Iosephi Zarlini ... De vera anni forma, sive de recta eius emendatione

91쪽

I De Uem anni forma,

monstrabit post Annum ipsum 18. peractum Iiteras, quae erunt sequentis et v. anni bissextilis. Et ita circa hoc factum semper procedendum erit.

De Anno lunari, de que Aureo numero siue lunari dicto, ac de eius instabilitate, cio. Cap. XII.

O s et E A et v A M de Anno solari, atque de eius cyclo, & quo nam pacto Aequinoctium in Calendario esset stabiliendum , deque eius inuetione in quolibet anno satis multa uerba fecimus Pater Beatis de Anno lunari hoc loco nonnihil dicendum arbitror . nam, cum ad similitudinem Anni romani Menses s habiles, & ad Solis cursum accommodatos non habeat, sed solummodo per menstruas lunationes,quae haudquaquam firmam habee sedem ipsi computentur: hinc factum est, ut huiusmodi Amnus in Calendario Romano non possit fixum habere principium. Veruntamen, quia Festa, quae Mobilia uocantur; iux-xa Lunae progressum singulis annis sub certis diebus hebdomadae, atque solarium mensium celebrantur: propriaque Ioca annuatim mutare uidentur: sat erit nosce S. Pascae resu rectionis, quod est sane huiusmodi festorum origo & caput, qud nam mense,&ipsius mensis die erit celebrandum. Nam caeterie solennitates quo tempore sint colendae, a die. S. P scae, quae ex S. Ecclesiae institutione, Dominica, statim seque te lunam Qu artadecimam, post uernum Aequinoctium semper celebrari solet , agnoscetur. Verum non sine causa dixi mus , Dominica, statim sequente lunam Quartamdecimam post uernum Aequinoctium, cum ex decreto Sacrae synodi Nicenae constet, si Dominica in diem Quartamdecimam inciderit , tunc praefatum diem sanctum in alteram statim si quentem Dominicam esse transferendum . Quonam uero

pacto hic dies sit inueniendus, paulo post dicemus . Sed notandu in est, hanc dissicultatem inueniendi S. Diem Pascatis,

92쪽

Siue de Recta eius emendatione. ra

non solum eonsistere incognitione ueri diei, in quo suam sedem habet Aequinoctium, uerum etiam, quod est maxime in hac re considerandum , in lunae Quartaedecimarinuentione: hinc enim tota pendet dissicultas. sed ad hanc inuentionem duobus praecipue modis peruenimus, quorum Primu vestiper ueras luminarium oppositiones, ostensas in Calendario per numeros cycli lunaris, quos in eo adscripsimus; alter per Aurei numeri, in Calendario accommodati eo modo, quo semper usa est S. Rom. Ecclesia, indagationem. Aequinoctii sedem supra iam ostendimus, quonam pacto facilius quotannii inueniatur: seruata Regula de ingressu Solis in primum Arietis gradum, quam Cap. s. q. ac S. ostendimu S. Eo autem cognito, statim inuenienda est luminarium oppo

tio aut ex Ephemeridibus, ad multos annos recte comput iis, aut a Numeris cycli lunaris, quod idem est, quos iuxtaueram supputationem annorum i s. in Calendario annot uimus: ret etiam a praefato Aureo numero, sub certis diebus in Calendprio aflixo: de quo dicendum est quid fit,& de

eius officio, ac de eius instabilitate, gntequam ulterius progrediam nr. Quantum ad primum, sciendum est Pater Beatiss. quod, cum omnes Christiani iuxta Ecclesiae decretum, diuino innixae praecepto de S. Pascate celebrando teneantura Qiutrio decimo die, eo excluso, usque ad Vigesimum pri- .mum diem mensis Primi inclusum, ac inter caetera aed hoc rite efficiendum, necesse sit, tam ad Aequinoctium inueniendum, quam ad Novilunia ostendenda, in Calendario dies certos, ac statos habere, ut corum adminiculo S. Dies Pascae

inueniri possit: placuit priscis illis Patribus, uestigiis C. Iulii

Caesaris circa Anni innovationem inhaerentibus, Cyclum itinarem, siue Decem nouenalem, siue Aurei numeri in Calendario adscribere, quod fuit inuentum Metonis Atheniensis, qui floruit Olympiade Sci. ante Alexandri mortem uno seculo, Socratis fere contemporaneus: quo quidem usus Est Cisar. qu i cum primum solarem Annum instituisset ut de eius

93쪽

ro De Uera anni forma

ratione aliquid loquar) a prima Iunatione incipit, posthi

male Solstitium, a quo omnes lunationes in posterum computauit, quam e regione primi diei Ianuarii Vnitate signauit. Significabat enim Vnitas, tunc temporis Solis ac Lunae congressum, iugia medium cursum, eodem die futuram . si quidem Luminarium coniunctio eo fuit die Hor. q. tarni mi. c. sec. 3 s. a meridie urbis Romae, secundum Romanorum cosuetudinem: qui diem suum ciuilem a media nocte comis putabant, quod etiam a S. Ecclesia Rom.in aliquibus obserauatur. Cum uero sequens lunatio fuissiet die go. eiusdem me sis completo, lio. io. mi. s.sec. 38. uidelicet, die si .hora fere quarta ante meridiem; primae lunationi dies 3 o. Cassar triabuit, atque e regione diei 3 t. Ianuarij, Vnitatem simili mo do annotauit: sequenti uero Iunationi dies et s. accommodauit. Quapropter accidit, ut dies Lunae in Calendario hoc modo sint mensibus distributi: Febrario, uidelicet, Martio, Aprili, Iunio, Augusto, Octobri, atque Decembri dies 3 o. Ianuario autem Maio, Iulio, Septembri, &Nouembri, dies et p. habita semper ratione Embolismorum. hoc pacto Solig&Lunae conuentiones notans, numerum Decemnouem amnorum eis aptavit: quod spatium Cyclum lunarem,siue decem nouenalem; eo quod Decem & nouem annos solares complectitur, uocauit. Arbitrabantur enim prisci illi Patres, huius inodi annorum spatio Lunam ad pristinam reuerti positionem , ac cum Sole in eodem puncto rursis coniungi. quod cum postea secus esse compertum sit,necesse est fateri, Numeros aureos in Calendario adscriptos spatio quodam tempori; sedem suam mutare, atque hoc pacto Calendariuinutile fieri, ad haec omnia rite inuenienda, nisi illud aliquomodo reparetur . Porro quemlibet istorum Io . numerorum Aureum numerum uocarunt, cuius ossicium fuisse deprchendimus, Coniunctiones O Oppositiones luminarium in C lendario indicare. Non est tamen credendum, Caesarem eos numeros, quos nunc in Calendatio nostro usuali adscri bb

94쪽

Siue de Rem eius emendatione. Ir

mus ita suo Calendario affixisse, cum ex Calendario Alexandrinorum nostri fuerint extracti,sed alios, qui iam ab usu r cesserunt; quibus in primordiis ecclesiae Christiani, qui tunc temporis Rom. Imperio subiecti erant ;Latini praeserti in , usi sunt pro Patae celebratione usque ad S.Synodum Nicenam:

in qua Alexandrinorii, post Quartaem decimam haeresis extinctionem, occasione sumpta, nouum Cyclum d ecem nouenalem diuersimode suo Calendario adiunxere. Quia igitur cyclus Alexandrinorum a Latinorum cyclo in aliquo differe bat : accidit, ut inter hos duos populos de celebratione Pascae non paruae dissensiones laborirentur , quae usque ad Imperatoris Iustiniani tempora perdurarunt. Verum Anno Domini sga. quidam uir, tunc temporis doctissimus, nomine Dionysius, Abbas romanus,Exiguus appellatus, doctrinam Alexandrinorum de cyclo approbas cuiusda Theophyli Aureum numerum, pro Quartae docimae lunae inuentione, ac S.

Pascae celebratione, Calendario Romano,quo usque adlicectempora usa est Ecclesia catholica, adscribens; temporii supputationem ad Annum incarnationis D. N. Iesu Claristi reduxit. Et quamuis ea aetate Aurei isti numeri motui coelesti, ac luminarium cursui congruerent: fieri tamen non potuit, quin longo tempore post a recta uia aberrarint; ac Solis Lunaeque cursus sedem in Calendario instabilem (ut diximus habuerint, ut omnibus Astronomicam disciplinam profitentibus manifestum esse potest. Nam iuxta eam quantitatem, quam in hac parte sequimur de Lunationum anticipatione, deprehenditur Congressiones & Oppositiones luminarium,

post annorum I p. spatium, anticipationem Horae unius, mi. 28. sec. a. teri. q. cum facere. Interuallo uero Annorum si o. Diei fere unius,hoc est, Horarum 2 3. mi. 36. sec. 2 I.ter.

ig. cum non autem Vnius diei integri: ut quidam opinati sunt. Nam Dies integer maius requirit interuallu, quam

3Io. annorum, ut puta 3Io. annorum , mensium s. atque

unius mensis is v, quod quidem: hoc pacto ostendemus.

95쪽

ga De vera anni forma, Supposita igitur prius huius antecessionis quantitate,scilicet

Horae uniuS,mi. 28. se. 2.ter. . ac quae fit in Noviluniis singulis Is .annis: postea facile erit cognoscere, per Auream regulam,quantitatem antecessionis, quae requiritur ad quantitatem Diei integri, in huiusmodi anticipatione.Quamobrem, si Anticipatio Horae unius cu reliquis horae partibus supra ostensis fit spatio Annorum iv. Anticipatio ho. a . quae diem integrum efficiui quantum spatium annoru praestabit e

Ad eliciendam igitur huiusmodi rei ueritatem, omnibus prius aequatis, ut decet, Numeri is . annorum ducentur in quantitatem Hor. a . &quod ex hoc ducto prouenerit, per praefatam quantitatem Ho. i. mi. 28. sec. a. ter. .& erit diuidendum,& clicientur Anni 31 o. menses s. atque mensis unius

96쪽

siue A Resa eius emendatione. D

unius iuxta propositum: ut in ediem pIoapparet. Verum, cu huiusmodi spatium ultra Annum per mense Sriouem &lius a Radice lunationum transgrediatur; cumque ad rem nostram nihil pertineat et ideo accipienda est illa Anticipatio , quae propius ad praefatam Radiiscem accedit,& non pertransit spatium Annorum 3ro. quavis in hoc

temporis interuallo solummodo Hor. 2 3. min. 3 s. sec. 2 r. ter. 1 3. act& non integrum diem, perficiat, atque a diei in tegri quantitate, defi- . Ciant mi. 3. sec. 3 8. teri. 6. .& - qu e quidem Horarum quantitas, sequentis Tabulae auxilio, quam cofecimus ad cognoscendam siugulis annis quantitatem anticipationum Novilunio ru, hoc modo addiscetur . Si quantitas annorum, goo. quae est Hor. a g. mi.

seorsum accipiatur, ac L 1 in Tabula Aoticipationum uiluniorum in

teri. st Ioci

et oras Idciis

et et

it istri

s scioa et

Iso, et o

aci fidi E .

, gooci Io oii

97쪽

D. De diem anni forma , in tabella supputatoria describatur: item quantitas Anno

rum Io. quae est mi. o. sec. ao. ter. a. cum ac tandem om

nia in unum colligantur, prouenient sane Hor. 2 3. mi. I S. se. et r. ter. rg. ac, quae a perfecta diei quantitate per min. g. sec. 3 8. ter. 6. spatio Annorum sit. ut diximus, dem fiunt . quod insequenti exemplo apparet.

Diei integri residuu- Hor. o. mi. s. sec. 3 8. ter. 6. Integri diei quantitas. . Hor. 2 g. mi. o. sec. o. ter. o. - , Quamobrem dicendum erit, post Annos 3 io. Lunationes per HoraS 23. mi. 36.sec. 2I. ter. 1s .ac-- uersus principium suorum mensium ab Radice procedere, ut erat ostendendu

ac Num eros cycli lunaris in Caledario affxos inualidos reddi ad huiusmodi Lunationes recte demonstrandas. Quod culta sit, prouidendum est, ne, si praefati numeri in propriis locis, ubi adscripti sunt, permaneant, in ta turis noviluniis inis qui redis aliquis error contingat. Cum igitur Congressiones&Oppositiones luminarium spatio Annorum 3 so.(quem admodum ostendimus per diem pene integrum uerrumus principium mensis anticipent: huiusq; anticipationis causa Dies sit intercalandus, sed non eo pacto, quo per Bissextum intercalatur: deprehenduntur Numeri cycli su naris, cum a suis sedibus minime ammoueri possint, cum ipsis Iu nationibus no conuenire: quod item fit, quando Dies unus spatio Annorui 16. propter obfirmatione Aequinocti j amittitur: quia tuc ipsis Lunationes (eo pacto, quo ostendemus per diem integrum uersus finem mensis, relictis post se Numeris cycli, remeare uidentur. Huic autem uarietati nisi consulatur, pro

cessu

98쪽

Siue de Recta eiis emendatione. xv

cessu temporis inuenietur S. Pasca extra diem proprium, modo cit*rius ob lunationes, modo uero ulterius, ob praefati diei ommissionem celebrari. quod ne fiat, ita cautum fuerit, si quantitas temporis in quo fit anticipatio hac uia fuerit nota. Cum praefatae coniunctiones & oppositiones, iuxta m dium motum, in Annis g r o. uersus principium mensium per Diem fere unum procedat, &Aequinoctium in Annis siti.

per Diem integru similiter juam sedem anticipet:si praeosteniam Tabulam ingrediemur, secundum. quantitatem praefatorum Irss. Annorlim inueniemus boviluniorum anticipationem esse Horae 3 nii. t .s c.'asteri. a . cum 2 tantum. Nam,si quantitas annorum ibo.hoc est. Hor. I. uri. 3. secuis o. ter. 23. cum addita erit quantitati Annorum ro. uidelicet, mi. f. sec. 2 o.te . a.& acetjam quantitati Annorum f. scilicet, mi. et .se.=8. ter. I. cum ae proueniet praefata quantitas Horarum. 8. ni. II .s c. 28. ter. 2I destutii; sequenti exemplo patet. qi quantitetve Numeri cycli lunaris relin-

Pro Annis io. Hor. o mi. 6. sec. 26. ter. a. st Pro Annis 5. Hor. o. mi. 23 sec. 8. ter. I. - - Pro Annis lim Hor. 8. mi. s T. sec. 28. ter. 2 T.

Quae est Noviluniorum anticipatio. quuntur uersus finem mensium, spatio 1i6. Annorum, in quibus fit aequatio Aequinocti j. Porro, cum in stabiliendo in Calendario idem Aequinoctium, iuxta doctrinam iam e positam, singulis Vi I S. annis ommittatur Dies unus intercalandus : idcirco, propter Ommissionem praefati diei, coniunctiones & oppositiones praedictae in eodem temporis spatio, non integrum diem, sed tantum Horas S. mi. s . sec. 2 8. ter.

p. cum exigunt. quo fit, ut pro residuo integri diei Horae, I i. mi. 2.sec. 3F. ter. 32.& P cogantur apropriis sedibus disic

99쪽

ys .et era anni forma, Ddiscedere uersus fineminensis: iret in sequenti exemplo appa ret. Quapropter et 3 a. Annorum cursu sedes suas postponet, iiii, E X E M PHL V M. , - il

taedecimae aliam Lunae aetatem demonstraturos . Et ut nulla deuiationis luminarium cauta praetermittatur , eique facile reparetur : scienduim est qu actum D em integrum spatio Agnorum 3 io. iii tere andum 'st pra dixerimus de abeonii. 3.se. 38. teri. 6. ac deficiant ; ex ea re euenit , ut spa

teri, gr. cum st: plus iusta quantiatate intercalara, esse inueniantur. qua

TABELLA anticipatio um uirumsubram prouemn tium ob Diei unius imperfecti suuiis ,3 IO annisin Catiligario intercalation in .

ANNI DIES l Ilor.

min. secti tert

, id

o. et

o Oo

100쪽

sula ae Rem eius emendatione. ras qua de causa,

Residatim tabulae .

si i

, so

a Essgo Eieto O

iSug

ia o

nationes ad pro

perspiciatur. His igitur omnibuS, Lunationum anticipationibus , penitus perspectis & cogniti Set cuiuis iam uide re licet, Romanum calendarium nequaqua perpetuo utile posse permanere, ad inueniendum S. Pascatis diem uerum, ut iuxta decreta SS. Patrum cele

brari