장음표시 사용
181쪽
. Q 'E N TURIA I I. 14.7in d. I. siego. nulla praecesserat donandi promissio, sed in ipsa numeratione pecuniae intervenit dissensus, nullo praecedente contractu, Quod patet ex. d. l. si ego. dum J C. utitur verbo donaturus. quod denotat futuram donationem. Probatur etiam solutio, quod in d. l. cum iu corpus. praecedens exemplum agat de eo, qui fundum tradidit tanquam obligatus ex praecedenti debito, scilicet ex testamento: alter autem accipiat fundum ut debitum ex antecedenti stipulatione. Ergo & 1equens exemplum videtur ita accipiendum. Adde, quos utatur JC. in I. cum in corpus. his verbis: si pecuniam tradam donandi gratia, tu eam quasi creditam acci
pias. id est, tibi debitam ex alia aliqua praecedenti obligatione. Itaque si contramis donationis praecessisse credebatur, dominium
transit. d. l. cum iu corpus. - Si non putet donator praecessisse, non transit dominium, nisi pecunia consumatur. d. i. si ego. Attamen indebiti condictio competit utroque casu, si solvendi animo traditum sit errore facti. l. i . U. de eondici. indebiti. Potuit enim donator Credere obligationem donationis praecessisse quae revera non sub erat , dc ita solvere indebite. Quod si scienter dedit animo donandi. cum nulla praecessisset donandi sponsio, consumtis nummis condictionem non habet an exantes adhuc vendicari possunt. d. is ego. tibi Baro in manual. Gita. Regius lib. a. ἐναντιρ . e. 2 o. Probant hanc conciliationem Alciat. lib. s. parerg. e. I s. Iuliu4 Pactu. centur. 3. ἐναντιοφανων quaest. 68.
Debitor post biennium exceptionem non numerata pecuinnia opponere potest , dummodo exceptionem probet,
contra D O NELL U M. Qui scripsit se debere, quod numeratum non est, tenetur qui
dem ex literisum obligatione, sed intra biennium excepti nem non numeratae pecuniae opponere potest, quae excepti
rejicit onus probandi in creditorem, ut scilicet is probet pecuniam
revera numeratam fuisse. ι. 3. C. de non num. pec.
Sed ille articulus controversi juris est . an elapso biennio exceptio non numeratae pecuniae opponi possit. Et communis est D D. sententia, posse etiam post biennium hanc exceptionem proponi, modo reus Probet suam exceptionem, videlicet pecuniam sibi non fuisse numeratam. Ouod probatur ea ratione . quia exceptiones natura sita sunt perpetuae . adeo ut se quidem xxx. annis praescribantur. l. pura. s. q. ula. f. I. mol. , mei. de excepi. Accedit lealtera ratio, quod iniquum sit aliquem locupletari cum alterius jactura, quod fieret hoc casu, si debitor, qui post biennium parat
est probare pecuai m sibi nuu fuisse numera m , non posset
182쪽
opponere exceptionem non numeratae pecuniar. Itaque si creditor sciret pecuniam se non numerasse, merito etiam post biennium exisCeptio non numeratae pecuniae ei objici posset, quia malae fidei possessor, qualis est hoc casu creditor, quem constat pecuniam non numeraste, nullo unquam tempore praescribit. c. possessor. de R. I. in 6. Haec sententia est aequior, di in foro conscientiae tutior. Unus iuc. locupletari. de R. I. in o. Objicitur l. in contractibus. 34. C. de nonnum. pecvn. ubi dicitur.
quod qui in chirographo scripsit se mutuum accepisse, ita esticaciis ter post biennium obligetur , ut jam amplius queri nullo modo possit. Respond. Non potest debitor post biennium hanc eXceptionem opponere, ut contra naturam aliarum exceptionum eo privilegio fruatur, ut onus probandi transferat in actorem; sed tamen eatenus illi licebit post biennium hanc exceptionem non numeratae pecuniae opponere , ut secundum communem naturam aliarum exceptionum objectam exceptionem probare cogatur. doceatque numerationem non esse factam a creditore, per t. asse. veratio. io. & l. generaliter. I 3. C. de non num. pec. Lapsus enim biennii non inducit pro instrumento praesumtionem juris 3c de jure , sed tantum praesumtionem juris, quae admittit probationem in Contrarium. l. cum precibus. I S. C. de probat. Ita sensit Jacobus vetus glossator in a. l. in contractibus . in verb. nulla modo. quam opinionem Baldus, Sabc. Zc stren. ibidem, eccommunis DD. schola amplectitur. eidem. ad tit. inst. de liter. oblig. num. ii. & ibidem Bart. ad i. generaliter. C. de non. uum. pec. Gomez. tomo. 2. Uar. resolui. cap. 6. num. uis. Dissentit Fachiu. lib. 2. controv. jur cap. 81.
Si pro pecunia species vendenda data sit , ut redacta ex
pretio pecunia credita sit, mutuum contrahitur. T Raditur haec sententia expresse aS Ulpiano in I. rogasti. Is .f.
de reh. cred. Sed opponitur l. rogasti. io. Is de praser. verb. ubi ex tali tam specie agitur praescriptis verbis, tanquam ex contractu in nominato. Resp Tunc est mutuum, quando is qui rem vendendam accepit, precium recepit, idque ex proposita specie in d. l. roasasi. ii . fatis evidenter intelligitur. Id enim actum est, ut rem venderes, & nummis utereris nempe acceptis: quoniam nisi acceperis, uti non potes. Sin autem nondum vendidit, vel vendidit, sed pretium nondum exegit, tunc nondum est mutuum: quia mutuum dici non potest, nisi accepta a debitore pecunia, neque spe cies in mutuum cadere potest. Ideoque praescriptis verbis actio hic Competit, qua venditor conventa facere vel promissa praestare co
gitur. Zas ad i. rogasti. F. si cert. pet.
183쪽
Secundo objicitur l. qui negotia. mandat. ubi dicitur . eum qui cum pecuniam mutuam dare vellet, argentum vendendum dedit, pecuniam creditam non recte petere. Resp. DD. quodd. l. qui negotia. accipienda sit in eo casu, quando res vendenda data est ea lege, ut pretium prius restitueretur domino, quam illud crederet. Quod videtur quodammodo colligi ex textu a. l. qui negotia. eo quod dicat textus eum qui pecuniam mutuam dare vellet. ergo nondum dedit: non enim expresse convenit, ut statim postrem venditam pecunia uteretur. d. a. rogasti. II .fIdereb.cred. autem nominatim actum est, ut re vendita venditor pretio uteretur.
Vel dicendum. A fricanum ad strictum jus respeXisse, quo jure mutuum dici non potest: quia pecunia nunquam fuit mea, ergo non est factum de meo tuum, ac proinde non est mutuum. Sed Vlpianus in d. l. rogasti. ex bono de aequo sustinet mutuum per fictio. nem brevis manus: quia fingitur pecunia ex venditione rci meae reis dacta mihi soluta. deinde a me tibi mutuo data. i. gularis .i s.ffuareb. cred. Praevelat autem benignitas, & negligitur subtilitas juris. l. si ejussor. 19. g. quadam. 4 ff. mandat. Hanc etiam solutionem teisnet & amplectitur Iul. Pacius centuria 3. ἐναντιοφανων , qtrast. 6 .
Actor licet i e nihil probaverit, reo jusjurandum judiciale deferre potest.
1 Robatur haec sententia per t. eum de indebito. 1 r. 6. in omnibur. - 3. H. de prob. l. manifesta. 381f. dejure ur. ubi dicitur, quod manifesa turpitudinis, id est, calumniae, is eonfusionis est , nolle
nec jurare, nec jusjurandum referre. quod perinde est, ac si dicat J C. Si is cui defertur juramentum, noluerit nec jurare, nec juramentum referre, habetur pro confesso. Cum enim actor aequinsimam conditionem in delatione jurisjurandi reo proponat, quod eum suae propriae causae testem Se judicem faciat. certe sine mani infesta calumnia eam conditionem non potest repudiare: ideoque tacite debitum censetur confiteri, quod praestito jurejurando poterat nestare, & proinde malitiose solutionem debiti, quod tacite confitetur , recusare censetur. Erudite Donet. ad tit. de jurejur. c. l 2. num. pen. Θ ult. His accedunt textus expressi in Lruror. 3 scis de jurejur. quae ait, tutorem omnibus aliis probationitus deficientibus posse jusjurandum deferre. item I. ult. g. licentia. I . C. de jur. delib. ubi dicitur, quod si aliae omnes probationes deficiant, tunc legatarii di creditores possunt heredi deferre jusjurandum , ut veram hereditatis quantitatem manifestet. Objicitur I. generaliter. ix. sin autem is. 2. C. de reb. ered. ubi
dicitur, posse jusjurandum ab eo cui defertur, recusari. Resp.
184쪽
Tum demum potest reus jusjurandum recusare, si iustas & probabiles causas habeat non recipiendi jurisjurandi. Justae autem causiae recti 1andi sunt, si reus veritatem cauta suae testibus ti instrumen. tis vel aliis idoneis probationibus confirmare possit; tunc enim a
praestatione jurisjurandi est immunis. τ. a. extr. deprob. e. ult. extr. Pejurejur. m. semb. in parat. dejurejur. num. 9. Ferra. infor . res . rei
conven. in verb. jurissurandi. Item justa causa est recusandi jurisjurandi, si cui de facto alieno deferatur jurisjurandum, quia
nemo tenetur anceps periurium subIre, ac de qua re non liquet. jurare nemo compellitur. Sic uxor quae dicitur amovisse res mariti. jurare compellitur; pater vel heres ejus jurare non Collitur, quod sit iniquum de facto alieno quenquam jurare. l. Marceuus. II. f. E. rer. amot. I. 4. 1. de in lit . fur. Eodem modo heres de contractu defuncti non jurat, & procurator de facto domini non jurat. l. jus DrAndum. 34. f. procurator. 3. f. de jurejur. Paul. lib. 2.sent. tit. I. Unde colligitur quod d. l. manifesta. non corrigatur per d. f. sin autem is . ut communiter notant DD. sed restringatur tantum: ut videlicet is, cui defertur jusjurandum. cogatur etiam hodie jurare, vel jusjurandum referre, nisi habeat justam recusandi causam. Onus ad d. l. generaliter . num. 4. Idque evidenter probat
f. uis. ejusdem. I. ubi dicit Imp. se antiquioribus legibus nihil hac constitutione derogare , sed supplere , si quid iis deesse vi.
Secundo objicitur l. qui accusare. 4. C. de edend. ubi dicitur, quod acto, non probante, reus etsi nihil praestiterit, id est, nihil probaverit, non juraverit, absolvendus sit. Respondet Castren. ad d. l. manifesta. quod ista lex intellistenda est, si actor omnino defecit in probatione, quod tunc non possit a judice reo deferri jusjurandum , eo enim casu reus non tenetur jurare. Judex, inquam, non potest parti alicui seu litigatori deferre jusjurandum, quando nihil ab eo probatum est. Nam jusjurandum suppletorium, quod necessarium DD vocant, nou defertur a judice litigantibus in judicio, nisi ubi semiplene probatum est. l. 3. C. de reb. cred. l. a monendi. 3 i. 1. de jurejur. Nam judex potest tantum deferre jus. jura dum, si causa sit dubia, di probationes ancipites Sc parum idoneae suppetant l.admonendi. 3 r. f dejurejur. Aliud dicendum est in jurejurando delato a parte parti: hoc enim tenetur reus omni no praestare, vel referre. ι- Ρ jurandum. 34. g. ait prator. 6.&8. Nit. f. dejurfur. Nec etiam probatione omnino destituitur actor. qui jurandi conditionem vel alteri offert, vel ipse suscipere paratus est; quia fatis probat, qui defert vel praestat jusjurandum. d. t. cum de indebito. 2 s.f. in omnibus. 3 . f. de probat. Θ prasumpl. l. eum qui. 3o. V. de jurejur. I. ult. C. desideicom. Approbat hanc solia in
Nem Cujac. lib. obfχχ. e. 28. Postremo notandus est singularis Casus in I. ult. C. do eicom. ubi lieres cogitur jurare, vςl solvere, nec
185쪽
potest heres legatario deferenti jusjurandum illud reserre . quando videlicet in minus solenni testamento, sine ullis testibus, vel sine icriptura confecto. reliquit testator legatum vel fidei commissum. confisus sola fide heredis; si tunc heres negaverit fideicommi 1 sum esse relictum, di legatarius super ea quaestione deserat ei jusjurandum . cogitur heres necestario jurare. aut legatum solvere i nec potest jusjurandum sibi delatum a legatario, ei reterre.
Perjurium legibus legitima poena punitur.
ΡRobatur haec assertio multis legibus. Primum adducitur notabilis text. in l. 1. f. ult.C. de indicta υiduitate j lege Iulia miseest 3ostenda. ubi ait Justiniani satis inhumanum esse . per leges qi perjuri
pμηi ut, viam per furiis aperiri. Secundo confirmatur haec sententia per ι. si quis mallor. 4 i. C. de transact. ubi qui violat transactionem furatam. notatur infamia; unde dc perjurus a dignitatibus, honori inus, dc beneficiis repellitur. l quoties. i 7. C. de dignitat. Tertio com probatur hoc per t. vis. F. festionat. ubi poena stellio natus, scilicet exilii, perIuro irrogatur. Quarto manifeste probat hanc assertio.
nem l. quodsi deferente. 2 i . in . cum lineq f.de .lolo. V bi scrip ti t J C. pari debet religioni, quia sincit perjurii poena. Postremo idem convincitur per i. si duo. i 3. f. ult. Is dejurejur. ubi perjurium fustium
castigatione vindicatur. Ex quibus omnibus leginus abunde probatur, Pedurium extra ordinem criminaliter puniri judicis arbitrio Sed vehementer refragatur l. 2. C. de reb. cred. ubi dicitur, quod juriὀjurandi religio contemta satis Deum ultorem habeat, additurque pinnam corporalem pro perjurio non infligi. Resp. Hae ugnantia responsa tali distinctione conciliantur. Si quis temeritate, vel inconsulto calore qRodam iracundiae motus pejςrat, sine alterius incommodo , poena non est dignus. d. l. h. l. alienam. h. C. ad i. JMI. majes. t. vlt. in prior. F. ad musicip. Qui vero in negotiis contrahendis, aut judiciis, fraudandi alterius causa, consulto pejerat. poena merito assicitur, si ve per Deum, sive per salutem Principis pejeraverit. d. l. si duo. f. ult. Haec est cummunis & recepta DD. distinctio, quod scilicet perjurium puniatur extra ordinem judicis arbitrio, quando adfert manifestam publicam vel privatam alterius laesionean. riam sententiam approbat Duaren. lib. 2. disp. c. 37. de erudite deferulis Minoov. de arb.jud. lib. 2. cent. 4. qt p. 33 9. Dis sentiunt Donet. in tractat. de jureiurando. cap. X . num. Φ. Factis. lib. I. contra v. j0r. cAp. 34. qui tradunt, perjurii per Deum commissi nullam esse poenam jure civili constitutam. Idem confirmat
186쪽
ne semel Inita recedere, eamque impugnare. I.sicut. s. C. de Al. Oact. Sed in jurejurando ab adversario in judicio delato, voluit deferens stare religioni jurantis, habetque hoc jusjurandum vim
transactionis & conventionis. t. quo usi deferente. 23.j. de dolo. t. a.
F. dejurejur. Ergo non debet pejeranti poena aliqua infligi, quia volenti non fit injuria, neque retractari debet id quod jurejurando decisum est Resp. Non rescinditur propter periurium id quod jurejurando decisum vel transactum est, propter conventionem ejus
qui detulit, sed nillilominus propter dolum 6c perfidiam periuromena extra ordinem in stigenda est, rato manente interim jurejurando. Pulchre Oidendov. inelusib. citis. I. act. 9.
Causa jurejurando decisa praetextu per uni retractari non potest.
Textus est in I. r. C. de reb. cres. Ratio hujus assertionis est, quia
in actione in factum ex jurejurando non quaeritur, an actora Pecunia debeatur, sed tantum an iuraverit, ut intelligamus, Ia ac PProbavcrit se juraste, reus omnimodo damnandus lit. ι. s. S. dato.
. 1. e juretur. l. post rem. de reJuv. Accedit Zc altera ratio, quod jusjurandum speciem transactionis habet. ι. 2. l. tutor. 3y. S. I. . de jurejur. ι. quous deferente. al. Τ. de dolo. Transigere namque videtur de jure suo, qui rem committit religioni & conscientiae adversarii: igitur de eo rursus experiri non potest, etiam si perjurii arguat adver1arium. Quod enim semel mutua conventione sopi tum est, non debet pretextu perjurii retractari. d. l. quo sedes Objicitur l. admonendi. 3i . U. de jurejur. ubi sententia lata secundum jusjurandum actoris, propter instrumenta de novo reperi retractatur. Resp. Assertio haec intelligenda est de jureo urando con- Ventionali, quod ex consensu utriusque partis extra Judicium de fertur, & judiciali jurejurando, quod ab uno litigatorum alteri in iudicio defertur. Hisce generibus jurisjurandi finita lis, neque praeteX tu periurii, neque propter instrumenta de novo reperta retractari potest . quia haec juramenta instar transactionis sunt. Aliua obtinet in jurejurando necessario, quod a judice propter Inopiam probationum alteri litigantium defertur : sententia enim ex tali Iurejurando lata, propter probationes de novo repertas retractara potest, de quo juramento loquitur d. l. admonendι. ut Costes. Ratio duplex est, primo quia inopia probationum Ju0ς jusjurandum detulit, ergo copia probationum emergens Iaan Πr mat. Secundo in hoc juramento nullus vertitur consensus lit'g'tium, cum judex uni litigatorum hoc deferat altero in VIto, q' m
187쪽
novis instrumentis comprobantem adversetium falsum jurasse. audiri aequum est, quia ipse in delationem jurisjurandi non consensit. Secundo objicitur l. ult. C. de reb. ered. ubi juramentum praetextu Lerjurii retractatur in casu scilicet legati aut fideicommilli. quod gatarius nondum cognitis vcrbis testamenti juravit 1ibi deberi, herede deferenter aperto enim postea testamento. 1i appareat nihil ei relictum, jusjurandum retractatur, & datur heredi condictio indebiti, qua legatum perperam solutum repetit. Resp. Hoc specialiter favore ultimarum voluntatum receptum est, quia publice interest extremas hominum voluntates exitum sortiri. I. vel negare. s. 1. res. quemadmodum aperiantur.
Tertio opponitur l. in duobus. 18. S. ult. f. de urejur. Ubi prius jusjurandum retractatur per posterius. Resp. Necessitas facit, ut hic unum tantum jusjurandum servetur, quia utrunque non poteli servari. tanquam sibi contrarium. Ideo autem posterius servatur, quia in pactis novissima servanda sunt, Sc jusjurandum proficiscitur X conventione. l. quijurasse. 26. S. vlt.L. dejurejur. dc contractus instar obtinet. l. s. g. l .F. de peculio.
In criminalibus causis non defertur a judice jusjurandum , in pupplementum probationis.
Ontroversa est quaestio inter DD. an in causis criminalibus -- decidendis locus sit juramento suppletorio. Sed verior est sententia Barioli, Castrensis. & aliorum in l. f. deIurejur. in criminalibus causis non esse locum hujusmodi jurijurando. Quorum sententia probatur hac evidentissima ratione . quia in caussis criminalibus actor liquidi Sime probare debet quod intendit, & adferre
probationes meridiana luce clariores. I. ult. C. ue probat. nemo quCCX crimine poena aliqua condemnandus est, nisi vel confestiis sit
delictuin, vel probationibus clarissimis convictus. l. quisententiam.
Objicitur l. 3. 3, actione quacunque. l. 1. de iureiur. ubi dicitur, quacunque actione quis conveniatur, sive poenali, sive rei perseeutoria, locum esse delationi juramenti. Resp. Hoc verum est si causa criminalis civiliter intentetur ad privatam utilitatem: si vero de comine agatur criminaliter, & ad publicam vindictam, non est locus huic juramento. Hoc probat verbum actionis, quo utitur J C. in d. f. quacunque. quod de actione criminali civiliter intentata est intelligendum. Ubi enim criminaliter agitur, dicitur potiuε accusatio, quam actio. l. deside. I 6. C. ad i. Corn. defAU. Haec est communi recepta DD. opinio in d. l. 3. ut notat. Mesemb. in parat.
188쪽
de juretur. n m. Io. Ita tradunt glos di Bart. in I. maritus. F. dae p. as in l. admonendi. num. 22 . de jurellur. ubi communem dicit Menoch. in arbitrar. judic. lib. a. centur. s. casu 264. Approbat chin. lib. i. contr. jur.c. s. Quod igitur in ι, furti. 6. f. pacius. 3. U. de his qui not. infam. dieitur, quod reus qui in actione furti vel 1imili famosa juravit, innocentiam suam quodammodo testatus est, intelligendum est de judicio civili, non criminali.
jurejurando promuserio nulla oritur actio jure civili.
EX jurejurando, quod promissorium DD. vocant, non oritur actio jure civili, sicuti nec ex pacto. Probatur haec sententia. quia specialiter constitutum est, ut si libertus juraverit se operas patrono daturum, obligatio contrahatur. I. utjuris iurandi. 7. &Lsq.Uda operis tiberi. t. ι 3. inpr.ff. de acceptil. l. ult. F. deliberati.
U. i. si quis pro eo. y6. 1. de s ejus ubi dicitur: us Juris jurandi
obligatio contrahatur, libertum eum esse oportet, qui Iuret, ct lia hertatis eausa jurare. d. l. ut jurisjurandi. 7 . in princ. Si hoc specialiter est constitutum in liberto, ut ex jurejuraudo ejus, qui promisit se operas patrono praestiturum, detur actio, sequitur in aliis personis ex jurejurando obligationem non produci; 8c sic jusju,'randum non in modus inducendae obligationis vel actionis, nisi tantum in hoc speciali casu, si libertus promisit se operas patrono exhibiturum. Objicitur in contrarium auth. sacramenta. C. si aD. vend. ubi dicitur, pactum confirmari juramento, di servandum esse juramentum ; quod frustra diceretur, nisi obligationem di actionem pareret Resp. Iuramentum quidem confirmat contractum, ecfervandum est, item ex contractu jurato nascitur actio, sed juramentum per se solum non est potens Zc sum ciens ad produccndam
Secundo adversatur l. si quis major. 4 I. C. de transact. ubi dicitur. agi posse ad poenam contra eum, qui transactionem jur tam non servavit. Igitur oritur ex transactione jurata actio, cum alioqui ex nuda transactione agi non possit. ι. sive apud aria. 18. C. de transes. Resp. ex sententia. Alalaita d.I.si quis major. actionem ibi ad poenam dari, quia intelligitur esse promissa per stipulationem. Approbat Fachis. lib. 2. contr. Dr. c. Ioo. & lib. c. I a. ubi egregie x solide defendit, ex juramento promissorio actionens non oriri. Deinde ibi non fuit omnino nuda transactio, sed praeter conventionem aliquid datum vel factum fuit causa transactionis; quo casu transactio in contractum innominatum transit, di producit actionem. . , Tertio
189쪽
Tertio objicitur, quod traditur in I. si duo. a 3. si quia jurave-νit. 1. de jurejur. quod si quis juravit se credidisse pecuniam vel
societatem contraxisse, vel emisse. quod detur ex hoc jurejurando actio. Resp. Aut juramentum interponitur super legitimo contractu, & tunc actio directa quae ex tali negotio competit, utiliter propter jusjurandum conceditur, quamvis de neeotio non appareat 3 vel etiam actio in factum juratoria locum habet. Aut duramentum praestatur nulla prorsus adjecta causa, quod DD. juramentum informe vocant, & tunc ex tali jurejurando nulla producitur
actio, quia in judiciis nihil sine generali vel speciali causa debet
Pol remo arguitur ex l. 8. C. de reb. cred. ubi dicitur, quod ex jurejurando actio in factum competat ad similitudinem judicati. Resp. Hoc verum est, si jusjurandum subiequatur sententia judicis i tunc enim utilis actio judicati ex eo producitur. Cujac. in pa-νnt. C. ad tit. de reb. ered. Illud denique sciendum . quod licet jure canon. nulla ex juramento promissorio oriatur obligatio, vel actio. tamen judicis ossicio potest quis compelli ut praestet quod jurato promisit. c. cum contingat. ext r. de jur ur. c. ult. de foro comp. in 6. Fachia. d. controv. Ioo. Diversam sententiam, quod scilicet juramentum promis rium producat obligationem & actionem jure civili, probant & defendunt Mesemb. in parat. de jurejur & Franc. Sarmientus lib. I .select. interp. c. 3. Vide eleganter de hac quaestione disserentem reconditae eruditionis virum, tuet subtilissimum JCtum jac. lib. obf. 22. c. 7. ubi erudite docet, non esse majorem vim jurisjurandi, quam pacti. Et proinde sicut ex nudo pacto non oritur actio, ita neque ex juramento promissorio. Quod attinet ad jus canonicum, verior est sententia, quod nec eo jure ex jurejurando promissorio competat actio; sed tantum quod per censuram ecclesiasticam compellendus sit is qui juravit, ad praestandum id quod promisit. e. ult. de foro comp. in 6. ita eleganter & erudite tradit & declarat vir excellens di dilistentissimus juris interpres Fachinaus lib. 3. controυ.jur. e. ix. ubi alios etiam laudat suae sententiae assertores.
Iussurandum judiciale etiam per procuratorem praestari
ΡRocuratores di defensores non coguntur inviti suscipere & pra stare delatum sibi ab adversario iusjurandum , quia nemo de facto alieno jurare cogitur. I. Marealius. I I. g. jurare. 2 .F. or. Amor. ι Ju jurandum. 34. g. procuratre. 3.F. de jur ur. Sed quaeritur, an si vitro sit paratus jurare procurator . admitti debeat ad jurandum.
190쪽
Quod verius videtur, per i s. f. pen. dejurejur. Ubi dicitur, quod
jusjurandum procuratoris ei ab adversario delatum prosit domino, pariatque domino , si reus sit, exceptionem , si vero actor iit, actionem ei producat. Sed obstat l. generaliter. t 2. g. his ita de praesentibus. 4. C. de reb. ered. ubi dicitur , lite per procuratorem ventilata, ipsum dominum praestare jusjurandum. Distinguendum ex sententia Barcini. quihona. 6s aIieno. num. is. s. dedam. ins cujus opinio in pr i servatur, teste Mesemb. in parat. de jurejur. Aut adversarius qui lus jurandum defert, contentus est, ut reus per procuratorem juret, di tunc volens procurator ad jurandum admittitur, in utilitatem domini. Aut adversarius non vult stare ipsius jurejurando, sed vult ut dominus ipse juret, & hoc casu procurator jurare volens , non est audiendus, sed ipse dominus jurare, & per se respondere cogitur. A vita. l. quoties. g. prἀtor & f. seq. 1. e noxa aci. Secundo objicitur, quod per liberam personam alteri non aC-lquiritur actio l. r. C. per quas perseu. nobis acquir. Resp. Hoc in jurejurando aliter se habet : quia jusjurandum parem vim habet cumre judicata. l. actori. 8. C. de reb. ered. Sicuti ergo ex lite per procuratorem peracta competit domino actio judicati . l. in causa. i 7. f. titt..ta l. seq. ff. de procur. ita & in fastum actio competit domino ex jurejurando procuratoris. l. 9. f. penul. l. ula. f. pen. ff. de
Etiam ob latam culpam juratur in litem , ct lata culpa continetur sub dolo in cisilibus causis.
DUbitatur inter DD. an oblatam culpam juretur in litem Z Ioan.
bc Aeto negant. Moventur verbis text. in I.s g. 3. 6 de in lit. jur. qui ait in litem jurari ob solum dolum.Haec verba taxativa, solum, v taxat, tantum, Sc si qua similia, solent in legibus nostris esse praeci- Ω, & casus similes excludunt. t. non solam. 8. f. tale legatum. 3. Ude libertatione legata. Hinc excludunt etiam latam culpam, quae dolus non est, sed tantum ei comparatur. I i .f. hac actio i .ffsi mens Ia Ismod. dixerit. Movet quoque eos, quod dolus in poenis non
solet ad latam culpam produci. l. in lege. 7. ff. ad ι. Cor. de Aea . Hoc sequuntur Accurs Bart. Cor. & f. m d. l. s. Sunt etiam qui oblatam culpam assirment jurari in litem, quae est Fulgosii sententia. Movetur hac ratione, quod lata culpa dolo
comparatur. d. l. I. Movetur denique per text. in l. is qui. 2. C. d.
in lit. Dr. ubi expresse&rotunde dicitur oblatam culpam in litem jurari. Cujus sententiae sectatores se praebent Duaren. iud. l. s. Co ras lib. . misi. c. a. Zas in singui. intellect. c. a. num. 3 . R 3s. Ni-