장음표시 사용
31쪽
gitatione aemateria subieetii, ut figura , . quadranguli non est nisi in aliquo suis. biecto, nempe ligno, ferro, lapide, comsid eratur autem non prout est in ligno , . ferro, lapide; sed quatenuS quatuor stat an bis: Et in his occupantur Disici psi Mathematicae. aeriam sunt actioni nostrae si . Uectae, ut viruites & vitia. Et in ius ver- santur Scientia practica.
7. Philosophia est Theoretica, vel Prastica.
1. Γ Istribuit Philosophiam vetus Aca- . i I demia in tres partes; Moralem, Naturalem Razionalem. Eodemque. exemplo Stoici. in Disserendi subtilis rem, Natura obscuritatem, Vitam sive amores: Has enim tres scalas putant, qui- sbus homo spei metusque liber scandat in tranquill im sapuentiar Olympum. Naturalis vocabulo non modo im l-ligunt Phisicam specialiter sie diistam,sed etiam Metaphysicam & Mathematicas. - Sub Morali comprehendunt Ethr- cam, Politicam & oeconomicam. Rati niuem Vocat Dialenticam sive Lomicam, uae sit-ne Philosophiae pars , an eius .untaxat instrumentiun , disputatur a Philosophis.
32쪽
r. Alii eam dividunt in Theoreticam, Pr ticam de Poeticam, quae Artes continet; etiam Iltiberales & Mechanicas. Sed cum Philosophia sit medicina an mi , adeoque inventa ad restaurandum id, quod in primorum parentum lapsu deperditum fili, non Video, quo iure Sutoriam aliasque sedentarias artes philosophiae annumerent.
NeC se tueri possunt ea, quam inter Αρχέεκτονας & χειρο Τυχνας afferunt distinctione : licet enim illi causis sciant operis faciundi, hi non; illud tamen opUS non cadit sub contemplationem philosori phicam, nec Per se eXpetitur.3. Rectius ergo Peripatetici Magistrum suum secuti Philosophiam in TDeo-
reticam dispescunt S Practicam: ut enim reium, quas intellectus humanus percipit, finis aut est Bonum aut Verum : ita , animi quoque sunt duae Potentiae seu Vires nobilitate prie stantes, Potentia sciliacet Appetendi dc Cognscendi. Pars ergo
Philosophiae, quae efficit, ut hominiS a--,nimus consequatur Bonum,quod appetit, appellatur Actuia sive Practica, quae Vero Cognitionem ι rerum Nerarum mentiam perficit, Theoretica, SpeculativasVe Contemplatrix nominatur. Prior Vi
Iuἰi. , posterior scientiae habitu perficitur.
33쪽
ID hoc argumento docet Aristoteles ;Scientia, quae in maxima est apud omnes admiratione, est praestantillima. At scientia speculatria in maxima est apud omnes admiratione. Ergo scientia spec Iativa est praestantissima. Minor probatur: Scientia, quae primo
reperit causas', quae communem supe-
rant sensum, &non modo rem utilenta humanae vitae adferunt, sed etiam hominem sapientem& caeteris intelligentia , rerumque Cognitione praestantiorem si ciunt, in maxima est apud omnes homines admiratione. At primo speculativa scientia reperit causas, quae communem superant iensum M. Ergo speculauVae scientia in maxima est apud omnes admi
Dices : Scientia, quae omnibus aliis praecipit, est praestantissima. At Politica omnibus aliis praecipit, ut dDcet Aristot les in Ethicis. Ergo 'aritica, cuius species est Politica, Theoretica philosophia est praestantior. Respondet Aristoteles ipse, Politicam imperare fini aliarum scientiarum, non , carundem iis aen praescribere quidem - quae
34쪽
quae scientiae in quaque Republ. sint tr dendaGsed quae earum forma sit & quando scientiae sint, non indicare. Et sic naturae scientiarum non magis quid faciendum sit praecipit,quam Dei essentiar, qu vis de fine eu cultu divino leges figat atq; refigat. Dicitur ergo Politica reliquarum scientiarum princepS ac domina non absolute, sed, I. quia ab illa pendet inter cives omnium artium aestimatio: harum enim quaelibet tanti fit in civitate, quantii vult Politica. Σ. quia reliquarum artium hominibus bene beateque Vivendi leges praescribit. Sicut Logica est artium omnium ancilla , quia usu inservit omnibus artibus, unde & philosophiae instrume tum dici consuevit: imperat autem etiam aliquo modo aliis artibus, quia ipsis leges detiniendi,dividendi, demostrandi initar Dictatoris prestribIt. . IPotest dc distinctius sic responderi. Resp I. Minor Vera est de Prudentia, falsa de ipsa Politica: non enim haec, sed illa praecipit.
Resp. 2. Prudentiam tamen non esse
simpliciter & absilute prae stantiorem &in genere virtutis intellectualis, sed tantum in ratione νirtutis moralis. In ordine ergo ad bonOS mores aliquo modo praecedit Politica . . Resp. r. Prudentia imperat usum, non d 3 con
35쪽
contemplationem veritatis sius aute, sculicet honestas vel utilitas,non est scientiis risentialis, sed accidentalis' . Resp. 4. Asoralis imperat imperiora, tico, speculari a veib icientia the
Resp. Tandem ergo A fetas Pas, quae inter contemplatrices scientias primum sibi locum obtinet, non imperat proprie, formaliter & prastice, sed quasi Nirtute dc eminenter ex parte rei cognita dum ostedit finem , in quem omnia diri-senda sunt, cumque ultimum esse docet licet practice non demonstret, qua rati ne ad illum finem perveniti possit. rit
s. Philosophi prudenter regunt Rem- - . publicam.
I. v r Erum est, si intelligas Philosi bos
V practicos ex Plat. supra laudato. Vnde C. Canar, a quo adhuc dum augustum illud nomen, omnes Philosopniae Doctores civitate donavit, honore nulla id temporis pecunia aestimando . QUinimo nomen & vitam in illa cessissimi Imperatorum trivere. Ipse, Caput & te ror orbis, Alexander Macedo non prius regnum astemuit, qtram Philosophia regno paruisiet.Qui apud Persas regnum ambiunt, Magorum prius sacris uastian-
36쪽
tur, aut throno ar Utur . . ,- iiij
Σ. Falsasto plerumque in de Philosophis Specularoratas: quomodo Aristine-les in Euaicis Philosophos sepi res esse a
cit, v prudentes. Hi mim contemp la- tione conterati mramrcies aliailiatis &publicae negligere solent, si tu A naxagorae accidisse legimus, qui omne suum patrimonium, quamvis am p lati sim rar, de- iuruit, ut rerum cognitioni se traderet.
Io. Ex admiraenes natumWphiloso- . a. V Alsum est, admirationem esse caurix sem mineriadem philosophiae.
a..Venuo est, admirationem esse causam impulsisam philosophiae : Propt- admirationem enim σ nunc σ primo im , ceperunt homines philosophari: a principio quidem admirando ea, qua de dubia tandis erant faciliora, de de vola insulterius procedentes erit m de maioribus dubitando, ut de passionibus Luna ct e mm, quae circa polem GT Dilasset, ac dememtione misersi, inquit Philoisoplitis:
m enim causas ignorarem horum effectiali ad mirabundi eas indagare coeperunt : vi haec indagatio investigatioque causarum P h losophia est. Neque mim necesse est, Philosophum Omnus OlΠ-
37쪽
nium rerum causas nosse, sedissicit, si nihil, quod suarum est partium, in investigatione omittat: studium quippe s pientiae Philosophia est, non ipsa sapientia. Vtergo Venatores dicuntur, qui licet quaesita fera non potiantur, omnem tamen in ea inquirenda & captanda m vent lapidem. Et oratores sunt etiam ii, qui, licet non persuadeant, nihil tamen praetermittunt eorum, quae ab oratori praecipiuntur . Et Medici titulo gaudet, non modo qui morbos tollit, sed qui Medicinae praecepta, tanquam Ariadnae filu, secutus , omnem suam industriam ad aegros sanandos confert: ita& Philos phus dicendus est is, qui in causis rerum inquirendis numquam non desudat, liacet eas non semper inveniat.
ENS sumitur i. lati sime, prout si- 'gnificat omne intelligibile,&sic ipsa .
figmenta vocantur Entia. a. Sumitur stritae prout dividitur per decem categorias, sive praedicamenta , quae summagenera dicuntur. Et hoc modo item m sumitur I. pro eo,
38쪽
CENTURIA I. ay quod actum essendi, sive existentiam ha-
bet. 2- Pro eo, quod exi tentiam in potem hia habet & tribuitur realibus essentiis, Gue existant, sive non. Non vi et jam sumitur I. pro eo, quod omnino & vere non est Eus, id est, quod 'orsus est nihil, & opponitur E iis 2. Pro eo, quod habet esse diminutum & imperferitum , adeoque non est vere licet esse habeat L Ita id, quod Co mmabile est, noninus, dicitur saepe a Philosophis , quoties nimirum cum in seruptibilibus Confertur. Sic& materia prima no Ens dici consuevit, non quod z vera nihil sit scum ex nihilo nihil iat, omnia autem quae generantur, ex materia, tanquam subiecto primo , generentur sed quia cum Entibus persectis collata est prope nihil & quasi noninns,cum non ha-Deat formam uVe complementum, quores in tali esse constituitur, & omnibustas numeris insesuta esse dicitur. EFFATUM II.
inter more non m non tur medium
39쪽
sunt contradistoria, ideo per se miluti admittunt medium. 2. Ens perfectum, dc purum noninns sive nihil sunt contraria mediata: habent enim medium aliquod,scilicet materiam primam, qtue non est Ens perses tum , , cum in nullo sit praedicamento,nec etiam
est omnino noninns , & purum nihil, quia est Ens potentia, & conjunctam sibi habet priuationem, quae est carentia id mae in subiecto apto: non ergo in nomEnte, sed in substantia imperfecta,in su stantiae rudimento quasi, & inchoatione, in Ente inpotentia.
I 2. Inter Ens σ non-Ens infinita est distantia . i. Y Alsissimum hoc cst reipo, σμ λ lo Ophice ac proprie loquendo: d nare enim , sicino distingui, solius est
a. Improprie autem infinita est inter Ens er non-Ens distantia e nihil enim , in rerum uniuersitate reperias magis ab Ente remotum, quam non-Ens.
I 3. Nonans rius en Ente. 1. Λ olute sessum est. Deias enim abriari erno est : aeternitate autem
40쪽
a. Verum cssio est, si excipias Dcum creantem: eius enim primum siletitum ad extra est ipsum nihil. Creat Deus , quod simpliciter non est : genent natura sede materia,id, quod licet actu non sit, potentia tamen esse dicitur.
I . No Entis nulla sunt accidentia.
1. π rEnim est,si per nom Ens intelligas V rem omnino & simpliciter non
existentem,sive id ,quod nec fuit, nec eli, nec umquam ess e potest, ut tres Dii. Sic, si mortui omnino non sunt, quomodo miseri esse poterunt Z Et ratio est, qui , accidens est alicuius subiccti accidens. Cum ergo non Ens nihil sit, certe neque subiectum fuerit ullius accidentis. 2. Falsum est, si per nomEns intelligas id, quod licet iam non sit achi, esse stamen potest, adeoque respectu & modo quodam est, modo etiam quodam non , est, ut Ens reale futumm & Entia rati nis. Sic etsi resurrectio mortuorum iam non est actu , aliquo tamen modo est: ctum enim credamus eam aliquando suturam, certe iam est obiectum fidei nostrae.
Verbo.Non sunt accidentia plane nomEntis , id est, eius, quod nec essentiarita, habet, nec existentiam. B 6 II. Non-