pronuntiat, qui h0 versus concepit. )Altera soluti0, quam habemus traditam, pertinet ad Il. 3 12,etro'κεν ἀγνοεῖσθω περι τουν ἀδελφέων non nisi male cohaeret, et, quod summum est, similia atque in commentariis historicis perhibentur. Cf. Schrade p. 432. - Lehr p. 19 scholia ad Il. I, β 3 γ 236 ex solutionibus Homericis repetiit. 3 Cf. Lucian. Ver hist. II c. 20, qui illudit grammaticos hanc quaestionem respicien8. η Cf. Aristot Rhet. p. 14154 11 Bekk., qui de pro0emiis disputans hae profert: ἐν δ τοῖς λογοι καὶ πεσι δε ιχ εστ To λογου ναπροειδυ σι περι υ oro καὶ χλὶ κρεμ ηται διάνοια το γαρ ἀο - ριστον πλανα ὁ Ους υν 9ςπερ εις λιν χειρα λὶν αρχὶ ν ποιεῖ χύ

29쪽

tuetur autem enodotus Homerum a crimine, quod Ι0vem allacem induxerit. Dicit enim deum, qui promittit Agamemn0nem illo die, de ii agitur, Troiam capturum Sse, non mentiri, nam eam ob rem, quod tum ius iurandum laesum sit, urbis excidium constitutum esse. Iam vides ab argutiis enodotum minime ab

Quodsi ad Drmam libelli spectas, reliquiae perexiguae ansam non praebent, ut aliqua cum confidentia statuere possimus, quonam ordine disp0sitae fuerint λυσεις. Progrediamur nunc ad librum προς Πλατωνα περ θεων tractandum, cuius nihil praeter nomen aetas tulit, ut ad coniecturas sit c0nfugiendum, si eius indolem cogno8cere Volumus. Tamen dubium esse n0 videtur, quem in finem enodotus hanc commentati0nem composuerit. Si enim c0nsideras in scholi ad Il. 3 12, qu0 supra examinavimus, eum res ab Homero traditas cum de0rum notione, qualem Plato sibi informavit, conciliare c0natum esse ita, ut male Homerum a Platone vituperatum 88 edem0n Straret, pronum est suspicari impugnatas fuisse criminationes, quibus Plat exagitavit eum alios p0etasi tum maxime Homerum propter sabulas de diis prolatas. Huc ut inclinemus, ea porro facit res, quod eidem vel simili studio alios peram navasse et testimoniis ex scholiis Homericis repetitis et libr0rum titulis, quos exhibet Suida s. v. mραπίων δεε δικaίως Πλατων ' μηρον ἀπεπεμψε τῆς πολιτειaς et s. v. Τηλεφος:δεπερι λὶς 'Oμηρου ai Πλάτωνος Ουμφωνιας δ), demonstratur. Plato autem de numine et natura deorum, qualem Homerus et veteres poetae 3 perhibuerint, accuratius egit in Rep. p. iii

h Die Aeschylum p. 380 Α, 383 A; Hesiodum p. 377 D. E alios.' Cf. e. g. schol ad Il. 22, quod p. 13 adscripsimus coli Plat.

y Scribendum esse ἀσυμφέωνίας censuit Bernhardy, Suid. S. V. Τλ λε- poe sed recte docuisse videntur viri docti non opus esse mutatione.' Imprimis cogitandum est de Homero nam plurimum in Ore

30쪽

146 usque ad p. 383 C, ubi exemplis d0cuit salsa et inhonesta de rebus

divinis enarrari nam induci, ut exempla asseram, deos inimicitias inter se exercentesi et iuris iurandi fidem laedentes. Neque mirum est, quod grammatici Plat0ni oblocuti sunt talia disserenti; nam cum Homeri carminum, quae praeter alia interpretanda ibi proposuerunt, maxima tenerentur admiratione, sactum est, ut criminationibus ab aliis eis intentis adversarii exstarent. Iam quaeritur, quo iure en0dotus Platonem castigasse videatur vel potius quid sit statuendum de Platonis iudicio. Qua in re etsi concedendum est Platonem hanc ob causam, qu0d tabulas summa dei notione metitur, inique in carmina poetarum con Sului8Se tamen nexu sententiarum recte perpens paulo aliter arbitraberis. Agitur enim de educandis pueris ), quibus poetarum carminum notitiam tradi vetat Plato, ne animi ad nequitiam et protervitatem sollicitentur, quod res multae diis indignae in enarratae. Atque hanc sententiam comprobandam esse nemo negabit, ut Zen0dotum quadam temeritate non caruisse in Platonis placitis vituperandis contendere non dubitem. Restat ut de rati0ne, qua Zenodorus Sus 88 videatur, pauca addamus. Reliquias quidem, ut supra docuimus, non habemus nihilominus si scholion ad Il. 31 respicis, suspicari licet eum artificia interpretandi adhibuisse, ut criminationes in poetas

e0niecta dilueret.

Denique esychius mentionem saei libri εἰς τ=ην Hoto νουθεoror)ίαν. Duo autem perhibentur in scholiis Hesiodeis testimonia, quae, ut iam Supra diximus, Zeno d0ti nomen prae se serunt quorum locorum cum utrumque ad Zenodotum Ephesium pertinere mihi persuaserim, infra de iis disserendum erit. Ceterum

ex peris titulo illud colligi posse videtur en0dotum lexan-

hominum versabatur neque sinibus locorum quorundam eius fabulae inclusae erant. Cf. Theodor. Heine, De ratione quae Platoni cum poetis Graecorum intercedit, qui ante eum floruerunt. Di88. ratistav. 1880. Schrade l. c. p. 389.