장음표시 사용
71쪽
te supra horigontriti est aequalis arcui descripto sub eodem , Dies artificialis est aequalis nocti, & tunc fit Aequinoctium,
per totum orbem. Nam cum omnes circuli maiores in sphae-Desphe ra, ut sunt Aequinoctialis in Hori Eo talis, per i s. Primi Theoxis. dosij,dividant se inuicem per aequalia, non est dubium, quin Aequinoctialis ab horiEonte,siue recto, siue obliquo in duas aequas partes diuidatur: ita ut altera eius pars sit semper supra horigontem, altera uero infra. Quapropter, Sole sub Aequatore existente, quod sin anno contingit,inprincipio scilicet Arietis mense Martio, & Librae mense Septembri; ubi Aequinoctialis ab Ecliptica octauae sphqrat in tessecatur, supra horigontem, motus fit aequalis ei, qui fit infra horiχo- . tem, & Dies artificialis & nox aequales fiunt, &Aequinoctiuin toto orbe terrarum contingit. quod quidem non accidit, quando Sol est citra, uel ultra praefactam sectionem: quia, peris. Definitionem primi Elementorum Euclidis et quemadmodum diameter traiiens a circumferentia per centrum circuli, in duas aequales partes eum diuidit; aliter au tem euenit, cum aut supra, aut infra cetrum transit, quia non secatur in duo aequalia: ita Sol existens sub Aequatore, qui est cir- . culus transiens per centrum mundi, diuidit sphqram in duas aquales partes, ac parem Diem nocti faciens, fit Aequinoctium, infra autem aut supra cum existit, aut Dies maior est nocte,aut contra . Verum diuersitatem temporis Aequinoctij, quae est inter autores, non aliunde arbitror nasci posse, quam ex motu Octauae sphqrae: cui tres motus Astronomi
adscripsere: unum, qui sit semel in die naturali, raptu primi mobilis super polis mundi ab ortu in occasum per meridie, alterum, qu em fitri a Nona sphyra dicunt, regulariter super
centrum mundi, iuxta ordinem signorum ab occasu ad ortu
per meridiem, super polis Signiferi primi mobilis: ita ut caput Arietis nonae, siue Secundi mobilis, quod idem est, spatio annorum et Oo. iuxta quorundam sententia gradum unu,
ac 2 8. fere minuta Primi mobilis,& totum eius Zodiacu sp tio
72쪽
Siue de Rem Hres emendatione. crtio annorum Ooo o. pertranseat, quem motum, Arcum huius inodi Zodiaci inter icaput sui Arietis, & caput Arieti soctauae sph rae appellant. Nam in testibusquendam q uas gregem Arietum posuere. Tertium ipsius Octauor proprium asserunt, qui regulariter fit a quibusdam punctis in ipsa in
tricem per diametrum oppositis, in circunferentia duorum paruorum circulorum , centra habentium in capite Arietis, ct Librae nonae, quae pucta caput Arietis,& Librae huius sphae-m uocantur. quem quidem Medium motum accessus&recessus; sive Motum trepidationia appellant: & spatio annorum ooo. solarium perficiiuolunt, ia uero caput Arietis S Librae octauae in suis paruis circulis mouentur modo secundum ordinem signorum primi mobilis,modo contra, ac etiamodo stare uidentur: ex quo sequitur ,huiusmodi motum simul cum sectionibus eclipticae octauae cum aequinoctiali Aequinoctia & Solstitia mutare, propterea motus iste in causa est, ut Astrono mi, qui diuersis aetatibus maximas Zodi ci ab Aequinoctiali declinationes obseruarunt, de illis inter se dissideant. Sed cum ex his quae diximus, Compertumes possit, Solem quandoque in principio Arietis primi m hilis, Aequinoctium faetendum,esse,& j fieri, sed uel prius
ut supradicium est fuisse, uel postea futurum esse. cumque Sol semper percurrat sub ecliptica octauae,&cum fuerit iapraefatis sectionibus ipsius Eclipticae cum aequatore, omnia consensu, &pracipue Ptolemaei Lib. 1. Quadripartiti, ut uocant, sit Aequinoctium in uniuerso; credendum est ni fallor S. Rom. Ecclesiam semper huius odi Aequinoctium respexisse, & obseruasse quod quidem etiam (mea sementiai semper faciet, cum praec*teris sit non solum cognitu facilius,uerum etiam uerius. Nam sensu&ratione quotanni; copreheditur: nec iustu esse arbitror sensum dimittere propter rationem tantum, praesertim si illud, de quo agitur sensu percipi tur; maxime cum Sensus circa proprium sensibile nunquamdec ipi possit. Et, si in S.Pascatis celebratione a recto tramite
73쪽
deuiatum est, dicant alij, quidquid uelint de Aequinoctio,&ingressu Solis in Ariete primi mobilis: thoc sane non accidit nisi ob Aequinocti j iam ostensi anticipatione, &ob eius in Die ri. Martii a Diohysio Abbate Romano stabilitione.
Sancta enim Edclesia semper obseruans Arietem , aequinoctialis circuli ab ecliptica o clauae decusati, taquam Arietem illum cornibus haerentem inter vepres, Dominica sequenti lunam Quartamdecimam post Aequinoctium solennem me moriam semper habere uoluit Resurrpetionis ipsius figura Gen. aa, ri Arietis re Abrahamo, patre multarum 'gentium,' pro nostra otianiumque salute, super struem lignorum Sanctae crucis ad similitudinem Isaacl eius filij , immolati. Sed iam ad, nostra redeamus. Cum hoc anno Domini Is 8o. Sol in praefata sectione Die as. Martis anni innovati, siue Die ih. eius dem mensis anni ueteris esse contingati ideo dicimus timc fieri per toto terraro in orbem Aequin octium, & no Die et I
hoc est, Die dicato s. Patri Benedicto: quod quidemsen
clare percipi poterit, cum umbra Gnoitionis, ut uocant, siue Stili cuiuscunq; Horologij, siue muralis,sive horiZontalis r
che fabrefacti cadet super punctum ubi linea meridiei se ino. tersecat cum linea Equinoctialis . Ut autem in posterui ab omnibus singulis annis percipi possit, quo nam die fiat A quinoctium , ostendam quo pacto ad cuiuscunque Poli bo realis eleuationem in plana superscie cum hori Eonte illiti si ociaeque iacente; aut in pariete meridiem adamussim reaspiciente, qui cum praefato horirante seiungat ad angulum rectum , confici possit Gnomonem, qui lumine Solis &umbra ipsius Gnomonis, ostendat planetum indicans diem ue-rimi tiemi atque autumnalis Aequinocti j. quod quidem ita erit fac icndum. Describatur in primis in iam memorata, siue horinon tali, siue murali superficie plana magnus circulus, & in eius centro erigatur Stilus, siue Gnomon, qui quanto magis erit longior, tanto magis tu mbrae, quae quotidie fient
ab eo lumine Solis, una ab alia in earum longitudine erunt distin
74쪽
distinctiores: contra uero, quanto maegis fuerit breuior. postea Sole iaciente umbras in praefatam superficiem, a praefato Gnomone procedentes, observentur coniunctiones umbrarum tam ante, quam post meridianarum, factae a cuspide Cnomonis in circunferentia circuli, quae exacte signari debent, & a puncto ad punctum harum coniunctionum ducenda est recta lilaea, in duas aequales partes a linea indefinitae quantitatis, quae erit quaesita linea meridiana, ducta a centro circuli,&transeunte per punctum diuisionis, diuidenda . In ea similiter, modo quo infixa , inuelliendum est punctum, quod cum ab umbra Gnomonis tactum fuerit, ostendat, eo die in uniuerso orbe esse Aequinoctium. Describatur igitur in primis, ut in figura; in horletontali superficie plana circulus a b c d. cuium eritrum si te in quo erigi debet Stilus, siue Gnomon, qui . cum praefata superficie faciat undaque angu-Ios rectos. Sitque Oriens in bartea, Occidens in parte c, Septentrici in parte b, & in parte dest Meridies. Observetur postea ante meridiem um a culpidis Gnwmonis tangens par, tem circuli, ut puta f. quae signari debet: idem quoque faciendum est post meridiem de umbra Gnomonis tangente partem circuli, ut puta g. atquo ducenda est linea in punctus ecerit g f. quae per Decimam primi Alementorum Euclidis
in duas aequales partes a linea e b indefinitor quantitatis, trasiens per punctum h. quam dico este quaesitam lineam meri dianam, est diuidenda . Nunc inueniendum est in ea punctus ectionis lineae aequinoctialis ad eleuationem Poli borealis ad latitudinem huius Inclytae ciuitatis Venetiarum: quae est: cra. s. hoc pacto. Ducenda esst prius linea i m. indefinitor quantitatis, quae sit lineae is e paralella,&transeat per punctam , siue centrum a. postea circa eundem centrum describatur Hemisphaerium siue Semicirculus i l m. qui satis erit huic negotio; & a praefato centro per ra. primi Euclidis erigatur linea a l. quae diuidat semicirculum in duas aequales Partes ad angulos rectosu hoc est in i al. Sin m a l. quarum singum
76쪽
Siue de Rem eius emendatione. sssingulta diuidendae sunt hi Gra. so. Sitque linea a l. Zenith.& i m Horiχon hemispheri , siue semicirculi. His ita dispositis, a centro a ducatur linea a o. supra hori Eontemi m. Gra. s. eleuata, iuxta altitudinem Poli horealis nostrae ciuitatis,
ct o sit huiusmodi Polus. Sit praeterea linea a p AOquator, Eue circulus Aequinoctialis, & p caput Arietis octauae sphaerae. si quidem Polus borealis a capite Arietis, siue ab Aequinoctiali distat, ut ratio postulat, Gra. so. hoc est, dimidia semicirculi parte . quo facto producenda est linea p a indefinitae quantitatis, quae transeat ultra punctum b.&ubicunq; lineam meridianam e b decussiauerit, quod erit pneci se su per puncto b. ibi erit punctum , siue locus, super quem, cum umbra meridiana cuspidis Gnomonis a e, Sole radiante, ceciderit, semper in toto orbe eo die erit Aequinoctium . Necesse enim est, quotiescunque Sol in meridie extiterit, & tetigerit caput Arietis octauae ; hoc est punctum p. in quo Ecliptica circulum aequinoctialem secat, proijciat suos radios
supex stilum e a,& umbra cuspidis stili a e tangat punctum b. Quod quidem etiam faciet, si quis etiam in quavis superficie murali, ut puta q rst meridiem recte aspiciente, super lineam in eo prius deducta, ut putat m. quae sit hori Zonti r sparalella, praeostensum Semicirculum , siue hemispherium, eo pacto quo supra, delineauerit: ac postea in ea a quocunque dato puncto, ut puta n. ducat lineam n findefinitae qua
titatis,perpendiculariter cadentem uersus hori Zontem,qua erit linea meridiei,&faciat angulos rectos,scilicet, i n fi&a nsfaciatque n a longitudinem Gnomonis, in centro n. figendi,qui faciat in praefata superficie undique angulum rectum. Ducta denique a puncto p capite Arietis recta linea p b. ubicunque ceciderit super lineam meridiei in f quod erit in puchum v. ibi erit locus Aequinoctii singulis annis. Si quidem quotiescunque Sol fuerit in meridie & in capite uel Arietis, uel Librae octauae sphaerie, umbra stili na. tangens punctum ti, ostendet illo die per totum orbem esse, siue uernum,
77쪽
siue autumnale Aequinoctium . Qiuod autem ostensum est de Aequinoctijs, idem etiam de Solstitiis, ac de ingressu Solis in singulis signis Zodiaci ostendi posset, offeruatis puctis
in recte depicto Zodiaco,& Semicirculo, siue in plana superficie horiEontali, siue murali,ostendetibus eorum principia . quia tunc quisque posset Gnomon sibi construere, ei simile, qui Bononiae industria eruditisse. uiri Magist. Egnatii Dantis Perusini ordinis Praedicatorum , Mathematum profeclaris, in templo D. Petronij cernitur. Et quod factum est in inuentione praefati puncti aequinoctialis iuxta eleuatione Poli borealis ad Gra. s. idem erit faciendum inuentione eiusdem puncti in quacunque eleuatione. Nam nulla, nisi in Poli borealis & Aequinoctialis circuli uel eleuatione uel depressione, est diuersitas. Quantum enim hic supra hori Zotem eleuatur, tantum ille deprimitur: contra uero, quanto magis iste erit depressius, tanto magis ille erit eleuatus . cum inter se distent semper(ut diximus quantitate sto. Gradu u.
Quam ob rem quis que sub quacunque Poli borealis eleuatione degens, uel in horiEontali plano, uel in plana superficie murali, meridiem adamussim respiciente, quotannis die Verni, ac etiam Autumnalis inpii noctij hoc pacto facillime cognoscere poterit, reiectis, quae a plerisque scrupulose, atque obscure sunt de ipsis Aequinoctijs, ac Solstitiis disputata. Nam si uera essent etiam ea, quae deIecusculis muscu-De diui- lorum, quae die brumali augeri, de Puleio arido, quod in 'AD'R Carnariis eodem die florescere, de Folijs olearum, quae bru-N. . his mali&solstitiali die ad solem conuerti , ac de Fidibus, quas
te ictu alieno sonare eodem die scribit Cicero, Plinius, & A Act. hoe Gellius : profecto de uero Solstitiorum , atque Aequino-he inorum die non laboraremus.
78쪽
Siue de Resaesus emendatione. ODe Coclo solari e nni innovati. Cap. IX. V M autem Beatiss. Pater in hac nostra Anni cor
rectione, &noua eius forma necessario annorum bissextiliu ordo immutandus fuerit; ut Aequinoctium in suam sedem restitutum in eadem facile teneretur, quod est ex Tabula in Cap. 6. exarata uidere: necesse est, cycli quoque solaris, hoc est Literarum Dominicalium ordinem immutari, &singulis et v. annis peractis inno- uari.qui quidem cum septies uariari contingat, Septem quoque Annos magnos circuit; hoc est, annos ros. solares; quibus expletis, ad idem principium, a quo ortum habuerat, redibit. Cum enim Litere domini cales sint tantummodo Septem ; & quolibet quadriennio , iuxta ueteris anni formam,
ob diem bissextilem intercalandum, mutentur: anniS 28. tantum seruient, quando Septenarius per quaternarium mul-plicatus, 28.essicit. Nunc uero Pater Beatiss. iuxta formam anni innovati necesse est serviant annis ro3.ob transpositionem Bis sexti septimi ab anno a 8. in av. cuius rei causa cum ipsarum literarum ordo a prima forma uarietur, haec uarietas inuenitur usque ad annum ros . protindi. Nam, cum Vigintiduae literae Dominicales simplices a a. annis communibus : septem uero duplatae septem annis bissextilibus seruiat: si et s. qui est numerus annorum Anni magni; per p. qui est numerus literarum Dominicalium, multiplicabitur; prouenient ros. Quam ob rem dicimus, Cyclum solarem Septem
annos magnos,hoc est, Is . ann OS communes, ac gy. bissem tiles, qui simul iuncti faciunt a os . continere : non, quia in eo
Sol, spatio huius teporis finiat cursum suum, orbem signis ri, idest circulum proprium permeado, sed quia in anni S pry- fatis omnis diuersitas in ordine, quae septe literarum dominicalium in annis communibus & bissextilibus potest accidere, terminatur. Et ut manifeste hoc appareat,singulos Annos magnoS, ac totum cyclum solarem duximus describen-I a dum:
79쪽
De em anni forma, ocho filaris Septem e nnos magnos, hoc est, annos a os . circumiens ab Anno Salutis is St. atque litera Dominicali A.
qumeri annorum cycli, euiuscunque Arini magni . Litere domini
E. D. S. D. C. Io T. C. B. 136. B. A. itis. A. G. . EI. D
ius Aequationis, atque Primi Antii magni finis. Tertii Anni Quarti Anouinti An ssexti Anni Septimi Anni magni R magni fi ni magni fi
ni magni si s magni fini magni fi
80쪽
siue do Resia eius emendatione. O
dum: quorum Primus, ah Anno Domini Is 81. uenturo incipiet, duraturus ad annum risio. Secundus,usque ad annur 63s. Tertius, usque ad I 668. . Quartus, usque ad I 6s . Quintus usque ad annum i as. Sextus, usque ad annum 1 s s. Septimus, & ultimus, usque ad i 8 . ad quem, cum sit Annus primus Anni magni , repetendi cycli causa erit reuertendum; ac ordinatim, ut prius, ad alios per totum cyclum; ut ratio huius emendationis, siue innovationis expostulat procededum. Huic cyclo alium quoque fere similem composuit eruditissimus Paulus Clarantes Intermnas, annis r s. constantem: uerum & aliam anni, & aliam Bissextorum est sequutus rationem; cum Annum I s. pro memor
bili anni Iobilei principio accommodet. Est tamen sciendo,
ubicunque litem cycli simplices inuentae fuerint, tunc Annos esse communes; literae uero duplatae ostendent Aunos,
quibus fuerint appositae, este Bissextiles, & tunc litera prior . ut antea, seruiet illi anno ab initio mensis Ianu arii, usque ad Sex. Cal. Martii, id est, ad et . diem Februaris; pro litera dominicali ; sequens aute pro eadem litera seruiet reliquo anni tempori, usque ad CaJ.Ianuarii: quod quidem erit seruandum in reliquis annis futuris. Praeterea notandum est, quod asprincipio cycli usque ad eius finem, singulis annis tam comunibus, quam bissextilibus ante praefatas literas domini- cales numerum annorum cycli posuimus: quorum primu , quq est Visitas, literae A adscripsimus, in primo loco Anni primi magni, q(io numero haec litera cognoscitur huius cycli anno primo deseruire, quemadmodum Binarius in secundo loco, literae G. appositus docet, cam sequenti anno, hoc est, Secundo anno praefati cycli seruituram : quod item erit dicendum de reliquis , donec cyclus totus ad numeruma os . cui literae dominicales C&B. appositae sunt, protrahatur. Verum , in sinistra parte Tabulae ante numeros cycli seriem naturalem numerorum apposuimus,cuilibet Anno magno seruientium, ab Unitate, usque ad ap. Si tamen alicui