Specimen litterarium, exhibens quaestiones Catullianas [microform]

121쪽

Catulli accuratius perspicienda multum certe ea notitia prodesset. At contra, si nobis scire videmur quae suerit puella, quam Catullus amaverit seque id re vera cognitum habemus, si igitur salsa utimur norma, ad quam interpretationem ejus carminum dirigimus, plane a recta Via aberramus. Multa enim, quae non expediri possunt, praeclarissime expedire nobis videbimur, multa, quae recte explicare potuis-Semus, vitiose explicabimus Satius enim est nihil sciro quam salsa scire.

Locus in hac re dijudicanda classicus legitur in puleio, qui ita scripsith: Eadem igitur opera accusent C. Catul-μliun quod Leδbiam pro Clodia nominarit et icidam si-μmilitor, quod quas etella erat Perillam scripserit.' Cet. Qui solus locus est, ubi verum Lesbiae nomen commemoratur in omnibuδ, qui ad nos pervenerunt antiquis scriptoribus. Quid sex eo colligi possit investigare et quatenus si fidos absenda sit, argumentum erit hujus disputationis. Aliquantum certe ponderis puleii testimonio additur loco vidiano, ubi legitur :

Sio sua lascivo est saepe cantata Catullo Femina cui salsum Lesbiae nomen erat.

quo hoc discimus, re vera sub Lesbiae nomine personam aliquam latere nec Catullum, ut imprimis recentiores poetae sacere solent amorem sictum laetis et maestis

carminibus cecinisse. Reliqui de Lesbia loci, qui apud antiquos Scriptores leguntur nihil novi, quod rem perficiat

afferunt. Apul de Magia. X. p. 465 Hildeb. Ovid. Trist. II, 427.

122쪽

Properitu enim uno loco eam commemorat, ubi diverso aequalium Oetarum componit amores :*hae quoque persecto ludebat asone Varro, Varro Leucadiae maxima flamma suae; ηhaec quoque ascivi cantarunt scripta Catulli, WLesbia quis ipsa notior est Helena; μhae etiam docti eonsessa est pagina Calvi, μ Cum caneret miserae funera Quinetiliae. V

Martiali praeterquam saepius de Lesbiae passere, et de carminibus dicit, quae in eum composuit Catullus ipsam Lesbiam quater nominat, quos locos ad ordinem Martialis

librorum recensebimuS. 10.: Accidit infandum nostrae scelus, Aule, puellae: Amisit Iusus deliciasque suas ; Non quales teneri ploravit amica Catulli, 'Lesbia, nequitiis passeris orba sui V. 2o. 'Cynthia te vatem fecit, lascive Properti, Ingenium Galli pulchra Lycoris erat. Fama est arguti Nemesis formosa Tibulli, WLesbia dictavit, docte Catulle, tibi ' d. 3o. Lesbia eum tenero te posset amare Catullo Te post asonem blanda Corinna sequi A. 4o. Si tibi talis erit, qualem dilecta Catullo Lesbia plorabat, hic habitare potest' b.

Denique Iuvenali ita de Lesbia scripsit:

Prop. III, 33, 5 sqq. Mart. p. VII, 14.3 Mart. p. VIII, 3. Mart. p. XII, 44 S. 5. q. Mart. p. XIV, 77, quod epigramma inscribitur: Cave eborea.

123쪽

μ haud similis tibi, Cynthia, nee tibi, cujus

turbavit nitidos exstinctus passer ocellos' t.

Ex his omnibus locis nihil novi de Lesbia constaro, in

aprico est; nullo enim nomine novo, nullo perspicuo indicio, quo Catulli puellae suum vindicemus nomen, amsignificant. Neque verisimile est Sidonium pollinarem alia antiquoi in scriptorum testimonia habuiSse, quorum auctoritate fretus Lesbiam doctam fuisse puellam et cum Catullo Suo versus sacere solitam tradidit, ita scribens : Certe, si praeter rem oratoriam , contubernio seminarum poeticum Wingenium et oris tui limam requontium studiorum cotibus Woxpolitam quereris obtundi, reminiscere, quod Saepe Ver-- sum Corinna cum suo Nasone complevit, rabia cum Catullo, C onnia cum Gaetulico, Argentaria cum Lu- cano, Cynthia cum Propertio, Delia cum ibuso.' equosnim x hoc loco aliquid novi de Lesbiae persona docemur. Constat igitur ex ipso Catullo reliquorumque antiquorum scriptorum testimoniis poetam amasse seminam, quam dixit Lobiam, neque hoc nomine fictum aliquem indicari amorem sed sub salso Lesbia nomine veram mulieris perSO- nam latere Accedit, quod putrius docuit hanc mulierem Clodiam osso dictam. Ex ipsa antiquitate nulla alia de Catulli amoribus ad nos pervenit memoria. Quibus undamentis nixi multi postea aut pronuntiave-

Juven SaLVI, 7 sq. Quem locum ad Lesbiam pertinere per se patet, si fides habenda sit titulo, qui in uiuitis codicilius carmini Catulliano II superseribitur: μ ad passerem Lesbiae. a Sidon. Apoll. p. II, 10 ad Hesperium, sub finem. 9 54. d. Sirmond. ar. 1652).

124쪽

runt tantum aut demonstrare conati sunt Lesbiam Catulli suisse samosam P. Clodii tribuni plobis famosi sororom. Iam strus Victorium exclamavit ipsum poetam hoc ostendere videri vel potius manis lo declarare.' Antiqui commentatores, qui Catullum interpretati sunt Murotus et Statius plane cum eo consentiunt, uterque ad carminis LVΙΙΙ s. 1, illo quidem mendose tradens puleium tradidisse, puellam, quae in amoribus ac deliciis Catullo suit, quamque ipse Lesbiam ominauserit Clodiain illam, μP. Clodii sororem fuisse, cujus a fratre primum delibata μpudicitia' cet. hic vero modestius suam tantum ipsius proferens opinionem, Clodiam illam, quam nominavit Apuleius eandem fuisse atque eam, quae est a Plutarcho dicta Quadrantaria' Et uti antiquiores, sic recentiores quoque plerique in Losbia Catulliana sibi Clodiam istam agnoscere Visi sunt. Sic, ut a viro optime de Catullo merito initium ducam, Hauptiui do ea re ita scripsit: Sed puellam illam ama--tam tantum, quanta amabitur nulla non diversam esse a Lesbia, Lesbiam autem Clodiam istam esse Quadran--tariam, rectiusque Uam nuper actum memini de ea re seculo decimo sexto primarios quosdam viros judicasse, liquido confirmare posse mihi videor verum ab hac μdomonstration nunc quidem abstinendum esse censeo. Etsi enim spurcarum rerum investigationem saepe tam non possumus defugere grammatici, quam ultro eam ap-μpetero durpe est, clamem publico colloquio, cui haec

125쪽

scribo, arcendam esse quaestionem, quae sine accurata

μοbscenitatis pertractatione orsici plane nequit'. Cui plane assensi sunt eussetius y et irchnerus , qui ambo tamen nullis argumentis opinionem, quam protulit Hauplius, confirmare conati sunt. liter rem egerunt Helbigius , Jung- clausenum et Schwabius , qui omnes longa disputatione

I auptii opinionem probaro conati sunt. Contra praeter OS, qui hanc quaestionem omnino non attigerunt, Loersius ,

Munkius' et susschius ' sero soli inter recentiores Hauptiiopinioni adversati sunt. Quorum primus Apuleium non esse audiendum judicavit ita ut vanam dure peram ipsi μ visi sint, qui, quae illae Catulli amicae fuerint, quaere rentV. unkius ita opinatus est: Hieruber' utrum Lesbia suerit soror P. Clodii necne vir sic kaum et vas Siche

res ermittet lassenV. Leutschius denique se cum Hauptio nequaquam sacere posse professus est, sed nulla, quibus hanc opinionem firmaret, argumenta attulit, ita ut rem reliquerit insectam. Ad hanc quaestionem bene tractandam viam Sternere conatuS

Ad Ovidi Tristia, II, 27, p. 204.7 eschichio de Romi schen Litteratur II, p. 178. Philologus M, p. 735 sqq.

126쪽

est Froehlichius , qui probavit ordinem carminum Catullianorum, uti nunc in libris manuscriptis et editionibus legitur,

mirum in modum esse turbatum et exempli gratia, Carmina o Lesbia in eum redaxit ordinem, quem putavit olim ab ipso poeta ESSe prosectum. Ut probaret ordinem carminum, quae ad rebiam pertinent esse perturbatum, indicavit prorsu aliam esse mentem carminum , , , , aliam carminis octavi. Deinde in carmine 11 Furius et urelius iubentur pauca non bona dicta puellae poetae nuntiare, quae simul complexa tenet trecentos moechos', dum carmen 1 ad Fabullum amorem poetae spirat ardentem Carmen 6 lepidissimum Lesbiae commemorat votum, quod persolveret, si sibi restitutus esset Catullus desissetque truces in se Vibrare iambos,

qui iambi leguntur domum in c. 3 o c. 42 ot postquam interpositum est dulcissimum illud carmen 1: Illo mi

par esse deo videtur' in c. 52. Quae exempla jam sufficiant , ut demonstretur, ordinem Catulli carminum, quod ad historiam foetae erga Lesbiam rumoris attinet, moni Ueber die norunun de Gedichte de Q. Valerius Catullus, in Abb. de Philos. -Philol. Classe . kademi e u unchen, III, III, p. 91-716. Qui plura desiderat, meminerit Catullum . . in c. 72 de infideli Lesbia queri, quodum convenit o. 79; e. 83 contra spem in gratiae redeundi testatur infelicem se esse misero illo amore o. 85, pulcherrimam esse suam Lesbiam c. 8 dicit. Acriter eam reprehendit o. 87. Id quamquam dissicile esset, se perfecisse dicit, ut longum subito deponeret amorem e. 76 gloriatur quod a plerisque recentioribus editoribus post carmen 8 collocari solet), dum in o. 2 urat se Lesbiae erga se amoris eortissima habere testimonia. Cet.

127쪽

eSSe posse ordinem chronologicum . Ut pristinum restituero in carminibus de Lesbia ordinem, Froetilichius histo

riam Catulli orga hanc mulierem amoris in tres divisit

partes. In primam periodum Omnia cadunt carmina, quae

eo tempore scripta sunt, quo Catullua Lesbiam imare coepit. laque amor in die crevit. Ad alteram omnia ea pertinent, quae composita sunt quum rimae et di/cordia amante di junaeerunt. Τertia denique periodus ea continet carmina, quae tempus celebrant, quo prisca rediit Venu/di olo/que jugo coegit aeneo. Ad primam periodum pertinere censet

c. 2. asser deliciae meae puellae. c. 3. Lugete, o Veneres Cupidinesque. . . Vivamus, mea Lesbia. e. . Quaeris, quot mihi basiationes. c. 13. Cenabis bene, mi Fabulle. c. 43. Salve, nec minimo puella naso. c. 51. Ille mi par esse deo videtur. c. 70. Nulli se dicit mulier mea. o. 86. Quintia Ormosa St.,

quibus fortasse adjungendum est . 68 elegiacum. Ad alteram periodum reserenda Sunt

Sic simu refutata sunt, quae protulit Lollius Ferienschri Die , I, p. 125 sqq) qui carmina Catulli ad Lesbiam pertinentia recensuit in ordinem , ut ipse dicit naturae μ in thre nati irlichen OrdnungV i. e. in ordine, quo in libello, uti nunc editur, leguntur. Praeterea permulta carmina, quae non cum ejus opinione congruebant, omisit, nulli redditis rationibus, . . e. 11, 13, 37, 3, 70, 79 86, 7, 9 et 100. Qui tot talesque testes non audivit, ejus quoque sententia non audienda esse videtur. De ipsa Lesbia haec garrit: De ei genitiche Nam seinermetiebten die er hier μLesbia nenni, a Clodia. Sie par aus Verona undisomit ine Landamanni Catulis.

128쪽

e. . Miser Catulle, desinas ineptire. c. 11. Furi et Aureli, comites Catulli.

e. 37. Salax taberna, vosque oontubernales. c. 38. Male est, Cornifiei, tuo Catullo. c. 42 Adeste, hendecasyllabi. o. 58. Caeli, Lesbia no3tra. c. 72. Dicebas quondam solum. o. 75. Hue est mens dedueta'.

o. 87. ulla potest mulier. c. 76. Si qua recordanti benefacta. c. 79 Lesbius est pulcher. . l. Non ideo, Gelli. e. 100. Caelius Aufilenam et Quintius.

Tertia denique periodus ex Froohlichii opinione continet

c. 36. Annales Volusi, caeata charta. c. 3. Lesbia mi praesente viro. e. 85 di et amo, quare id faciam. o. 2. Lesbia mi diei semper male. e. 104. Credis me potuis8e meae. o. 107. Si quisquam cuiquam cupide.

e. 109. Iucundum, mea vita, mihi.

De carminibus autem 40, 1, 7, 2 non pro certo affirmari potest, utrum ad primam an ad alteram periodum pertineant. Haec Froehlichius. Quae quidem divisio, si vera esset et firmis niteretur undamentis, certe multum proficeret ad accuratius de Lesbiae persona judicandum. Sed quaedam in ea inesse videntur, quae ipsis Catulli carminibus redarguuntur Minoris autem momenti est, quod Froehlichius opinatur, carmina 3 es 41 ad Lesbiam pertinere, quod de carmino 38 mo judice non probari potest et de car-

, on cum ricaligero ienset Froehlisthin o. 87 eum e. 75 esse conjungendum, sed illud esse partem c. 76 suspicatur.

129쪽

mino 1 minimo verisimilo esse videtur Doloris . O tam occupabat, quum scribere c. 38 caussa, aequo jure in ratis morte atque in infelici Lesbiae amore sita suisse potest. Illa vero defututa et insana puella, cujus nomen latet in primo carminis 41 corrupto vocabulo non ad Lesbiam pertinere, neque moecha, de qua ejuSdem carminis versu 4 dicit Lesbiam indicari opinor . Sed maiora sunt, quaeque magis rem perficiunt Carminum, quae Froetilichius ad alteram periodum retulit, nonnullarum mentem longe a reliquarum ejusdem periodi mente diversam esse nemini non patebit. Ipse enim poeta de puella praedicavit in c. 8 :

μQuae tamen etsi uno non est contenta Catullo μ Rara verecundae furta serenius herae. V

Sunt inter carmina a Froeli lichio tempori disjunctionis Catulli a Lesbia addicta, quaesita scripta sunt, ut non admodum severi amantis dolor et ira perluceant, quaei' durabunt, simulac puella se totam pristino restituerit amori. Hujus generis, mea quidem Opinione, sunt c. 72, quod non ad eandem classem cum carmine 85 pertinere, miror Froehlichium esse opinatum. In quo utroque Carmine plane eadem mens iisdem sere vocabulis expressa est. Porro huc pertinente. 87, ex

Scaligeri conjectura eum c. 75 conjunctum Μajorem jam iram spirant . 37, 9 et 1. Consilium noti amplius eam Sectandi, quae sugit et longum deponendi amorem declaratur in c. 8, quod sere fieri non potest, quin conjungatur cum

i f. c. 43.

Vs. 135.

130쪽

c. 58, quo nobilius et majoris testis doloris intor Catulliana carmina non reperitur. Τandem perfecit poeta, quod diu in animo habuit, ira et dolor pervicerunt amorem, tandem tetrum deposuit morbum, quod quum laciSSet, quamquam ex omni pectore laetitias expulisset, se beatum praedicavit c. 76). Restat . 11, quo quasi repudium Lesbiae Catullus remisit et quod ob monumenta Caesaris magni, quae in eo commemorantur necesse est, Scriptum sit post Caesaris expeditionem in Britanniam alteram, . e. non ante annum 699. Carmen 100 de amore orga Lesbiam, ut de re omnino praeterita agit et versus:

μcum vesana mea torreret flamma medullas

satis, credo, indicat miserum Catullum ineptire desiisse. Si autem consideremus carmina, quae in tertia classe posuit Froehlichius, quaeque igitur perhibuit post carmina, de quibus jam verba secimus, Scripta esse, apparebit illa non mentem spirare illius, qui ad Caelium rivalem horrida verba carminis 5 scripsit:

μ Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa, 'Illa Lesbia, quam Catullus unam Plus quam se atque suos amavit omnes Nunc in quadriviis et angiportis μGlubit magnanimos Remi nepotes.

Is quoque, qui rara verecundae feret furta herae, non talia dixerit verba, si lux candidiore nota laret, qua mulier amata, sed paullulum alienata, se ipsi restitueret. Quare Opinor, omnia illa carmina, quae Froetilichius ad tertiam adscripsit periodum, ad eas rixas oportere, quae numquam non inter amantes oriri solent. Magis eandem