Quaestiones Varroniauae

51쪽

VIII.

P. Ovidium Nasonem Varronis libris sum esse iii 0ndendis fastis R. Merkelius statuit. Quem Seeuti sunt ulli omnes, qui eidem poetae operam dederunt, tum qui post et kelium quaesivit de Varrone vidi auctore, Clir. Huelsenus.

Adversatus autem est iis . Uintheriis ): qui Vationem si vidi adhibitum esse prorsus negavit omniaque, quae grammaticorum doctiinam redolent in illius inretine, ad Verrii

Flacci fastos redire censuit. Ac fastos Verrimos, quorum epitoina piant fasti Praenestini, in usum vocatos esse ali Ovidio argumentis idoneis intherus evicit. Sed in eo lata asse virum doctum ei edo, quod nimis multa, quae ex Verii opere de Verborem significatim excerpta legimus pud Paulum Festumque, in illius sariis quoque laeum habuisse arbitratus Varronem omnino neglectum esse ab vidi posuit. Nam primum quidem, quod missius astos se adiisse saepius ipse dicat Winther.

p. 4 sqq. . 0n tanti naoinenti mihi videtur quanti ille fecit. NEitu enim etsi Vil'orum doctoiuin quosdaan libros perlegit adc0 0scenda ea, quae carmine adornavit, io in illo ipso eum

premere oportuit, immo minime decuit doctrinam, quae inesset in carmine, hoc m0d praedicare. Aliter autem res se habet eum fassis illis, normividius saepius meminit. Qui niserant pus Mammaticae di trinae plenum, sed tabulae, in quibus adnotati erant dies festi. Itaque eos quidem comnie-

Chr. I essen, ammuniae doctrinae quaenam in Ovidii astis vestigia insient. Borol. 880 Herm minitior, de fastis Verrii Flacci in Ovidio adhibitis Berol. 1885. Sescentic scri1,iores ita utuntur verbo Uastae, ubi de ceri quo dam libro no cogitari quidem imi est. Diuitiam by Ora e

52쪽

- et morare poetae optime licuit quippe quos carmine illustrandos sibi propositisset. 0s Iii in non Verrii librum, quotiens ma-que 1astorii in menti0nem Ovidiu inicit, ab e significari pro certo habeo. 3Praeterea intineres p. 2 Ovidium, ut illi nee patiem corpus ne mens fuit os tu labori diversatim esse in libris vir in Geraram, imprimis arronis veri dissimile esse liliantur. Fuit poeta a grammatist an

studiis maxime alternis sed opus sibi proposuerat, illiod nisi incredibili levitate ggredi Vellet res ab antiquitatuni scriptoribus tractatas paulo accuratius novisSe debuit. Nonne iusto

iniquius iudicamus, si adeo lab0ris fugientem Ovidium misse putamus, ut ne eius quidem eiipioris libros inspiceret, quem maxime omnim his rebus studuisse omniumque lacile doctissimum esse ipse certe non ip 10rabat, dico Varronis'

M. serentium Varronem igitur praeter Vera tui l Plaecum non ne frie tuni PS S a Nasone cum re ipsa veri siniit sit id semcomprobatur singulis fast0rum locis. Nec vero id in animo habeo, ut hoc loco istam quaestionem retractem, ita, ut indagarim, uir ex uelare singulas res vidius hauserit, sed id unum egi, ut Varronis e0pias n- mnino sprevisse poetam dem0nstraa m. Itaque non omnia, quae Varroni deberi in carmine Ovidiano milii videntur hoc loco contuli, sed in eo acquiesco ut de paueis fastorum loci quaestiones inseram huic dissertationi, seil de iis, quibus non unum Verrium vidi lantem iuisse luculentissime ostendatur. Ac primum quidem du-

Similiter res se habet uni sannatibus Iris et se I, 7 IV II ,

pertinerent quaeque eae issis licuit mihi diseere fu/tis . Dicit igitur poeta priora noti exsiliisso in fastis, seu Verrianis, si iniborum sequimur. Tanien vir doctus ea quoquo ad emi ludet usi is revi avit p. 2'. Fadii opponiis Merui frutes operose dierum J, in III, 7D. Sed talibus argumeniis nihil omnino meitur. Diuitiam by Ora e

53쪽

- 48 abus in rebus poetam manifesto a Verrio discedere et Varronem sequi Mer lius prolese g. p. III animadvertit. 3Publicium uim livum a ubliciis aedilibus plebei aedimeatum esse Ovidius V, 28 canit. Idem Varro de l. L. V lb8., Clinus tibi ieius ab aeditum si ei Publicis qui eum sullice edificarunt. et Contra curules aediles secundum Veritum Publicii fuerunt

Fesi 4 238b, 283. Licet hanc rein non gravissimam esse Wintherus p. M recte iudicaverit silvidius unum Verrium

inspexit, qua causa poetam adductum esse putas, ni cum apud illum legeret clivum Publi et mn a uarii libiis aedilibus munitum esse plebei magistratus, id quod alio praep0Suerat, sciuisse narraret

De Argeis quae vidius V, 2 sqq. exhibet, ad est p. 334 redire Wintheres p. 53 censuit Sin v. 627 sq. poetam imitari oraculum a Varrone traditum Hermannus Petrus 0vid.

last via. II, p. 74 recte cognovit, unde totam hanc rem eum Varron sumpsisse efficitur.' Neque ita consentit Ovidius

lini e Sto. Qui lusu enim causarum, mi lii enumerat,

eandem non nisi unam Ovidius ti adit uv. 633 4 - est. p. 334',l sqq.). alteris duabus unam narratiunculam eum sibi conssasse Uintheriis coniecit, h0 m0d tollens dissensum, qui ibi exstat interividium Festumque. Quartam explicationem Naso plane neglexit, a quinta eo discrepat, quod Verrius Diti

patri, ipse Saturno sexajgenari0S immolatos esse narrat V. 627). Aptissime autem ninia. tuae Ovidius ibi cecinit ad Varronem reserri p0ssunt. Eadem enim de li0minibus Saturni immolatis,3 Cf. Hueis p. 42 q. Quod si quis oraculum quoque illi ut locum ahuisss in sistis Verrianis nilli obiecerit, sane Don habeo quihu eunt reluti tri. Pqu irai in unquam certis argumentis demonstrari potest ullum reni illi non exstitisse.

Sed vix eredibilo mihi videtur talia poli in suisse in fastis Praenesi inimoni similibus, quos ne iotam orbem uni uitatum Romanumini, iis o tinebant ad singulos dies esses sive longo aberant ab illis, complexos essρ

cum Winther liutemus, cavendum est.

54쪽

qiuamquani paulo herius Varro tradiderat, ex quo excerpsit Macr0bius I, 7, 28 3 l. 3 Cf. p. 4. Ad vv. 623 4 633 4 cf. Varro M. Non. p. 523, 22, ad v. 63b 60 air de l. L. V, 45 VII, 44. Feralium Ovidius H, 569 idem veriloquium proseri, quod Varro probavit. Cf. Varro de l. L. VI, 3 et apud Macrobium I, 4, 14. Verrius, qui alterum praeterea veriloquium adiecit, ut rem ipse praeseriret, at in dixit. 3 Maxime antem mirum erate duobus Verrii veriloquiis id potissimum vidium sibi elegisse, quod Varro probaverat, si eius sententia plane ignota fuisset

Nasoni. Quod ne casu quodam accidi SSe putemus, eo impediuuir, quod ad ei latio in alios tuoque sustorum locos cadit.

Parilia ari'ale dea Ovidius IV, 721 derivat. tque idem Vationi placuit de l. L. VI ab): Verrius huic veriloquio alterum adiunxit. Paul. p. 222 12. Patis dicebatur de sustorum, emum festa Palilia directant ur; et, tu alii solunt, dictu Parilia, ima

pro partu pecoris eiden sacra fiebant. Vides ibi linoque Ovidium Varionis auetoritati addixisse. Vintheriis, utrum Parilia an Palilia Selib9ndum esset, poetam suo iure non lab0rasse arbitratus est p. 30). Sed non

id solum agitur a Paula, utram littera praeserenda sit in illa voce, nam Varii quoque Puritia admisit de r. r. II, I, 9 - sed na e stirpe ductum sit illud nomen et quae

in eo insit vis ac sententia quae res cur neglegenda fuerit poetae qui Saepe compilare eiuSnaudi explieationes coll0git. equidem non intellego. Praetet ea n0n tam memorabile videtur

non duplici ratione Parilium n0men illuni explicasse quam ibi qui, tu e duobus V auis Vari unianum potissimum veril0quium 0Vidium sibi adsumpsisse.

Verba inde a ut Dustis meri iis infausta mutorent ni in perii moti nil roseos, sed ad Saturitalium qu siluin ritus D Argois autem eodem loco Varronem dixisse Dionysius I, M. Paul. p. 85 1i. Feruli diis monibus eruta festu, a ferendis epulis relis Oficilis pecuditus oppelluto. s. uulsonis. 4.

55쪽

- 50 Quirinalis ollis eur e nomine appellatus sit, duas causas et Vari , et Veritus proponunt alteri antem cum altera magis arriserit, vidius unam recepit eamque, quam Varro

praetulerat.

Ovid. II, 1 l. Tomyil deo fiunt collis quoq/re latus Millo est De l. L. V, 1. Collis Quirinalis Q irini fumin. Sunt qui re Quiriturus, qui eum olio Curibus rem in Romam, quod ibi Aufiuerint casDa. et Fest. p. 254b, . Quirinalis cinis, qui nam diritur, olim

egonus f appellabatur, antequam in tuu commistrarem fere Sabinis sitiribus enientes post foedit inter Romulim et Tatiειν letum. A quo hanes pellationem sortitus est quamvis existiment

quidam, quod in eo factum sit en tum Quirino, ita dictum. Cum Ovidii l. IV. o. 63l 2:,Forda ferens bos eat rerum, quo dictu ferendo, His etiam fetus nomen hiubere putant. Pauli interpretatio instero p. 49 congruere visa est. Sed

Ovidius surdi vocem diei alii SSe cierendo ad Emli1 e stirpe fetuiti di i vatilii ESSe Voluit. Verrius auten non utramque V0cem a ferendo, sed fordas boves a fetu dictas esse contendit.

Varro contra item, ut vidius, a ferendo lardum deduxit.' Quirini tres notationes apud Nasonem invenis dictum esse illum a Sabinorum liasta sive a Quiritibus sive qui Romanis iunaeerat ille cures. II, 477 sq. Quae veril0ilui Wintherus p. 4 ad Vera tum rettulit. Ilii ne aut uni solum vidi auctoreni fuisse e refutatur, quod, cum p0eta iuuirinum a Quiritibus

' Paul. p. 83 I3. Fordicidis boves fordae, i. e. 9ravit e, inim labantur, dictae a fetu.4 D l. L. VI, 15 sFordicii a fordis bubio Bos forda, quae fert in entre. Quod eo die pullis imm intur ores aeg)ιuntes in euriis civi lumis, a fordis medendis ordiridia dista.α Paul. 1, 49 10. Curis est Sabine hasta. Unde omitius Θιir m re, mu eam ferebat. 8 dictus et Romani a Quirino Quirites dicunti r. Quidam eum istum pii ut a Curi s quae juit urbs opulen

56쪽

dictum esse ponat ), Verrius Quirites a Quirino appellari statuit. Varro contra hac quoque in re plane consentit cum Nasone. De l. L. V, 7:ι Quirinare a Quiritibiis. Sed haec haetenus. Plura prolem posse, quibus Varii nema Ovidi adhibitum esse appareat, equidem non nescio, Sed iam paucis his quaestiunculis, quibus non semel discrepare a Verrio, concinere cum Varrone Ovidium perspeximus, id quod volui me assecutum esse spero, ses ne temere fecisse videar, quod in iis, quae sequuntur, ad arronis memoriam indagandam Ovidii quoque testim, Dinia adV0ci i.

57쪽

Sprvin ad Aen. VIII, 36 liae prodit de Consiuili biis: Rallae autem sunt Sabinae Consualibus, hoc est mense Martio. Consus autem deus est consiliorum, qui de temption sub Deo tot ut ostem diu tectim esse recto consilium e inde est, quod et ydei suun reti manu uerificabotur, qui fides tecta esse de bo et ero tu Ide uuiem dieres Consi simulacro rurumini Salinas, ut legore fur init in de rupto consilit . Iste Consus et eques Neptunus dicitur, unde etiam in eiuε honorem ircenses

celebrantur.

Livius I, 9 Neptuno questri Culisualia parari ii idit, de consilii de uilii exhibet. Contra Augustinus e Varrone haec exscripsit IV, ii,

Sorvi quoquo interpolator ad Aen. VIII, 38 diversunt putari Consum a Neptuno non commemorat. Praeterea a Paul. p. 41, 15. Arn ib. III, 23 p. 27, 2 J. Tertuli ad nut. II, 11.

,Exin te ludi Consuati dicti qui initio Neptunuiu honor ibunt Eundem enim et Consum roeunt mime cur quis mi inurti Romulio dixit quamq iam et Consualia Romulo defendunt, quod ea Cous dimi erit deo ut otiint, consuam eius cilicet quo tunc u urumi liminum septinum militibus suis in muti monia exemitarit. x Diuitiam by Ora e

58쪽

Quod cum ita sit, Servii quoque locum e Varrone pendere b

dsitur statuendum. Mense Marii Consualia celebrari cum Servius dieit os,n-fumlitur lite festus, quo rapta sunt virgines cum Matronalibus Martio mense actis, quae instituta sunt sedatis bellis.' L

Plut Rom. 21 ipsumque Servium VIII, 638.

3 Dionys II, 3I, 3 paulo recedit a ceteris dicit enim Consualia quidem in Neptuni honorem instituta esse a B0mula, aram autem illain subterraneam postea dicatam esse διιίμονι ---H, βουλετ ιιπι- κρυ- Aliter Georgius Wissowa iudicavit: qui Servii testim tum de tem

Boisi is diis e mulini Consualien in Muirria, Spisse de Mur unige-wumdes h litte. Sed dubito an vir doctissimus non recte interpretatus sit riviliani orba Semper enim in e capite voce dehinc pater utitur, eum transit ad alium estum.

sdehinc curri - - - - dehinc idem Romulus Iovi Feretrio ludos instituit. - - - - hune Numa Pola pilius Marti et Robigini fecit. - dehine ullus Nostilius dehinc Ancud Martiu et ceteri. r. Qua relio quoquo loco transitum ad aliuni sustum fieri ea vocula veri simile est.

quod Neptunum initio honorasse illum ludum Tertullianus diest liuio deo non Martem, sed consum i. e. deum a Neptuno diversum rei ni puto. Neque alium ludum significari euntis eo redarguitur, quod post

verba dehine cui dixit Tortuuiutius denuo redit nil Consurelia. Haec enim, Di fallor, ius sent sentia est: Primi ludi ante Romulum orant Liberalia et Consualia, NeptuDo ea quidem dicata. Postea Romulus Marii Ecurria dicavit. Alii autem 'onsualia quoque a Bontulo domuni instituta credunt nec vero Neptuno, sed Conso deo, ut volunt, co=-lii, quo Sabinum m rapinam exculturet. 8ano verba , turri Misti m ustinis dicitati huc sententi paulo insolentius dicta esse concedo, sed num mulio minus insolenter dictum videtur, si ortullianum iis verbis Consualia in Muriis honorem Eduraria repellavit signiscare voluisse eum iss- statuimus Diuslize by ora e

59쪽

Itaque nunc iam videantus, iuste de utr0nalium origine Vahira nari avserit. Cuius memor in vestigii ut indagemus, primunt luaerendum eSt, quem 10ntem Ovidius hac in re secutus sit.

Ceteras causas, quas unde poeta sumpserit n0n constat nec multum interest ad hane quaestionem, praetermittam et de ea sola dicam, quam uberius vidius ex avit, de Sabin0rum bello a mulieribus sedato.

Atque Livius luidem, quamquam c0nsentit in sinu ulis eum Ovidio, tamen non illius auctoren fuisse Hermannus Petrus

Ovid fit t. Vol. II, p. 38 recte perspexit. Ex eo autem scriptore, quem plerumque talia vidi suppeditasse intineres demonstravit, e Verri Flacco Nasonem ea quoque mutuatum esse equidem negaverim, cum ille nihil doceat de causa ab vidio maxime celebrata.

Fast. Praen. l. Mart. Feriue Marti imbo in Lucinae Emqviliis quod eo die aedis ei dedio tu est per matronas quam noverat Albinti . . . . vel Xor i uerum . . . . a in is

sal J Cf. Paul. p. 147, 5. Uintheriis p. 38 sane quadratarii incuria factum esse putat, ut desiderarentur ceterae causae in fastis Praenestinis. Sed primum quidem votandum videtur aulum quoque non nisi eam explicati em habere, quae servata est in fastis Praenestinis:

vix autem credibile est casu quodani Recidisse, ut et fastorum quadratarius et libri de verborum simillicatione epitomatores idem excerperent atque idem omitterent. Tum Vero, ut causae

ab Ovidi enarratae pud Verrium quoque exstiterint, certe non explicatur Uintheri coniectura, qua ire poeta praetermiserit

60쪽

- 55

eam ipsam causam, quam Verrius maxime uiuium videtur pressisse. Ea enim cur u Matronias sin ius o fuerit, quum ut a poeta remeti posses , equidem n in satis intellego. Sin autem

praeter Verrium Ovidius alium auctorum consuluit, facile explicatur cur neglexerit fabularii Elii unam, Scit quod ulter ille auctor suam sententiam de illo est piobabili0rem esse ipsi persuasisset. )

Consentit autem Ovidius cum Plutarcho ut0m. 9 in eo, qui, uter tu Hersilia gravissimas partes tribuerit, uterque inter dies Minas intervenisse indiderit, uterque insantes

illas secum habuisse narraverit. Praeterea Plutarchus, item ut Ovidius Matronalia propter belluin a mulierib iis Sedullini instituta esse premit c. 2 l). n e OB Sensu eundem Vel Sinailem lantem ab utr0que aditum SS c in Sentaneum est. Sed

Ovidius, quamquam audem fabulam secutus est atque lutarchus, tamen quibusdam in rebus mirum in modum condivit eum e scriptore, qui aliter nari merat eandem rem, cum Dionysio. Nam cum Plutarchus nihil dicat de conditi seminarum ab Hersiliu instituto, DionySius similiter atque Ovidius

Dixit enim in Sabini in castra illas venisse. - Eundem meminriam atque Plutarchus Augustinus quoque se ius est de civ. D. III, 3 . I. e. resilia, Romuli uxor. - ano Dionysius Osfilii, ni in Romuli uxor in illam vocavit III, 1 . Sed hoc qui loni dii, oti ro0κonii memoria erat Plut Rom. 14s. Quani in Dionysii finite non silenti pruintermissum esse coli. Dion. II, 49 XOxd veri situllo est. Diuitiam by Ora e