장음표시 사용
31쪽
Augustus supremo die amicos admissos percunctatus, Ecquid in videretur mimum vitae commode transegis' addebat & clausulam, jussitque, Uti statim,cum excessisisset,pla derent omnes, GV cum Diitia strepitum darent. Nimirum summus ille Princeps, qui ex sic uno pendere omnia videbat, qui impexia gentibus dabat & adimebat, haec ipsa, quae tantopere mortales concupiscunt, propter quae bella sit scipiunt, & rempublicam turbant, quisquilias u lantes & venis spolia judicabat. Pertaesus ille mundum est, nec amplius agere histrioniam cupiit. Satis diu hoc saxum volverat. Liberari voluit. De caeteris paganis, qui pariter religionis nostrae sacra non novere , quid dicam Equidem ego, cum eos intueor, plerosque Corum video, qui modo peditas sapientiae studiis imbuerant, ita an malos fuisse, uti mortem non jam fortiter serendam, sed etiam optandam existimaverint. Non libet mihi ejus rei exempla, quae prope infinita sunt, afferre, ne in immensum nostra evagetur oratio. Illud duntaxat ad nos pertianet , ut cogitemus, si tanta animi promptitudo ad excipiendam mortem in illis fuit, multo jam magis in nobis,
qui Dei Dominique nostri Jesu Christi disciplinam pro
fitemur, tale & studium & votum csse oportere. Quid enim Θ Non illi miseram sortis suae conditionem, quae ex peccati poena atquc ex justa Dei ira profici itur, scivere.Nec rursus futuri seculi agnoverunt bona,quae Cluiastianis ex meritis Servatoris nostri exspectanda sunt. Sed nec intelligebant, qua v1a ad aeternam selicitatem, quae
promissa nobis post nanc vitam est, pervenirent. Non capiebat mens eorum tenebris obsita tantam rem, tam sa- Iutarem, tam divinam. Et tamen pulcrum putabant mori , uti immunes saltem a vitae malis essent. Silenus, hominum olim omnium sapientissimus, cum a Mida re
se captus esset, hoc ei muneris pro sua missione dedisse eribitur: docuisse Regem, Non nasci homini longe optivinium esse; proximum autem quam primum mρri. Male ve-
32쪽
ro& perquam inepte Silenus sensit. Est quidem verum alterum illud, optimum cito mori, certe homini Christiano. Quid enim pulcrius est, quam esse cum Christo At prius illud, non nasci, non est optimum. Quin imo misgnum beneficium cst, cum natos nos Deus ad aeternam vitam, atque ad beatissima gaudia per pauxillum aerumnae traducit: cum redemptos nos ex tenebrarum Vinculis in regnum filii sui transcribit, ubi omnia rerum omnium arcana nobis retegentur; ubi admirabimur divinam lucem, eamque suo loco videbimus, quae nunc per nebulam nobis fulget; ubi gaudium inestabile est, quod nec oculis
quisquam ante adspexit, nec auribus percepit, nec animo aut cogitatione complecti potuit. Equidem ego, quid de Homero pronuntiandum sit, quem tanti secit antiquitas, nestio. Certe quidem in tanto auctore ridiculum illud est, ac longe etiam a sapientiae sacris alienum, cum apud cum Achilles in mortuorum sedibus regnum in manes caeteros tenens, Malle se ait in terris pauperi colono vilis sma mercede semire, atque agros colere, quam illis imp rium in summam rerum tenere. Nimirum scripsit hoc ille, qui ut oculis, ita mente etiam in religionis causa coecus erat. Melius longe rectiusque sensit divinus noster vates, qui eodem tempore paene vixit: cujus illud extat orac tum , Cuperest potius in Dei atriis per unum diem esse, C a- nitoris munere istic fungi, quam alibi vivere per mille a nos. Tantam ille beatitudinem & gloriam ejus vitae cogitavit, quae nos sacratos in omnia secula cum Deo con jungit , & supra rerum hoc universum collocat. Haec est, Auditores, haec est illa felicitas, qua optimus senex nOster fruitur, qua totum se persundit, quam excipit m gna & aeterna pax, quam nullus moeror nullusque metus contaminat. Et quid dicam amplius 3 aut quo mo
do dicam aut quid omnino non dicam Jam mediusfidius , cum istam sortem ejus cogito , propemodum dolet mihi, quod me antecesserit. Sed non patitur
33쪽
aut candor meus, aut illius amor, ut quidquam illi in videam. Beatum vero te, beatum ter quaterque, Bronia 'chorstit qui, cum antea multam operam in rerum sacrarum pervestigatione posuisti, nunc cupiditatem tuam exsaturare potes, & ea inspicere, ea discere, quae nos cuncti ignoramus. Nunc inter coelestes orbes vero lutamine te imples; minc noctem nostram, di has tenebras, in quibus vivimus, miraris. Nunc procul dubio sedes illic, & ludibria cadaveris tui rides ex alto. Liberatus james ab omnibus malis, atque etiam ab eDrum judiciis, qui nec praesentem virtutem aestimant, & sublatam ex oculis quaerunt frustra. Tu vero vala, Vir summe , & aeternum salve. Nos, sicut te viventem impense & amavimus &coluimus, ita memoriam tui carisssimam jucundissimamque iure meritoque deinceps conservabimus.
36쪽
AssERT Io I. Jui a justitia appellatum est.
A, C e mologia juris traditur ab Ulpiano
in l. i . da ius . Θjur. Quae tamen notatio seu definitio nominis duobus argumentia impugnatur. Primo adversatur, quod ex Gramma. ticorum praeceptis derivata eo composita
a suis primitivis de simplicibus denomionantur ; ideoque quia justitia vocabulum est compositum, dictum ex eo quod jusseu vim sistat, jus vero simplex, potius justitia a jure derivatur.
Secundo jus in mente humana natum est. 8ca prima creatione auctore Deo in animis hominum infusum. Justitia vero est virtus, uae longo usia Et exercitatione acquiritur. Ergo jus prius est ju-itia. Notitiae enim priores sunt habitu. Respondeo ad primum argumentum. Non voluit JC. hic Gram maticam nominis notationem inculcare. sed potius haee est Looca sive Dialectica notatio, considerans produltionem seu derivationem rerum. Ius si quidem a justitia, velut a causa, materia sci licet. forma, ac sine suo deducitur, t eben. in parat.1. d Qt. Οjur. num. 34. Quod ad alteram objectionem attinet. ita respondendum est. Jus hic non accipi pro communibus aequi & boni, justi ac injusti nutitiis, mentibus hominum innatis, sed pro doctrina Marte juris, libris JCru incomprehensa. Unde sequitur hanc definitionem nomiaris statim definitio rei in d. l. i. quod jus sit ars : :-
37쪽
qui &boni. Itaque quatenus jus pro arte Sc do strina justitiae sumtatur, cujus regulas di praecepta proponit, jus ae justitia rine apis pellatum censetur: quia artium nomina ab iis rebus, quarum praeceptiones artibus continentur, appellari lent. Sic Grammatica a Iiteris, Arithmetica a numeris, Geometria a ponderibus tamensuris denominatur. Govean. lib. I. var. Iect. Dr. c. I 8.
AssERTIO II. Iustitia est constans ct perpetua voluntas, jusseuum
cuique tribuens. ΡRoponitur haec definitio ab Ulpiano in l. to, F. dejust. ΘJur.& inculcatur ab Imp. Iustiniano, in iurisui. eod. tit. Verum contra eam recte itaargumentabitur aliquis r Justitia non verere convenienter dici potest perpetua & immutabilis voluntas, quia nemo est ita ab animo comparatus, ut perpetuo & constanter velit cuique jussuum tribuere. Homo enim habet lubricos affectus. ruibus impulsus, a justitiae formula interdum declinat. Responisendum breviter 8c aperte, quod justitia hic definiatur prout est in abstracto, non in concreto, hoc est . quatenus justitia per se eon sideratur, non quatenus homini inest. Sic Aristides quanquam ea justus, non tamen est justitia in eo immutabilis. Et quamvis homo subinde a recto tramito justitiae deflectat, non tamen hoe fit vitio justitiae, sed hominis depravata natura. Neque jure aut me rito quis Ulpianum reprehendat, ac ambitiosius fecisse causetur. quod j ustitiam definiat, quam non modo consequi, sed ne sperare. quidem liceat. Nam tametsi veri juris germanaeque justitiae solis tam & expressam effigiem nullam tenemus, sed umbra & imaginibus tantum utimur, ut ait Cicero, non ideo tamen minus veram di germanam j ustitiam definire, atque velut scopum imitandu m. di assequendum nobis proponere debemus. Pulchre Contius in no-
ASSERTIO III. Unicum est jus naturale, unicumque jus gentium, e I sa DD. distinctiona inter primavum 2 δε-
TR iplex divisio juris a JCtis est tradita, 8c in libros juris Romani relata, nimirum quod Jus sit auinaturale, aut gentium. aut Diuili co by Corale
38쪽
aut civile. q. m. ins . de just. Gur. ι. r. f. r. Τ eod. Ius naturale est
quod ex naturae inclinationibus, quae nobis cum caeteris animantibus sunt commune , proficiscitur. Licet enim bruta animantia rationis de proinde juris, quod a ratione oritur, sint expertia, tamen quae bruta faciunt incitatione de instinctu naturae, ea si homines adhibita recta ratione faciant, jure naturali facere censentur. Cuiae. in notis inst. tit. 2. Gove n. lib. I. var. Iut. fur. e. I9. Hujusjuris exempla sunt, ordinata maris&foeminae conjunctio, libero. rum procreatio, educatio, l& successio. d. l. i. i. scripto.1. unde lib. I. ult. C. de alend. lib. Item custodia Zc defensio vitae, propulsatio vio. lentiae . communis omnium possessio, de omnium una libertas. e.
jua uaturale. dist. i. l. 3. e, . V. da jus. 9jur. Jus gentium est, uod naturali ratione constitutum, dc omnium gentium consen ii ac moribus approbatum &receptum est. l. omvel populi. 9. f. dejis. Θjur. Ex noc jure distinctiones dominiorum, coutractusta obligationes, item bella, captivitates Ic servitutes, introducta
Contra hanc JCrum distinctionem, siam vulgo interpretes cxa cogitarunt, qua jus naturale, item gentium, aliud primaevum aliud secundarium appellant. Jus naturale primaevum statuunt, quod omnibus animantibus commune est. Ius naturale secundatium, seu jus gentium primaevum vocant, quod natura homini in prima creatione insevit, ut sunt normae & discrimina honestorum & turpium. Cujus exempla siunt, religio erga Deum, pietas in patriam & parentes, alterum non laedere, neminem locupletari debere cum sinterius jactiara. l. a. f. dejust. Θjur. l. nam hoc. 1. de cond. indeb. Jus gentium secundarium dicunt, quod non a simplici ratione naturali ζroficiscitur, sed per ratiocinationem, usu δc humanis necessitatiisus exigentibus, homines communi consensu constituerunt. Cujusjuris sunt bella, servitutes, distinctiones dominiorum. & contra clus. Late Mi . ad 3. r. inst. tit. a. ubi hanc distinctionem. DD. in scholis receptam esse inculcat. Uerum licet haec distinctio commodioris doctrinae gratia tolerari possit, tamen si ad exactam
juris rationem di veritatis trutinam revocetur, vera non est: alio
qui mancus & imperiatius csset Ulpianus in d. l. i. ubi unicum jus naturale, & unicum jus gentium statuit. Causam receptae distinctioni DD. dedit, quod cum jus gentium dicatur naturali ratione constitutum, tamen multa sunt juris gentium, quae juri naturali
adversantur & repugnant, ut sunt bella, & servitutes, res rationi naturali maxime contrariae, cum natura omnes homines ab initio liberos procreaverit. f. jus autem gentium. inst. tit. a. d. l. Item dominiorum distinctiones & acquisitiones: nullius enim a natura quicquam erat proprium ab eXordio generis humani. l. I.
39쪽
εc libertas, non sunt tam jus, quam bona quaedam integrae scin
Corruptae naturae convenientia, quae depravata natura humana non
poterant amplius retineri. Cum mim partim propter plurimorum ignaviam, qui pasci alieno labore volebant, partim ob saevitiam potentiorum, qui tenuiores & imbecilliores communium rertim usu prohibebant, non poterant amplius homines in communione vivere, sublatum est communionis universalis bonum, &distinctio dominiorum introducta. Praeterea servitutes & bella ad defensionem innocentum, & reprimendam improborum audaciam fiant excogitata, quae hisce depravatis hominum moribus, ic remerationi conveniunt. Vide Mesemb. in parat. de just. Θjur num. is. Baro. ad. f. singulorum .ins. uerer. divis Corras lib. 6. misc. cap. ult.
As SERTIO IV. , naturaile est immutabile.
Hoc discrimen inter jus naturale & civile legibus proditum est.
quod nimirum hoc sit mutationi obnoxium, illud non item. g. pen. inst. tit. 1. Cum enim jus naturale sit in naturali ratione& aequitate positum, & mentibus hominum a Deo insculptum per creationem, sequitur, quod sicut Deus auistor legis naturae non mutatur, ita nec jus naturale, quod ex divinae rationis dicta mine procedit, variatur. Jus autem civile, cum sit humana auctoritate magistratus constitutum, propter varias negotiorum ac rerum circumstantias sepe mutatur.
Objicitur, quod libertas est juris naturalis: omnes enim homines jure naturali ab initio liberi nascebantur. 6. jus autem gen- risem. inst. rit. 2. Sed haec libertas multis aufertur, & plerisque civilibus legibus servitus imponitur, quae juri naturae contraria est. Resp. Jus naturale prorsiis tolli & aboleri non potest, derogarita men ci ex parte potest. 3. ult. inst. de legit. un. tui. Unde lex ait, jus civile dici , quod neque in totum a jure naturali recedit. neque per omnia ei servit. l. 6. F. dejust. Gur. Et ideo in servis non plane tollitur libertas, sed libertatis vis & ofachum suffocatur. ne effectum suum producere possit. Sic cum dicitur capitis dimia nutione maxima di media cognationis jus tolli, in d. g. ult. hoe non ita est accipiendum, quod ipsa cognatio naturalis tollatur, quia
jus sanguinis est immutabile. ι. jura sanguinis F de R. I. sed quod
effectus cognationis, puta successiones ec tutelae, per jus civile. puta per maximam 8c mediam capitis diminutionem, impediantur. Secundo objicitur, quod lex naturae dictat neminem cum alisterius injuria locupletari debere. Sed ab hac naturali ratione recedit usucapio, ubi invito domino aufertur sua possesso per Iomni
temporis usum. Resp. Iuo naturae a jure civili quantoque recipit
40쪽
temperamentum & limitationem. Si quidem lex naturae inferior. Juae vetat nos cum alterius damno locupletari, legisti periorice. it. quae universalem humanae societatis conservationem ema- gitat. Cessante enim usucapione non possent homines tuto & quiete res suas possidere, nemo posset esse certus de dominio rei suae. etiamsi quam diutillime eam possedisset, sed semper timeret, ne verus dominus eam sibi auferret. Ideoque ne amplius incerta essent rerum dominia, usucapio introducta est bono publico. l. i. st dense cap. nam incertitudine ista manente civilis vitae societas commode conservari non poterat. Praeterea usucapio ad lites minuendas magnopere pertinet, quas amputari interest reipub. I. ult. .
IN signis & egregia extat in jure prodita regula. quod judex in
omnibus aequitatis de justitiae magis, quam stricii juris rationem habere debet. quae traditur in I. placuit. C de judie. O l. in omnibus. pr. F. .le R. I. Hinc praecipitur judici, ut in condemnando se absolvendo aequitatem.semper ante oculos habeati . . f. de eo quod cert. De. Similiter & in l. si quis. 1 . f. idem Labeo. 1. de relig. ct siunipi. fun. traditur. a judice solutius 8c liberius esse aequi. talem amplectendam, quam merum & summum jus. Pariter & in I. si servum. 9 i. f. sequitur. V. de V. O. a JCto Paulo responsum
est , quod in quaestione de bono & aequo sub auctoritate juris
scientiae plerunque perniciose erratur. Verum cum nac decisione pugnat t. prosspexit. 32. F. qui ct a quib. manum, ubi dicitur, quod, etsi lex scripta sit perquam dura, tamen servanda est. Unde sequitur , quod judex sequi debet id quod legibus praescriptum est, strictumque jus aequitati praeferre
tenetur. Resp. Sic habendum est. In casibus a lege expressis lex sequenda est, ctiamsi dura aut iniqua videatμr. Haec durities a solo Principe mollienda est, qui de cdisu ambiguo, de quo non liquet, a judice consulendus est. l. r. C. de relat. l. ult. C. dele ib. Hoc sibi apud Gallos hodie vindicant Partamenta adversus inferiores judices , a quibus ad ipsun curiam appellatur. In casibus vero non scriptis Zc a lege praetermissis judex aequitatem rigori praeferre debet: nam ut Aristot. scribit. aequitas nihil aliud est, quam Legis scriptae interpretatio ec supplementum, 11 ἐme κια εὐν ἔνρμου ἔλειμα. Imo aequitas nihil aliud est, qum dictamen rationis naturalis, di naturalis justitia&aequitas idem esse videntur. l. scire oportet. 13. ali a sutem. 1. de excus tutor. Cujac. Itb 1.Ρud.